De Volkswil
BIJVOEGSEL
van
van 8 Augustus 1914.
Feuilleton.
Italiaansche meeningen over de
oorzaken van het
Oosienryksch-Servische conflict.
Eigenlijk zijn de beschouwingen,
waarvan ik iets overnemen wil, en
waarover ik wat doorphilosopheeren
zal, geschreven vóór er kwestie was
van oorlog, maar ze staan daarmee in
zoo nauw verband en hebben mij
zooveel meer doen begrijpen van 't
anders zoo duister conflict, dat ik 't
waag er wat van na te vertellen. De
Italianen hebben de allernieuwste ge
schiedenis van de Zuidelijke, door
Slaven bewoonde, provincies van
Oostenrijk-Hongarije met zorg bestu
deerd, omdat het onder de geel-zwarte
vlag levende landgenooien er het
hoogst belang bij hebben. Daarover
schrijf ik een ander maal wel eens
uitvoerig...
„Leve Kroatiëweg met Servië
Dat is de strijdkreet van den oorlog,
die of al gekomen is of komen zal,
wanneer niet Oostenrijk het opgeeft.
En toch, „mirabile dictu", is ieder het
eens over deze definitieEen Kroaat is
een Serviër, die Roomsch-Katholiek is
en Servisch met Latijnsche letters
schrijfteen Serviër een Kroaat, die
Grieksch-Katholiek is en Kroatisch
schrijft met Slavische letters. Met an
dere woordenKroaten en Serviërs
zijn gelijk, behalve in kerkgenootschap
en A.B.C. 't Is vreemd, dat in de Do-
nau-monarchie, waar alle strijd toege
spitst is op de nationaliteit, zoo'n op
positie in één volk mogelijk is. De
tegenstelling lijkt iets zeer oppervlak
kigs, zonder blijvend karakter. Zoo
beschouwt dan ook het hof van Wee-
nen ze hoopt en vreest tegelijk, dat
ze verdwijnen zal en in eenheid ver
anderen.
Die eenheid kan natuurlijk op twee
manieren tot stand komen. Of de
Kroaten worden Serviërs, of.de Ser
viërs Kroaten. "t Lijkt bij de identiteit
der nationaliteiten een ijdel naamver-
schil. En toch is het veel meer. De
Kroaten immers zien naar het Westen,
de Serviërs naar het Oosten, de eer
sten voelen zich afstammelingen van
de dapperen, die de Zuidgrens der
Christenheid tegen den dreigenden
Turk verdedigden, de tweeden be
schouwen het groote Rusland dat
Turkije versloeg, als hun moeder en
beschermhe lige dus is net Pankroa-
tisme voor de Donau-manorchie een
Het H. Hart, Koning van
het Huisgezin.
O—
Het H. Hart van Jezus wil heer-
schen, niets is duidelijker, niets is ze
kerder. Onze goddelijke Zaligmaker
heeft het gezegd, de gelukzalige Mar-
gareta-Maria heeft het herhaald, de
Pausen hebben het verklaard. Het wil
heerschen door zijn liefde over ieder
in het bijzonder, over de huisgezinnen,
over de volkeren. Het wil heerschen,
om ons hier beneden zoo gelukkig
mogelijk te maken en met nog vaster
tred den weg tot het eeuwig geluk te
doen bewandelen.
En het H. Hart heerscht inderdaad
al meer en meer. Zijn Rijk breidt zich
uit met verbazende snelheid. Ridders,
neen Apostelen zien wij opstaan en
het vaandel van Jezus' goddelijk Hart
hoog opstekenEen siddering gaat
door de schare, een nieuwe kreet vaart
door de luchten en allen, die dat vaan
del volgen, gaan van victorie tot vic
torie
Maar is er dan iets nieuws Verhaal
ons van dat blij gebeuren 1
Met vreugde zal ik het verhalen, dat
nieuwe dat ontzaglijk opvlammen der H.
