uitgaan zonder de katholieken. En zij, die goede Christenen, die steunpilaren der kerk, die redders van 't geloof en goede zeden, ze stonden op den doortocht der pro cessie te lachen en te spotten, om dat nu de vanen en het kruis door anderen moesten gedragen worden. Ziedaar trouw de feiten weergeven lijk ze voorgevallen is. En als alles gedaan was, zeiden de menschen-democraten En wat zullen ze nu zeggen :'t was nu proces sie van ketters Deze woorden vooral dragen we op ter eerbiedige overweging aan den Eerwaarde heer Deken van Aalst die de verkettering over ons heeft uitge sproken. Ziedaar het hart der katholieke be waarders. Uit haat en nijd tegen hunnen even- mensch weigeren zij ter kerk te ko men, weigeren zij in de processie te gaan. Ziedaar „Volksstem" hoe verre gij het gebracht hebt. Ziedaar hoe gij 't hart van uw volk vol haat, gal en venijn gegoten hebt, de broederliefde weggerukt, en het godsdienstgevoelen vermoord en uitgerukt hebt. Heeren, geestelijken, denkt om Gods wille goed na. Dit geval is een klinkend bewijs hoe den godsdienst gaat schipbreuk leiden. Niet van onze zijde, niet vanwege de democraten. O, neen, maar van wege de katholieken zelf. Niet wij zijn de verdwaalden, maar wel dezen die weigeren neven hunnen broeder neder te knielen voor den A'derhoogsten. De bewaarders van Nederhas- selt zijn opentlijk in opstand gekomen tegen de H. processie. Zal ..De Volksstem" hier nu ook over schrijven Allons, we wachten. Van alles wat. Het gevaar der houtwerklngsmachiues. In een Duitsch vakblad voor de hout industrie wordt gewezen op het bui tensporig hooge aantal bedrijfsonge vallen, voorkomende bij de houtbe werking. In een statistiek over het aantal gewonden en dooden over een tijdruimte van 10 jaar staat voor 1901 opgegeven 14,5 duizend ongelukken, waarbij 157 dooden en voor 1910 ruim 20 duizend met 154 dooden. Hieruit blijkt niet, dat het gevaar jaar op jaar grooter wordt, want het aantal machi nes breidde zich in de eerste tien jaar sterker uit dan met 50 pCt. Doch wel ziet men, dat er nog veel te veel ongelukken voorkomen, en dat hier ingegrepen moet worden. Niet alle machines zijn even gevaar lijk de lintzaag veroorzaakte b. v. slechts 7 pCt. der ongelukken, de cirkelzaag daarentegen 25 pCt. en de richtmachines 26 pCt. De oorzaken der incidenten waren heel verschillend. In 10 pCt. der gevallen lag het aan de machines, in 4 pCt. aan de slechte belichting, in 14 pCt. aan te weinig ruimte in 20 pCt. aan slecht matriaal schiedde met vrij groote willekeur, wordt nu de wijn gemeenschappelijk op de markt gebracht, en de opbrengst verdeeld in verhouding tot de waarde der druiven, welke men aan de ook gemeenschappelijk geëxploiteerde kel ders heeft afgeleverd. De Palestina-wijn is misschien wel het meest bekende voortbrengsel der joodsche kolonisatie. Deze wijnbouwers in Rischon-le- Zion en in andere wijnkolonies Recho- both en 't in Samaria gelegen Schiron- Jacob zijn meerendeels- zeer gegotd, velen zelfs rijk. Behalve druiven wor den in den laatsten tijd hier ook an dere vruchten gekweekt, zooals aman delen, pruimen, bananen. Het groote voordeel hiervan is, dat men daardoor minder afhankelijk is van de schomme lingen op de wijnmarkt, welke natuur lijk onder den invloed staat van den uitslag van den oogst in andere wijn- landen, vooral Zuid-Frankrijk. Voor het oogenbük is de markt voor Palestina- wijn gunstig. Ten slotte nog een enkel woord