De Volkswil
BIJVOEGSEL
van
van 11 Juli 1914.
Feuilleton.
Het Vrije Woord voor
Abonnés.
Mijnheer de Redacteur!
Mag ik zoo vrij zijn in Uw blad
de Volkswil te vragen om onderstaande
regelen op te nemen. Bij voorbaat
mijn dank.
Zoo wat een jaar geleden werd
Stoppelijk overrompeld van strooibil
jetten tegen mijn eer en goeden naam,
maar aan mij zelf is niets gericht,
alleen zal ik laten volgen wat de schrij
ver tegen mij richtte.
De heer de Munck, wat heeft die
in die zes jaren voor onze gemeente
gedaan. Och, als wij de waarheid mo
gen zeggen, dan moeten wij zeggen
niets heelemaal niets totaal niks als
gedwarsboomd kiezers, waar moet
het heen als wij onze belangen aan
zulke mannen toevertrouwen. Als wij
ons zouden begeven op den weg, die
die man is ingeslagen Als wij moe
ten aanbinden tegen het gezag Als
wij moeten verachten diegene die ons
weldoen Als alle eerbied voor onze
meerderen de wereld uit moet? Dat is
toch de leuze van de heer de Munck,
zouden wij onze stem op hem durven
uitbrengen, als wij weten hoe hij te
werk gaat tegen onzen heer Burgemees
ter, hoe hij dien man van gezag door
het slijk sleurt met leugens en laster,
onzinnige dingen en grove leugens
neerspuwt en opzendt naar Gedepu
teerde Staten van Zeeland. We hebben
dat het vorige jaar genoeg in de krant
gelezen. Neen zoo iemand mogen wij,
uit liefde voor onzen burgervader, die
voor ieder goed en welsprekend is,
onze stem niet geven, maar moeten
als trouwe zonen sremmen op de hee-
ren Adriaansens en Buijsrogge.
Ik zal deze zaak ontleden voor lezers
van Waarheid en Rechte terwijl de
heer de Munck de man is, die door
socialistische politiek alles dat hier
bestaat ten gronde zou werpen. Hoe-
velen onder ons hebben al niet on
dervonden wie onze geachte secretaris
is, is dat niet een behulpzaam man voor
ieder staat hij niet klaar om te hel
pen wie hij helpen kan dat is een
vraag die wij u stellen kiezers en u
zult met ons antwoorden, ja, best,
voor ieder en dat hij van een werk
man nooit eenige belooning wil ont
vangen. Welnu kiezers, door wie wordt
ook de secretaris veracht, vervolgd en
bespot, zelfs in het verboden vuil blad
uit Hulst gehoond en gelasterd Is
het niet door de heer de Munck Zou
zoo'n man onze stem durven verwach
tten en durven denken, dat wij niet
(inzien waar het met hem heen moet
Zij verkozen den goedkoopen Ara-
bischen daglooner boven eigen arbeid,
en zagen als verschiet voor zichzelf
een rustig rentmeesterbestaan en voor
hun kinderen een betere positie, liefst
buiten Palestina. Mèt de zorgen was,
helaas, ook het nationale enthousiasme
bij velen minder geworden velen ver
gaten, waarvoor zij in het land geko
men waren, en de toekomst der eigen
familie werd belangrijker dan die van
het volk.
Een andere schaduwzijde dier zoo
overvloedige hulp was, dat, met den
finantieelen steun, ook befteerende
beambten naar de kolonies waren ge
komen, welke een aan voogdij gren-
zenden invloed op de kolonisten oefen
den. Dit drukte, in materieel opzicht,
het leven in de kolonieshet gevoel
der afhankelijkheid belemmerde zelfs
de vrije ontwikkeling van den geest.
Deze lustelooze stemming was het,
welke dr. Ruppin in Palestina aantrof,
en welke hem tot de stichting van Ki-
nereth deed besluiten.
