De Volkswil
BIJVOEGSEL
van
van 25 April 1914.
Van alles wat.
Feuilleton.
Eene verg issing en de
gevolgen daarvan.
O
Weinig resultaat.
De vorige week heeft te 's Graven-
hage in de Jacobskerk eene grooteverga-
dering plaats gehad van predikanten en
afgevaardigden van kerkeraden der ver
schillende Nederl. Herv. Gemeenten
in ons land. Ofschoon de bijeenkomst
niet voor de pers toegankelijk was
hebben meerdere liberale bladen toch,
blijkbaar van deelnemers aan der ver
gadering afkomstige, verslagen weten
te verkrijgen, die niet alleen den in
houd der verdedigde stellingen maar
ook de toelichtingen en het debat er
van bevatten.
Zooals men weet is dit concilie
bijeengeroepen door de Synodale
Commissie, maar is vooraf besloten,
dat zij geenerlei besluiten of resolu
tion zou aannemen, als vallende dit
ouiten hare bevoegdheid. Wat dan
het doel der bijeenkomst was
De 22 sprekers, die in den
loop van den dag het woord voerden,
waren het er wel eenigszins over
eens, dat er een poging moest worden
gedaan, om de vele richtingen in de
Ned. Herv. Kerk tot elkaar te brengen,
maar na afloop der eerste vergadering
bleek, dat er schijn noch schaduw
van toenadering was gekomen, en op
de avondvergadering, waarop zou ge
sproken worden over het Evangelie
onder het volk, hadden al heel wat
afgevaardigden hun plaatsen ledig ge
laten.
Er werden dan ook bij het verdedi
gen der stellingen en bij het debat
geen practisch resultaat bereikt. Twee
elementen stonden en staan nog vier
kant tegenover elkaar en de ethisch-
orthodoxen, die in de meerderheid
schijnen, e:i die op handhaving van
de eenheid van leer aandrongen,
althans op handhaving van de zoo
genaamde „formulieren van eenigheid",
die bij de aanvaarding van eenig ker-
lijk ambt moeten worden uitgespro
ken, dringen er op aan, dat de vrij
zinnigen de Kerk vrijwillig zouden
verlaten. De modernen daarentegen
willen de Kerk beschouwd hebben als
een vereeniging, die niet berust op
een gemeenschap van leer, maar op
een basis van onderlinge liefde. Een
hunner bezigde als voorbeeld het
huisgezin, dat ook niet berust op een
geloofsbelijdenis van man en vrouw,
maar op een liefdesdeclaratie, voort
komende uit de natuur der echtge-
nooten, waarin later de kinderen van
zelf deelen.
I.
In den kelder van de hofbierbrou-
werij te München werd aan het genot
van den schoonen warmen zomernacht,
met klokslag van twaalf volgens ste
delijke verordening een einde gemaakt,
doordat het uitschenken van het be
roemde Munchener bier werd gestaakt
door het inslaan der spon in het vat
en daar de vereerde stamgasten om
de ronde tafel niet alleen gekomen
waren om een kring om dit noodza
kelijk meubelstuk te vormen, verwij
derden zij zich of gingen troepsgewijze
naar de stad terug over de schuimende
groene bergstroom dienaar huis terug
keerenden een goeden nacht toeruischte.
En een goede nacht kon het worden.
Morgen was het immers Zondag
rustdag om uit te slapen. De regi-
ments-auditeur (officier van de justitie
bij de militaire rechtbank), die de hejd
van dit ware verhaal is en die wij van
nu af bij al deze handelingen zullen
volgen, ontsloot met deze zalige ge
voelens de huisdeur en strompelde
een gevolg van de duisternis de
twee trappen op naar zijne vertrekken.
Zelden keerde hij op een zoo verge
vorderd uur naar huis terug. Dit viel
ook den poedel der oude dame op,
die de eerste verdieping bewoonde. De
poeder wasteen trouw dierde dame
evenwel zoo weerzinwekkend als leelijk
Een"der predikanten'zeide den in
druk van de besprekingen te hebben
gekregen, dat het eigenlijk met de
Ned. Herv. Kerk uit is, zoodat zij nog
slechts een vereeniging is, waarin men
alle gevoelens bijeen wilde houden.
De vraaghandhaving of loslating
der belijdenis was en wordt niet op
gelost, omdat men wederzijds niet durft.