over de levensvormen der Joden op het land. Het leven der arbeiders is zeer eenvoudig, 's Avonds vereenigen zij zich allen in de groote loods, waar gelezen wordt, gedisputeerd en vooral gezongen. Nergens misschien wordt zooveel gezongen als in Palestina. Als er gasten zijn, wordt er gedanst. Vooral twee dansen zijn bevoorrecht, de rondo en de horra. De rondo is een soort van polonaise, met als begeleiding Hebreeuwsche liederen, die zeer moo. zijn. Een dergelijke rondo duurt wel een uur. De horra is een springdans, en o. a. in 8 pCt. was het eigen schuld. o Pellagra. De pellagra, een ziekte, die ondanks zijn afschuwelijk wezen in vele landen den poëtischen naam van „roos" heeft gekregen, richt tegenwoordig in de Zuidelijke provinciën der Vereenigde Staten groote verwoestingen aan. Een Fransch geleerde, Prof. Dr. Louis Sambon, heeft speciale studie gemaakt van de pellagra. Hij doorreisde alle wereldeelen in de Oude en de Nieuwe Wereld, Azië, Afrika, in Noord- en Zuid-Afrikaen in zelfs schieralle landen van Europa trof hij haar aan. Een paar maanden geleden heeft hij zich naar Amerika begeven, om de vree- selijke ziekte in Zuid-Carolina, waar meer dan 100 000 pellagra-patiënten zijn, te bestudeeren. Thans is Dr. Sambon teruggekeerd en deelt een en ander van zijn ervaringen mee. De naam roos heeft de ziekte waar schijnlijk te danken aan den roosach- tigen uitslag op gelaat, hals, rug, van de hand en voet. In Lornbardye, waar de pellagra het sterkst heeft gewoed, spreekt men van Milaneesche roos. In Europa komt zij onder dien naam het meest voor in Italië, Roemenië en Spanje. Zij was reeds bekend ten tijde van de oude Romeinen Plinius noemde haar mentagra". Vooral Illyrië, Thracië, Egypte en Spanje waren er destijds door aangetast. Den naam pellagra kreeg de ziekte in de achttiende eeuw van den Italiaansche arts Frappoli. Sedert is haar gebied ontzettend uit gebreid. Dr. Sambon is ervan overtuigd, dat de pellagra door insecten wordt over gebracht evenals de moeraskoorts, de gele koorts en de slaapziekte wordt zij veroorzaakt door de steken van bepaalde insecten. De epidemiën ko men hoofdzakelijk voor in het voor- en najaar, dus in den tijd, dat de muggen het drukst dansen. Overal waar pellagragevallen voorkomen, con stateerde Dr. Sambon de aanwezig heid der beruchte kleine krieuwel- muggen (simuldiidae), alleen niet op Barbadosdoch daar ontdekte hij een naverwante familie der simuldiidae. Men kan dus met zekerheid beweren, dat pellagra door deze kleine steek- muggen wordt overgebracht. De mi- crobische aard der pellagra is onlangs nog bewezen door Dr. Harris, te New- Orleans. Hij entte apen in met gefil treerd mengsel van huid, hersenen en weefsels van een overleden pellagra- patiënt, waarna de huid der apen eveneens denzelfden roosachtigen uit slag kreeg. Een afdoend middel tegen pellagra bestaat nog niet. Intusschen is het pel- lagragevaar grooter, dan men geneigd is aan te nemen het is minstens even groot als lepragevaar, waaraan men voor eenige jaren ook nog niet ge loofde. Ten slotte moet dan nog worden opgemerkt, dat de pelagra speciaal voorkomt in landen, waar maïs wordt verbouwd. Vroeger heeft men daarom aangenomen, dat de ziekte afkomstig was van paddestoelen, die op het maïs woekeren. een soort „pas van drie", waarschijn lijk van Arabischen oorsprong. Bege leiding eveneens het lied, versterkt door handgeklap. Hoe wilder en snel ler de dans, des