dit dat de groote menigte weinig aan
de studie van die taal doet. Hetgeen
te betreuren is. Want een volk toch
dat onverschillig is voor zijn taal, de
studie er van verwaarloost, gaat berg
af".
o
Natrium tegen zonnesteek.
In een Duitsch militair tijdschrift
vinden we het bekende natrium bicar-
bonicum aanbevolen als middel tegen
zonnesteek. Totnogtoe gebruikte men
dit huismiddel uitsluitend bij allerlei
storingen van de spijsvertering en tot
het prikkelen der eetlust. Een Duitsch
officier liet zijn compagnie bij groote
dagmarschen 1000 tabletten matrium
bi., zooals de afkorting steeds luid,
meenemen. De menscher, die over het
algemeen slecht meekendcn, kregen on
middellijk natrium-tabletten. Onderweg
werd nauwkeurig op de manschappen
gelet, en wie teekenen van zwakte gaf
kreeg een tablet te zuigen. Enkelen
gebruikten zoo wel tien tabletjes. Het
resultaat was, dat geen der manschap
pen dier compagnie onderweg achter
bleef of door zonnesteek getroffen werd,
'terwijl, andere troepen soldaten dien
zelfden dag bij gelijke omstandigheden
herhaaldelijk blijk geven van uitputting.
o—
De vulkaauwacht op Hawaï.
De vulkanen van het eiland Hawaï
zijn van af de ontdekking, die eigen
lijk eerst op de wereldreis van Cook
geschiedde, als een van de grootste
wonderen der wereld beschouwd. De
ontwikkeling van het vulkaanonder-
zoek in de vorige eeuw heeft dit oor
deel nog onderstreept, daar in de
vuurspuwende bergen op Hawaï een
vulkanische werking geobserveerd
wordt, die nergens anders zoo grootsch
te vinden is. Er bestaat dan ook reeds
sedert 1812 op den rand van den reu-
zenkrater der Kilauea een wetenschap-
pelijk instituut, dat als „Vulkaanhuis"
een wereldvermaardheid heeft ver
worven. Thans geeft de leider van die
vulkaan-observatorium, Dr. Jaggar,
iedere week een bulletin uit, waarin
hij alle veranderingen bericht, die in
den krater waargenomen zijn. Op de
onderste verdieping van het vulkaan
huis bevindt zich een laboratorium
voor aardbevingsonderzoek, voorzien
van de meest moderne inrichtingen.
Ieder geleerde, die de vulkanen van
Hawaï nauwkeurig wil onderzoeken,
is in het vulkaanhuis steeds welkom.
Tot nog toe wordt er nog weinig ge
bruik gemaakt van deze prachtige ge
legenheid om het vulcanisme te bestu-
deeren. De groote afstand en de dure
reis zijn natuurlijk bezwaren voor de
Europeesche geleerden. Bekende Ame-
rikaansche geologen bezoeken Hawaï
daarentegen heel veel en reeds menig
belangrijk werk op geologisch gebied
heeft indirect aan het Vulkaanhuis z'n
ontstaan te danken.
o—
Kunstmatige steenkool.
Reeds lang vormt het probleem,
kunstmatig, steenkool te fabriceeren,
een der grootste aantrekkelijkheden
der chemische technologie. Hoe men
er zich echter ook op toe legde, het
vraagstuk scheen al te moeilijk steeds
er wel reeds tusschen de inheem-
sche sephardische- joden en de Ara
bieren.
Jodenhaat bestaat in de steden slechts
onder de christelijke Arabieren, die hun
opvoeding kregen in de Jezuïetenscho
len. De groote massa der Arabieren is
geenszins een vijand der joden. Op het
land is de in de buurt der joodsche
kolonies van akkerbouw levende fel-
lach er zich ten volle van bewust, dat
met de herleving van het land door
den arbeid der joden het ook voor
hem gemakkelijker wordt om zijn maat
schappelijke positie te verbeteren. Men
heeft uit de botsingen, welke tusschen
een joodsche kolonie en een naburig
Arabisch dorp weieens hebben plaats
gehad, de gevolgtrekking van een diep-
wortelenden rassenhaat willen maken.
