Van alles wat.
zéér ongewenscht werden beschouwd,
nooit is toegepast.
Buitenlanders, die zich slechts zeer
tijdelijk in ons land vestigen, worden
nooit, in geen gemeente, dadelijk om
paspoorten en „Heimatscheine" ge
vraagd. De gewoonte is, dat hun,
zoo zij langer dan b.v vier weken
hier zijn, wordt verzocht die papie
ren in te leveren. Zoo zij de papie
ren niet hebben, wordt hun gelegen
heid gegeven er om te schrijven, en
na week en dag komt dat dan wel
in orde onze gemeentelijke autori
teiten zyn niet erg lastig en wanneer
maar blijkt wie de man is, wordt
met de papieren gauw genoegen ge
nomen.
In Zaandam is het heel anders
gegaan Den Duitschers werd, in
strijd dus met het gewoonterecht,
kortweg de toegang tot de gemeente
ontzegd. In verband met een toe
passing van de vreemdelingenwet
was die gestrengheid van die magi
straten onnoodig.
Er was natuurlijk een oorzaak
voor, geheel buiten de regeling van
de vestigitfg van vreemdelingen om.
Op zeer Pruisische wijze heeft het
bestuur van Zaandam personen, die
hem politiek onwelgevallig waren,
van hun vrijheid van hun bewegen
beroofd door misbruik te maken van
de wet door de wet toe te passen
op een wijze, die in strijd is met
den geest van de wet, in strijd met
de milde en vrijzinnige toepassing,
die de wet in ons land gehad heeft.
De burgemeester van Zaandam
heett hierdoor op ergerlijke wijze
partij getrokken in een economischen
strijd. Niemand ter wereld denkt
voor één oogenblik dat burgemeester
Ter Laan slechts heeft willen waken
dat geen menechen van onvoldoende
passen voorzien, in de gemeente
kwamen. Als morgen een socialis
tisch congres in Zaandam te zamen
komt, zal hij den leden niet om hun
passen vragen Als morgen een bui-
tenlandsch monteur in Zaandam ee-
nige weken wil vertoeven om een
machine in orde te maken, zal bur
gemeester Ter Laau hem niet per
keerenden trein terugzenden om zyn
papieren te balen.
De sociaal democraat Ter Laan
heeft echter zijn macht als magistraat
misbruikt om werkwilligen, die de
stakers in hun strijd benadeelen, te
verwijderen, Hoe hij daardoor de
vrijheid van die Duitschers belem
merde, was hem onverschillig Hoe
hij daardoor den goeden Nederland
sehen naam in Duitschland schade
deed, eveneens. En het is toch wel
van belang dat ons Nederland niet
verweten worde, wat wij in het bui
tenland zoo vaak bestrijden moeten
dat menschen om hun politieke of
economische overtuiging anders be-
hand,eid word,en dan andersd.enk.en.de
landgenooten zonder uitstel de grens
overgejaagd, na eerst de vlegelach
tigheden van eeD wethouder Duys te
hebben moeten verduren.
De geheele geschiedenis is weer een
typisch voorbeeld van het onderscheid
tusschen de wijze van spreken der
sociaal democraten als zij niet tere-
geeren hebben, en van hunne han
delingen als zij wel regeeren. „Het
Volk" ruide onlangs de Zaaneche
politie op een kantoorbediende, die
gescholden zou hebben maar dadelijk
te arre3teeren. Maar indien een sta
ker, die scheldt, gearresteerd zou
worden,....
Burgemeester Ter Laan heett bij
het aanvaarden van zijn ambt ge
zegd, dat hij ernaar zou streven
„volkomen dezelfde te zijn vooralle
partijen, rijk en arm, sociaal-demo
craat of niet, allen zullen den
burgemeester, die boven de
part ij en staat, even wel
kom z ij n^.
De burgemeester heeft zijn woord
niet gehouden. Zulk een welkom,
als hij gisteren gaf, geelt hij niet
aan ieder.
