Maar de coalitie barst misschien
nog eens uiteen.... van opgeblazen
heid.
Handelsblad.
Een zelfmoord in Hulst.
o
Zondagmorgen vroeg heeft een brave,
godsdienstige dienstbode te Hulst, af
komstig van Hengstdijk, zich in de
buitenvest verdronken.
De oorzaak schijnt te zijn zwaar
moedigheid gevolg van te groote
vroomheid.cn de arme meid is daardoor
rriet verantwoordelijk geweest voor
haar daad.
Ze moet reeds een 14 dagen uiter
lijke teekenen hebben gehad die wezen
op een niet goed normaal zijn, en zij
woonde eiken dag, naar wij vernamen,
de Missie te Hulst bij.
Hoe goed eene Missie op zich zei
ven is, zij i s slecht voor menschen
die scrupuleus zijn, en, het is niet
onmogelijk, dat de Missie op de arme
meid zeer verkeerd heeft gewerkt.
Naar aanleiding hiervan willen wij
iets zeggen.
In onze streek is wel veel vroom
heid, maarzonder Godsvertrouwen.
Dit is een gevolg hiervan, dat de
menschen niet doordrongen zijn van
het geloof aan een God die Vader
is, zooals toch luidt het „Onze Vader."
En dit niet doordrongen zijn is het
gevolg van het optreden der geeste
lijkheid, die daarin niet staat op het
standpunt van God te doen beminnen
maar van God te doen vreezen.
De vreeze Gods isde vrees om
God te bedroeven door zonden en
ondeugden, en dit, omdat Hij verlangt
en verdient door zijne kinderen te
worden bemind, en dus is de grond
slag van God vreezen Hem beminnen.
Als een vroom hart geen Godsver
trouwen heeft, alleen vrees, dan lijdt
het inwendig zeer zwaar, en dit in
wendig lijden kan de verstandelijke
vermogens in de war brengen met ge
volg, dat de mensch de uitoefening
van zijn vrijen wil verliest. Komt er
dan nog bij de eene of andere schok,
b.v. door donderende woorden op een
Missie, door het niet verkrijgen van
wat men door bidden en goede wer
ken van God had willen verkrijgen,
dan gebeurt het dat dit vrome hart
besluit tot een zeer onvrome daad, b.v.
tot zelfmoord.
God wil worden gediend met een
blijmoedig hart, niet met een benauwd
hart.
Onbeschaamde lengen.
0
Door de Pers gaat een bericht, ont
leend aan het vroom katholieke Dag
blad van Noord-Brabant te Breda, dat
notaris van Dalsum den bisschop van
Breda bij deurwaardersexploit heeft
gesommeerd om f 20.000 te betalen
als schade van het leesverbod
tegen de Volkswil.
Deze onbeschaamde leugen wordt
voorzeker rondgestrooid om teverval-
schen de waarheid: dat die vordering
strekt om te vergoeden de finantieele
gevolgen van de broodroofpo-
litiek der geestelijkheid
tegen notaris van Dalsum.
Het verschil is nog al groot. Pers
berichten exploit wegens schadè door
leesverbod Volkswilwaarheid echter
exploit wegens schade door broodroof-
politiek tegen den notaris.
De broodroofpolitiek is de dagelijk-
sche praktijk van de vrome katholieke
woorden in alle deelen van het kat
holieke Vlaanderen, ook in het deel
dat tot Nederland behoort.
OM V2 CENT.
De Hooge Raad is opgeroepen
geweest om uitspraak te doen over
de belangrijke vraag, ontstaan bij
de regeling der winkelsluiting door
de Gemeente, of een water- en vuur-
nering een winkel is of een fabriek
Een water- en vuurvrouw te
Arnhem had n 1. des morgens vroeg,
halfvijf, voor een halven cent een
keteltje heet water verkocht, dus
vóór den tijd, waarop de winkels er
mogen geopend zijn, en zij was daar
voor veroordeeld tot f 0,50 boete of
1 dag hechtenis.
In beroep bij den Hoogen Raad
werd ten haren behoeve aangevoerd,
dat een water- en vuurnering geen
winkel is, doch een fabriek van heet
water en gloeiende kooltjes. Maar
de Hooge Raad besliste, dat onder'n
„winkel" valt te verstaan een pand
of gedeelte van een pand, waarin
een bedrijf wordt gemaakt van het
verkoopen en afleveren van waren,
terwijl het niet ter zake doet of die
waren daar ook worden gereed ge
maakt of toebereid. Het beroep werd
dientengevolge verworpen.