Zulk een conclusie is echter ten eene-
male onjuist en getuigt van een slecht
inzicht in de ontwikkeling en den gees
testoestand der Palestijnsche bevolking.
Men vergete immers niet, dat de be
schaving in het land nog op een zeer
laag peil staat, dat eigenrechting vaak
de eenige vorm van recht vormt, dat
ten slotte de veiligheid op het land
slechts afhankelijk is van de wapenen,
die -men zelf heeft. Ook de botsingen
tusschen Arabieren onderling zijn le
gio diefstal is voor hen een vrij-be-
hoorlijke wijze van eigendomsverkrij-
ging. Erger geldt bij hen doodslag, en
deze sleept, nu nog, bloedwraak en
eindelooze ellende achter zich aan.
Talrijk zijn de gevallen, waarin, ten
gevolge van één moord, twee in strijd
geraakte Arabische dorpen volkomen
doken er nieuwe onoplosbaarheden
op. In de wereld der chemici en in
genieurs heeft de tijding, dat Prof.
Bergius, een bekend scheikundige, met
zijn assistent Specht het probleem
heeft opgelost, natuurlijk groot opzien
gewekt. Prof. Bergius deelt voorzich-
tiglijk mee, dat zijn methode theore
tisch de oplossing zeer nabij komt.
Om zijn doel te bereiken kwam
Prof. Bergius op de gedachte, gewone
turf te gebruiken. Deze turf moet een
zeer groot watergehalte bezitten. Men
nam nu een z.g. bom, waarin de turf
onder hoogen druk aan verhitting werd
blootgesteld. Het resultaat van dit ver
brandingsproces was een product, dat
in elk opzicht overeenkwam met de
natuurlijke vetkoo'. Op deze wijze
kreeg men een goed denkbeeld, hoe
het verkolingsproces bij lage tempe
raturen geschiedt. Het geologisch on
derzoek had op grond van berekeningen
tot de overtuiging geleid, dat er voor
de vorming van steenkool een tijd
ruimte van minstens 8 millioen jaar
noodig was. De methode van Bergius
en Specht bevestigt deze becijfering.
Men mag dus niet te veel verwachtin
gen koesteren van de nieuwe theorie.
Zij heeft vooralsnog alleen waarde
voor de wetenschap. En het is zelfs
de vraag of er practisch wel ooit iets
mee te beginnen is. Zuinigheid met
de aanwezige steenkool blijft de
boodschap.
o
FRANKRIJK.
Ex-Keizerin Engenie.
Ex-keizerin Eugenie, die thans 88
jaren oud is, heeft dezer dagen weer
eens een bezoek gebracht aan Parijs
en aan Fontainebleau.. De „Matin"
vertelt nu van een tooneeltje, dat tij
dens dit bezoek in den tuin der Tuile-
rieën plaats had. De gewezen keizerin
wandelde in den tuin, naderde een
bloemperk en plukte toen een der
bloemen. Een parkwachter zag dit en
merkte opHet is verboden bloemen
te plukken. Ik moet proces-verbaal
tegen u opmaken. Hoe is uw naam
Eugenie antwoordde de ex-keizerin
zachtjes.
De parkwachter aarzelde een oogen-
blik en daarna zeide hij vriendelijk
Dat is geen naam Ik zal de zaak laten
rusten, maar doe het niet weer.
En de keizerin, in diepen rouw ge
kleed, verwijderde zich.
o
De zusters ran de a.s. keizerin van
Oostenrijk.
Verleden week Donderdag heeft de
zuster van de Oostenrijksche aarts
hertogin Z i t a, gemalin van den te-
genwoordigen troonopvolger, in het
klooster der Benedictinessen hare
plechtige professie afgelegd, n.l. in de
abdij St. Cécile te Rijde op het En-
gelsche eiland Wight. Hiermede ver
anderde zij haar titel van „koninklijke
hoogheid" met dien van „eerwaarde
zuster". Prinses Francisca van
Bourbon en Parma werd in 1890
geboren als kind van hertog Robert
van Parma en hertogin Maria
A n t o n i a.
