Flick's
Cacao
W?
No. 230.
Zaterdag 31 Januari 1914.
5e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
Stichter: H. A. van Dalsüm.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
ER IS
de allerbeste.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLAND f 0.50.
BELG1Efr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
DRUKKERIJ:
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
Visites bh alien.
O
Dezer dagen kwam ons zoo voor
den geest ons welkom in Hulst nu
bijna elf jaar geleden, en wel het
volgende
Onze voorganger als notaris gaf
ons voor raad, om bij enkelen een
visite te maken ter kennismaking,
o. a. bij de heeren Jos. Seydlitz en
F- Hom bach, beiden te Hulst.
En ziehier onze ontvangst
Bij den heer Seydlitz schelden wij
aan en er wordt niet voor ons
open gedaan, terwijl wij zagen, dat
een oogenblik later voor een ander
wel werd open gedaan
Bij den heer Hom bachtot drie
maal toe schelden wij aan zonder
dat werd open gedaan, waarop wij
ten slotte ons kaarijs in de bus de
den, waarop wij ook niets hoorden.
üp deze en dergelijke wijze wer
den wij in Hulst als notaris ont
vangen, en dit nog vóór wij iets
hadden gedaan of gezegd of geschre
ven.
En waarom die onbeechofiheid
Omdat er bij gelegenheid van de
vacature notaris van Rijsoort van
Meurs, onze voorganger, door twee
partijen tegen elkander was gekuipt,
die ieder kuipten voor een bepaalden
sollicitant, om het ruwweg te zeg
gen twee honden vochten om een
been, en een derde, die noch per
soonlijk noch een ander voor hem
eenige moeite had gedaan, werd door
den minister benoemd.
Daarmede waren de heeren grond
eigenaren en administrateuren getrapt
op de teenen hunner verwaandheid,
die dachten dat, omdat zij de be
volking onder den knoet hadden nn
gewoon waren, dat de notarissen bun
loopjongen en sameudeeler waren,
ook konden bepalen, wie hier notaris
moest zijn.
Naast de onbeschofte ontvang t
stond, met tus.chenkomst reeds toen
van het valsche blad Zelandia, de
poging om ons voor eigen doeleinden
te lijmen nog vóór wij van perso
nen en van toestanden alhier iets
afwisten.
Onbeschoftheid en valsche lijmen
mislukten boide door ons optreden,
en door dit mislukken werd de haat
geboren bij enkelen, en ter wille
van deze enkelen moest ieder ons
haten en verachten en onbeschoft zijn
tegen ons en onze huisgenooten,
moeder en zuster.
In deze omgeving van onbeschoft
heid leefden wij bijna elt jaar in
Hulst, wij als gentleman en als zoon
en afstammeling van gentlemen, en
die onbeschoftheid, omdat zij wel
voelde onze betere opvoeding dan de
eigene, ging ons belasteren en ho
nen in het geheim en in het open
baar, opdat zou worden gevestigd de
openbare meening, dat wij geen op
voeding hadden ontvangen.
Wij hebben dit eens willen zeg
gen, omdat de beker der onbeschoft
heid is te boven gegaan ons over
groot geduld, omdat de walging ons
overmeestert.
Belcodigen, «f verontwaardigd zijn.
O
Wij leven in een christelijken tijd
en in een christelijk Nederland. Zoo
heet het immers
Welnu.
Dan zal er wel niemand zijn die
durft te ontkennen, dat Christus was
een man van eer.
Nu noemde echter Christus in het
openbaar
1. Zie Matheus 23e hoofdstuk, de
schriftgeleerden en farizeên huiche
laars, verblinden, blinde leidslieden,
witgepleisterde graven, vol ongerech
tigheid, zonen van moordenaars, slan
gen, adderengebroedsel.
2. Zie Lucas 11: 45,46 tegen de
wetgeleerdenook u, wetgeleerden,
wee Want ge legt den menschen zware
lasten op, en zelf raakt ge de lasten
niet met één uwer vingeren aan.
Volgens de Nederlandsche Strafwet
zou Christus, als Hij in het Christelijke
Nederland in het openbaar zóó durfde
te spreken, vallen onder de Strafwet
van beleediging, en van smaad aan een
ambtenaar in de rechtmatige uitoefe
ning zijner bediening.
En toch leerde diezelfde Christus
leert van Mij, dat gij ootmoedig en
zachtmoedig van harte zijt
Dit alles klopt toch niet op el
kander
Ja, toch, het klopt wel.
En ziehier waarom.
Iemand be'eedigen, doet geen man
van eer, maar verontwaardigd zijn we
gens schelmerij en ondeugd is juist
de houding van den man van eer.
