Flick's
Cacao
No. 255.
Zaterdag 25 Juli 1914.
5e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Geiitschestraat C 7 te Hulst.
w?
Stichter: H. 4. van Dalsum.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Geiitschestraat B 4 te Hulst.
ER IS
de allerbeste.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELG1Efr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
DRUKKER IJ:
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
De Volkswil Is voortaan
in gclieel Nederland ver
krijgbaar aan de stati
ons waar stationsboek
handel is. Ieder zegt dit
voort, en dat bij zelf me
dewerkt tot de versprei
ding door als reiziger De
Volkswil te vragen.
Domela Vienwenbnis.
O
Wij lezen ia de Toekomst van 18
Juli dat Domela Nieuwenhuis, ge
komen op hoogen leeftijd, armoede
lijdt.
Dit bericht trof ons, om meer dan
één reden.
D. N. is van rijke afkomst, was
oorspronkeiyk predikant, werd door
zijn medelijden voor de schare en
het recht der kleinen de grondlegger
van het Socialisme in Nederland.
Als wij aan een kennb, die langen
tijd in Amsterdam heeft gewoond,
dat bericht mededeelden, was ook
deze er door getroffen, en hij moest
zich dadelijk herinneren, dat hij
wist, dat D. N, nog een erlenis van
80 duizend gulden had gehad, zoo
veel jaren niet geleden.
D. N. is in zijn leven veel ge
hoond en bespor, wie herinnert zich
niet het rijmpje „Nieuwenhuis die
moet zakjes plakken, hi, ha, ho, leve
Willem III" rijmpje zelfs bekend in
het vrome Hulst, vermits dit rijmpje,
met muziekletters, met verandering
van naam, in den tijd van de zaak
van den heer Ambtsrapport, bij ons
in de brievenbus werd bezorgd.
En waarom werd D. N. gehoond
en bespot Omdat hij zonder bere
kening medelijden had met de schare,
welker toestand in den eersten tijd
van zijn optreden ook in het vrome
en gezegende Nederland zeer treurig
was.
Wat werd hij niet gehoond dat hij,
man van beschaving, van fortuin,
van familie, maar een voorbeeld
moest geven van samendeelen. En
hij deelde met den arme totdat hij
nu zelf arm is geworden.
D. N. heet vrij-socialist, heet
anarchist. Wij geven niet om namen.
Maar wat is een man, die zijn ge-
heele positie opoffert om geheel gelijk
te worden met de schare, welker
leed en welker onrecht hij wil leni
gen en verzachten, tegen welker
leed en onrecht, in zooverre het is
onverdiend en gevolg van maat
schappelijke verhoudingen, hij op
komt door woord en door schrift
en door organisatie en van de offi-
cieele vromen daarvoor het loon ont-
vaDgt van hoon, spot en vervolging?
Deze man is een volgeling van den
Meester, die al weldoende rondging,
medelijden had met de schare, ge
hoond, bespot en in Zijn werk be-
knaagd werd door de officieele vro
men van Zijnen tijd.
D. N, heeft zijn kerk verlaten,
omdat hij in deze niet vond het
medelijden met de schare en de ver
oordeeling der huichelarij, die Chris
tus zelf door daad en door woord
predikte tijdens zijn rondgaan op
aarde. Heeft hij daarmede God zelf
verlaten In de Schrift leest men
dat Jezus de vraag, wie meer ge
hoorzaam was aan den vader, de
zoon die zeideik wil niet, maar
het toch deed, of de zoon die zeide
ik zal het doen, en het niet deed,
beantwoordde, dat de eerste eerder
in het rijk Gods zou binnengaan dan
de tweede.
D. N. heeft als vrijzinnige, be
langloosenzonder berekening, gediend
het belang en het recht van de klei
nen dezer wereld, en is daardoor
naar de wereld gedaald. En andereD,
als vrijzinnige, hebben ook gediend
het belang en het recht van de klei
nen dezer wereld, en zijn daardoor
naar de wereld gestegen. Ook dit
feit i9 treffend, het wordt terugge
vonden ook bij de katholieken en bij
de protestantenhet op de zooge
naamde officieele, ambteljjke, wijze
dienen doet stijgen, en het dienen
naar bet voorbeeld van Christus doet
dalen. Maar wie daalt met Christus
door het doen naar Zija voorbeeld,
al geschiedt het niet in Zijn naam,
heeft toch op den Oordeelsdag meer
te verwachten dan hij, die langs
den weg van 't met berekening dienen
is gestegen. De laatste heeft kans
alsdan te moeten vernemen Gij hebt
uw loon reeds ontvangen, en de
eerste heeft kans te mogen vernemen
het woord van troost en van ver
heffing Voorwaar, Ik zeg u wat
gij aan één van deze mijn geringste
broeders hebt gedaan, dat hebt gij
aan Mij gedaan.