Een oudere zuster trad reeds in 1907
als zuster Maria Benedicta in
te gronde gaan. Wanneer nu, zooals
wel voorgekomen is, een Arabier, die
in een joodsche kolonie kwam om te
stelen, is doodgeschoten, dan zal de
broeder van den gedoode natuurlijk
zijn blpedwraak willen en moeten be
vredigen en zoo mogelijk den wachter,
die slechts zijn plicht deed, doch in
de oogen van den Arabier een moor
denaar is, treffen. Hieruit meent men
dan tot een sluimerend rassen-antago-
nisme te mogen besluiten, omdat het
hier tusschen joden en Arabieren ging.
Dit is verkeerd gezienhet is slechts
de gewoonte van een op lagen trap
van ontwikkeling staand volk, die zijn
recht eischt. Tijdens mijn re«s werden
eenige Amerikaansche reizigers door
roofzuchtige Arabieren op den berg
Tabor overvallen en één hunner werd
gedood. Wie zou nu niet de phantasie
bewonderen van hem, die hieruit den
ingekankerden anti-Amerikaanschen
geest der Bedoeinen zou willen aan-
toonen Het was in diezelfde bergen
van Galilea, dat ik in een ruïne, waarin
eenige Bedoeïnen een onderdak ge
vonden hadden, «een tijdje rustte op een
vermoeienden marsch van Miydal berg
op naar Rosch-Pinah. De Arabieren,
die zeer goed wisten dat ons troepje
uit Joden bestond en ons zonder vorm
van proces uit natuurlijken rassenhaat
had kunnen vermoorden, sloofden zich
integendeel uit in gastvrijheid-betui
gingen zij haalden matten om te rus
ten, water uit de bron en boden mij
zelf een nachtverblijf aan. Eenuitnoo-
diging, welke ik zonder eenig beden
ken had kunnen aanvaarden. En bij ons
hetzelfde klooster. Hun beider groot
moeder, de weduwe van koning don
Miguel I van Portugal, koningin
A d e 1 h e i d, stierf in 1909 als een
voudige zuster in ditzelfde klooster
onder den naam van „moeder Adel-
heid".
Prinses Francisca bevond
zich reeds een jaar in het klooster
ze heeft thans het noviciaat doorge
maakt. Haar moeder, hertogin Maria
Antonia vertrok den 7n Juli naar Ryde,
om de inkleeding bij te wonen. Ook
de tegenwoordige troonopvolger en
zijn gemalin wilden de plechtigheid bij
wonen, doch dit werd verhinderd door
den moordaanslag.
—o
Een nieuw monddesinfectierniddel.
De kiemdoodende werking van het
zonlicht is algemeen bekend. Even
heilzaam als het zonlicht werkt op de
ontwikkeling der hoogere organismen,
zoo verdervelijk is het voor het be
staan van bacteriën en kiemen. Speci
aal in de ultra-violette stralen zit deze
kracht. Bacteriën-culturen, blootgesteld
aan ultra-violet licht, boeten onmid
dellijk hun voortplantingsvermogen in.
Nog sterker is het effect, wanneer aan
de te bestralen voorwerpen fluores-
ceerende substancfën worden toege
voegd. Als lichtbron dienen speciale
electrische kwartslampen, die zeer veel
ultraviolette stralen uitzenden.
Sedert is ultraviolette bestraling het
desinfectiemiddel bij uitnemendheid ge
bleken. Men heeft thans een methode,
drinkwater door ultraviolet licht te
steriliseeren, hetgeen voor de meest
onderscheiden doeleinden van het
grootste belang is. Onlangs is men er
toe overgegaan, ook het menschelijk
lichaam op deze wijze van bacteriën
te bevrijden. Prof. Friedberger en Dr.