Hij, die door dergelijke zoogenaamde
beleediging zich zoogenaamd beleedigd
gevoelt, gevoelt voor zich zeiven zeer
goed, of die woorden zijn gesproken
als beleediging of uit verontwaardiging.
Maar als hij zich tot den rechter wendt
met klacht, dat hij zich beleedigd ge
voelt, dan huichelt hij door het voor
den rechter te doen voorkomen, alsof
hij beleedigd is w e t e n d e, dat die
woorden waren geuit uit verontwaar
diging.
De rechter ook zal wel dikwijls
kunnen onderscheiden, of er is belee
diging of verontwaardiging, maar, als
de rechter te voren of van ter zijde
bevooroordeeld is geworden, is het
voor hem, den rechter, toch ook dik
wijls moeilijk om te onderscheiden,
en dan gebeurt het, dat hij den man
van eer, hem die terecht verontwaar
digd is, straft als beleediger, en hem,
tegen wien men terecht verontwaar
digd is, beschouwt als te zijn aange
rand in eer en goeden naam, terwijl
deze in zijn karakter geen man is
van eer.
Toch is het voor den rechter, indien
hij zelf een man is van eer, dat is een
man van zedelijke deugd, niet al te
moeilijk om wel te kunnen onderschei
den, en hij zal dit doen door het zoo
genaamde bc-Ieedigende woord te be
schouwen in zijn volie verband met
het geheel, waarin dit woord voorkomt,
en in verband met de omstandigheden
van tijd en plaats en omgeving.
Doet de rechter dit niet, door dus
het zoogenaamde beleedigende woord
te beschouwen als los op zich zelf
staande, door het dus te rukken uit
zijn verband, dan erkent hij, dat hij
geen onderscheid kent tusschen be
leediging en verontwaardigd zijn, dat
hij zelf niet is een man van eer, dat
is een man van zedelijke deugd.
Men ziet dus, hoezeer het voor den
rechter niet voldoende is de wet te
kennen, hoezeer zijn persoonlijk ka
rakter wel degelijk van invloed is op
zijne toepassing der wet en de Straf
wet houdt hiermede ook rekening, daar
zij naast de zoogenaamde beleedigende
woorden verlangt het „opzet" om te
beleedigen, zoodat de rechter verplicht
is zich in te denken in het volle ver
band waarin dit woord voorkomt om
daaruit te putten de wetenschap, of er
al of niet „opzet" aanwezig is.
Als de rechter dusverontwaardiging
straft als beleediging dan ligt dit niet
aan de wet, maar aan hem.
I>e nieuwerwetsehe
zedeleer der Belgische
hat holleken.
In een artikel over Priester Le-
rnire en de Katholieken die hem
volgen, schrijft De Landwacht
dat die kathol iekea vergeten dat de
eerste plicht voor een katholiek is
de gehoorzaamheid
Nooit werd schandelijker de chris
ten leering verdraaid.
De eerste plicht van elk christen
mensch is volstrekt niet de gehoor
zaamheid maar wel de rechtvaardig
heid en naastenliefde.
Geen enkel schrijver over zedeleer
zou eene afschuw*lijkheid lijk De
Landwacht komt te doen dur-.
ven schrijven.
Ongehoorzaam zijn is in zeer veel
gevallen eene deugd en gehoorzaam
heid eene lafheid.
Bijvoorbeeld als eeneoveiheid van
hare macht gebruik maakt om 't
onrecht te versterken, her. recht te
verdrukken, den zwakke te verplet
teren, is gehoorzaamheid aan zulke
overheid eene ondeugd en dikwijls
een nchelmbtuk.
Hadden de Vlamingen, die in de
XlVe eeuw voor hunne vrijheid
streden en daarvoor vijftien malen
in den ban der II. Kerk geslegen
werden, ongelijk
Moesten zij hun land laten in
palmen
Welk recht heeft een gee-lelijke
overheid tusschen te komen bij mid
del van den godsdienst voor eene
rijke en machtige klas tegen een
arm volk strijdende voor zijne lots
verbetering
Zijn wij, Vlamingen gehoorzaam
heid verschuldigd aan de bisschop
pen als deze de dwaasheid en de
onrechtveerdigheid begaan te schrij
ven dat het vlaamsch niet geschikt
is voor hooger onderwijs en moettn
wij daarvoor den strijd voor eene
vlaamsche hoogeschool staken
Moeten wij de geestelijken volgen
als ze ons willen doen stemmen voor
vijanden van ons volk
Duizendmaal neen
Doch 't is een ongelukkig en niet-
meer te loochenen feit dat de Bel
gische katholieken van den godsdienst
een middel gemaakt hebben om de
voorrechten der rijke standen te
handhaven.