Maar, zeide hij, de modernen behoo-
ren toch absoluut in de Kerk niet
thuis, daar zij de wereldsche philo
sophic stellen boven die van den
Christus. Een ander spreker, schoon
niet-confessioneel, zeide, dat hij toch
zeer onder den indruk was gekomen
van de woorden der Gereformeerden
en confessioneelen. Hij verlangde, dat
men maar uiteen zou gaan, zijnde het
eenige redmiddel voor zijn waardig
heid, daar velen toch nog maar alleen
aan de Ned. Herv. Kerk gebonden
blijven door den band der kapitalen.
De leden der Synode, die den gan-
schen dag de vergadering bijwoonden
en dat alles moesten aanhooren, werd
intusschen geen enkel verwijt toege
voegd, dat zij de zaken der Kerk al een
eeuw lang aldus hadden doen verloo-
pen. Zooals gezegd, resultaat had de
vergadering niet, dan dat des avonds
al heel wat deelnemers huistoe waren
gegaan.
Zij, die het woord voerden, waren
enkel predikanten de andere hecren
zwegen, 's Avonds vestigde een der in
leiders daarop de aandacht en noemde
de Ned. Herv. Kerk „een dominee's-
kerk", waar de „roomsche zuurdeesem"
nog te veel inzat. Ook het leekenelement
behoort zich meer met de practijk te
bemoeien en vooral mede te werken tot
de Evangelisatie van het volk, dat thans
meer en meer van de Kerk vervreemdt,
en tot socialisme vervalt.
De vergadering, die voor een groot
deel verloopen was, is besloten met een
korte rede van den voorzitter, die de
hoop uitsprak, dat de vergadering iets
goeds voor de Ned. Herv. Kerk zou
hebben teweeggebracht. Tijd.
°7T-
Jacht op smokkelaars.
Het smokkelen van spiritus moet in
den Iaatsten tijd aan de Duitsche grens
zoo groote afmetingen hebben aange
nomen. dat de grenswachters versterkt
zijn. Als een staaltje van de brutali
teit. waarmee dit smokkelen geschiedt,
vertelt het „Berl. Tagebl." in een cor
respondentie uit Aken het volgende
In den nacht van 15 op 16 dezer
kregen de kommiezen een auto in de
gaten, welke zeer snel de grens wilde
passeeren en geen acht gaf op de uit
en eene ontmoeting met haar scheen
den auditeur altijd een kwaad voortee
ken toe. Nu blafte de hond, alsof er
roovers en moordenaars voor de deur
stonden. De auditeur had intusschen
zijn jonggezellenkwartier bereikt en
strompelde hij moest het zelf vreemd
vinden, dat hij op deze manier voort
kwam zijne kamer binnen, waar hij
na het omverwerpen van eenige stoelen
de lucifers vond. Voordat hij evenwel
nog licht had gemaakt, werd reeds
beneden geklopt, dat de vloer van zijne
kamer er van sidderde. Het was de
oude dame, die op deze wijze ver
zocht niet verder in hare nachtrust
gastoord te worden. De auditeur glim
lachte. Dit geklop was hem geen vreemd
verschijnsel meer en als bewijs, dat
daarvan door hem notitie werd geno
men, sloeg hij met zijn laarzenknecht
eveneens driemaal op den vloer, dat
het geheele huis er van dreunde.
Weldra sliep hij den slaap des recht
vaardigen, zooals dit alleen mogelijk
is in den zoeten nacht van Zaterdag
op Zondag. Na eene week van ir.span-
nenden arbeid wilde hij het Bijbelsch
bevel opvolgen„Zes dagen zult ge
arbeiden, maar den zevenden rusten."
Hij rustte ook kostelijk, tot de dag be
gon aan te breken. Deze breekt in den
zomer echter zeer spoedig aan en met
een eenigszins verdrietig gezicht keek
hij naar het plafond zijner kamer, waar
boven de bewoners der derde verdie
ping heen en weer draafden, alsof zij
bij een zuurkoolfabrikant aangesteld
waren als kooltrappers.
Het duurde niet lang, of ook bene
noodiging stil te houden. De kommie-
zén maakten van hun vuurwapenen
gebruik om de auto tot stilstand te
brengen, wat hun niet gelukte. Wel
werd de auto door twee kogels ge
troffen. De inzittenden bleven onge
deerd.
Om hen te pakken te krijgen lieten
de belastingambten bij Kirchrath de
boomen van den spoorweg zakken.
