Flick's
Cacao
No. 250.
Zaterdag 20 Juni 1914.
5e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
RichtingVoor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
w?
Stichter: H. van Dalsum.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
ER IS
de allerbeste.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELG1Efr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Vrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
D R U K K E R IJ
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
I>e Volkswil en de
Democratie.
0
In het „Kennen van zijn tijd," onze
afscheidrede van Arnhem, verklaarden
wij, dat wij onze partij hadden geko
zen, die van de Christelijke Volksactie
in de volle beteekenis van het woord.
Aan dit woord zijn wij trouw ge
bleven, en, als de Volkswil verscheen
als een onafwijsbaar gevolg van de
door ons wegens dat woord gestelde
daden, werd dit blad het orgaan van
de ware democratie, hoewel niet als
zoodanig erkend.
Waarom niet erkend
Omdat wij. de democratie dienen, en
de richtingen in Nederland die zich
noemen democratie dit niet zijn.
Wat toch is de groote beteekenis
van democratie
Ze is tweeledig
1. Ze steunt op het woord Ik heb
medelijden met de schare,
2. Ze dient in de maatschappij en
heerscht niet, daar zij het recht wil
en het recht willen is een zaak van
{lienerj.
pe ware democratie steunt op het
recht en de liefde en beide steunen
op het natuurrecht.
We zullen om haar goed uiteen te
zetten beginnen met te schetsen de
onware democratiën.
1. De Sociaal-democratie.
Zij wil dienen het belang van den
werknemersstand en, om dit te kun
nen, streven naar overmacht over de
anderen.
Haar grondslag is alzoo een poli
tieke partij te zijn.
3. De KatholieHe-spcjalc actje.
Haar streven is de politieke macht,
die de kerk eertijds uitoefende over de
regeeringen, en hierdoor indirect over
het volk, uit te oefenen nu direct over
het volk.
Waarom noemen wij die beide on
ware democratiën
Omdat zij niet herstellen de har
monie van het recht, verbroken door
eene maatschappelijke inrichting of
eene maatschappelijke gewoonte, die
niet aan ieder verzekeren het zijne in
de maatschappij.
De S. D. miskent de harmonie dat
de maatschappij ook uit andere dee-
ien bestaat dan uit werknemers en dat
die anderen ook hebben maatschap
pelijke rechten en plichten.
De tweede miskent de harmonie
door God geschapen in de maat
schappij, die wil dat de kerk wel is
leerares in geloofszaken, maar geen
organisitrice der burgerlijke maat
schappij.
E<jn tweede reden waarom wij die
geen ware democratiën noemen is
deze
dat zij beide miskennen dat het le
ven der maatschappij gaat van bene
den naar boven en niet van boven naar
beneden.
En dit brengt mede, dat, terwijl die
beide zich laten leiden door een voor
opgezette in boeken vastgelegde mee
ning, deze voortdurend in de praktijk
moet worden herzien als gevolg van
den onophoudelijk veranderden toe
stand der maatschappij, welke voort
durende verandering medebrengt dat
de som van wat voor ieder het zijne
is of wel het middel om tot het ieder
het zijne te komen ook steeds ver
andert.
Wij herinneren slechts dat de Soc.
Dem. door de praktijk dan het eene
en dan het andere deel van haar wil
of leer als niet waar of niet uitvoer
baar of niet toepasselijk heeft moeten
laten gaan. En ditzelfde geldt voor de
democratie der kerk, al wordt de ver
andering door deze niet genoemd er
kenning van niet-waar of niet uitvoer
baar maar aanpassingsvermogen.
Een derde reden waarom wij die
geen ware democratiën noemen is
deze
dat zij door haar wezen vijandig
staan tegenover de zelfhulp door mid
del van vereeniging die direct van uit
beneden voortkomt.
Wij zien dit door den vijandigen of
wantrouwenden geest die de S.D. be
zielt tegen de vakorganisatie.
Deze mag wel, en wordt ook voor
dit'doel erkend en gesteund, steunen
het streven tot het verkrijgen van de
overmacht in de maatschappij door de
werknemers, maar afgezien van dit
mogen steunen der politieke actie ziet
men slechts ongaarne een niet van de
politiek afhankelijke poging tot zelf
hulp het goede mag niet worden
verworven door eigen daad maar moet
van boven af worden gegeven.
En dat de democratie der kerk vij
andig staat tegenover de zelfhulp
door vereeniging van beneden af is
voor niemand een geheim.
Ieder weet hoezeer alle middelen
goed zijn tot eer, en brood- en sacra-
mentenroof toe om elke poging tot
vereenigde zelfhulp zoo mogelijk in
de kiem te smoren, of door die mid
delen ze krachteloos te maken of wel
2ich meester te maken van eens anders
werk en dan hierin te enten den geest
van haar eigen democratie.
Wat nu betreft de ware democratie
Juist dat wat die twee genoemde de
mocratiën niet willen, dat wil juist de
ware democratie.
Deze steunt voor alles op eigen
kracht en deze kracht erkent het ieder
het zijne van het natuurrecht in de
maatschappij. Zij zegt daarom met de
mannen der eertijds opkomende Chris
tenheid die zich zeiven helpt dien
helpt God.