Hart-vereering, indachtig de woorden
van de gelukzalige Margareta-Maria Ala-
coque „O 1 welk een geluk is het, het
zijne bij te dragen, om het aanbiddelijk
Hart van Jezus te doen kennen, be
minnen en verheerlijken! Daardoor
bezorgt men een machtigen Beschermer
aan zijn Vaderland."
Ik zal u dan spreken over de
Inhuldiging lnronisatievan
het H. Hart van Jezus in dc
woningen of de Plechtige Toe -
middelpuntzoekende, het Panservisme
een middelpuntvliedende kracht.
Oostenrijk was volgens het bekende
spreekwoord„Bella gerant alii, tu,
felix Austria nube," voorbestemd al
lerlei nationaliteiten en nationaliteitjes
te vereenigen en het moet gezegd
worden, dat et zich van de taak de
volkeren nieth door krijg, maar door
huwlijkstaten te binden, niet heel slecht
kwijt, maar de last wordt haar te
zwaar, wanneer de bestanddeelen yan
haar eenheid binnen de grenzen aan-
trekkingspunten zoeken en vinden.
Dan immers lijkt iedere poging om
vriendschapsbanden met de natiege-
nooten over de grens aan te knoopen
hoogverraad, elke demping van die
stem van het bloed reactionaire ty-
rannie.
Oostenrijk haat Servië niet om eco
nomische redenen, maar alleen om
dat het voor een paar millioen van
zijn onderdanen een opgaande zon
met sterke aantrekkingkracht is.
Wij beschouwen immers altijd die
„Jugo-Slaven" nog met een historisch
oog? Denken bij 't woord Kroaten
aan „Trenk den Pandoerenoverste"
en andere dappere, maar ruwe en
wreede vechtersbazen, beschouwen de
Serviër» met de kijkers van den Sim-
plizissimus En we vergeten, dat
analphabetisme bij goeden wil in één
geslacht vernietigd worden kan in een
volk, dat lang buiten de beschaving
leefde, zich frissche krachten kunnen
voorbereid hebben. De Renaissance
kwam toch ook in onovertroffen schit
tering te voorschijn uit de middel
eeuwen, waarin alle vooruitgang ge
stuit scheen
Of daar in Zuid-Oostenrijk en Servië
een frissche, grootsche beschaving uit
de kinderschoenen wast, kunnen wij
nog niet beoórdeelen, maar 't is zeker,
dat er een nieuw volk opgroeit.
't Nationalisme werd in Kroatië ge
boren in de eerste helft van de 19de
eeuw en knoopte zich vast aan het-
Illyrisch rijk, dat Napoleon geschapen
had als een wachtpost voor de poor
ten van Weenen, maar bleef beperkt
tot een kleinen kring van intellec-
tueelen. Het eigenlijke volk zou nog
lang verder gevegeteerd hebben als
niet de regeering op een haar lumi
neus schijnend idee gekomen was.
De aan het oude rijk, dat ze eeuwen
lang tegen de Turken beschermde,
sterk verknochte Kroaten werden door
wijding uer Huisgezinnen aan
dit Goddelijk Hart door hel
Onbevlekt Hart van Maria.1)
PaterMatheo Grawley-Boevey, pries
ter van de Congregatie der HH. Har
ten, van het Klooster te Valparaiso
(Chili), is er de ontwerper en de groote
apostel van. Het vlugste en zekerste
middel, om het Rijk van Jezus'H. Hart
over de aarde te verbreiden, zoo re
deneerde hij, is, dat Goddelijk Hart te
doen uitroepen als Koning van ieder
huisgezin afzonderlijk, daar toch de
maatschappij uit huisgezinnen be
staat. Daarom heeft hij in 1907 te
Rome, na rijp overleg, aan Kardi
naal Vivès zaliger gedachtenis, zijne
denkwijze dienaangaande bekend
gemaakt en een ceremoniëel ter goed
keuring voorgelegd. Zijne Eminentie
heeft dit Ceremoniëel verbeterd en aan
den pater teruggegeven nut de woor
den: „Het is een prachtig werk; het
zij uw levenstaak." Ook door Kardinaal
Merry del Val werd het met geestdrift
goedgekeurd. Eenige maanden later
hadden de eerste Inhuldigingen of In-
tronisaties van 't H. Hart plaats te Valpa
raiso in Chili. Terstond zal ik aantoo-
nen, met welke snelheid deze heerlijke
devotie zich heeft uitgebreid en met
welk troostvol gevolg. Zien wij eerst,
waarin de plechtigheid bestaat.