D. N. wilde de kleinen der we
reld niet dienen door de macht en
den steun van het gezag, maar door
hen te doen gevoelen en te doen ge
bruiken hun eigen kracht. Heet dit
socialisme, anarchisme Wij hechten
niet aan namen, wij kennen echter
het woord der Christelijke Middel
eeuwen die zich zeiven helpt, dien
helpt God.
I) N heet ongeloovig, maar hoe-
vele geloovigen zouden er alleen
in Zeeland zijn, die menschelijke
wetten verheffen tot goddelijke wetten
en verwaarlozen wat D. N. niet
verwaarloosde, de goddelijke wetten
van rechtvaardigheid en barmhartig
heid en getrouwheid
Wij hechten niet aan woorden en
benamingen, maar wij, die in onze
Grondregelen leeren Gij, Volkswil,
eer deugd, bij het vernemen van de
armoede van Domela Nieuwenhuis
brengen wij hem een woord van
eer, en wij hopen dat, al is het
eergevoel in Nederland niet groot,
het toch groot genoeg zal zijn in
het Nederland der arbeidersbeweging,
dat hij over haar niet beschaamd
zal zijn nu hij zelf noodig heeft
wat hij in vroegere jaren met zoo
vele milde handen gat om in haar
te lenigen den nood dien hij ont
moette.
Het Zeeuwsche volk is, protestant
zoowel als katholiek, vroom en dik
wijls zeer vroom, en met deze vroom
heid gaat samen het niet hebben van
een geweten en het niet hebben van
een hart.
Het is dan ook wel treffend, dat het
niet in staat is de deugd in den even
naaste te erkennen, het heeft daar geen
gevoel voor en moge dit al bij enke
len het peval zijn, die waardeering
van de deugd is niet blijvend dan al
leen bij zeer enkelen.
Dat de vroomheid samen gaat met
geen geweten blijkt uit deze eigenaar
digheid, dat het gebod van de naas
tenliefde zoo wordt verstaan, dat die
naaste als zoodanig wordt erkend, van
wien te trekken is doch slechts
zoolanger van hem te trekken is, en in
blijvende achting slechts hij kan zijn, die
in staat is, en het ookdoet,
druk op anderen uit te oefenen. Dit
wijst er op, dat in het volk overheerscht
een slaafsche geest.
Maar deze slaafsche geest, samen
gaande met vroomheid, bewijst weder,
dat de vroomheid geen Godsvertrou
wen kent.
Kende toch de vroomheid Godsver
trouwen, dan zou zij dat in een ander
waardeeren, maar neen, de vroomheid
zal dezen andere juist daarom verach
ten, daar zij zooiets niet begrijpt, dit
gaat boven der vroomheid verstand.
Het is daarom, dat in onzen arbeid
van het doen openbaren van de ge
dachten der harten, is gebleken hoezeer
de vroomheid ons wegens ons Gods
vertrouwen zeer heeft gehaat.
Dat de Zeeuwsche vroomheid de
geboden niet acht is zeer duidelijk be
wezen door de verkiezingen in het
district Hulst, daar juist zij den open
lijken steun der vroomheid mochten
ondervinden, van wie ieder wist,
dat hij met de geboden geen rekening
houdt. De Wijze Man echter zegt
(Ecc. 32 28), dat die aan God gelooft,
acht geeft op zijne geboden.
Dat het Zeeuwsche volk geen acht
geeft op de geboden zal ieder gaarne
zelf erkennen, als wij slechts herinne
ren aan enkele volksgezegden
Vraagdiefstal is toch niet goed.
Antwoord ja, „maar hij heeft het dan
toch maar vast."
Vraag hij heeft toch veel tegenspoed
of ongeluk. A.„Hij moet ook maar
wat hebben." VraagHoe kan hij dat
zeggen, hij weet toch wel beter. Ant
woord „Ja, maar als hij er voordeel
bij heeft."
Voor wat betref! het zevende en
negende gebod Hoevelen zijn er, die
beoefenen de reinheid van zeden
Ieder zal zeggenniet zeer velen. En
het is een nuchter feit, dat zelfs on
natuurlijke zedeloosheid geen reden is
om achting te verliezen, terwijl wordt
ontweken hij, die rein van leven is.
Voor wat betreft het gebod van niet
begeeren eens anders goedhoevelen
zien er een gewetenszaak in een ander
dooronderkruipen van land zijn broods-
bestaan te ontnemen of te onder
mijnen
Voor wat betreft het gebod van geen
valsche getuigenis gevenwelke waarde
hecht men aan een eed, en hoevelen
zijn er, die er bezwaar in zien Hun
naaste te belasteren, zelfs langs ge
heimen ambtelijken weg, of om hem
in zijne zaken te schaden door onjuiste
handelsinformaties
Hoe zit het met het gebod van God
te beminnen Kan dit samengaan met
het hebben van geen hart voor den
naaste De Schrift zegtneen.