Daarom wordt de gehoorzaamheid
als opperste deugd uitgeroepen om
dat zij de verslaving van het volk
aan een hoop hoogmoedigen en baat-
zuchtigen verzekert die slaven noo-
dig hebben voor hun alleenheerschap
pij en de vermeerdering van hun
eigen rijkdom.
H. Plancquart.
(In de Volkeeeuw).
Weelde en armoede.
—o
In de bureelen der ontvangers is
men naarstig bezig met het stempelen
der vreemde aktiën en obligatiën die
belasting moeten betalen.
In al de bureelen staat men verbaasd
over de kolossale som geld die Belgie
bezit. Er zijn in Belgie nog zooveel
aktiën als men geschat had. De belas
ting zal 't dubbel opbrengen van het
geen er geraamd werd.
Van den eenen kant overdreven
rijkdom, van den anderen armoede. De
rijke renteniers, de fabriekanten en
nijveraars verleven per jaar honderd
duizend franken en meer en leggen
nog zooveel ter zijde, en de arme
Vlaming zwoegt voor tachtig centiemen
en den kost per dag of voor 15 fr.
per maand als koeier, 24, 26 of 28,
soms 30 fr, per maand als paarden
knecht. Eene wiedster wint veertig
centiemen en wat pap en een wever
gewoonlijk twee fr. of iets meer per
dag.
Dwaasheid, verslaafdheid, ongeleerd
heid, kleine loonen en armoede van
den eenen kant; alleenheerschappij,
weelde en luxe en vrekheid langs den
anderen kant, dat zijn de gewone ken
merken van een katholiek volk. De
kasteelheeren en de groote rijken we
ten wel waarom zij katholiek zijn niet
voor God maar wel voor hun voor
rechten en hun heerschzucht. Als ze
't maar schoon hebben hier beneden
geven ze zeer gewillig en edelhartig
den Hemel met al zijn genoegens aan
de boeren.... hiernamaals.
H. Plancquart.
(In de Volkseeuw.)
Een verzoek om rectificatie.
o—
Wij krijgen een brief van de Vet*
eeniging Petrus Buijs waarin protest
tegen wat wij in de vorige week
schreven in het artikel„Geloofsafval
onder leiding der geestelijkheid", en
dit verband met wat daarin staat
„In ons land heeft men nog de Oud*
„Katholieken, ontstaan doordat Katho
lieke geestlijken de geloovigen tracht*
„ten af te trekken van Rome."
En ons wordt gevraagd een rectifi
catie te geven.
Waarin echter eene rectificatie
De geheele opzet van ons artikel
is om aan te toonen, dat in den loop
der geheele kerkgeschiedenis het gees
telijken zijn geweest, die dreven naar
afval van henzelven en van het volk
van het geloof zooals dit wordt ge
leerd door de Roomsch-Katholieke
Kerk met den Paus, opvolger van Pe
trus, als hoofd.
En is dit soms niet waar?
Men zal zeggen en er wordt gezegd,
zij dreven niet naar geloofsafval, in
tegendeel, zij dreven naar herstel
van de juiste leer die door den Paus
was vervalscht, of die er nieuwighe
den bijvoegde, zooals de Pauselijke
Onfeilbaarheid, en de Onbevlekte Ont
vangenis van Maria en dus zijn wij,
met name de Oud-Katholieken, de ware
Katholieken.
Wij, Volkswil, willen hierover niet
twisten, daar de opzet van ons artikel
niet was een beoordeeling van de re
denen, waarom men afviel van of niet
of niet meer erkende als juist de leer,
zooals die wordt geleerd door den
Paus van Rome, maar uitsluitend een
constateeren, dat het steeds zijn ge
weest g e e s t e 1 ij k e n die in strijd
waren met de leer van den Paus en
daarin medesleepten het volk. En, in
ons artikel, als conclusie, dat het
verpolitieken van den godsdienst,
zooals dit geschiedt in Vlaanderen en
in Nederland, is in strijd met de leer
van den Paus van Rome en dus is een
afval van de leer en daarmede van
den Paus.
Tegen dezen afval, door on
dermijnen van de leer van de Harmonie
door God geschapen in het bestuur
der maatschappij, deze leer leerstel
lig herinnerd door Leo XIII in zijne
encyclieken, door Pius X door de leuze
van zijn pausschap in praktijk gebracht
door den wil tot hervormen van den
geest zijner priesterschap die zich
slechts weinig om dezen wil stoort in
Vlaanderen en in Nederland geldt
ons protest.