te geestdriftiger wor den de toeschouwers. Na al wat ik u van den joodschen arbeider verteld heb, is het wellicht haast overbodig te vermelden, dat elke farm, hoe klein ook, haar eigen biblio theek bezit, waarvan overal veel ge bruik wordt gemaakt. Want waren de Joden niet, te lang reeds, uitsluitend het Volk van het Boek In de grootere kolonies bestaat reeds een openbaar levenmen begint er werk te maken van de kleedinger is nu en dan een concert of een dillet- tanten-tooneel. Zoo bezit bv. Rischon- le-Zion een eigen orkest met een be zoldigden dirigent. En vele meisjes gaan eenmaal per week naar Tel-Awiw, om pianoles te nemen. Ook aan sport wordt vrij veel ge daan. Overal bestaan de „Maccabim"- turners, meestal ook de dragers van het nationale vereenigingsleven. En zelfs ontstond er reeds een Olympia, de z g. Agiga in Rechoboth, het jaarlijksche sportfeest, waar de turnvereenigingen uit heel Palestina komen om zich te meten in" loopen, springen, turnen. Het hoofdnummer vormt het paardrijden, waarin vooral de joodsche wachters, een soort door de kolonisten ingestelde gendarmerie, uitmunten. Van deze fees ten, waarvan ik er nu één kon bijwo nen, is het belangrijkste echter weer, dat zij een brandpunt zijn voor 't nieuwe joodsche leven kennissen ont- Behajve door uitslag kenmerkt de ziekte zich door allerlei storingen in de spijsvertering, gepaard met zenuw pijnen, zwakte en psychische neer slachtigheid. Aanvankelijk treedt zij periodiek op, doch later wordt zij een duurzame kwaalde symptomen wor den sterker, de melancholie wordt krankzinnigheid. Vrij spoedig treedt de dood in. o Indische matrozen. In de „Indische Gids" van April j.l. gewaagde de oud-Minister Cohen Stuart van het vooroordeel van vele onzer marine-officieren tegen inland- sche matrozen voor de marine in Indië. Dat anderen wel van de bruikbaar heid onzer inlanders voor marinema trozen zijn overtuigd, kan blijken uit het voorbeeld van zeker hoofdofficier der Japansche zeemacht, die geruimen tijd op Noord-Celebes heeft vertoefd en zich zeer veel moeite heeft gege ven, om daar matrozen voor de marine van zijn land te werven. De man had albums bij zich met afbeeldingen van schepen, waardoor aanschouwelijk werd gemaakt, hoe groot de Japansche schepen waren, hoe klein de onzeIs de „N. Rott. Ct" juist ingelicht, dan zou de Japan ner er in geslaagd zijn, een 15- a 20- tal jongelieden naar Japan mee te tronen. „Wat die Japanner is gaan zoeken en heeft gekregen, dat hebben wij ook noodig en dat hadden wij ook kunnen krijgen, zoo schrijft het Rotterdamsche blad, in een bespreking van het wets ontwerp, thans bij de Tweede Kamer in behandeling, betreffende de oplei ding van inlandsche schepelingen bij de marine in Indië. Dat de inlander van onzen Archipel zonder bijzondere redenen de voorkeur zou geven aan buitenlandschen krijgsdienst boven den onzen, kunnen wij niet gelooven... „De inlander kan, al voelt hij zich nu ook wel tot een marine als de Ja pansche aangetrokken, toch op den duur ook wel voor een Nederlandsche ofNederlandsch-Indische marine, welke de marine van zijn land zal zijn, lee- ren voelen. Hij is een mensch, wiens eigenaardigheden van die van ons, Nederlanders, verschillen, maar wien overigens niets menschelijks vreemd is, en die, evenals wij doen, eerst terdege voor een ding gaat voelen, wanneer het hem duidelijk wordt, dat hij daarbij tot iets nuttigs dient, hij voor een doel, dat