Op de eerste plaats is het zeer
wenschelijk, dat alle familieleden op
den dag der Inhuldiging de H. Com
munie ontvangen. De ware devotie tot
het H. Hart leidt immers terH. Tafel.
Niet te verwarren met de gewone,
minder plechtige „Toewijding van ons
Huisgezin aan het Allerheiligste Hart
van Jezus," welke reeds alom bekend
is. P. J.
de centrale Regeering uitgespeeld aan
den eenén kant tegen de Italianen in
Dalmatië, aan den anderen kant tegen
de Serviërs, vooraJ die in Bosnië.
De Roomsch-Katholieke Kroaten be
schuldigen de Grieksch-orthodoxe
Serviërs te streven naar een vereeni-
ging van alle Zuid-Slaven tot één van
Oostenrijk onafhankelijken staat, dus
landverraad tc plegen. De Serviërs
antwoorden met een aanklacht wegens
verloochening van eigen nationaliteit.
Weenen en Boedapest wrijven zich in
de handen, omdat 't hun zoo goed
gelukt het „divide et impera" toe te
passen
Omstreeks 1900 begonnen weer de
inteliectueelen (vooral in Praag stu-
deerende Kroaten) de dwaasheid van
de tweedracht in te zien, maar ze
wisten nog niet welken weg ze zou
den kiezen om de vereeniging van
alle Zuid-Slaven, nu verdeeld over
Oostenrijk, Hongarije, Bosnië en Ser
vië te bereiken. Voorloopig bleef de
haat tegen de Serviërs bestaan. Nog
in 1908, na de annexatie van Bosnië-
Herzegowina, vindt een Kroatisch blad
een samenzwering wegens hoogverraad
tegen Servië uit, juicht de bevolking
de naar de zuidgrens trekkende regi
menten toe. Het bewustzijn van na
tionale Zuid-Slavische eenheid slui
mert nog.
Klaar wakker schrikt het de Balkan
oorlog! De Zuid-Slaven zien daarin
hun heldentijdvak. De geest van op
offering de trots over de zeggepraal
smeden de eenheid, en wellen de Sla
ven binnen en buiten de monarchie
vast aaneen. De voorkeur voor de
Christenbelijders in de Balkan al zijn
het dan Grieksch-Katholieken toont
zich ondubbelzinnig.
De booten, die van Triest langs de
havens van Dalmatië de Montenegrijn-
sche rekruten uit Amerika naar hun
land terugbrengen worden door de
bevolking der steden met wilde ver
rukking begroet. Schare jonge
mannen trokken de grenzen over
en nemen dienst in Servië en
Montenegro. Kroatische matrozen ont
steken op het Oostenrijksch admiraal
schip, dat Antivari blokkeert, driehon
derd roode Bengaalsche lucifers af,
om de verovering van Skoetari door
de Montenegrijnen te vieren. Op de
kanonnen van het arsenaal te Pola
vindt men in het Kroatisch de woor
den „Doli Austrija" weg met
Oostenrijk 1 gekrast.
Wel beproeven Oostenrijk en Hon
garije hun gewone methoden van on
derdrukking, staat van beleg, opheffing
van vereenigingen enz., probeeren ook
den ouden haat tusschen Kroaten en
Serviërs weer aan te wakkeren. Alles
te vergeefs. Het eenig effect is, dat
het middelpunt der beweging zich naar
Belgrado verplaatst en dus het geheel
meer en meer onder invloed komt van
den onoverwinnelijken afkeer van de
Serviërs tegen de Oostenrijkers. Men
begint al te spreken van terrorisme,
onderdrukkers, martelaarschap, be-
De goddelijke Zaligmaker vraagt hulde
en eerherstel voor de beleedigingen
Hem aangedaan in het Sacrament zij
ner liefde. Wenschelijk is het ook, dat
men op dien dag familie en vrienden
uitnoodige, zooals men dat doet bij een
groot familiefeest, om de plechtigheid
bij te wonen, doch men zorge vooral,
dat zooveel mogelijk alle leden van
het huisgezin er bij tegenwoordig zijn.