De zaak is van belang, omdat
hierdoor ook is beslist, dat aan wer
kelijke fabrieken nieis zal mogen
worden afgeleverd aan het publiek
en wellicht ook broodfabrieken, dag
blad- en andere drukkerijen erdóór
kunnen getroffen worden.
De Arnhemsche water- en vuur
vrouw heeft een goed werk gedaan
met aldus de strekking te doen uit
komen van een maatregel, die hier
en daar genomen is tot het tegen
gaan van overmatigen arbeid door
winkelpersoneel Als zij, wat b.v. te
Amsterdam geschied, het beet water
en de vuurkooltjes laat rondbrengen
door een bezorger of bezorgster, dan
is ze weer op dreet.
Tijd.
WednwcnKorg'.
O
De weduwen van deafdeehng Hulst
Ter Neuzen worden beleefd ver
zocht hunne juiste adressen op te
geven aan den heer W. G. Land
man, Rotterdam, Bellevoijstraat, die
voor overmaking der gelden recht
streeks door den Algem. Penning
meester zal zorgen. Het is tot spijt
van het Hoofdbestuur doch buiten
onze schuld, dat die uitbetaling
nog niet heeft plaats gevonden.
Weduwenzorg.
Eene Zcenwsclic
Dorpsydillc.
Een boer vindt welbehagen in de
vrouw van een arbeider. Hij belooft
en geeft haar in eigendom, doch zon
der te beschrijven, een arbeidershuis
en neemt haar man als arbeider in
dienst.
Na eenigen tijd heeft de vrouw ge
noeg van den boer en wijst hem de
deur. De boer jaagt den arbeider uit
zijn dienst, en zegt aan bij deurwaar-
dersexpoit de woning te ontruimen.
Man en vrouw zijn tot dit laatste wei
nig genegen, omdat het huis beloofd
en verdiend is.
Rechtens De gift van een huis moet
geschieden bij notarieele akte, anders
ongeldig. Beroep op „verdienen" op
dergelijke wijze is ongeldig, omdat de
wijze van „verdienen" is eene koop
som door middel van onzedelijkheid.
Resultaatde boer die zich ophield
met eene andere vrouw, bedroog zijn
eigen vrouw, den man der vrouw, en
de vrouw zelve. De vrouw misrekende
zich om op dergelijke wijze een eigen
woning te krijgen.
Zedeles Bewandel geen ongerechte
wegen; wie met bedrog omgaat wordt
door bedrog bedrogen.
school te Biggekerke (Zeeland) schreef
„Jaren lang heb ik ontzettenden last
van hoofdpijn gehad, er ging schier
geen week voorbij, dat ik niet een
heelen of halven dag te bed moest
blijven. Sedert vLr maanden heb ik
eiken aanval van hoofdpijn kunnen
afwenden door de Migraininepastilles
van Apotheker Boom."
De Hoofdpijnpastilles van Apotheker
Boom zijn een zeker werkend genees
middel tegen Hoofdpijn, Migraine,
Schele en Zenuwhoofdpijn. Deze pas
stilles stillen direct de hevigste Hoofd
pijn. Deze pastilles worden nimmer
los verkocht, doch uitsluitend in ver
pakte flacons a 80 ct. Proefflacons 30
ct. Alleen echt met den naam Boom.
Verkrijgbaar in de meeste Apotheken
en Drogistenwinkels.
Waar niet verkrijgbaar wordt een
flacon franco huis gezondenna ontvangst
van 40 of 90 ct. door firma A. M. Boom,
Arnhem.
Verkrijgbaar te Hulst bij Verwilghen-
v. d. Hooftte Axel bij J. van Dixhoorn-
Vroeg op.
Het Vrije "Woord voor
Abonnés.
o—
Mijnheer de Redacteur
Havelaar of Volkswil, Multatuli en
van Balsuin.
U verwijst mij naar de geschriften
van Jtr. W. H. M. de Koek. Jammer
dat die man niet 50 jaar vrceger ge
boren was dan had hij ten minsie
bijtijds kunnen beginnen, of is hij vroeg
genoeg geboren maar te laat klaar
gekomen Zou het geen onzin zijn
als men na 50 jaar pas te weten kwam
dat de Volkswil alleen had bevat ver
zinsel Neen, dan waren ze hier
vlugger. Zie eens even terug op de
geestelijken met hun verbodsbrieven,
vastenbrieven, index, en de rechters
met hun straffen, de kiesvereenigingen
met hun verdachte pamfletten enz. enz.
dan komt Koek pas maar eens kijken.