ïntusschen is er veel vefbelerd. Ter
wijl er, tot voor betrekkelijk korten
tijd, ten gevolge van deze teleurstel
lingen, bij de jeugd een neiging be
stond om een bestaan in Europa te
moeken, kan men van een drang in
Neen kiezers zulke mannen geven wij
onze stem niet. Dit het stroobiljet, nu
het» antwoord. Op deze jaren heb ik
leeren kennen welke waarde gehecht
wordt aan de eedsaflegging. Op deze
zes jaren heb ik de wil en de werken
van Burgemeester, Wethouders en Se
cretaris leeren kennen. Mijn eerste bui
tensluiting de Gem. Rekening naar te
zien voor ze verzonden was, mijn
tweede herziening van de rekening die
goedgekeurd was werd geweigerd, als
aanvoerder daarvan de secretaris met
de woorden die zult gij nooit meer
zien en in 't vervolg niet meer recht
krijgen dan een gewoon burger, niets
zeggen is toestemmen, dus de Burge
meester zweeg over dat uitbraken. Op
deze 6 jaar zijn ik ook te weten geko
men dat Buijsrogge een klas te weinig
was aangeslagen als pachter in den
Hoofdelijken Omslag. Het schrijven
naar Ged. Staten, dacht ik geen zegel
noodlg te hebben, daar ik raadslid
was en schreef in het belang van de
Gemeentenaren, over den familie ligger
wijziging, wat daar neer gepend is,
is alleen een abuis dat ik niet wist,
dat ook de raadsleden waren aange
sloten bij burgemeester en wethouders,
dat geheim wist ik niet, en kon zoo
iets niet begrijpen daar ieder onder eed
staat. Van deze zaak was geen nota
genomen, volgens het schrijven, dit is
jammer van die zaak. Maar toch heb
ben zij stukken bij Ged. Staten en
Staten Generaal waaruit ze wel kun
nen op maken wat de Gemeenteraad
van Stoppeldijk van plan is met de
uitgaven van het geld der Gemeente.
Deze zaak zal later wel opgehelderd
worden. Nog ontmoette ik ook
dat de secretaris niet had opge
nomen dat drie voetpaden en een rij
weg niet werden behandeld gelijk het
behoort, maar de secretaris antwoordde
niet bekwaam te zijn de Notulen bij
te houden zonder verslaggever of
stenograaf, de Burgemeester deed
rondvraag en werd met zes stemmen
goedgekeurd dat zulks niet in de
Notulen stond. Deze zaak heb ik op
gezonden aan Ged. Staten van Zeeland,
maar op zegel, dan kreeg B. en W.
een vingerwijzing om alles te ver
beteren. Maar ze deden het niet gelijk
't behoort en kregen een tweede vin
gerwijzing, of ze wachten op een derde
dat weer ik niet, de eerste wijzing
toen liet B. en W. eens zien welke
heeren zij waren door hun geschrift
om mij te beleedigen.
De Munck schrijft in een verboden
blad uit Hulst, ik heb er in twee ge
schreven en niets dan de waarheid en
met naam onderteekend, wie dat vuil
blad is, Zelandia of Volkswil, zulks
dien zin thans niet meer spreken, dank
zij krachtige joodsch-nationale invloe
den, welke gunstig op de bevolking
inwerkten en, misschien wel in de
eerste plaats, door de eenheid-bren
gende herleving der Ilebreeuwsche
taal.
Die drang naar Europa, vooral naar
Frankrijk, was begrijpelijk. De admi
nistratie bestond meerendeels uit Joden,
welke uit Frankrijk gestuurd werden,
en wier geheele leefwijze, evenals hun
taal, Fransch was. Op de scholen werd
in het Fransch onderwezen, de taal in
de kolonie werd Fransch, en Parijs
werd de zoete droom, waarmede de
kinderen opgroeiden, en waarheen
zelfs velen gingen om hun opvoeding
te voltooien, Jn de laatste jaren, is,
onder den invloed van den natlonalen
arbeid der Zionisten, ,ook dit deel der
kolonisatie bezig zich langzamerhand
te bevrijden van de banden der admi
nistratie.
Veel hebben tot deze wederopleving
bijgedragen de joodsche arbeiders,
welke hun opleiding op de farms van
het Joodsch Nationaal Fonds ontvin
gen, en later werk zochten in de ko
lonies. Een zeer duidelijk voorbeeld
van dien invloed ten goede gaf dr.
Ruppin in zijne rede op het verleden
jaar te Weenen gehouden Elfde Zio
nisten Congreshij vertelde, hoe naar
de kolonie Kastinië, waar de moede
loosheid bijzonder groot was, een
groep joodsche arbeiders uit de leer-
farm Ben-Schemen gestuurd was, om
daar voor families, welke nog in Eu
ropa waren, het land voor te bereiden.
staat er niet bij. Ik heb ook onder
vonden dat Breijaard drie klassen te
laag was aangeslagen als pachter in
den Hoofdelijken Omslag, bij zelf ont
slag te hebben genomen dankt de
Burgemeester hem voor de steun en
de goede werkzaamheden die hij aan
de gemeente had verricht.
