w?
Flick's
Cacao
No. 242.
Zaterdag 25 April 1914.
5e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
Stichter: H. A. van Dalsum.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
ER IS
de allerbeste.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonnemeut per drie maunden
NEDERLANDf 0.50.
BELGIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
DRUKKERIJ:
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
Karakterloosheid.
Wij nemen hier uit de Volkseeuw
over het onderstaande artikel van
Advocaat Pianquaert.
Hoewel er sprake is van Vlaanderen
zullen onze lezers hier wel gelijkenis
sen vinden.
't Grootste verwijt, benevens vele
andere, dat aan de Belgische katho
lieke partij door de geschiedenis zal
gestuurd worden, is de onbarmhartig
heid waarmede zij alle vrijheid van
karakter doodt.
In alle partijen moet zekere tucht
bestaandat is waarmaar bij de
behouders is er geen tuchtmen eischt
er verslaving.
Voor den man die eigene gedachten
heeft, en vrank en vrij misbruiken
durft bestrijden en soms den vinger
op de zedelijke wonden leggen der
katholieken, is bij hen geene plaats.
Die man moet buiten, zit buiten,
wordt getergd, gesard, vervolgd, en
als 't mogelijk is geruineerd.
Zoodra iemand spreken durft van
een vlaamsch voik dat zijn taalrechten
niet heeft en in staat van minderheid
jegens de andere volkeren
Van een boerenstand die slaven moet
en van een werkerstand op zedelijk en
stoffelijk gebied zoo ellendig.
Dat, dat is wat anders
Geen nieuwe gedachten, en vooral
geen vrankheid, geen karakter genoeg
om nieuwe gedachten te durven voor-
uitzetten en vermolmde muren te wil
len inbeuken.
Dat niet, dat getuigt van een eigen
geest en dat duldt men niet bij de be
waarders.
Ook lees de geschiedenis der ver-
ledene eeuw 1
Welke zedelijke vooruitgang 1
Welke ontwikkeling der persoone-
lijke vrijheid 1
Welke vooruitgang
En welk deel heeft de katholieke
behouder aan al die grootsche wer
ken gehad Geen of omtrent geen.
De strijd der burgerij tegen de dwin
gelandij der koningen en de voor
rechten van een luien, onbekwamen
en gewoonlijk ook zedeloozen adel,
werd gevoerd spijts de katholieken
Als de strijd gewonnen was en als
het onmogelijk was de burgerij onder
den hiel der rotte aristocratische stan
den te verpletteren, namen zij den toe
stand aan, doch met tegenzin.
Toen op 't einde der vorige eeuw,
de lagere klassen der maatschappij
hunne plaats eischten onder de zon,
wie stond er aan 't hoofd der bewe-
ging?
Zijn 't katholieken, die, 't zij in
Zwitserland, Duitschland of Vrankrijk,
't volk zijn stemrecht gegeven hebben
Zijn het de katholieken die het volk
in den economischen strijd hebben
opgevoerd
Neen maar nu stonden de katho
lieken aan de zijde der rijk geworden
burgerij tegen den kleine, tegen den
arme, zooals zij eenige jaren vroeger
aan de zijde van de machtige konin
gen en van den machtigen adel ston
den om de burgerij te verpletteren.
En zijn er geen katholieken die ook
op de baan van den vooruitgang zou
den willen treden
Ja, maar dat zou hunne positie kos
ten, hun reputatie, hun brooden de
katholieken van jongs af opgeleid in
afschrik van al wat vrijheid is, onaf
hankelijkheid of eigen wil, de katho
lieken wiens wil men in kollegien en
gestichten niet zoekt te leiden, maar
breken, te vermolmen, om er deeg,
gewillige en handelbare potaarde van
te maken, zwijgen, bukken 't hoofd
en worden zooals de leren, Polakken
en Vlamingen, geschikte rassen om het
juk op de schouders te dragen.
De geneesheer mag niet roeren of
hij is zijne klienteel kwijt.
De notaris moet zwijgen of de doo-
den op hun sterfbed zuilen hun testa
ment door zoo een man niet laten
maken.
Koopman, winkelier, apotheker, boer,
werkman, 't moet zwijgen en knikken.
De katholieke behouders dooden het
karakter door alle middels en zoo be
reiden zij den volledigen val van het
katholicismus in Europa.
De geschiedenis is daar om het te
bewijzen de godsdiensten ondergaan
de konkurrentie zooals de koophandel.
Zqolang de katholieke godsdienst
de godsdienst was der verlichte vol
keren, was hij ook de godsdienst der
wereld.
Doch van den oogenblik dat volke
ren die een anderen of geenen gods
dienst beleden, de katholieke volkeren
overtroffen, zag men ook den katho
lieken godsdienst dalen.
Sinds de opkomst van Duitschland
en Engeland, sinds den val van de
Kerk in Vrankrijk, wat is de katholieke
godsdienst nog in Europa?