Men ziet 't, zoo genomen lijkt het wel
een Volkswilgeschiedenis, alleen dat,
ze zijn hier kwieker, dat zit 'm hierin,
de geestelijken hebben hier meer fut
dan elders. Om het iets duidelijker
te maken wil ik er wat aan toevoegen
uit een werkje van B. Damme waar
het gaat over Multatuli.
Vóór alles is de „Havelaar" het plei
dooi voor den armen Javaan, vóór
alles is het de kreet om recht zoo
voor dezen armen inlander als voor
hem zelf. Het scherp omlijnde doel
recht voor beiden te erlangen is de
oorzaak der uitgave van dit boek.
Vertrouwende op het goede, het edele,
onbaatzuchtige in den mensch, ver
trouwende allen aan zijne zijde te vin
den die voorgeven de leugen te haten,
onrecht en onmenschelijkheid te schu
wen, moest hij spoedig genoeg ontwa
ren alleen te staan.
En bittere twijfel of het wel zoo
ernstig gemeend was bij al die men
schen die zoo voortdurend met hun
godsdienst, zeden, deugd in de weer
waren sloop in zijn ziel. Want hoe
vreemd zulks ook klinken moge
Havelaar was naïef. In vele dingen
was hij gelijk een groot kind en dit
strekte hem tot eer. Hij vertrouwde
in hef goede, in het edele in den
mensch. En daardoor in hoofdzaak is
Ed. Douwes Dekker de man, „die veel
geleden heeft" geworden. Zijn goed
gevoelig ontvankelijk gemoed deed hem
slachtoffer worden van hen, die h ij
met de gave van z ij n geest
verre overtrof.
Doch ook twijfel aan het vaststaand
geleerde, mogelijk lang bij hem in kiem
aanwezig, treedt thans met kracht te
voorschijn. Er moet een reden zijn
waarom men het goede kennende dit
toch verwaarloost. Er moet een reden
zijn waarom men diegene, die daarin
poogt verandering te brengen, alleen
laat staan, erger nogzich tegen hem
keert. Daarom dient die oorzaak, die
reden opgespoord te worden. Gods
dienst, zeden, deugd, liefde, fatsoen
enz. worden nu aan critiek onderwor
pen.... en hij vind den leugen als al
gemeen bederf. Leugen is de oorzaak
van de zedelijke en maatschappelijke
ontaarding onzer dagen. Elders heet
hetLeugen, dat is de naam van de
ziekte, van de rottende ziekte waaraan
de natie lijdt. Wie naar waarheid
streeft wordt belasterd en mishandeld
(Vrije arbeid in Ned. Indië). Ik die in
de liefde de bron zoek van alle deug
den ik kan geen godsdienst begrijpen
die liefde maakt tot een gebod, tot
een uitvloeisel.
Nog een paar ideeën van Multatuli.
I. Is strijd tegen dwaling geen
recht
II. Wie nonsens gelooft heeft recht
op medelijden.
Mijn oprechten dank voor de plaats
ruimte.
P. KREMERS.
St. Jansteen, 3 Febr. 1914.
Alleen omdat in bovenstaande met
wat gedaan tegen Multatuli wordt ver
geleken met wat gedaan tegen van
Dalsum een enkele opmerking:
Multatuli redeneertIk zie zooveel
slechtheid ondanks godsdienst, dus
deugt de godsdienst niet, dus deugt
de Schepper niet, dus is er ook geen
God.
En van Dalsum redeneertIk zie
veel slechtheid ondanks godsdienst,
maar die slechtheid is tegen de gods
dienst; ik zie onrecht zegevieren niet
tegenstaande Gods leer dat Hij de
wereld regeert, maar Hij is een
Eeuwige Rechter die den tijd heeft
ik zie de menschelijke onvolmaakthe
den niettegenstaande de Schepper zeide
dat het goed was, maar in die on
volmaaktheden zie ik de volmaaktheid
van God.