En men bedenke, voegt De Volks
wil er bij, dat dezelfde hierin ge
noemde mijnheer Duijs den vroege-
ren burgemeester Jbr. Elias het leven
zuur maakte, omdat hij zyn zoon
naar Rusland liet gaan met een pas die
niet volmaakt goed was
Een Nederlandsche vrijwilliger
in Albanië.
De „Kamper Ct." heeft bezoek ge
had van een jongmensch, den heer G.
Vogelsang uit Zutphen, wien de lust
tot avonturen en de herinnering aan
de indertijd meegemaakte oefeningen
van het voorbereidend miilitair onder
richt hadden doen besluiten op eigen
kosten als vrijwilliger naar Durazzo
te gaan.
Maandagavond 6 Juli lag hij er op de
reede aan boord van een Oostenrijk-
sche Lloydboot, al opgenomen met
twee Duitschers en twee Oostenrijkers
bij een detachement Roemeensche sol
daten, die een in Albanië reeds aan
wezige afdeeling gingen versterken.
Zoo kwamen zij, een troep van een
kleine vijftig man, den volgenden
ochtend te Durazzo binnen, zonder dat
men ook hem, enkel met een bewijs
van Nederlandschap in zijn zak, iets
had gevraagd. In de kazerne aange
kleed in een eenvoudige zelf be
kostigde uniform en gewapend met
niet het nieuwste model geweer en
vijftig patronen, heeft hij dien ochtend
gedéfileerd voor Mbret en Mbretina,
na afloop waarvan een woordje tot
allen werd gesproken door de vor
stin. En dienzelfden avond heeft hij al
patriouille-dienst verricht van 9 tot 1
uur. Met exerceeren, patrouilleeren en
op schildwacht staan heeft hij de ver
dere dagen doorgebracht, op Woens
dag 15 Juli, den avond vóór zijn ver
trek, nog een algemeen alarm meege
maakt hebbende.
van deze uitkeeringen zou hongers
nood en dood ten gevolge hebben
mogelijk is echter om, langzaam aan
en gezin na gezin, een levenskrachtiger
geest in die menschen te brengen, hun
woningellende te doen eindigen hun
jeugd systematisch tot krachtige men
schen voor de maatschappij op te
voeden. Van dit alles wordt nog te
weinig gedaan, en veel hiervan kan toch
met de bestaande middelen bereikt
worden.
Want waarlijk, thans kan dit ster
vend deel van het Jodendom nog niet
zonder Chaloeka leven, omdat er geen
wil om te leven, kracht en hoop aan
geeft. Niets is er in deze fanatieke la
gen van het joodsche volk doorge
drongen van de nieuwe gedachte, die
buiten de enge muren en benauwende
sloppen der oude stad, overal rondom,
de nieuwe, herleefde Joodsche gemeen
schap geschapen heeft.
Bleef derhalve de invloed der Jood
sche herleving builen de muren van
dit moderne ghetto, tot in zijn onmid
dellijke nabijheid wist zij door te drin
gen. Een nieuw j Jeruzalem ontstaat
buiten de poorten van de oude stad.
Dicht buiten Jeruzalem rijzen de to
rens op van den „Bezal", de kunst
nijverheidsschool, waarmee de Zionis
tische beweging begonnen is een deel
der jeugd tot den arbeid te brengen,
en den stoot te geven tot de gezonde
huisindustrie, waardoor de bittere nood
der bevolking, aan wie zoo nieuwe
mogelijkheden voor productieven arbeid
gegeven worden, gelenigd kan worden
Voor enkele jaren had het publiek
ook in Nederland gelegenheid kennis
te nemen van de vaak smaakvolle en
naar een eigen stijl strevende voort
brengselen der nieuwe kunstnijverheid,
in zilver-filigraanwerk bronzen voor
werpen en tapijten. Dezelfde sociale
verheffing streven nog vooral de kant
werkscholen van den „Frauenbund fiir
Jüdsche Kulturarbeit in Palestina" na,
waar een zeer mooie kant vervaardigd
wordt. Toch is de uitwerking dezer
instellingen op de groote massa's nog
slechts een geringe.