Wat aangaat het gebod van vader
en moeder eeren. Dit gebod is eigent-
lijk het eenige, dat er mede door kan.
In dit volk, vroom zonder gebod,
dat geen ander gebod aanvaardt dan
het eigen welbehagen, en denkt, dat
door het ijverig naar de kerk te loopen
en door bij verkiezingen „christelijk"
te stemmen, bij den dood rechtuit naar
den hemel te gaan, hebben wij gestaan
in het volle licht als man van levend
geloof, zonder vrees en zonder dat
iemand een smet heeft genoemd, met
een Godsvertrouwen dat blijmoedig
bleef onder de zwaarste beproevingen.
En wij hebben daarmede opgewekt
de jalousie en de afgunst van de
Zeeuwsche vroomheid, die ons daarom
zwoer ons te dooden in ons brood-
bestaan en in onze eer, en hierin
(maar voor hoelang?) wist te slagen,
omdat de tijd harer eigen schande
rijp is.
De Zeeuwsche vroomheid heeft ge
toond wat zij vermochteen onuit-
wischbare schande heeft zij geworpen
op haar eigen naam, zij heeft bevestigd
het woord dat wijlen kantonrechter
van Alphen niet ophield te herhalen
Goed Zeeuwsch goed valsch, en daar
mede te niet gedaan het oude woord,
dat Elisée Reclus zelfs vermeldt in
zijn Algemeene Aardrijkskunde (deel 4
blz. 239)Goed rond, goed Zeeuwsch.
Er zijn echter ook nog oprechte
Zeeuwen, maar deze behooren tot de
Volkswillers. Dat zij bevrijd mogen
blijven van het zuurdesem, dat het
Zeeuwsche volksleven zoozeer bein-
vloedt, het zuurdesem van de vroom
heid zonder hart en zonder geweten
en zonder eer, het zuurdesem ook
van de alles vernietigende en alles
krachteloos makende wangunst.
Het Vlaamsche zwijgen.
O
De Vlaamsche Katholieke man des
volks zwijgt en duldt bij het ondergaan
van onrecht, maar in het diepste van
zijn hart is een verlangen, dat het
ondergane onrecht wordt gewroken
door Gods wraak.
In dit verlangen ligt in zijn diepste
wezen geen vergevensgezindheid eer
der menschenvrees en verfijnde wraak,
maar er ligt tegelijk ook in een ver
trouwen op een gerechtigheid in en
dus ook op een ander beter leven hier
namaals.
Het is eene dwaling in den op
voedkundige, die in het door den
Vlaamschen kleinen man zwijgend ver
dragen van onrecht ziet een geest van
christelijke gelatenheid, hoewel deze
er uiterlijk is en naar eigen gedachte
ook is.
De gelatenheid in het verdragen is
slaafsch, als zij doodt het gevoel voor
onrecht zelf geleden, maar christelijk
als zij dit onrecht voelt en vergeeft. Wie
slaafsch onrecht verdraagt heeft ook
geen gevoel voor recht.
Dat de opvoedkundigen, geestelijken
en onderwijzers, eens dat zwijgend
dulden gaan bestudeeren, en zij zullen
tot resultaat komen, dat de weg tot
verheffing van het Vlaamsche Volk
ligt in het wegnemen van het on re c h t,
dat pleegt de overheid van
Staat en van Kerk. Het onrecht
dat de kerk pleegtdoor haar politiek
partijkiezen voor de economische on
derdrukkers; het onrecht dat de Staat
pleegtdoor te miskennen de volks
taal, door niet met Nederland te gaan
onderhandelen om den kop van Vlaan
deren terug te brengen tot Vlaamsch ge
bied, en door te miskennen het recht
van den landgebruiker op het gehuurde
bij nakoming der pachtvoorwaarden.
Niet in het rechtsbewustzijn dooden,
maar in het dit doen openbaren en er
voldoening aan geven hierin ligt de
toekomst tot heil van de Vlaamsche
volksziel. Dit heil ligt in de Vlaamsche
Christelijke-Democratische richting, als
zij getrouw blijft aan wat leerde wij
len Priester Daens.
Uit de Pers
„Dezer dagen werd ons uit Neder
land geseind dat in het moederland
een som van f 178,000, waaronder ééne
gift van f 25,000 en vier bijdragen
van f 10,000, was bijeengebracht voor
de kosten van bijzondere maatregelen
ter bestrijding van de pest in Indië,"
schreef de „Sum. Post."