Skioji hebben uitsluitend door belich
ting met ultraviolette stralen diphteri-
tis bacillen verwijderd uit den bek van
een konijntje. Voor dit doeleinde
moest de kwartslamp van een verleng
stuk worden voorzien, dat in den bek
werd geplaatst.
De duur der bestraling was een half
uur.
Deze proefneming geeft uitzicht op
geheel nieuwe geneesmethoden en
prohylactische maatregelen. Het is wel
jammer, dat ultraviolette stralen nog
niet doordringend zijn, en alleen de
oppervlakte bewerken. Bacterie-haarden
in het inwendige lichaam blijven daar
door onbelicht. De beide geleerden
hebben ook proeven genomen met een
bestraling van koepoklymhe. Men
trachtte deze gevaarlijke bacterie kiem-
vrij te maken. Door verhitting, de ge-
steriliseer-methode, maakt men de
schadelijke werking wel veel geringer.
Ultraviolette stralen zijn echter in staat,
de bacteriën voor goed te dooden.
o
Operaties aan de wervelkolom.
Prof. Dr. Tietze, chirurg te Breslau,
is er in geslaagd volgens een heele
nieuwe methode wervelziekten te ge
nezen. Enkele gevallen, die reeds lang
opgegeven waren, behandelde hij met
succes. Het waren meest vrouwen en
kinderen met tuberculeuze wervel
ziekten, die zich niet anders dan ge
vertrek begeleidde één hunner, een uit
Marokko afkomstig Arabier, die Fransch
sprak en door zijn makkers als een
wijze vereerd werd, mij nog een goed
stuk weegs. Hoe vaak ook op reis stel
den zij mij met vriendelijke belang
stelling de vraag „Jehade of wezen
mij, om mij een verrassing te bereiden,
een Jood aan. Een aanwijzing, welke
vaak noodig was, daar de sephardische
joden een buitengemeen groote gelij
kenis met de Arabieren vertoonen en
door den reiziger eerst na eenig verblijf
in de Levant terstond herkend kunnen
worden.
Overal vond ik, dat Joden en Ara
bieren op het land vreedzaam naast
elkaar leven, een harmonie, welke
slechts verstoord wordt wanneer één
van beiden de tegenstelling opzettelijk
verscherpt, of bij een persoonlijk con
flict. Van een botsing tusschen Joden
en de door het land zwervende Be
doeïen kan nooit sprake zijnde Be-
doeïn is de vijand van alle bezit en
rechtsorde hij is, heden nog zoo goed
als in oud-testamentarische tijden,
een roover van professie Wanneer zij,
in horden, hunne kudden door het
land drijven, is het goed van den fel-
lach niet minder bedreigd dan de jood
sche nederzettingen. Geweld tegen ge
weld te stellen, is de eenige afdoende
maatregel tegen deze trotsche, als pa
triarchale heerschers het land afstroo-
pende rooverstammen. Hoe verder de
beschaving in Palestina voortdringt,
des te meer trekken ook de Bedoeïen
zich in de woestijn terug, om ten slotte
óf zelf het zwervend leven vaarwel te
steund door corset of gipsverband
rechtop konden houden. De wervels
bleven bewegelijk en drukten op het
ruggemerg. Langzamerhand irad in
verreweg de meeste gevallen ver
lamming in. De nieuwe geneesmetho
de van Prof. Tietze bestaat in
het splyten van de wervels der wer
velkolom. Een overeenkomstig stuk
been uit het scheenbeen zette de chi
rurg dan in* de opening der zieke
wervel. In de voorgekomen gevallen
waren de resultaten, onverschillig of
't borst- of ruggewervels waren, uitste
kend. Het been en vleesch genas vrij
spoedig en thans kunnen de oud
patiënten weer zonder corset of an
deren steun het lichaam rechtop hou
den.
De medische kroniek heeft nog een
succes van Prof. Tietze te boeken.