0. 't is waar, in onze kerken boft
men nog op zijn invloed, lijk een boer,
die zich ruineert, op zijn geld boft om
zijn slecht bestuur te verduiken. Maar
bestudeert eene kaart, eer.e aardrijks
kundige kaart en vergelijk met voor
120 jaren! Een blinde zelve zou het
zien.
Oostenrijk en Spanje zijn niets meer,
zij de vroegere roem der H. Kerk.
Italië zelve verwijdert zich van dag
tot dag van de Kerk.
De katholieke volkeren dalen, de
katholieke Kerk daalt mede.
En welke zijn de oorzaken van den
voorspoed van Amerika, Engeland en
de protestantsche tanden in 't alge
meen
1. Het onderwijs.
2. 't Karakter van het volk wordt
er zoo niet verkracht. Op alle gebie
den hebben de menschen meer vrijheid
om te denken. Vandaar hooger ver
nuft, meer schrander verstand.
De katholieken geven maar onder
wijs voor zooveel zij er toe gedwon
gen zijn en wij weten hoe het tegen
woordig op den katholieken buiten met
't onderwijs gelegen is.
De vrijheid ook wordt hier gedood
wee de man die durft handelen uit
eigen beweging
Daarom wordende katholieke rassen
hoe langer hoe meer mindere rassen.
Gij behouders, verdrukt ons Vlaam-
sche buitenvolk, gij doodt hier 't ka
rakter. Doktoors en notarissen, al wie
iets zou kunnen doen, ligt verslaafd
en helpt verslaven velen kunnen niet
verder.
Doch allengskens werkt Vlaanderen
door zijne onwetendheid en zijne moor
den, en zijne lage loonen, even als
Spanje en vroeger de staten van den
Paus, en de Polakken en de Ieren in
de handen der goddeloozen en der
protestanten om 't Goddelijk gezag
en de Goddelijke instelling der Kerk
te bestrijden. Gij doodt de vrijheid
maar met de vrijheid doodt gij ook de
edelste gaven van den mensch en legt
den kiem tot uwe eigene schande en
tot uw lateren val.
H. Plancquaert.
Waarom niet flinker?
—o
Berichten als de vorige week uit
Zoeterwoude, dat de bisschop van
Haarlem verbood het langer bestaan
van een Christelijken Boerenbond,
deze moest katholiek zijn, en met ge
volg, dat deze Bond uit elkaar ging
en er nu niets is, zijn tegenwoordig, wat
de feiten betreft, aan de orde van den
dag.
Wij noemen dit een onduldbare
dwingelandij, of, om te spreken de
taal onzer Grondregelen, eene daad
in strijd metwettig gezag in wettige
verlangens.
Waarom zijn de katholieke boeren,
en in het algemeen allen die een so
ciale vereeniging aangaan, niet flinker,
door royaal weg te antwoorden
Monseigneur, bemoei U met Uw eigen
zaken, wij bemoeien ons toch niet
met de Uwe, blijf dus ook af van de
onze
Naar onze gedachte wordt er door
de dwingelandij der bisschoppen en
geestelijkheid, door hun gezag te leg
gen in zaken buiten hun gezag, een
hoog spel gespeeld. En wel, doordat
steeds meer een stille wrok wordt ge
zaaid in de harten der katholieke ge-
loovigen, wrok die haar oorsprong
vindt in deze gedachte voortgekomen
uit het natuurlijk verstand en de kennis
van de eigen godsdienstleer onze eer
waarden gaan te ver.
Voortdurend ontvangen wij berichten
uit heel Nederland, dat deze gedachte
bezig is zich onder de katholieken te
verspreiden. En het eindresultaat zal
zijn, dat in Nederland gebeurt wat is ge
beurd in Frankrijk en in de Latijnsche
landen dat de geloovigen, gevoelende
dat hun geestelijke herders hun gezag
willen leggen in zaken waarmede zij
niets te maken hebben, zich om hen
niet meer zullen gaan storen in zaken,
die wel tot hun geestelijk ambt be-
hooren. Daarom spelen de bisschoppen
door hun dwinglandij zulk een hoog
spel, dit getuigende van hunne ver
blinding als een straf Gods. Dit hooge
spel toch wordt gespeeld niet uit ziel
zorg maar uit staatzucht, en staatzucht
zoo zegt Vondel in Lucifer kent
God noch bloed. Daarom is dit hoog
spel ook een ondermijnen van het
wezen van het geloof zelf.
Des te luider wij waarschuwen, des
te koppiger gaat men voort in het
spelen van dat hooge speldit laatste
neemt niet weg, dat wij zullen voort
gaan voor de waarheid van wettig ge
zag in wettige verlangens te blij
ven getuigen, de koppigheid en den
hoogmoed ten spijt.
Ctcdiild en Wraak.
O
Dezer dagen werd er gesproken met
deze woordenin heel Nederland is
niemand die zooveel heeft ondervon
den als van Dalsum, en, als het mij
was overkomen waren er zeker al tien
moorden geweest.