Men kieze voor de Inhuldiging een
dag van eenig belang voor het huis
gezin, bijv. den verjaardag van vader
of moeder, een jaargetijde enz. Zoo
doende zal men ook gemakkelijk in
talrijk gezelschap te zamen zijn.
Wanneer nu het gelukkig oogenblik
is aangebroken, vereenigen allen zich
in het voornaamste vertrek van het
huis, in het salon, want daar moet de
Koning zetelen. Nu zegent de priester,
gekleed met superplie en stool, de
schilderij of het beeld van het H. Hart,
dat zoo schoon mogelijk moet zijn.
Daarna zeggen alle aanwezigen het Ik
geloof in God den Vader op, om luide
getuigenis af te leggen van hun geloof.
Dan leest de priester de Toewijding
aan het H. Hart, gevolgd door een
Onze Vader en Wees gegroet voorde
overledenen en afwezigen. Vader of
moeder plaatst vervolgens de beeltenis
van het H. Hart op de eereplaats, die
daarvoor bereid is en eindelijk lezen
alle aanwezigen een heerlijk gebed, dat
eindigt met deze woorden Leve het
Triomfeerend Hart van Jezus, dat in
dit huis steeds bemind, gezegend en
verheerlijkt wordeOns toekome zijn
Rijk. Amen. De plechtigheid wordt be
sloten door het bidden van het Wees
gegroet, o Koningin ter eere van het
Onbevlekt Hart van Maria en vier aan
roepingen tot het H. Hart van Jezus,
het H. Hart van Maria, den H. Jozef
en de gelukzalige Margareta-Maria.
Voortaan moet de beeltenis van Je
zus' H. Hart in deze woning het voor
werp eener bijzondere vereering zijn.
Men zal haar met bloemen versieren
en er licht voor doen branden, en het
gezicht alleen van de beeltenis des
Konings zal de liefde in de harten
warm houden en stemmen tot gods
vrucht en gebed. Men hernieuwe deze
Toewijding minstens - ens per jaar, zij
het dan minder plechtig.
Het is ook van groot belang, dat
telken jare het feest van het H. Hart waar
lijk als feest gevierd worde. Men stelle
zich dus niet tevreden met op dien
dag te communiceeren, neen, ook te
huis moe^t er iets bijzonders zijn,
vooral voor de kinderen. Het
is immers het feest van den Koning
van uw huisgezin
Op dit alles zullen sommigen mis
schien zeggen „Maar wil men dus een
kapel van onze woning maken Och zoo
iets mag goed geweest zijn in de eer
ste tijden der Kerk, maar wie zal zoo
iets heden nog aanhalen Degenen,
die zoo spreken, meenen niet in hun
hart, wat zij met de lippen zeggen,
indien ze tenminste goede christenen
zijn, indien zij de beloften kennen van
den Zaligmaker„Ik zal den over-
vloedigsten zegen uitstorten over de
plaatsen, waar de beeltenis van mijn
H. H. zal uitgesteld en vereerd wor
den," en „Ik zal den vrede doen
heerschen in hun huisgezin." O neen 1
in hun diepste binnenste denken zij
heel anders. Daar, verscholen in
het edelste hunner ziel, daar leeft een
wensch, een vurige wensch naar ster
ker katholiek leven, naar meer uitwen
dige, vrije geloofsbelijdenis. De opwer
ping, die ik dan ook zooeven sommi
gen in den mond legde, moet eigenlijk
verstaan worden als een klacht, een
verzuchting Ach God, ja mocht zoo
hoefte aan vrijheid. Bij Slavische de
monstraties roept men ook in Dalmatië
„Leve Servië", vaak zelfs: „Weg met
Oostenrijk!" men ziet dan overal de t
Servische kleuren, wit, rood en blauw. 1
Verleden jaar begroeten Kroatische
studenten aan de universiteit te Bel
grado koning Peter met den kreet:
„Leve de Koning van Kroatië Kroatië
stond honderd en vijftig schoolmees
ters af aan Servië, alle Zuid-Slavische
vereenigingen hebben de grenzen van
Oostenrijk en Servië uitgewischtde
heele driehoek, Cettinje, Belgrado,
Laibach werkt samen als één geheel
vier millioen onafhankelijke met
vier en half millioen onder Oostenrijk-
Hongarije staan de Serviërs en Kroa
ten.
