door wat leelijk is, wat waar is kan
worden verborgen door wat leugen is,
wat gerechtigheid is kan ondergaan
door wat onrecht is, maar leelijk en
leugen en onrecht leven slechts eenen
tijd (de schrijvers blijven leven en hun
werken sterven), en wat schoon ot
waar of recht is zal toch herleven en
zal blijven leven als de schrijvers zei
ven gestorven zijn.
Ook hiervoor geldt het woord zalig
zijn de dooden die in den Heer ster
ven, want hunne goede werken volgen
hen, terwijl de werken der broodschrij
vers hen niet zullen volgen, omdat zij
hun loon reeds hebben ontvangen bij
het afleveren van hunnen arbeid.
Cliassez le naturel.
0
Een Fransch spreekwoord zegt
Chassez la nature, et elle ievient au
galop, dat is, verjaag de natuur, en
zij komt in galop terug.
Zoo ook in de verhoudingen der
maatschappij, zoo ook in die tusschen
Kerk en Staat.
De natuur zegt: de vader is baas
in huis, de pastoor is baas in de kerk,
de burgemeester is baas op het stad
huis, de patroon is baas op zijn werk
plaats, en hiermede spreeki het gezond
natuurlijk verstand uit wat de geleer
den eerst beslissen, en dan dikwijls
door hunnegeleerdheid geheel verkeerd,
na veel geleerdheid.
Wil de pastoor baas spelen in het huis
gezin, op het stadhuis of op de werk
plaats, dan duurt het niet lang, of huis
vader, burgemeester en patroon brengen
den pastoor aan het verstand bemoei
u met de kerk, en het baas maken
van den pastoor heeft voor gevolg, dat
hij onrust heeft gebracht buiten de
kerk en in de kerk geen vertrouwen
heeft.
Omgekeerd Wil b.v. de burgemees
ter baas spelen in de kerk, de burge
meester krijgt tegen zich de geloovi-
gen, en in zijn burgemeestersambt
wordt hij gewantrouwd en bevit.
Wij hebben hier genoemd huisva»
der, pastoor, burgemeester en patroon.
Maar hetzelfde is zoo, als we noemen
voor huisvaderpresident van bond
of vereeniging, voor pastoorpaus,
bisschop, voor burgemeester: koning,
minister, Kamerlid, voor patroon fa-
brieksheer. Ook onder dezen gaat het
dat geen dezer verlangt dat een ander
baas komt spelen op zijn terrein. En
als dit gebeurt, dan komen er moeilijk
heden, misverstand en verwijdering.
En wat is nu typisch Dat het steeds
zijn de kerkdienaren, die b e g i n n e n
met baas te willen spelen op eens
anders terrein, en, als dan de natuur
terug keert in galop om te zeggen
bemoei u met uw eigen zaken, dan
schreeuwen zij moord en brand dat
zij vervolgd worden, of wel, zij klagen,
dat de menschen zoo slecht of zoo
hoovaardig zijn tegenwoordig, dat zij
niet willen erkennen hun sociale of
hun politieke leiding.
De deugd in dit alles ligt in het
midden, doorieder blijft op eigen
terrein, en is welwillend jegens iede-
ren baas op het andere terrein.
Wat zeggen de geestelijke» hiervan?
O
Wij lazen in het Handelsblad eene
advertentie van het overlijden van den
schoonvader van den hoofdredacteur
van de Katholieke Residentiebode, Jhr.
van Nispen tot SevenaarHekman.
Natuurlijk is daar niets tegen, inte
gendeel.
Waarom maken wij er dan opmerk
zaam op
Omdat het steunen van de niet—
Roomsche Pers wordt voorgesteld als
een niet—goed werk, vandaar het
steunt de Roomsche Pers."
En nu plaatst hier een Katholiek
het sterfgeval van een Katholiek, en
wel een Katholiek die is èn Katholiek
Kamerlid èn Katholiek hoofdredacteur
van de Katholieke Residentiebode, zijne
echtgenoote eenig kind van den over
ledene althan3 eenig onderteekenaar
eene Katholieke overlijdensadvertentie
in een liberaal hoofdorgaan.