Nemen we eens aan dat Multatuli
en van Dalsum hetzelfde ziende
eerste geeft van het verkeerde God de
schuld, de tweede geeft daarvan den
mensch de schuld door niet te achten
Gods gebod en door niet mede te
werken met de aan ieder mensch ver
leende genade. Multatuli als mensch
oordeelt daardoor God, van Dalsum
als mensch oordeelt daardoor den
mensch, dat is zich zei ven, in het licht
Gods. In Multatuli verheft de mensch
zich boven Godin van Dalsum ver
trouwt de mensch zich op God.
Red. Volkswil.
o—
Zonsondergang'.
Nu de dag gaat dalen,
Kleuren zonnestralen
't Blauwe hemelwelf;
Doen der boomen kruinen,
En de top der duinen
Gloeien, vurig rood
Doen de zee zacht glimmen,
En in waarde klimmen
Lijkt van 't eêlste goud....
Lieflijk, vredig schouwspel,
Dat mijn aandacht boeit,
Kom, 'k wil u bewonderen,
Eer gij straks vervloeit
In een wazig duister
Als de avond daalt,
En het licht van Venus
Uit den hooge straalt,
doorH. DEN ENGELSMAN.
Segeerss. V. 77.
Middelburg,
die zich voortaan „Woudbloemetje"
noemt.
o
Lenteklokjes.
Klingelt door de blauwe luchten
Tooverklokjes, van de Mei
Koud' en guurheid zullen vluchten
Voor die wondere melodij.
Alom' wekt ge dan nieuw leven
Door uw tooverlied. Vol roem
Zult'ge weer deez' aarde weven
Tot één zijdekleed van groen.
Als g' uw toontjes neer doet dalen
Over bosch en veld en hei,
Staat het spoedig weer te pralen
In heur schoonste feestkleedij.
't Voog'lenlied za! blijde klinken
Door den boomgaard, door het woud
En de Meizon zal weer blinken
In haar volle pracht van goud.
't Vlindertje zal wap'prend zweven
Op haar blanke vleugelpij,
Over frissche groene dreven,
Over bloembed vrij en blij.
Alles zal weer schitt'rend prijken
In den gouden zonnegloed,
Ja ook m ij zult ge verrijken
Met uw gavenmild en goed.
Kom dan Lente ach kom spoedig
'k Wacht op U, als op een bruid
Stort uw klokjes toch weer goedig
En weldadig op mij uit.
LEO DE BUCK.
Middelburg.
o—
Bierüet 2-2 '14
Naar Noord-Amerika en
Dnit8chland
Wat al waarschuwingen zie je niet
in couranten staan. Dan weer een
voor Duitschland, dan weer een voor
Amerika, ga niet naar die landen want
het is er slecht. Ja al goed en wel,
maar is het hier goed. Ik zeg neen en
nog eens neen. Wat een werkloosheid
zie je overal op dit platte land, en de
dooi is nu ingetreden en ze geven
nog geen werk. Maar is er wel werk
te geven, neen zeggen die dikke boeren
maar het is om de centen in de zak
te houden heeren kiezers. Werk is er
in overvloed, er zijn gemeenten die
werklui laten komen uit een ander
district, dus er is toch werk. Ga
voorbij een hoeve, is daar geen werk
met de vleet, beziet het Goesche hoe
zijn die boerenhoeven daar in orde,
hoe komt dat, beziet ze in het land
van Cadzand eens, je bent waarlijk
bang dat ge hier sommige hoeven
moet bezoeken want het zijn ware
modderpoelen, en toch zegt den beer
geen werk, het is ellendig. En dan
durven die bewoners nog zeggen als
er een van zijn werkmenschen plan
maakt om naar Amerika te gaan, ik
heb er spijt van, het was zoo'n goede
arbeider. Aan wie de schuld, de land
bouwer is daar zelf de schuld van.
Geeft die landbouwer dezelfde voor
rechten als hij in Amerika krijgt en
de goede arbeider gaat niet van u weg.
En daarom landbouwers, kip geen
knechten of meiden of arbeiders van
elkaar af, maar zegt eerst tegen die
persoon, ik zal eens informeeren bij
mijn buurman hoe of je het daar ge
maakt hebt en dan zullen we zien,
zoo gaat het in Amerika en zoo kan
het hier ook. Maar ook een woord
tot u arbeiders, boerenknechten en
boerenmeiden, toont dat gij dat zijt en
toont dat gij dat geld en eten ten volle
verdient, zorgt dat uw werk en han
delwijze goed is en dan vereenigt u
al aan een dan zijt gij sterk. En laat
u niet afschrikken van Amerika het is
er slecht, het is er goed en waarom,
daar wordt je als werkmensch geres
pecteerd, hier in het land van Cad
zand niet. Den laatsten tijd heb ik Ame-
rikaansche brieven gelezen en zelf
ontvangen, het is er gunstig, dus gaat
gerust. Laat u niet afschrikken hier
is er toch geen werk er is hier werk
in overvloed, maar ze doen het niet
dus u moet het elders zoeken en in
Amerika daar is geld, brood en werk.