Het doel van het gemeenschappelijk
streven is een nieuw groot Servisch-
Kroatisch rijk, vrij van Oostenrijk.
Vóór de Balkanoorlogen was men het
niet eens. Velen wenschten wel de
nationale eenheid, maar onder supre
matie van de oude „volkenhuwende"
monarchie. Deze zou dan een drieëen-
heid worden. Oostenrijk, Hongarije en
Kroatië. De strevens naar de verwer
kelijking van dit ideaal noemden zich
daarom „Trialisten". Hun hoop en
heul was... Franz Ferdinand. Van hem
verwachtte men verzoening van de
Zuid-Slaven met de monarchie. Reeds
woei van Weenen uit een gunstige
windeen dagorder van den ouden
keizer legde sterken nadruk op het
door de Zuid-Slaven tijdens de Bal
kan-oorlog getoonde patriotisme. Men
trachtte te herhalen met de Slaven wat
met de Magyaren lukte door het ver-
leenen van een ruime politieke
en nationale zelfregeering zeven
millioen roerige onderdanen in
trouwe zonen van het rijk te veran
deren.
Werkelijk sloeg op enkele plaatsen
het triafitisch idee wortel. Waarschijn
lijk was de reis van den aartshertog
door Bosnië een reclame er voor. Men
had natuurlijk overal vaderlandslievende
demonstraties op touw gezet. Franz
Ferdinand zal wel op de hoogte ge
weest zijn van de werkelijke gezind
heid van een groot deel der bevol
king maar hoopte zeker door zijn
optreden een tegenwicht te scheppen
tegen den Servischen invloed. Vandaar
zijn woede en teleurstelling over den
aanslag op zijn leven. Wat gebeurd
zou zijn, als hij niet vermoord was,
wie weet het
Hij viel door Servische hand „het
volk" kwam in verontwaardigden op
stand en verwoestte de winkels der
Serviërs. Zoo stelt de Oostenrijksche
pers het voor; de Servische binnen
de monarchie kon dai niet spreken, cm-
dat de censuur het belette en .de
drukkerijen door „het volk" verwoest
waren. Anders zouden we ook de „al
tera pars" hebben gehoord in het con
flict.
Europa was verontwaardigd over den
latfen moord, de herinnering aan 1903
en den dood van Alexander en Draga
herleefdehet sentimenteel voelend
krantenpubliek beschouwde de Ser
viërs weer als een onbeschaafd volk
met moorddadige instincten, Oostenrijk
achtte het juiste oogenblik gekomen
voorgoed een einde te maken aan de
aantrekkingskracht van het Servische
rijk onder Oostenrijksche controle zou
de nationale strooming zeker in het
„trialistisch" kanaal geleid kunnen
worden. Dus moest de gloriekrans
Servië van het hoofd genomen worden,
het kostte wat het wil. Want neemt
Servië de leiding in het Zuid-Slavisch
rijk, dan zal dit oogen gaan richten op
Rusland. Wanneer Rusland zijn econo-
schen arm zal strekken naar Antivari
en San Giovanni di Medoea, naar Sa-
loniki en.... Triest, is de weg naar het
Oosten den Duitschers van Oostenrijk
en den Duitschers van Duitschland
voorgoed afgesneden, is de kolonisatie
van Klein-Azië en Mesopotamië politiek
doelloos, is het werk van dertig jaren
vernietigdEen Zuid-Slavisch rijk is
niet meer te vermijden goed maar laat
het dan zijn als het Noord-Slavische
in Boheme, besloten binnen de gren
zen der Donau-monarchie, een bolwerk
van het Germaansch-Romaansche wes
ten, niet een voorpost van het nog
middeleeuwsche Rusland.