Bewijst dit niet, dat er veel comedie
wordt gespeeld
Op grondslag van recht
en orde.
o—
De Regeering der Vereenigde Staten
heeft, met het oog op den toestand in
.Mexico, laten weten, dat zij alleen
erkent regeeringen, die gevestigd zijn
op „recht en orde."
Als dit geen woordenspel zou zijn,
wat zou dan de Regeering te Was
hington moeten denken van een staats
leven, waarin iemand die, juist om
dat hij is voor rechtsorde en rechts-
fatsoen, ongelukkig voor hem ook door
de daad van eigen voorbeeld, door de
overheid van Kerk en Staat wordt ver
klaard, door de daad, als een vogel
vrijverklaarde, dien ieder ongestraft
mag beleedigen en benadeelen Wij
denken, dat de Regeering te Washing
ton zou antwoorden, als haar die vraag
weid gesteld: dergelijk staatsleven is
niet gevesiigd op recht en orde. Zij
zou daarmede veroordeelen het Neder-
landsche Staatsleven van onzen tijd,
en de Justitie te Middelburg zou tegen
deze veroordeeling door Washington
niet protesteeren.
l it een mi^ieblad.
0
Een onbekende zond ons in omslag
met poststempel Alkmaar het nummer
van 15 October 1913 van „Het Rijk
van het H. Hart van Jezus", u tgege-
ven door de Priesters van het H.
Hart van Jezus te Bergen op Zoom.
En dit, omdat daarin wordt weer
legd eene bewering in de „Volkswil"
alsof de mensch geen ziel heeft.
Dat de mensch geen ziel heeft is
onzin, want dan zou de mensch geen
mensch zijn doch een dier of plant.
Wij schreven aan die Priesters, of
zij ons eens willen noemen waar die
onzin in de „Volkswil" heeft gestaan,
en daarop kregen wij eene veront
schuldiging, dat het niet heeft gestaan
in onze Volkswil maar in een Fransch
blad, dat denzelfden naam draagt, dan
natuurlijk op zijn Fransch.
Die Paters boden hun verontschul
diging aan, en, beloofden te zullen
herroepen dat zij dien onzin hadden
gevonden in „de", dat is dus in onze
Volkwil". Daarmede is deze zaak af
gedaan voor wat die Paters betreft.
Maar niet geheel is de zaak daar
mede afgedaan.
Die uitgave toch heeft het Impri
matur van P. Hopmans, Vicaris-Gene
raal van het bisdom Breda. Ook aan
deze schreven wij over dien inhoud,
maar hij, minder beleefd of minder
goed opgevoed dan die Fransche Pa
ters.... antwoordt eenvoudig niet.
Die Fransche Paters hebben natuur
lijk geen bedoeling gehad om onze
Volkswil verdacht te maken bij hunne
lezers, alsof de Volkswil is zulk een
slecht, goddeloos blad, dat wij zelfs
leeren alsof de mensch geen ziel heeft,
en wij nemen gaarne aan, ja, wij zijn
er zeker van, dat zij, levende in een
Fransch Klooster en zich alleen be
moeiende met opleiding tot missionaris,
van onze Volkswil nooit hebben ge
hoord.
Doch die heer Vicaris-Generaal
mijnheer Hopmans, door goed te keu
ren de uitgaaf, dat is dan de inhoud
van de uitgaaf, wist zeer goed, dat
het noemen van de „Volkswil" ge-
meene gevolgen moest hebben jegens
onze Volkswil en jegens onzen naam,
waardoor z ij n verontschuldiging
moest zijn een gebiedende
e i s c h.
Wij willen constateeren, dat mijn
heer Hopmans eene verontschuldiging
niet heeft aangeboden, aan ieder over
latende van zijn gevolgtrekking te
maken.