In dezen geest is dikwijls gesproken
en nog meer gedacht.
Ons standpunt in dit alles is dit
door onzen geest van belangeloosheid
en van Godsvertrouwen houden wij
in het oog de twee zaken le, dat
geduld alles overwint, en 2e dat aan i
God. de wraak is.
Indien wij zeiven ons zouden wre
ken zou het kunnen gebeuren dat wij
den een te veel en den ander te weinig
strafrecht zouden doen proeven, daar
de rechtvaardigheid naar het recht
Gods voor alles rekening houdt met
de mate van vrijen wil waardoor de
schuldige heeft gehandeld. En deze
mate kan wel worden gegist uit de
verrichte daad maar gissen doet ook
wel eens missen. Door nu alles aan
God over te laten, aan Hem die alleen
harten en nieren doorgrondt weten wij
dat alles zal krijgen zijn loon en zijn
straf en hierin ieder naar volkomen
dus naar onpartijdig recht.
Ons geduld wordt dus ingegeven
door ons verlangen naar rechtstraf
recht tegen onze vijanden en zegen
voor hen die ons vertrouwen. En alles
zal hierin recht komen, daar kan ieder
overtuigd van zijn. Gods molen maalt
langzaam maar fijn, en ieder zal loon
en straf krijgen in hetzelfde wat hij
heeft gedaan aan anderen.
ftccn Katholieke
Staatspartij.
O—
De Tijd vermeldde de vorige week,
dat de „Osservatore Romano," welke
is het blad van het Vaticaan, de ver
klaring bevatte, dat de stichting in
Italië van een parlementaire katholieke
partij rechtstieeks zou indruischen
tegen de inzichten en bedoelingen van
den Paus. Het plan hiertoe was n.l.
opgezet door enkele katholieke Ka
merleden.
Wat ons verbaast is ditdat men
steeds, ook in Nedeiland, wat de Paus
wil of niet wil voor Italië, beperkt tot
Italië en niet daarin wil zien, dat dit
is een toepassing voor Italië voor wat
de Paus wil als Paus der geheele
katholieke wereld, dus ook voor buiten
Italië, ook voor Nederland.
Wij voor ons zien in dit niet willen
van een katholieke staatspartij niet in
de eerste plaats als dit in verband met
de zoogenaamde Romeinsche Quaestie,
maar als een gevolg van de leuze van
het tegenwoordige Pausschap van het
ambt niet te willen gebruiken voor
wereldlijke doeleinden of partijbelangen.
Bijna dagelijks zien wij de bewijzen,
hoezeer ons standpunt het ware stand
punt is, en dit ondanks alle omge
keerd willen en doen van de Neder-
landsche Kerkelijke Overheid en van
de Katholieke Nederlandsche politie
kers en Pers.
Al duurt het lang als gevolg van
den algemeenen kwaden wil, de waar
heid, en deze is bij ons en niet bij
dien kwaden wil, zal eenmaal zege
vieren.
Eene circulaire
aan de Gedeputeerde Staten.
'e-Gravenhage, 2 April 1914.
De Minister van Landbouw, Nij
verheid en Handel schrijft onder
dagteekening van 23 Maart 1914,
No. 3786, afd. Handel, het vol-
Zooals Uwer Excellentie vermoe
delijk wel bekend is, bestaat te Wa-
geningen het Station voor Maalderij
en Bakkerij, voor welke instelling
ten laste van de begrooting van mijn
Departement subsidie wordt verleend.
Deze instelling heeft ten doel, be
halve het verspreiden van vakkennis
onder de molenaars en bakkers, het
op hooger peil brengen van het pro
duct. Daartoe is bij het station voor
bakkerijen en molenaars resp. meel
fabrieken, de gelegenheid geopend,
zich onder controle te stellen. Eene
inrichting, die zich onder contróle
gesteld heeft is verplicht, ten aanzien
van de artikelen waarvoor onder
controlestelling is geschied, zich te
houden aan de door het Station vast
gestelde normen voor de verschillende
artikelen. Zoo zijn b.v. normen vast
gesteld voor
gebuild en ongebuild tarwemelk-
brood
gebuild en ongebuild tarwewater-
brood
ongebuild roggebrood
brood, gebakken uit een mengsel
vau gebuild tarwe- en roggemeel,
en van ongebuild tarwe- en roggemeel;
beschuit
alle meelsoorten der inlandsehe
meelfabrieken en afvalproducten
maisbioemperegist of bakkers-
gist benevens melkpoeder.
Het ligt voor de hand, dat de
werking van het station in hooge
mate aan de verbruikers ten goede
kan komen, daar op die manier de
kwaliteit van de hun te leveren
waren wordt verbeterd en zij de
zekerheid kunnen hebben omtrent
de kwaliteit.
Daarom ligt het ook in de rede,