Omvangrijker is de taak, welke het
nieuwe internationale gezondheidssta
tion op zich genomen heeft. Hier werkt
een door de Duitsche regeering erkende
vereeniging samen met een Joodsche
door den Amerikaanschen Jood Nathan
Strauss ingestelde, afdeeling aan de
onderzoeking der ziekten en onhygië
nische toestanden, zonder wier succes
volle bestrijding een wederopbloei van
i Jeruzalem onmogelijk is. Er zijn, in
een groot, keurig ingericht huis, af-
deelingsn voor trachoom, voor malaria
en voor hondsdolheid. Door de beide
eerstgenoemde ziekten wordt de be-
I volking van Jeruzalem bijna epidemisch
geteisterd, terwijl het ontbreken der
Want toen majoor Roelfeetn.a er
achter was gekomen dat onder de
nieuw aangekomen vrijwilligers zich
ook een Nederlander bevond er zijn
nog een oud-koloniaal, ridder M. W.
O., en een landgenoot die, hier in
dienst geweest zijnde, over Duitsch
land in Albanië is terechtgekomen
hebben hij en de andere officieren uit
Nederland hun best gedaan, om den
heer V. te belezen weer terug te gaan,
ook het daarvoor benoodigde reisgeld
bijeengebracht.
En zoo heeft de heer Vogelsang te
gelijk met de officieren Snellen van
Vollenhoven en Doorman de terugreis
weer aanvaard. Onder de overwegingen
die de Nederlandsche officieren te Du
razzo lieten gelden was vooral deze,
dat de Nederlanders stonden buiten
alle officieele bescherming, daar enkel
de zes groote Europeesche mogend
heden er door oorlogschepen en in
de controle-commissie vertegenwoor
digd waren. En waarschijnlijk mede
deze dat, zooals ook onze vrijwilliger
spoedig heeft kunnen bemerken, het
in de tegenwoordige omstandigheden
eigenlijk geen aanbeveling zou verdie
nen nieuwe krachten uit Nederland te
werven.
De ongedurige en ondernemende
jongeman heeft een mooie reis gemaakt
en een intereressant kijkje genomen
in de belegerde stad, ook in het inter
nationale soldatenlegioen, dat bezig is
zich daar te vormen en hetwelk mee
oorzaak is geworden bij het ont
breken van een man op dien jongkten
Europeeschen vorstentroon dat iede
reen er schijnt te kunnen commandee-
ren, terwijl de Mbret zelfs het praten
in het publiek aan zijn vrouw overlaat.
De heer Vogelsang is er een spaar
duitje armer door geworden, maar rij
ker in ervaring en herinnering, beide
van blijvende waarde.
En, besluit de „Kamper Cl.", een
van onze eerste vragen heeft de heer
Vogelsang tot ons genoegen dadelijk
kunnen ontkennen. Van de beweerde
„witheid" van majoor Roelfsema had
hij niets gemerkt. Zoo zullen, hopen
wij, ook de gruwelen, welke de majoor
in den nacht van gevangenschap zou
hebben doorgemaakt, wel enkel bij
geruchte hebben bestaan.
o—
Personeele belasting voor een rijwiel
met „autowheel".
Naar wij vernemen, moeten rijwielen,
welke door een naast het achterwiel aan
gebracht wiel met motor in beweging
kunnen worden gebracht, voor de aan
slagsregeling der personeele belasting
beschouwd worden als motorrijwielen
en zijn zij dus onderworpen aan een be
lasting naar den 7en grondslag van f 6,
f3 of f 1.50 in hoofdsom, alnaarge-
langze in het algemeen tarief vallen, uit
sluitend of hoofdzakelijk voor het
beroep worden gebezigd of uitsluitend
of hoofdzakelijk voor verhuring dienen.