IVog eensde beschuldiging van
ritueelen moord.
o
De Patriote van 28 October heeft
het volgende Havasbericht
„In een brief van 7 October 1913
aan kardinaal Merry del Val (de
Pauselijke Staatssecretaris) spreekt
Lord Rothschild van de verklaring, die
onder eed is afgelegd geweest door
Justinus Elisajevisch Pranaitis, zich
noemende professor in de godgeleerd
heid en roomsch katholiek diocesaan
bisschop van de provincie Turkestan,
verklaring gevende de bekende argu
menten op welker grondslag eertijds
beschuldigingen als die van ritueelen
moord zijn geformuleerd geweest, die
telkens zijn afgewezen geweest door
de groote theologen en de groote
rechtsgeleerden, en die misschien nim
mer op een meer besliste wijze zijn
afgewezen geweest als d jor den be
roemden paus Clement XIV (1769
1775) toen, als hij nog als Ganganelli
was raadsheer in het Heilig Officie.
Daar Lord Rothschild aan kardinaal
Merry del Val had gevraagd om wel
als echt te willen verklaren de tex-
ten die zijn gepubliceerd ge
weest van den brief van Innocentius
IV en van het rapport van Kardinaal
Ganganelli, heeft Kardinaal Merry del
Val den 18den October geantwoord:
„Ik ben in staat om te verklaren
dat het beschrijvende afschrift van het
rapport van Ganganelli aan de raads-
heeren van het Heilig Officie geheel en
al echt is. Ik kan U de verzekering
er van geven na onderzoek op het
Heilig Officie, waar zich bevindt het i
oorspronkelijk stuk. In wat betreft het
uittreksel van den brief van Inno-
centius IV, kan geen twijfel bestaan
over de nauwkeurigheid van de aan- I
haling van Raynold, die is bevestigd
door het feit dat Ganganelli er melding
van maakt in zijn rapport."
De documenten echt verklaard door
het antwoord van den kardinaal staats
secretaris zijn de afschriften van een
encyclique gepubliceerd door inno
centius IV in 1247 en van een rapport
betreffende alle beweerde gevallen van
ritueele moorden. De encyliek be
weert formeel dat de beschuldiging
gebracht tegen de Joden is valsch en
constateert dat het geloof, volgens
hetwelk zij voortkomt van een joodscii
voorschrift op geen enkelen grondslag
stemt."
o—
Zelandia gaat voort om de Joden
van ritueelen moord te beschuldigen
tegen de uitspraken van
pausen en pauselijke recht
bank in.
Vrijspraak
O—
De vorige week hebbes we on
der den titel van „Eisch tot vrij
spraak'1 vermeld de zaak van onze
klacht van beleediging wegens het
bekende verkiezingpamflet en daar
onder gegeven het alschrift van de
stukken.
De Rechtbank van Middelburg
heeft voldoening gegeven aan den
eisch van den officier van Justitie,
en dei beklaagde Verhaak vrijge
sproken.
Enfin, de zaak is zoo, en dus is
beslist, dat de Justitie van Middel
burg niet beschouwt als eene be
leediging het ons opzettelijk aan
randen in onzen eer en goeden
naam door ons in een pamflet zon
der onderteekening en zonder naam
van den drukker te noemen als
zijnde onze ware aard die van be
strijder tegen kruis en godsdienst,
van ons, die meer dan iemand be
lijdt door zijn gehede levenswijze
en optreden zoo ia huis ais buiten
's huis als te zijn eea man van
groot geloof en van Godsvertrouwen.
In de zaak van de waarschuwing
door de Kamer van Toezicht op de
Notarissen te Middelburg, schreef de
bekende Amsterdamsche advocaat
de heer mr. Levy dat die Kamer
zelf wel onder toezicht mocht wor
den gesteld. Wat zou deze advocaat
wel zeggen van den eisch tot vrij
spraak door den Officier van Justi
tie en van deze vrijspraak, als hem
eens zijn oordeel zou worden ge
vraagd
Typisch is wat ons reeds gerui-
men tijd geleden ter oore kwam,
vóór de dagvaarding in deze zaak
was uitgebracht, n.l. dat de heer
Maertens te Hulst, de algemeene se
cretaris der R. K. Kiesvereeniging
verklaarde dat er van deze zaak
wel niet veel zou komen.
Iloe kwam deze heer er toe dit
vooruit te weten
Conclusie van de geheele zaak
recht spreken is toch maar een
schoone zaak.