Dus vooruit naaf de Nieuwe Wereld,
daar wordt je als mensch erkend, hier
is het maar in den tijd als ze je noo-
dig hebben. Laat u niet afschrikken,
gaat daar is leven, hier niet.
Mijn dank voor de plaatsing, noem
ik mij'
een bewoner van het
land van Cadzand.
Kleine berichten.
0
Er zullen een 900 strafprocessen
komen wegens beweerde overtreding
der Loterij wet.
Waarschijnlijk zal Berlijn na korten
tijd beginnen met grondwerken (on-
dergrondsche spoorweg, haven, enz.)
met een paar honderd millioen kosten.
Het leger van Hongarije wordt met
31.300 man vergroot. Heet dit in de
zaal der dipolomatie vermindering der
militaire lasten
Venizelos, eerste minister van Grie
kenland, die eerst zoo werd gepest
als hij Kreta wilde vereenigen met
Griekenland, wordt nu aan de Hoven
van Duitschland, Oostenrijk en Rus
land gevierd.
Er is concessie verleend aan een
Fransch bankiershuis, om een electri-
sche tram aan te leggen tusschen
Jerusalem en Bethlehem, en tot aan
leg van electrisch licht en waterleiding
te Jerusalem.
Er is reeds eenigen tijd in Enge
land een methode in werking, om
door een electrischen geleistroom het
loozingswater uit fabrieken ie ont
vetten.
Vroeg rijden is oud loopen.
De Oud-Katholieken erkennen in
den Paus wel den bisschop van Rome,
en als eersle onder de bisschoppen,
maar niet erkennen zij in hem als te
bekleeden een afzonderlijk, afgeschei
den ambt voor geheel de Kerk. Daar
mede erkennen zij gewestelijke Kerken
en geen algemeene Kerk, en dit, ter
wijl Christus heeft gesticht een alge
meene Kerk en niet gewestelijke kerken.
Ware dit laatste wel zoo, dan zouden
over de waarheid worden beslist bij
meerderheid van stemmen en niet door
den H. Geest, de waarheid onherken
baar worden voor de geloovigen daar zij
dan moest worden bewaard door een
„zooveel hoofden zooveel zinnen".
Op de jaarvergadering van de Broe
derschap van candidaat Notarissen van
dit jaar. is als onderwerp der prae-
adviezen gekozen: „De wettelijke re
geling van het toezicht op de notaris
sen en candidaat-notarissen, en de
toepassing daarvan."
De praeadviezen zullen worden uit
gebracht door de heeren Mr. H. P.
Marchant (Kamerlid) en Mr. J. A.
Swane.
Dit zal wel zijn een indirect gevolg
van het geval tegen notaris van Dal
sum, behandeld in de Tweede Kamer.
Uit diepboringen is gebleken, dat
de Bermudas, van koraalachtigen
grond, door koralen zijn opgebouwd
op voorhistorische vulcanen.
De Engelsche admiraliteit neemt
proeven met een nieuw soort pantse
ring Tusschen twee pantserplaten
worden gumtniblokken geschroefd.
Kamerlid Jhr. Ruijs de Beerenbrouck
verklaarde te Heerlen, volgens de Tijd,
dat hij het niet gewenscht en niet
noodzakelijk achtte, dat katholieke
kiesvereenigingen een geestelijk advi
seur hebben. Als hij nu maar zorgt,
dat de bisschoppen dit niet hooren,
want dan krijgt hij een briefje thuis
van „weigering der Heilige Sacramen
ten".
In Frankrijk zijn meerdere aanwij-
zigingen, dat de zoons en dochters
van hen, die de bovennatuurkunde
ontkennen, zoeken den band tusschen
zedeleer en geloof. Naar onze gedachte
gaan wij, ondanks alle schijn van het
tegendeel, naar een christelijke weder
geboorte van Frankrijk, en daarmede
van West Europa. De Volkswil heeft
aangegeven de klippen, die men moet
vermijden om te komen tot het re
sultaat van christelijke wedergeboorte.