Wordt een rijwiel bij afwisseling
met en zonder autowheel bereden, dan
zal het niet tevens naar den 6en grond
slag (rijwielen), maar alleen naar den
7en worden belast. Heeft men echter
eerst een gewoon rijwiel in de belas
ting aangegeven en schaft men zich
voor dit rijwiel in den loop van het
jaar een autowheel aan, dan krijgt men
bovendien een aanslag naar den 7en
grondslag. Handelsblad,
—o
meest primitieve begrippen omtrent
hygiëne een voortwoekeren er van zeer
in de hand werkt.
De verbreiding van de irachoom,
deze ontzettende oogziekte, welke ik,
helaas ook in Amsterdam overbekend
mag achten, overtreft in Jeruzalem zelfs
nog die in het zwaar geteisterde Egypte.
In leruzalem zag ik zelden een mensch
met twee gezonde oogen nergens zag
ik ooit zooveel éénoogigen en blin
den.
Het gevaarlijke dezer ziekte is, dat
de infectie meest in de eerste kinder
jaren plaats heeft, zoodat vaak geheele
gezinnen met trachoom behept zijn.
Een doeltreffende bestrijding is, bij de
bestaande, mensch-onwaardige woning
toestanden onmogelijk. Een onderzoek
aan de scholen heeft het schrikbarend
aantal van dertig procent trachoom-
lijders vastgesteld. Hef gezondheids
station is met grooten ijver aan't werk
gegaan, door de oprichting van po-
lyklinieken in de binnenstad, door ge-
geregelde behandeling der schoolkin
deren, door isoleering der gevaarlijk
ste gevallen en vooral door monde
linge voorlichting omtrent 't gevaar
der ziekte en de middelen om ze te
voorkomen.
Gelijk de strijd tegen de trachoom
slechts volstreden kan worden door
I een algeheele matrieele verheffing der
I bevolking, zoo vindt de malaria-be-
GeTfichi tusschen eën spin en
een kikker.
Te Lekkerkerk is iemand getuige
geweest van den volgenden moord in
de dierenwereld
Een halfwassen kikker werd achter
volgd door een bijzonder groote spin
en moest het ten slotte tegen zijn
achtervolgster afleggen. De spin be
sprong toen haar slachtoffer en bracht
het een beet toe in de keel. De kik
ker liet een pijnlijk geluid hooren,
strekte de pooten uit en stierf. Bij
onderzoek bleek, dat de wond voor
het ongewapende oog nauwelijks zicht
baar was. „N. Ct."
o—
Gr a weldaden.
Marie Amelie baronesse von Godin
schrijft in de „Voss. Ztg." over de
gruweldaden, die in Epirus door de
Grieken worden gepleegd. Duizenden
vrouwen, kinderen en grijsaards, zegt
zij werden in het gebergte tusschen
Gorytza en Valona vermoord. Bij Berat
wierp een vrouw haar zuigeling en
haar eenjarig zoontje in 't water, wijl
zij ze redden wilde van de martelin
gen der Grieken. De Nederlandsche
majoor, die Gorytza verdedigde, ver
haalde aan de schrijfster, dat hij 112
lijken van vrouwen en kinderen met
afgesneden keel had gevonden, en ge
heele reeksen kinderen, die door de
Grieken aan de voeten waren opge
hangen en die zoo den langzamen
marteldood moesten sterven.
Geen wonder, dat de ontzette be
volking naar Valona vluchtte.
Alle dorpen in die streek, die an
derhalf jaar lang tegen de Grieken
werden verdedigd, zijn nu veroverd en
gebrandschat. Duizenden Albaneezen
zijn dakloos.Hongerlijdenden wanhopig
legeren zij op de zandvlakten om Valona.
Het zijn meerendeels vrouwen en
kinderen.
o—
Een treffende bekeering.
Van de treffende bekeering van een
Roomsch geestelijke tot het Jodendom
en zijn verandering in rabbijn en so
cialist, lezen wij in de „Eindhovensche
Courant" van 23 dezer.