40 FAILLISSEMENTEN.
O
De vorige week lazen we is de
Volkswil, dat er die week te voren
in Nederland waren uitgesproken 40
faillissementen tegen 28 in de week
te voren. Het getal schijnt te zijn
zoo ongeveer een 30 elke week.
Wij vinden het toch wel een
beetje erg, en dit in onzen tijd waarin
allerlei informatiegelegenheid besraat
om te onderzoeken naar soliditeit
van afoemers.
Het wijst op dit geval dat er
zoovele zakenmenschen zijn groot en
klein, die in den strijd om het da-
gehjksch brood met moeite hun hoofd
boven water kunnen houden.
Er wordt wel dikwijls gezegd, dat
er velen zijn die niet leven naar de
portemonnaie de tering zetten
naar de nering maar wij denken,
dat het grootste getal faillissementen
toch voor oorzaak heeft den moeilij
ken tijd om zijn brood te verdienen.
En dan ook de verkeerde wijze
van winkeiers, om in den winkel
op ei e-liet te verkoopen. Dit laatste
brengt mede, dat de winkelier de
eene week een strop krijgt bij den
een, de volgende week bij een an
der, en het resultaat is, dat de win
kelier óf de stroppen moet verhalen
op de rekening van betalende cre-
dietklanten óf de prijzen moet ver-
hoogen op de contantbetalende klan
ten óf zelt vast komt zitten.
Xiet jiaï*t.
o
Er schijnt door velen te worden ge
dacht, dat door het overlijden van den
heer Heijse, er een vacature is in het
College van Gedeputeerde Staten van
Zeeland.
Dit is niet juist.
De heer Heijse was het lid der
Staten bedoeld in art. 89 dei Provin
ciale Wet.
Dit artikel luidt: „Indien in geval
len, waarin eene beslissing volstrekt
wordt gevorderd, de stemmen staken,
wordt een lid der Staten, daartoe jaar
lijks in de gewone zitting door de
Staten te benoemen, in de vergadering
geroepen. Zoodanig lid heeft, zooverre
de te beslissen zaak aangaat, stem en
zitting in de vergadering, tot dat deze
een beslissing heeft genomen."
Dit lid is altijd geweest de heer
mr. de Veer, en in alle jaren waarin
hij het was is hij naar wij eens
hadden vernomen nog nimmer in
de vergadering geroepen geworden.
lUeini' berichten.
O
In Portugal heerscht een schrikbe
wind.
In theorie heeft de Kerk tot plicht
de zwakken te beschermen. In prak
tijk is het wel eens anders.
Er moeten in de Vogeezen belang
rijke goud- en zilverlagen ontdekt zijn.
Er is tin ontdekt in het noorden
van Australië.
De suikerindustrie op Formosa door
loopt een ernstige crisis.
Er zijn nieuwe catacomben ontdekt
bij het stadje Paliano, negen uur gaans
bezuiden Rome.
Biergist moet goed zijn tegen cholera.
Zelandia is aan den eersten leugen
niet gebarsten.
Het door weerkundigen Zondag op
gemerkt verschijnsel was het afscheid
van den zomer.
De Verlosser der wereld kwam in
de wereldarm en verlaten en door
iedereen verstooten.
In Christus tijd had Romein in de
geheele wereld de beteekenis van
heerschzuchtige.
Talenten hebben hulp noodig, ge
niën groeien tegen de verdrukking in.
Personen, familiën en volkeren ko
men en vergaan, alleen God is onver
anderlijk.
Mannen die waarlijk groot zijn, zijn
en in hun leven en in hun dood met
God vereenigd.
Zuid-Beveland staat van ouds en
op heden bij Hollandsche politieauto-
ri eiten, kooplieden en grondeigenaars
bekend als nog zedebozer dan
Zeeuwsch-Vlaanderen. Daarom werd
van Daisum ook daar verworpenhij
werd geacht te veel te zijn man van
eer en van reine zeden, en dit kan
een echte Zeeuw, vooral een vrome
Zeeuw, niet verdragen.
Het aantal bierbrouwtrijen in België
heeft neiging tol verminderen, terwijl
de hoeveelheid bier gelijk blijft.