Uit het schrijven van voornoemd
strooibiljet is ontstaan een commissie,
deze had ten doel een belofte te gaan
doen in de herbergen, vijftig tot zelfs
honderd pinten te laten drinken als
Buijsrogge gekozen werd. Wie daar
voor rond ging is wel te begrijpen,
Breijaard en een politieman. Buijsrogge
is langs deze weg gekozen verklaard.
Toen deze bieren zouden verorbert
werden was een kastelein niet haastig,
waarop de voorzitter van het Kruis-
verbond de heer F. v. Campen zegde
als de commissie van Buijsrogge de
bieren niet betaalt dan betaal ik ze,
als de voorzitter zoo zijn gang gaat,
dan laat ik een ieder denken, hij is
ook de man die in den Boerenbond
zijn neef de secretaris zijn jaarwedde
voorstelde te verhoogen van 30 gld.
op 100 gld. zonder dat de secretaris
verhooging vroeg, welke door het be
stuur op 50 gld. kwam, maar Buijs
rogge het op 60 gld. hield en zoo
bleef, men ziet hier waarom het te
doen is. Het strooibiljet was niet on
derteekend, men ziet wat een beder
felijk persoon de schrijver is voor
onze gemeente, men ziet wie Buijs
rogge en Breijaard is, men ziet ook
wie v. Campen is en die heeren zoeken
en steunen elkander. Als men dit alles
eens goed en met een gezond ver
stand leest en overdenkt, dan is het
duidelijk genoeg te blijken dat de reeds
twee vermoorde menschen van Stop
peldijk waarvan de daders niet zijn
gestraft en wellicht niet zullen gevon
den worden, daar Stoppeldijk bewezen
heeft met hun stem het kwaad te
steunen.
Het spreekwoord zegt ieder zoekt
zijn makkers gelijk hij zelf is zoo zal
een moordlustige zijn collega zoeken,
een brandlustige idem,
een bedrieger en oplichter idem,
een dronkaard idem,
een rechtvaardige idem.
Mijnheer de Redacteur nogmaals
dankende voor de plaatsruimte teeken
ik voor waarheid en recht.
S. E. DE MUNCK.
Stoppeldijk, 1 Juli 1914,
Hoe liet in liet katholieke
V laamleren toegaat.
O—
Niet onder deze maar onder eenen
anderen titel schrijft Albert van den
Bruele in De Vrije Klok, het orgaan
van de Christene-Volkspartij in België
de volgende geschiedenis.
In den geest dezer geschiedenis gaat
het niet alleen in Oost-Vlaanderen, zoo
ook in West-, Fransch- en Zeeuwsch-
Vlaanderen, en de bisschoppen die
„waken voor de zuiverheid der leer",
grijpen niet in, en als zij het doen,
dan slaan zij juist naar den verkeer
den kant.
De politiek van verkiezingsdoelein
den, welke is die van en ten bate van
intriganten en het parlementaire stel
sel hel middel doet zijn om de maat
Het voorbeeld dier arbeiders deed ook
de kolonisten weer zelf aan den arbeid
gaan, en toen de groep haar taak ver
vuld had, en weer uit Kastinië ver
trekken moest, smeekten de kolonisten
dr. Ruppin ten minste een gedeelte
der groep in de kolonie te laten, om
den voortreffelijken invloed welken zij
door hun voorbeeld op de kolonie
hadden. Zulke gebeurtenissen spreken
duide'ijker dan alle theorie. En waar
lijk, het bezoek, dat ik aan Ben-Sche
men, de grootste farm van het joodsch
Nationaal Fonds in Judea, bracht, heeft
mij van de voortreffelijke waarde dezer
instelling overtuigd. Gelijk Kinereth in
het Noorden, dient in Judea Ben-
Schemen als leerfarm voor de jonge
immigranten, welke voor het boeren
bedrijf moeten worden opgeleid, 't
Maakt den indruk eener uitgebreide
model-hoeve door de veelvuldigheid
der bedrijven, welke er worden uitge
oefend. Ook hier een boomkweekerij,
waarin voornamelijk de jonge olijfboo-
men gekweekt worden voor het z. g.