Maar de auto reed met vaart daar
tegen aan en verbrijzelde de ver
sperring.
Op rijwielen werd toen een ver
volging begonnen, met het resultaat
dat bij Heerlen de auto werd achter
haald. Aan den rand van den weg
lagen vaten spiritus. Auto in spiritus
werden in beslag genomen.
De eigenaar van de automobiel kon
niet worden aangehouden, daar men
zich op Hollandsch grondgebied be
vond.
o
De vrijkaarten.
Op het Congres van de SD.A.P.
werd mr. Troelstra aangevallen, omdat
hij, evenals trouwens de andere soci
aal-democratische Kamerleden, het
veelbesproken vrijkaarjte van de spoor
wegmaatschappijen had aangenomen.
De heer Troelstra verdedigde zich met
een beroep op.... 's lands belang en
met het negatieve argument, dat de
heeren Lohman en van Bylandt ge
makkelijk konden weigeren, omdat zij
al een vrijkaart hadden.
Mr. Troelstra is echter niet geheel
volledig geweest. Hij had er bij kun
nen voegen
lo. dat die vrijkaart niet gevraagd,
doch aangeboden werd en wel in
1912;
2o. dal dit niet geschiedde in het
belang van de heeren Lohman e. a.
doch van dat van de Staatsspoorwe
gen, die in nauwe relatie staan met de
Stoomvaartmaatschappij „Zeeland",
waarvan genoemde heeren commissa
rissen zijn
3e. dat het verzet van den heer
Lohman tegen het vrijkaartensysteem
voor Kamerleden dateert uit 1909,
dus reeds drie jaren vóór het bewuste
vrijkaartje werd aangeboden.
(Ned.)
—o
Schennis van briefgeheim.
Voor eenigen tijd werd medege
deeld dat een brief voor den secre
taris van de aid. Rotterdam van den
Chr. Bond van Ned. Gemeentewerk
lieden onderschept was en een af
schrift ervan terecht kwam bij „De
Gemeentewerkman." De directie van
het postkantoor te Rotterdam, achtte
de zaak van zoodanig belang, dat,
naar „Onze Banier" meldt, zij ze de
eigener beweging bij de justitie aan
hangig heeft gemaakt.
—o
Woonplaatsen in Palestina
liet West-Jordaanland, het eigen-
genlijke Heilige Land, vertoont uit
het oogpunt van bewoning een zui
delijk beeld. Verscheidene belang
rijke steden, vooral de oudere, lig
den werd weer geklopt. De dame, die
reeds zoo vroeg in hare morgenslui
mering werd gestoord geloofde dat de
auditeur dit spektakel maakte, en haar
kloppen werd zoo hevig, zoo veelbe-
kenend, dat de auditeur, tusschen dit
kruisvuur van draven en kloppen, met
beide beenen tegelijk uit zijn bed
sprong, een kamerjapon omwierp en
naar het venster snelde. Hij opende
dit en stak zijn hoofd zoover mogelijk
naar buiten, om zijn trommelvlies voor
scheuren te behoeden.
Korten tijd daarna zag hij zijne huis-
genooten in bergkostuum en met den
bergstok gewapend het huis verlaten
en met vlugge schreden voortsnellen
in de richting van het station.
De hemel was overheerlijk blauw
een frissche luchtstroom koelde zijn
voorhoofd af en „Ik onderneem ook
een uitstapje" was het snel genomen
besluit van den uit zijne zoete droo-
men opgeschrikten auditeur.
Doch waarheen Hij nam zijn noti
tie-kalender ter hand en zocht den
Zondag van heden, 8 Juni, die als de
laatste dag cp de bladzijde stond aan-
geteekend hij sloeg het blad om én
zag tot zijn groot genoegen, dat de
daaropvolgende Maandag ook in rood
stond afgedrukt als „Benus, Patroon
van stad en land." Bij vergissing had
hij een blad overgeslagen en er vol
strekt geen acht op geslagen, dat Be
nus op 16 Juni, dus juist acht dagen
later viel, en niet op den volgenden
dag, welke pas 9 Juni was.
De auditeur draafde ook weldra in
zijn kamer heen en weer, om dit en J
gen ver terzijde van de commtini,c£i-
tiewegeu. De boerendorpen zijn zeer
compact gebouwd, en men treft er
geen alleenstaande huizen.