hij begrijpt, wordt gebezigd niet voor iets, waartoe de beste koeli zonder nadere opleiding ook gebruikt kan worden." Er moet een opleidingsschool wor den opgericht te Makassarsoldijen en vooruitzichten zullen worden ver beterd. „Een opleidingsschool is iets, wat tot de verbèelding van den inlander spreekt. Men heeft opleidingsscholen voor inlandsche ambtenaren, school meesters, dokters krijgt men een oplei dingsschool voor oorlogsmatrozen, dan zal reeds hierdoor de apprecatie van het beroep hoog boven het tegenwoor dige peil worden gebracht. Maar dan moet die school er ook een wezen, moeten elkaar, partijgenooten bespre ken hun belangen, het nieuwe Joden dom viert feest. Juist op dit feest gaf mij de wat overmoedige en bruisende levenslust van al deze jonge menschen de overtuiging, dat hier een nieuw menschenslag ontstaat, de nieuwe jood sche boer, die zich gelukktg en vrij, oneindig-vrij voelt in zijn herwordende land. De Joodsche stad. Het is een natuurlijk verschijnsel, dat de Joodsche immigranten welk», door de nationale herlevings-gedachte gedreven, in Palestina komen, niet allen hun bestaan op het land zoeken, maar dat ook een deel zich in de ste den vestigt. En al zou zich ook in den aanvang de geheele stroom der aan gekomen en over 't platteland verspreid hebben, dan zouden, door de naar eenheid strevende ontwikkeling der nieuwe gemeenschap, zich één of meer centra hebben moeten ontwikkelen, juist om de eenheid, naar binnen en naar buiten, te bevestigen. Door hun ligging waren echter twee stadjes als 't ware voorbeschikt voor deze taak, Jaffa en Haifa. Het stedelijk centrum van Samaria en Judea vormt Jaffa, ter wijl Haifa tot achterland Galilea heeft. De ontwikkeling van het verkeer in Palestina, vooral die der spoorwegen, tegelijk met het toenemende gebruik, dat van deze beide havens gemaakt wordt, vergrootten nog de belangrijk heid dezer steden, welke zich lang zamerhand tot de middelpunten van die gezien en getoond kan worden, geen cursusje, gelijk men er wel heeft voor de opleiding van gewapende politie-dienarenzij moet daar staan als een vlaggeraast, dien men van alle streken van den Indische Archipel uit kan zien, zinnebeeld van het belang, dat geheel Indië heeft bij een vloot, die zijn éénheid zal verdedigen." o Het nieuwste wonder op klnemato- grafisch gebied. De uitvinding der kinematografie staat nog lang niet op het toppunt harer volmaking. Telkens naderen de leekenooren berichten uit de techni sche wereld over de een of andere verbetering, die vaak geen verbetering blijkt te zijn, doch die de gedachte aan een leemte, die aan te vullen is, opwekt. Reeds heeft de uitvinding der kinemacolor, het aanbrengen van een sneldraaiende kleurenfitter voor de lens, die bepaalde kleuren absor beert en de gewenschte doorlaat, de mogelijkheid geopend, kleuren op het doek te brengen. Edison vond een methode uit, waar door film en gramofoon gelijktijdig af- loopen en de bioscoopvoorstelling nog sterker het karakter van een tooneel- spel krijgt. Thans is de uitvinding van de „Fantomo" aan te kondigen. De „Fan- tomo" geeft een plastische film ,d.w.z. dat door deze uitvinding het doek wordt weggenomen en dat de stralen vallen op een heusch tooneel, waarop een willekeurig décor wordt getoo- verd. In werkelijkheid bestaan er geen coulissen of ander tooneelrequisiet men ziet slechts het resultaat van be paalde werkingen. Op een spiegel- achtige groote ruit