Herzi-woud, een bosch, dat ter eere
van den stichter der Zionistische orga
nisatie, Theodor Herzl, in Palestina
wordt aangeplant. De hiervoor benoo-
digde gelden worden bijeengebracht
door een afzonderlijk boom fonds, on
derdeel van het Joodsch Nationaal
Fonds. Bij feestelijke gelegenheden is
het in Zionistische kringen gewoonte
geworden op naam van den een of
ander geld voor het planten van bpor
men te geven. Op deze wijze zijn jn
het afgeloopen jaar speciaal voor dit
doel 95.131 mark bijeengekomen, waar
schappij in haar levenden samenhang te
ontbinden, is de oorzaak van derge-
lijken geest. En deze politiek werkt
het meest noodlottig in de geheel
katholieke streken, waar de kerk partij
kiest voor de politiek der intriganten
en tegen de politiek van het algemeen
belang deze laatste is met name
die van de Christene Volkspartij in
België.
De Christen democraten zijn men
schen dia eene heel andere politieke
opinie hebben dan de zoogenaamde
katholieken, doch het zyn menschen
met geloof, die ter kerke gaan, hunne
plichten klijten en in vele gevallen
betere Christenen zijn, dan de kat
holieke bewaarders.
Ieder geestelijke weet dat de ver
volging tegen ons, louter klucht
spel is.
Slechte Christenen, schismatieken,
ketters, bondgenooten van' lib. of
socialisten, dat alles zijn als zoovele
b.areelen van karton, ons tusschen
de beenen gegooid om te beletten
dat ons politiek gedacht tot het volk
doordringt,
Diep in hun binnenste weten zij'
dat ze ons lasteren.
Pastoors en priesters, die ons
vervolgen en verketteren, zouden met
die verkettering van hun evenaaste
niet ten oordeelen durven gaan.
Doch waarom verder bewijzen dat
men ons onrecht aandoet
Zien we niet het begin der waar
heid opdagen, nu hier, dan daar
Zien we niet hoe vele priesters op
onze buitengemeenten er zijn die
niet meer meedoen willen, aan de
verkettering der democraten, waaraan
zoovele andere Collega's zich nog
plichtig maken.
Zagen we te Aspelaere op bevel
van een priester den echandigen
plakbrief
Al wie voor Daens stemtstemt
voor een ketter
nief doen afrukken wijl deze be
zadigde man zegde Men mag niet
overdrijven.
Ziet men niet op de dorpen waar
de democraten een doorwegende
macht vormen, dat daar de priesters
beginnen met te zwijgen en in te
zien dat de verkettering der demo
craten eene dwaasheid is
Het scheen dat te Yoorde, in een
oogenblik van rechtmatige verbitte
ring, over die laatsta aanvallen, twee,
drie jonge kerels gezegd hadden dat
„de ketters geen heiligeu meer droe
gen'4. 't Was tijdens de processie
Daarop een hoofdartikel in 't be
warend orgaan „l'e Volksstem"
over het „Droeve Daensisme" dat
zijn godsdienst verloor, dat weigerde
van 1285 mark uit Nederland. De aan
planting dezer boomen, meest olijf-
boomen, geschiedt thans in Ben-Sche
men en de eenige uren verder gelegen
farm Hulda.
Behalve deze zeer uitgebreide kwee-
kerij en de uitgestrekte akkers van
gerst en amandelboompjes zijn er op
Ben-Schemen vele broedmachines, wier
levend „fabricaat" ik in den vorm van
honderden kuikens, eendjes en gans
jes, in keurig aangelegde ruime rennen
krioelen zag.
Op deze wijze draagt de farm er toe
bij, het pluimvee in Palestina te ver
edelen, wat van zeer veel gewicht is,
dat hieruit een belangrijke bijverdien
ste kan ontstaan voor den kleinen ko
lonist, die behalve op zijn eigen stukje
grond, in de arbeiderskolonie, ook als
arbeider bij de kolonisten werkt, en
dus een bron van inkomsten moet
hebben, waarbij zijn gezin medewer
ken kan. Op deze wijze hoopt men,
naast de groote kolonies, nederzettin
gen van zulke z.g. halHcolonisten te
krijgen, zooals er nu reeds eenigen
zijn, en wier beteekenis voor de ver
krijging van een joodschen boerenstand
van buitengewoone waarde is.