Onze lezers hebben onder een an
dere rubriek gelezen, hoe dezer dagen
wij brengen hun de geschiedenis
nog even in herinnering aan de hand
van het bericht, dat de „Germania",
het bekende R.-K. blad van Duitsch
land er van gaf de abbé Heurte-
bout, te Bernay in het departement
Eurc gevangen was genomen, onder
beschuldiging van spionnage ten bate
van Duitschland. Hij had den stations
chef van Thiberville 500 fr. geboden
voor een photo van zijn mobilisatie
papieren. Een huiszoeking bracht aller
lei voor den geestelijke bezwarende
dingen aan het licht.
Uit het onderzoek is voorts gebleken,
zegt de „Germania", dat de abbé
Heurtebout er dure hartstochten op na
hield. Onze lezers weten reeds wat dat
zeggen wilhij had een minnares die
hem veel geld kostte. De „Germania
deelt nog mede, dat sommigen den
abbé voor krankzinnig houden.
Dit verhaal nu deelt het integraal
Roomsche blad van Eindhoven in de
zen vorm aan zijn lezers mede
„De rabbijn van een klein Fransch
dorpje, een bekend socialist, is ge
vangen onder verdenking van spionage.
Hij trachtte van een stationschef een
afschrift van geheime mobilisatieorders
strijding haar groot bezwaar in de be
staande toestanden van waterverzor
ging, daar de in de stad gelegen, slecht
schoon te houden cisternen, broed
plaatsen zijn voor de malaria-verbrei
dende muggen. Een overdekking en
reiniging dezer cisternen en een ge
regelde waterleiding zal hier veel ver
betering kunnen.
Als eerste teeken van het nieuwe
landleven ligt, een uur buiten Jeruza
lem, de kleine Joodsche kolonie Mo-
nah, een der oudste nederzettingen,
intertijd door Joden uit Jeruzalem ge
sticht. De mooiste wijze om Monahte
bezoeken is een ezelrlt na zonsonder
gang, .in den klaren schijn van den
lichte-maan-nacht. Sedert kort, heeft
men ook hier veeteelt ingevoerd,
waardoor de zoo noodige melk binnen
het bereik der bevolking van Jeruza
lem gebracht wordt.
Het belangrijkste teeken, dat ook tot
Jeruzalem de nieuwe arbeid genaderd
is, biedt het schoolwezen. Langzaam
gelukt het om de kinderen der fana
tieke, van al het nieuwe afkeerige be
volking, in de moderne scholen te
krijgen, waar hun vooral getoond
wordt de groote waarde, welke zinde
lijkheid en zorg voor kleeding en voe-
ding hebben langzamerhand leeren zij
begrijpen, dat arbeid eervoller is dan
I om aalmoezen bedelen. Uit de dompe,
I lichtlooze stadsscholen, waar de kin-
te b.ejcome.n en werd in arrest gesteld.
De man moet reeds bekend hebben in
Duitschen dienst te staan."
Als sraaltje van stoutmoedige inte
grale journalistiek mag dit naam heb
ben. (N. R. Ct.)
o—
De brand ran Rome in de oudheid.