Zoo is het ook gegaan in Neder
land vakorganisatie, drankbestrijding,
volksbonden, fondsen, en alle werken
van modernen socialen aard zijn ont
staan van beneden af en zeer dikwijls
bij hun ontstaan bezien met een wan
trouwend oog door de niet juiste de
mocratiën der politiek en der kerk.
De democr. die steunt op eigen kracht
pakt aan en bouwt steen op steen tot
het gebouw der volkswelvaart en der
verzekering van ieders recht en plicht
in de verhoudingen der maatschappij
en der onderlinge rechtscontracten.
Zij aanvaart wel en vraagt ook waar
noodig den steun van kerk en burger
lijk gezag maar in dezen geest dat zij
zich zelve blijft. En wordt geen steun
verleend dan wacht zij af tot zij het
zelf kan doen.
De democratie der Soc. Dem. en der
kerk werkt met verzoekschriften en
wil haar doel bereiken door gunsten der
overlieid, die zij van haar wil afeischen
door invloed uit te oefenen op de keuze
der overheden.
Deze democratie die volksbeweging
wil zijn zonder te steunen op het volk,
die daardoor niet ontwikkelt de eigen
kracht des volks, brengt de volkskracht
niet vooruit en verslapt ze zeifs. Zij
wordt door haar invloed willen uitoe
fenen op de benoeming van de perso
nen der overheid gemengd in den ver
kiezingsstrijd en in deze wordt niet
gevrr.agd naar recht en liefde maar
naar voldoening van den partijgeest
die, zooals ieder weet, geen rekening
houdt met het recht. En ook weet
ieder dat. als eenmaal de personen der
overheid door het volk zijn benoemd
de verlangens der democratie nog niet
worden vervuld maar dat dan gaat
spreken de geest van afgunst, die er
naar streeft om het verlangde niet te
verleenen dan alleen als het wordt ge
vraagd door of kan dienen tot voor
deel van de eigen partijdemocratie.
Wat hebben wij, ter bevestiging van
het vorenstaande, niet gezien in Hulst
Door onzen arbeid, strekkende om
het persoonlijk volksinitiatief tot leven
te brengen, ontstond een energiek op
gewekt onderling vertrouwend leven.
Bewaarheid werd het woord dat die
zich zeiven helpt dien helpt God. Het
was alsof er een zegen van boven ne
derdaalde op ons gewest, die bracht
welvaart en afkeer van het kwaad. Er
werd dan ook gezegd dat er was ont
staan een nieuwe bron van welvaart,
die niets anders was dan de zegen
Qods. Maar wat is er van overgeble
ven sedert de afgunst der kerkelijke
democratie zich heeft meester gemaakt
van het werk van onzen arbeid De
zegen Gods is verdwenen naarmate de
geest van onze democratie uit dat
werk verdween, en de afkeer van het
kwaad is geworden een liefde voor het
kwaad, getuige de onophoudelijke en
zonder volksprotest blijvende daden
van oneerlijkheid, zedeloosheid en ka
rakterloosheid, tegen welker Straffe
loosheid niemand althans niet open
lijk protesteert.
Qé democratie van beneden naar
boven is een werk dat God zegent,
terwijl die andere is werk der staat
zucht die God niet zegent. De demo
cratie der kerk heeft na ons werk ook
werken van democratie trachten tot
stand te brengen, maar hebben deze
gebracht of aangewakkerd de energie
of gebracht een onderling volksver
trouwen Ieder weet wel beter, de dood
is algemeen en ieder let op zijn woor
den en verbergt zijn willen, omdat hij
in niemand zelfs in naaste bloedver
wanten vertrouwen meer heeft.
De democratie van beneden naar
boven, dus de volkswil-democratie, al
werkt zij op den grondslag van eigen
kracht en niet op dien van gezag van
kerk en staat, mist daardoor toch niet
den steun van boven mits zij doel- enwel-
bewust zich zelve blijft, daar gezag en
kerk zeer goed weten, dat zij achter zich
heeft het volk en dit, door haar demo
cratie van zelfdoen niemand naar de
oogen behoeft te zien En aangezien
gezag en kerk beide weten dat in dien
geest tot zelfhulp een kracht schuilt
die op den duur wordt een stroom die
stalen dijken kan verbreken,zoo zal zelfs
het niet te lang duren of bij gezag en
kerk gaat zich vastzetten de meening
beter goede vrienden met de volkswil-
democratie dan dat eenmaal die ko
mende stroom zich keert tegen ons zelf.