worden reuzenpro- jecties geworpen. Hierop verschijnt de achtergrond, zooals de voorstelling dat eischt. Voor den toeschouwer bewe gen de acteurs zich net als bij een werkelijk tooneelstuk, met dezelfde natuurlijkheid en vrijheid. Ooggetuigen van de proefvoorstelling zeggen, dat hier de volmaakte illusie van het heu- sche tooneel bereikt is. De uitvinder is een Duitsch inge nieur, die er ongeveer vijftien jaar, dus even lang als de kinematografie ernstige beoefening heeft gevonden; aan ge- gewerkt heeft. o Een goed pleidooi. Lysias, een Grieksch rechtsgeleerde, gaf aan een burger wiens zaak hij voor het gerechtshof moest verdedigen, de redevoering ter lezing, die hij in het belang van zijn cliënt zou houden. Deze las de redevoering driemaal en zeide toenDen eersten keer dat ik uw pleidooi las, vond ik het goed, de tweede maal middelmatig en de derde maal slecht." Welnu," sprak Lysias, „ik zal het pleidooi slechts eenmaal houden bij gevolg is het goed." o— De oorsprong van de tarwe. De afkomst van de tarwe heeft al reeds heel wat pennen in beweging gebracht. Wetenschappelijke expidities hebben tevergeefs getracht op het vas teland van Azië een wild halmpje te handel en verkeer voor beide deelen van Palestina ontwikkelen. Daarom zou een beschouwing over het nieuwe joodsche leven in Palestina onvolledig zijn, indien niet de uitingen ervan in het leven dezer steden ter sprake kwamen. De van alle verkeer viijwel afgesloten landstadjes, zooals Safed en Tiberias, zijn nog zoo goed als geheel buiten den invloed van het nieuwe, dat in Palestina geschiedde, hoewel ook daar langzamerhand de eerste sporen van het nieuwe leven kunnen worden waargenomen. De eenige fei telijke vooruitgang is er de oprichting van filialen der Zionistische Anglo- Palestine Company, waardoor het geld en kredietwezen in die steden in mo derne banen geleid wordt. De groote joodsche bevolking dier steden bestaat echter nog geheel uit joden, welke in het land kwamen, niet om te werken maar om zich te wijden aan de studie der heilige joodsche literatuur, terwijl ze in hun levensonderhoud voorzieh door de giften, welke vrome joden der geheele wereld, volgens oud religieus gebruik, hun plegen te sturen. Dit „Chaloeka"-jodendom en het systeem dier bedeeling past beter in een be schrijving van de verschillende uitin gen van joodsch leven in Jeruzalem. Deze steden zijn voorloopig nog zon der belang voor het nieuwe werk, zoo dat ik ze bij een bespreking van het nieuwe joodsche stadsleven achterwege kan laten. Dit stadsleven vond zijn sterkste be lichaming in Jaffa. Hier nemen de jo den in het handelsleven een zeer be vinden, dat als de voorvader van onze 8 tarwesoorten of Triticum beschouwt moet worden. Drie jaar geleden ont dekte een botanist, Aaronsahn, in Pa lestina wilde tarwe, vooral op kalk achtig terrein. Hij bracht een aantal korrels riaar het laboratorium van het Landbouw-departement der Vereenigde Staten, waar ze verbouwd werden. De resultaten van deze interessante proef neming zijn onlangs gepubliceerd. De Amerikaansche geleerden meenen wer kelijk te doen te hebben met den stam vader van de tarwe, maar enkele wij zigingen in de bevruchting der bloemen hebben hen er toe gebracht deze wilde tarwe als een aparte soort te beschou wen, die Triticum hermonis genoemd wordt, naar den berg Hermon, in Pa lestina waar de plant het eerst ont dekt is. o— De fabricatie yan zetmeel bij de Peruaansche