Deze bekwame chirurg heeft de kromme
beenen van kinderen, lijdend aan En-
gelsche ziekte, normaal weten te ma
ken. Reeds vier rachitische kinderen
behandelde hij vrij wel volgens het
zelfde principe als patiënten aan wer
velziekten. Het resultaat van een en
ander is des te verblijdender, omdat
in geen enkel geval eenige compli
catie zich voordeed.
—o
Het opsporen ran het lek in
fietsbanden.
In het technische tijdschrift „Pro
metheus" vinden we een kiekje van
een vernuftig instrumentje. De „defec
tief", zooals het heet, moet de lekke
plaatsen in fietsbanden opsporen. Het
past precies om de ronding van den
band, en is verdeeld in vier waaier
vormige afdeelingen. Het inwendige
is zoodanig ingericht, dat alle buiten
gewone luchtstroomingen gevoeld
worden en zich aan de oppervlakte
afspiegelen.
Het gebruik der „detectief" is vrij
wat eenvoudiger dan de emmer-water
methode.
o—
Een electrische stemmachine.
In het gebouw der volksvertegen
woordiging der Vereenigde Staten te
Washington zijn onlangs proeven ge
nomen met een zeer vernuftig ge
bouwde stemmachine. Mocht dit sy
steem van stem uitbrengen in
zwang komen, waarvoor met den
Amerikaanschen geest van „time is
money" veel kans bestaat, dan wordt
daarmee een groote verandering te
weeggebracht. De steminrichting is
van dien aard, dat de afgevaardigden,
die hun meening hebben uit te bren
gen, eenvoudig drukken op een der
vier knopjes, bij hun zetel aangebracht,
terwijl de voorzitter slechts van een
bord de keuze heeft af te lezen. De
vier knopjes zeggen hem respectieve
lijk ja, neen, aanwezig, blanco.
o—
Veilig spoorwegverkeer.
Hand in hand met voortdurende
uitbreiding en verbetering van het
internationaal spoorwegnet gaat de
arbeid der technici en ingenieurs van
alle landen, om het spoorwegverkeer
door de uitvinding van allerlei ap-
zeggen, en door akkerbouwer te wor
den tot een geordend leven over te
gaan, öf geheel uit Palestina te ver
dwijnen.
Anders is de positie van de eigen
lijke plattelandsbevolking, de fellachen;
meest is deze het slachtoffer van een
rijken, almachtigen effendi, den groot
grondbezitter, die zijn geheelen stam
van zich heeft weten afhankelijk te ma
ken en al het land in bezit heeft we
ten te krijgen en 't aan hen, die vroe
ger zijns gelijken waren, nu tegen
zware pacht ter bebouwing afstaat. De
fellach bewerkt zijn akker nog met den
primitieven, reeds in den bijbelschen
tijd gebruikelijk houten ploeg, buit door
roofbouw den grond uit en ontneemt
daardoor aan den toch al door eeuwen
heen verwaarloosden bodem zijn beste
krachten. Nu leert hij van de joden op
moderner wijze zijn land bebouwen,
er is werk voor hem in de groote ko
lonies als daglooner, wat voor zijn zoo
geringe behoefte reeds een grooten
vooruitgang beteekent. Wanneer men
van Jaffa naar Jeruzalem spoort, ziet
men tal van hofsteden en dorpjes van
Arabieren, welke uiterlijk duidelijk de
kenteekenen der Europeesche leer
school dragen. De Arabier past zich
zoo aan de in ontwikkeling veel hoo-
ger staande Joden aan, wat een vredig
samengaan van beide volkeren sterk
bevordert.
Ik heb er herhaaldelijk met nadruk
op gewezen dat de verhouding tus
schen Joden en Arabieren vreedzaam
en vriendelijk is nu zou men mij kun
nen tegenwerpen, dat het tegendeel
paraten en toestellen steeds veiliger
te doen en zijn ongelukkea zcoveel
mogelijk te voorkomen. Onlangs is
nu een ambtenaar der Oostenrijkecbe
Spoorwegen, de technicus Karnet te
Zcernowitz, met een uitvinding te
voorschijn gekomen, die aanspraak
kan maken op aller belangstelling.