Het belangrijkste deel van het bedrijf
der farm is echter de veestapél. Ben-
Schemen beschikt over een met zorg
gekozen kudde, welke zoowel uit in-
landsch vee, uit Beiroet en Damaskus,
als ook Europeesch, voornamelijk van
het uifmi^ntende Oost-priesche ras, be
staat. Qp deze wijze streeft men er
naar het voor Palestina meest voor-
deelige vee te fokken. Niet alleen kun
in processie te gaan enz.
Wij waren daarom - om dat
feitje, dat heel licht te verschonen
was en veeleer als 'n les kon die
nen voor de geestelijke overheid
daarom, zeg ik, waren wij de slech
ten, de verdwaalden en ongeloo-
vigen.
Wie altijd in 't rechte spoor loo-
pen dat zijn de katholieke bewaar
ders.
Luister liever.
Verleden maandag was het de
feestdag van St. Pieters. Ter dier
gelegenheid, ging er op de gemeente
Nederhasselt eene processie uit.
De pastoor van Nederhasselt i8
een heel bezadigd man. Dien mensch
verstaat de zaken volgens den echten
zin.
Ilij verklaart vlakaf:
„Ik ben noch Woest, noch Daens,
ik ben priester van Nederhasselt,
mijn volk komt ter kerke, het kwijt
ten volle zijn plichten en dat is me
voldoende,"
üp Nederhasselt bestaat eene fan-
faarmaatschappij die zonder den
officieeien stempel van democraat te
dragen, als dusdanig aanzien en ge
rekend wordt, doordien, op enkele
uitzonderingen na, al de muzikanten
democraat zijn.
De pastoor had dit muziek ge
vraagd om in de processie van St,
Pieters te gaan. 't Muziek aan
vaardde, doch daar ze voor 't oogen
blik meenden wat zwak te zijn gin
gen zij naar Aspelaere en vroegen
aan verscheidene muziekanten van
het Roelandermuziek of ze eens
konnen helpen spelen.
Op 't eerste woord werd dit na
tuurlijk toegestaan.
En wat zagen we nu gebeuren,
als de processie zich in gang moest
zetten
Geen een katholiek was opgekomen
naar de processie. Al de vanen ble
ven hangen, de drager van het
kruis was afwezig, en geen
een lid van den kerkeraad
was te zien.
En waarom wilden de katholieken
niet in de processie gaan Waarom
wilden zij de vanen oi het kruis
niet dragen
Alleen, lezers, uit haat en nijd
omdat de pastoor die democratische
muzikanten in de processie toeliet.
Toen hebben verschillende demo
craten vanen gedragen. En het groote
kruis, dat voorop moest gaan, en
dat in de kerk bleef wachten op zijn
katholieken drager, is dan eindelijk
door den zoon van een goede de
mocraat moeten gedragen worden.
Zoo kon dan toch de processie
nen laardoor de veestapels der farms
en kolonies zeer verbeterd worden,
maar hiermee is ook de grondslag ge
legd voor een industrie van zuivel
producten, welke in Palestina zeer
duur zijn, en waarvoor de steden een
dankbaar afzetgebied zullen vormen.
Reeds nu levert Ben-Schemen, dat een
zeer modern ingerichte afdeeling voor
boter en rooinbereiding bezit, te za-
men met de kleine kolonie Ekron,
welke Ben-Schemen's voorbeeld reeds
volgde, dagelijks de melk voor Tel-
Awiw, de Joodsche voorstad van
Jaffa.
Zoo gaat voor deze farms dus niet
alleen de nationale wederopwekking
der kolonies uit door den geest, dien
de uit haar midden komende arbeiders
over het geheele land meebrengen,
maar juist in practischen zin, als mo-
delhoevtn, geven zij -den stoot tot
nieuwe bronnen van inkomsten, en
dragen zoo bij tot den opbloei van het
geheele land.
Zooals ik in den aanvang zeide, on
dergaan ook in Judea en Samaria de
kolonies dezen heilzamen invloed. Of
schoon er nog veel is dat aan den ou
den tijd herinnert, is het toch een ge
not de prachtige kolonies in deze stre
ken te bezoeken. De mooiste en groot
ste kolonie is Rischon-le-Zion, waar
Rotschild wel wat zeer groote wijn
kelders heeft laten bouwen, welke nu
ook in eigen beheer door de kolonis-
'ten zijn overgenomendaarbij onder
ging ook de regeling van den verkoop
een belangrijke wijzigingterwijl deze
vroeger door de administratie ge^