P. Hartmann meent dat te kun
nen verklaren uit liet feit, dat Pa
lestina meermalen van de woestijn
uit door nomaden verwoest is. Da
Bedoeïneu verbergen hun woonplaat
sen liever dan dat ze ze dadelijk aan
het oog des voorbijgangers bloot
stellen. Ook wonen ze niet graag
alleen. Het liefst bouwen zij steden,
op lage, weinig in 't oog vallende
heuvels, waar zy tegelijk veilig zijn
voor wolkbreuken.
o—
Electnciteit uit de lucht.
De Spaansche technicus José
Blanco heeft dezer dagen bekendheid
gegeven aan een nieuwe uitvinding,
die in de verdere ontwikkeling der
electriciteitsindustrie een belangrijken
rol schijnt te zullen spelen. Nog pa9
heeft Joïé Blanco de wereld verrast
met proeven, waarbij hij dynamiet
deed ontbranden met behulp van
ultra roode stralen* Than3 tracht hij
met behulp van een aantal antennen
en op scherpzinnige wijze geconstru
eerde apparaten, aan de atmosfeer
fclectrische energie te onttrekken en
te exploiteeren. De antennen waren
opgesteld op houten torens van 10
tot 12 M hoogte. De apparaten van
Blanco namen electrische kracht op
tot een spanning van 6000 volt.
Bij de omschakeling reduceerde deze
hoeveelheid tot 150 volt., hetgeen
voldoende was, om in een naburig
huis 15 electrische lampen langen
tijd te doen branden. Blanco is ervan
overtuigd, dat er met zijn systeem
enorme hoeveelheden electrische kracht
aan de lucht zijn te onttrekken.
o—
De Kaspische Zee.
Sedert eenigen tijd houdt de geo
grafische en geologische wetenschap
zich bezig met een eigenaardig na
tuurverschijnsel. De waterspiegel der
Kaspische Zee daalt bedenkelijk.
Zooals men weet, staat de Kaspische
Zee altijd 27 M onder den norma
len zeespiegel. Wat of de oorzaak
van het dalen van den waterspiegel
zijn mag, kan men nog niet verkla
ren. In Juni van het jaar 1910
merkte men voor het eerst het ver
schijnsel op en sloeg er toen wei
nig acht op. Toen het dalen de
volgende maanden echter toenam,
zoo zelfs, dat- de zee binnen een
paar dagen 28 c.M. was gedaald, is
men meer op de zaak gaan letten.
Thans is de lage waterstand gevaar
lijk geworden voor de scheepvaart
dat bij elkander te zoeken, want daar
zijn bediende van het plotselinge be
sluit zijns heeren niets wist en daarom
zooals gewoonlijk eerst te zeven uur
kwam, mocht de auditeur zelf voor zijn
toilet zorg dragen.
De oude dame klopte ook nu weer
zoo nadrukkelijk mogelijk dezen keer
kon hij het niet helpen, de schuld lag
aan den bouwmeester- waarom had
deze zoo miserabel gebouwd.
Weldra stond ook onze auditeur in
een gemakkelijk kostuum klaar en bij
het slaan van vijf uur verliet hij het
huis, ten einde naar het tamelijk ver
afgelegen station te ijlen. Uit voorzorg
keek hij naar zijn venster omhoog, om
te zien, of hij niet vergeten had liet te
sluiten tot zijne ontzetting bemerkt hij
de oude klopgeest van de eerste ver
dieping, die als een echte furie in ge
laat en gebaar voor het open venster
stond.
„Goeden morgen riep zij woedend
naar beneden vervolgens sloeg zij het
venster met een onverstaanbaren vloek
toe en.... ging waarschijnlijk weer naar
bed. De auditeur snelde echter in de
richting van het station weg en mom
pelde in zich zeiven: „Dat is een fa
tale historie, de eerste morgengroet
van een boos, vertoornd, oud wijf:
dat beteekent ongeluk."
Doch reeds weinige schreden verder
was hij het weer vergeten, daar het reis
plan hem nu voor alles bezig hield, i
Dit was evenwel spoedig vastgesteld.'
Een reisje, dat hem reeds lang door
het hoofd speelde, wilde hij onderne- I
menmet den trein over Rosenheim
Menige landingsplaats kan niet meel*
genaderd worden.