Indianen. Zooals men weet is de aardappel oorspronkelijk afkomstig van de Andes- hoogvlakten van Peru en Bolivia, waar deze plant sedert onheugelijke tijden door de inboorlingen verbouwd wordt. Dat de aardappel, die reeds in het midden der 16de eeuw in Spanje ge ïmporteerd en verbouwd werd, eerst twee eeuwen later als voedsel in West- Europa gebruikt werd, zal voor een groot deel toe te schrijven zijn aan de minachting, die de veroveraars voor alles hadden, wat van de Amerikaan sche inboorlingen afkomstig was. De edele hidalgo's zouden zich onteerd gevoeld hebben door het voedsel der Indianen te gebruiken, die zij met lastdieren gelijkstelden en dikwijls ook als zoodanig behandelden. Een Amerikaansch archaeoloog, Hiram Bingham, docent aan de Yale- universiteit, die onlangs op een der meest onbestijgbare toppen van de An des, een geheimzinnige stad ontdekt heeft, constateerde, dat de Indianen op de Peruaansche hoogvlakten nog de oorspronkelijke soort verbouwen, die indertijd in Europa haar intrede deed. Een gedeelte van den oogst wordt als dagelijksch voedsel verbruiktde rest is bestemd voor de industrie, als men dit woord tenminste durft te ge bruiken voor de primitieve methode van de afstammelingen der Inca's. De aard appelen worden naar open plaatsen gebracht, waar zij gedurende één twee weken aan den invloed van de zou en de koelte der nachten worden blootgesteld. De knollen drogen snel. 's Morgens worden ze door de India nen met hun harde voeten fijngestampt. Daarna worden groote hoeveelheden op den rug der lama's naar de markt plaatsen gebracht, waar het onder den naam van „tchougnous" verkocht wordt. De Peruaansche huismoeders stampen de gedroogde knollen in steenen mortieren en het dus verkre- zetmeel dient om soep en saus te binden. Waarschijnlijk bestaat deze merk waardige industrie reeds eeuwen voor de komst der Inca'sBingham heeft in de praehistorische ruïnes groote mor tieren gevonden, die voor deze berei ding dienden. langrijke plaats in. Hun aantal is er in enkele jaren sterk toegenomen. Ter wijl er in 1880 honderd joden woon den, waren, er in 1905 al 5500 en in 1912 zelfs 10,000. Deze joodsche be volking leefde in den beginne ver spreid onder de overige bewoners van Jaffa, totdat men in 1909 er toe over ging een kleine joodsche wijk, Tel- Awiw, lentedal,- te bouwen, tien mi nuten buiten 't eigenlijke Jaffa. De hoop, dat zich- hier een eigen joodsch leven zou ontwikkelen, is verwezen lijkt. Tel-Awiw is, in deze weinige jaren, tot een klein joodsch stadje aangegroeid, dat in 't leven der Pales- tinensische joden een belangrijke plaats is gaan innemen. Terwijl Jaffa den indruk eener groe zelige, Arabische stad maakt, met vuile, smalle, steegachtige straten en leelijke vervallen huizen, maakt deze nieuwe wijk een verheugenden modernen in druk. Tel-Awiw doet, wat zijn aanleg betreft, geheel Europeesch aaneen breede, rechte hoofdstraat, de Herzl- straat, eenerzijds afgesloten door een poort, anderzijds door het heider-witte Hebreeuwsche Gymnasium, dat het geheel beheerscht. Links en rechts vele zijstraten, met ook weer hare vertak kingen. Een orde en regelmaat in den stratenaanleg, die een groote tegen stelling vormt met de systeemlooze mengeling eener Arabische] stadsbuurt. Wordt vervolgd Wilh. Loeb. (Uit het Handelsblad,.

Krantenbank Zeeland

Volkswil/Natuurrecht. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst | 1914 | | pagina 6