Algemeen bekend is de legende, dat
Keizer Nero eigenhandig zijn hoofd
stad in brand stak, ten einde door het
schouwspel van een reuzenbrand te
worden geïnspireerd, en dat hij later
lafhartig de onschuldige Christenen van
brandstichting betichtte. Met de lier
in de hand zou hij van af den toren
van Magnanapoli het tooneel van den
brand hebben gadegeslagen. Inmiddels
is gebleken, dat de toren, die tot in
de 16de eeuw op den heuvel van het
Quirinaal stond, uit de Middeleeuwen
afkomstig is, en dus niet door Nero
bestegen kan zijn. Ook om andere
redenen is men aan het verhaal gaan
twijfelen en heeft men naar weten
schappelijke bewijzen gezocht. In 1900
trachtte Pascal aan te toonen, dat in
werkelijkheid de schuld van den reus-
achtigen brand lag bij de eerste Chris
tenen, fanatiek als ze waren. Daar
tegen polemiseerde Attillio Profumo
in 1905 door te beweren, dat Nero het
plan had, in de plaats van de oude vuile
hoofdstad der Republiek een mooie ge
zonde keizerstad te scheppen en door
een daad het initiatief hiertoenam. Daar
op heeft Bouché-Lilerq in 1911 deze
beide denkbeelden vereenigd, door den
brand aan toevallige oorzaken toe te
schrijven en door Christen- en Nero
haters voor verdachtmakerij te laten
gebruiken. In een Romeinsch archeao-
logisch tijdschrift komt Prof. Hülsen
op het probleem terug en wijst op het
feit, dat het in den nacht van den
brand, van 18 op 19 Juli van het jaar
64, volle maan was, een zonnenacht
dus, die de bewoners van hel Zuiden
gewend zijn met spel en dans te pas-
seerenbij „plenilumio" zijn straten
en pleinen, loggia's e:i terrassen vol
menschen, en niemand, die met brand
stichtersplannen rondloopt en zijn daad
bij nacht wil volvoeren, zal hiervoor
den nacht van volle maan, die immers
gelijk is aan den dag, uitkiezen. Hij
zal veertien dagen wachten, tot het
nieuwe maan is. Dit is voor Prof.
Hülsen een argument, dat noch de
Christenen noch Nero schuld hebben,
doch uitsluitend het toeval, wie weet
de zorgeloosheid van een of ander
burger. Hij is met Leclerq eens, dat
er van beide zijden verdachtmakingen
gevallen kunnen zijn. Ook is het mo
gelijk, dat de Christenen meededen aan
het verwoestingswerk. Uit poëtische en
apocalyptische boeken hadden zij im
mers de voorstelling van een aanstaan
den wereldbrand. Wat was waarschijn
lijker, dan dat het vuur beginnen zou
te woeden in de hoofdstad der toen
malige wereld? Niet onmogelijk is het,
dat de Christenen meenden het werk
der Goddelijke Voorzienigheid te moe
ten steunen en daarbij trachtten, alle Sa
tansscheppingen als Heidensche tem
pels te moeten verwoesten. Nero moet
naar zijn religieuse denkbeelden ge
tracht hebben, de toorn der Goden te
bezweren door het brengen van offers
en het houden van processies. Daar
voor kon de veroordeeling der toch
al vijandige Christenen, bovendien be
schuldigd van tempelbrand, goede
diensten doen als verzoeningsmiddel.
deren, als dieren op den grond, ver
vuild en ziek, hun gebeden en leer
stukken opdreunen, komen ze in de
heldere, behoorlijk ingerichte nieuwe
scholen, waar hun lijdende gezichtjes
opvroolijken, waar zij lust krijgen in
den arbeid waar zij de geschiedenis
van hun volk met vreugde leeren
van waar ze de nieuwe taal en 't
jonge lied meenemen naar de donkere
woningen, om ook daar misschien iets
moois, iets nieuws te brengen.
Hoe vroolijk en netjes waren de
meisjes, welke ik zag in twee wees
huizen, het ééne door ee Zionisten,
het andere door een Duitsch-Joodsche
vereeniging onderhouden, waar in beide
instellingen de frissche, moedgevende
hebreeuwsche geest heerschte, welke
het kenmerk is der oplevende geslach
ten.
Zoo ligt dan Jeruzalem nog oud en
vervallen, buiten de herwording van
het Joodsche volk en het Joodsche
land, een geweldig graf voor vijf en
zestig duizend Joden, van wie helaas
voor de naaste toekomst weinig te
verwachten is.
Totdat gij, onze Hebreeuwsche jeugd,
ook hier, gelijk alom in Palestina, door
uw heerlijke jonge kracht er een nieuw
leven zult hebben ingeleid.
Wilh. Loeb.
(Uit het Handelsblad.