Prof. Schokatsky, door de Russi
sche Regeering aangezocht het ver
schijnsel te verklaren, heeft nog geen
oorzaak gevonden. Alleen heeft hij
opgemerkt, dat de waterhoeveelheid
der rivieren, die in de Kaspische
Zee monden, vooral van de Wolga,
zeer is afgenomen, hetgeen intusschen
nog niets verklaart.
o—
De Barthelomensnacht.
Lucien Romien tracht uit tal van
gegevens uit de Italiaan^che archie
ven te bewijzen, dat bet plan tot
den moord van de aanvoerders der
Hugenoten ontworpen is door de
Guises buiten weten van CathariDa
de Medici. De hertog van ADj ou was
echter zeker in het complot. De ar
gumenten van Romien zijn nog niet
geheel en al overtuigend.
o—
Groote meteoren.
Bij Dronlheim in Noorwegen is een
groote meteoor neergevallen, het he
mellichaam vertoonde zich als een
reusachtigen vuurkogel met een langen
staart. Bij het neervallen in zee, ver
nielde het de mast van een zeiljacht en
zoo sterk was de luchtdruk, dat de
ramen der huizen aan de haven
sprongen.
Ook in Zoeloeland (Zuid-Afrika) is
onlangs zulk een groote meteoor neer
gevallen. Deze plofte met een geluid
als van een explosie en
vergezeld door een rook-spiraal, op
enkele meters van een Kaffer neer.
De meteoor woog meer dan 12 K.G.
en bestond grootendeels uit nikkel
ijzer. Bij de chemische analyze wer
den verder sporen van leem, zwavel,
kool, aluminium, magnesium en pla
tina gevonden.
o—
Een Noorsche Columbus.
Op de jubileumtentoonstelling, die
dit jaar te Christiania zal gehouden
worden, wordt ook de z.g. Yarmouth-
eteen geëxposeerd, een steenblok van
2000 ton, met runenschrift bedekt. Het
wordt van Canada naar Noorwegen
getransporteerd, om daar te getuigen
van de ontdekking van Amerika door
de Noren. De Yarmouth-steen zal op
de tentoonstelling deel uitmaken van
de Canadeësche afdee'ing die voor
rekening van de Canadian-Pacific-
Railway een aanschouwelijk beeld wil
geven, hoe de talrijke naar Canada
geëmigreerde Noren leven.
In de oude Noorsche geschiedenis
wordt verhaald, hoe de uit Noorwegen
afkomstige Yslander, Torfin Karlsefne
in 1002 van de Noorsche kolonie aan
de Westkust van Groenland met twee
schepen en 140 man westwaarts trok
om het z.g. Vinland (is wijnland), het
legendarische vruchtbare gebied in het
Verre Westen, te zoeken. Na eenige
dagen kwam hij aan een streek, die
hij „Klippeland" (is rotsland) noemde
en thans als indentiek met Labrador
naar Oberandorf rijden, vandaar
uit over Gravenberg naar Zeil
in Beijeren een berg-voefreisje maken,
daar overnachten en den volgenden
dag over Schliersee naar München te
rug keeren.
De trein naar Rosenheim scheen
op zijne aankomst gewacht te hebben.
Hij had nog juist den tijd om een
kaartje te nemen en naar het perron
te snellen, waar de conducteur hem
nog juist bij tijas in de eerste de beste
coupé schoof.... en voort ging het in
de richting der blauwe bergen. Twee
dagen vrij.... wat een kostelijk gevoel
Het was een heerlijke zomermorgen
geen woikje was aan den diepblauwen
hemel te ontdekken De bergen groeten
in scherpe, hoekige omtrekken tot in
de onmiddelïjke nabijheid der spoor
baan. De auditeur zocht den Wendel-
stein, op wiens zuidelijk vlak hij nog
heden zou rondkraböeien en met een
zelfbehaagüjk gevoel stak hij eene sigaar
aan, welke hij uit zijn goedgevulden
koker nam.
Hier en daar in „Beijersch Hoog
land" van Frautwein bladerend, dat
hij altijd in zijn reistascbje bij zich
droeg, hetwelk hij niet vergeten had
om te hangen, daarna weder de naderbij
komende gebergten bewonderend, kort
te hij zich de reis naar Rosenheim zoo
aangenaam mogelijk. Daar aangekomen
nam hij een sober ontbijt, uit welks
bestanddeelen men gemakkelijk zou
kunnen besluiten, dat zijn getuimel en
geschommel in den afgeloopen nacht
niet voortkwam uit eene voorbijgaande
duizeling, maar uit eene kruik bier te