Servië moet bukkenDat wil het belang
van Oostenrijk, van Duitschland, ook
van Italië. Rusland moet zijn klauw
ook ditmaal terugtrekken, anders is het
gedaan met Westersche beschaving.
„Völker des Westens wahret eure hei-
ligsten Güter
Vandaar in Berlijn de geestdriftige
straatbetoogingingen voor den oorlog.
Als Frankrijk nu maar verstandig is
en Rusland niet ophitstEngeland zal
er, geloof ik en hoop ik, nooit toe
kunnen besluiten den ouden tegenstan
der te helpen in de Middellandsche
Zee te komen, na zooveel gedaan te
hebben om de Dardanellen gesloten te
houden We zuhen zien, misschien
is de groote ramp nog te vermijden.
Een Zuid-Slavische staat wordt tóch
gevormd, het volk zelf wil dien, en
den volkswil kan niemand tegenhou
den. 't Gaat er nu alleen om of hij
naar 't Westen, naar Rome zal neigen,
of naar 't Oosten, naar Moskou.
Eens zal de nakomelingschap voor
den Kroatiscb-Servischen staat het
woord herhalen van Verzilius „Tantae
molis erat Romanam condere-gentem
Handelsblad.
Maatregelen ter hand
having van
SederSaaiiU onzijdigheid.
—o
De „Staatscourant" van 29 Juli (No.
176) bevat de volgende kennisgeving
van de ministeriën van Buitenlandsche
Zaken, van Justitie, van Marine, van
Oorlog en van Koloniën
De Ministers van Buitenlandsche Za
ken, van Justitie, van iMarine, van
Oorlog en van Koloniën, daartoe door
Hare Majesteit de Koningin gemachtigd,
iets ook maar in mijn huis gebeuren
Maar 't zal wel r.ict!"
,,'t Zal wel niet Zoo dachten
weinige jaren terug misschien ook de
duizenden gezinnen der plaatsen, waar
nu dat hoogtepunt van H. Hartveree-
ring bereikt is.
Zooals ik zeide, is de stad Valpa
raiso het uitgangspunt dezer godsvrucht
geweest. Aangemoedigd door den troost-
vollen uitslag, trachtte men haar ook
in de naburige Rupublieken in te voe
ren. Van alle kanten stroomden de
aanvragen zoo talrijk toe, dat men
weldra moest overgaan tot de oprich
ting van het eerste Secretariaat der In
huldiging van 't H. Hart in de woningen.
Het heerlijke Werk breidde zich uit
met een snelheid, die slechts aan de
Voorzienigheid kan worden toege
schreven. In betrekkelijk korten tijd
telde het talrijke afdeelingen in Me
xico, Panama, de Antillen, Colombia,
Ecuador, Peru, Bolivia, Brazilië, Para
guay, Uruguay, Argentina en in de
Vereenigde Staten van Noord-Ame-
rika.
De Inhuldiging w^rd plechtig goed
gekeurd in April 1913 door een col
lectief herderlijk schrijven van het
Episcopaat van Chili. Bovendien heeft
de Aartsbisschop van Santiago haar
door een bijzonder decreet met warmte
in den ijver zijner geestelijken aanbe
volen. Zij mocht ook de goedkeuring
ontvangen van vele andere Kerkvoog
den, waaronder' de Kardinaal van Rio-
Janeiro, negen Braziliaansche Bisschop
pen, de Aartsbisschop van Buenos-
Airos, drie Bisschoppen van de Argen-
tijnsche Repubüek, van Peru en Ecu
ador, de Aartsbisschop van New-York,
de Bulgaarsche Aartsbisschop van Con-
stantinopel, de Patriarch van Jeruza
lem enz. enz.
Toen een zestigtal Bisschoppen het