Het is een verbetering der rails-
controle.
De gebruikelijke hulpmiddelen
voor dezen tak van dienst zijn bij
h»t toenemende verkeer onvoldoende
gebleken. Het feit, dat de geregelde
controle van den weg door een amb
tenaar zeer kostbaar is en bovendien
ook ontoereikend, in onherbergzame
streken zelfs onmogelijk, bracht Kar
net op de idéé, een machinaal con
trole-apparaat te bouwen. Met een
dergelijk toestel werd dezer dagen
de proef genomen. Het is door één
man te hanteeren en zonder onder
breking van het geregelde verkeer
repareert het alle geringe manke
menten.
o—
Vlaamsch in het vlaamsche land
Het volgende, kan voor vele han
delaars nuttig zijn
De heer M...., sigarenfabrikant te
Hasselt had, door tusschenkomst van
een reiziger, eene partij sigaren ver
kocht en geleverd aan B. herbergier
te Schuelen. Deze had de sigaren
aan den reiziger betaald. Later
daagde heer M...., zijn klant voor
de rechtbank en vroeg hem opnieuw
betaling van de levering, zich hierop
steunende, dat zijne facturen de ge
drukte melding dragendat
geene betalingen geldig zijn dan
tegen zijn handteekening.
De rechtbank heeft dezen eiscb
afgewezen en den aanlegger veroor
deeld tot de kosten Het vonnis zegt,
dat uit de omstandigheden der zaak
voortspruit, dat B. in de meening
verkeerde dat hij aan den reiziger van
M de sigaren mocht betalen, die
hij bij hem gekocht haddat noch
de verweerder, noch de reiziger de
Fransche taal machtig zijn, en dus
de melding in die taal op de factu
ren gezet, door hem niet kon ver
staan worden dat het de fout van
den aanlegger is, zoo de verweerder
de verkoopvoorwaarden niet heeft
gevolgd Dat hij deze in de gebrui
kelijke taal van de streek hadde
moeten aanduiden.
Hieruit blijkt dan, dat al de han
delaars van het vlaamsche land ver
plicht zijn hunne facturen en han
delspapieren in het vlaamsch op te
stellen op gevaar van nietig-verkla-
ring.
't Is maar recht.
waar schijnt te zijn in het zeer be
langrijke vraagstuk van den joodschen
arbeid. In den jongsten tijd is de
joodsche wereld in Palestina sterk
door dit vraagstuk in beweging ge
bracht. Het komt er op neer dat de
joodsche arbeiders die zuiver uit
joodsch-nationaal enthusiasme naar
Palestina kwamen, somtijds niet spoe
dig genoeg werk konden vinden, door
dat een deel der kolonisten liever den
goedkooperen Arabischen daglooner
namen. Als reactie hierop ontstond de
eisch van den „joodschen arbeid",
Joden zouden alleen Joden op hun hoe
ven mogen laten werken. De joodsche
instituten brachten dit principe ook
meerendeels in praktijk. Voor deze is
trouwens dit beginsel volkomen juist
zij dienen ter bevordering der joodsche
kolonisatie en hebben derhalve den
plicht nationale overwegingen te plaat
sen boven de eng-financieele, daar zij
Palestina de taak te vervullen hebben
welke in Europeesch-ingerichte staten
de ministeries van Landbouw en Nij
verheid vervullen. Tegenover een deel
der kolonisten is deze - eisch echter
onbillijk, daar het vaak den kleineren
kolonist onmogelijk is zonder het ge
bruik van de goedkoopste arbeids
krachten in zijn onderhoud te voorzien.
Daarom alleen al is de eisch, hoe be
grijpelijk hij ook moge zijn, in zijn
vollen omvang onmogelijk uitvoerbaar.
Wordt vervolgd.
Wilh. Loeb.
(Uit het Handelsblad,