De valsche democratie heeft wel ge
weten waarom zij in onzen persoon en
in ons werk de volkswildemocratie
trachtte te vernietigen zij wist of voor
gevoelde, dat in ons werk en willen
lag de ware de door God gewilde de
mocratie en deze wil zij niet. Zij wil
deze niet, omdat deze vraagt liefde
voor de harmonie van het recht Gods
in de maatschappij, liefde voor den
naaste door eigen voorbeeld, burger
plicht en zelfverloochening, juist de
eigenschappen die niet kloppen met
de democratie gaande van boven naar
beneden. Toch ligt het heil, en alleen
hierin ligt het heil voor ons gewest,
dat men terugkeert tot de volkswil-
democratie, en deze verder ontwikkelt,
doch nimmer zal dit mogelijk zijn zon
der terugkeer tot den gesmaden van
Dalsum. Met hem is hier de wil Gods,
tegen hem is de dood. En komt er
geen terugkeer, dan wordt daardoor
niet krachteloos de wil Godsdeze
wil blijft, doch zal zich op zijnen tijd
openbaren elders, wat zal beteekenen
de verwerping van hier en de zegen
Gods daar, omdat eenerzijds wij heb
ben beantwoord aan onze roeping tot
de ware democratie en anderzijds al
les wat uit liefde geschiedt geheel
vruchtbaar wordt.
Wat zeggen de
Vlamingen daarvan
O
Men herinnert zich de strafproces
sen tegen ons.
Een zeker eerwaarde had dingen
uitgehaald die niet in den haak waren,
wij hadden hem genoemd een slecht
priester en onze verontwaardiging uit
gesproken, als katholiek geloovige,
dat die eerwaarde zichtbaar voor zijne
parochie heiligschennende Missen op
droeg, daar hij dit deed en Ons Heer
nuttigde met een hart dat telkens over
liep van haat en venijn.
Wegens die onze verontwaardiging
kregen wij een strafproces en eene
veioordeeling alsóf wij ons hadden
schuldig gemaakt aan eenvoudige be-
ieediging.
In dit strafproces was uitgekomen
een geheim ambtsrapport van den
burgemeester F. van Waesberghe van
Hulst en ingeleverd bij de Justitie te
Middelburg, luidende omtrent ons
Zedelijk gedrag en ontwikkeling
zijn goed.
Zijn gedragingen zijn echter aller
zonderlingst.
Is een volksopruier, en beslist te
kwader trouw.
Wegens dit ambtsrapport, waartegen
een particulier geen wettige actie kan
voeren om straf of schadevergoeding,
vroegen we bij rekest aan de Koningin,
dat deze dien burgemeester voor zijn
ambtsrapport, dat wij daarin noemden
valsch, zou straffen, en dit rekest
plaatsten we bij afschrift in de Volkswil.
In plaats dat die burgemeester straf
kreeg, kregen wij straf wegens „smaad
aan een ambtenaar in de rechtmatige
uitoefening zijner bediening", omdat
wij in de Volkswil het ambtsrapport,
door overnemen van dat rekest, valsch
hadden genoemd.
Wegens deze „veroordeelingen"
werd, onder meer in Vlaanderen ver
klaard Er is in Nederland geen recht
te krijgen.
De Vlaamsche grootspreker* met
hun, dat in Nederland geen recht te
krijgen is, staan op het oogenblik be
schaamd, want nu mogen de Neder
landers hun toeroepenwel, zulle,
waar is nu jelui's groot recht? Let
eens op wat in Brugge is gebeurd
Wat is hier de zaak
Priester Fonteijne te Brugge, lid van
de Kamer van België en van den ge
meenteraad van Brugge, verontwaar
digd wegens de aanhoudende lasterir-
gen door den redacteur van een poli
tiek katholiek blad, had dien redacteur
eens op heel duidelijke wijze de les
gelezen. In zijn verontwaardiging had hij
misschien vat gegeven voor een pro
ces, en deze redacteur begon tegen
Fonteijne een proces, waarin deze werd
veroordeeld tot 2000 francs schade
vergoeding burgerlijke actie voor
beleediging.
Nu omgekeerdFonteijne is belee-
digd door een vroom katholiek blad
van Brugge (hoe komt bet toch dat
die vrome katholieke bladen en blaad
jes zulke lasterkranten zijn?), dat bad
overgenomen een bericht uit een spot
blad van Brussel, dat Fonteijne daar
de hoerenkast bezocht als hij in Brus
sel was wegens de Kamerzitting.
Nu zal ieder zeggen, dat een der
gelijke aantijging nog al beleedigend
is, en dubbel beleedigend voor eer»
priester.
De zaak was, dat werkelijk eerr
katholiek priester van Brussel hoeren
kasten bezocht, maar deze behoort tot
de vroom-katholieke paitij en daarom
werd zijn zaakje gedoofpot, en dat
het blad van Brussel, erkennende dat
zijn schrijven over Fonteijne valsch
was, zijn bericht herriep. Maar het
vrome blad van Brugge, hoewel op
merkzaam gemaakt op de herroeping
van het blad van Brussel waaruit het
bericht was overgenomen herriep niet.
Fonteijne spant nu in tegen het
vrome blad van Brugge een proces
om schadevergoeding wegens beleedi
ging, en de rechtbank van Brugge
spreekt... dit vrome blad vrij. En dit
uit overweging, dat de pers heeft het
recht van vrije kritiek tegen een lid
van de Kamer.
Waar zijn nu de Vlamingen met hun
gróoten mond, dat in Nederland
geen recht te krijgen is?
Hoewel de Nederlandsche Justitie
nu niet zoo erg bang is uitgevallen
men denke slechts aan de ge-