Er zijn op de wereld 59 steden met
meer dan een half millioen inwoners,
waarvan 10 in China.
De finantieele toestand van het
Fransche staatsbudget ziet er zeer
somber uit.
De Russische Regeering blijft, on
danks de „viijneid van geweten" er
kend in de Grondwet, zeer onver
draagzaam tegen Katholieken en Joden.
Tengevolge van de verandering van
het zitten op den grond inet gekruiste
beenen in het zitten op stoken, wordt
de gestalte van den Japanm.- ^rioter.
Mecico heeft drie revoluties gehad
in twee jaar tijd.
Er ïs een crisis in de caoutchouc
in Fransch Congo. Het uitvoerrecht
geheven op den grondslag van 6 fr'
is verminderd tot op den grondslag
van 3 francs.
De Grieken oefenen in Zuid-Albanië
een waar schrikbewind uit van moord
en brandstichting.
Er loopen in Hulst menschen rond
met gewetensangsten in de ziel wegens
heigeen zij met kwaden wil tegen van
Daisum nebben gedaan. Deze gewe
tensangsten zullen hun sterfbed ellen
dig maken.
r gaan stemmen op om te vragen,
of de damesmethode niet zóó kan
worden gewijzigd, dat: 1. aan de
kleeding een zak is, 2. men deze kan
vinden, 3. men hem kan gebruiken,
Ds. Talma zeide in zijn preek (rede)
in de Regentessekerk te 's Gravenhage
hij voor de eerste maal weder optre-
dende na zijn Minister-af zijn alleen
kunnen wij niet tegen de wereld op,
doch door God is de wereld geslagen.
In deze zelfde gedachte ligt de kracht
van Van Daisumdeze staat alltfbn,
en laat de beslissing van loon of straf
aan God over.
Men is bezig om, met gegronde
hoop op succes, proeven le nemen
om longtuberculose, indien in het be
gin, te genezen door Röntgenstralen.
Het Hof te 's Gravenhage veroor
deelde een onderwijzer, R.K. propa
gandist, tot 5 dagen gevangenisstraf,
wegens het te kwader trouw t.t kiezer
maken van een niet-kiezer, op de kie
zerslijst. Wij hebben niet vernomen
dat de Justitie Ie Middelburg een on
derzoek heett doen instellen naar de
omgekeerde vervalsching der kiezers
lijst door te kwader trouw wel kiezers
niet op de kiezerslijst te plaatsen.
Tengevolge van de bestaande tarief-
wet genieten buitenlandsche impor
teurs van suikerwerken protectie ten
koste van de Nederlandsche fabrikan
ten van suikerwerken, daar de eersten
minder betalen aan de schatkist dan
de laatsten. Dit is door inzenders aan
getoond in het Handelsblad,
In de Figaro wordt een soort open
briefje geschreven aan een „beroemde"
Ettgelsche suffragette is petroleumkies-
rechtdame, die naar opmerkzaam maakt,
dat in de Amerikaansche gevangenis
haar zal worden gezegd „als je rtiet
wil eten laat het dan maar staan," en
de hongerkuur dus niets zal baten
om weder vrij te komen.
Een Amerikaansche professor heeft
een zeer eenvoudig middel gevonden
om door den duren tijd te komen. Het
bestaat hierin dat de staat verklaart,
dat elke dollar voortaan twee dollars
waard is- Dit middel doet ons denken
aan de geschiedenis van Mozes in
Amsterdam die kietrie kersen had ge
kocht, en een bril opzette met ver
grootglazen om de idee te hebben,
dat hij groote sappige kersen at.
Ferdinand Buisson verklaarde op een
Congres naar aanleiding van den toe
stand in Frankrijk Vrede aan de Kerk
als godsdienstige instelling, maar oor
log aan de Kerk als politiek middel,
want het Fransche volk houdt niet
van eene pastoorsregeering.
In een Fransch blad wordt de op
merking gemaakt, dat een Fransche
gezant bij den Heiligen Stoei in de
tegenwoordige omstandigheden niets
anders zou zijn dan een spion om na
te gaan wat de Paus onderhandelt
met de bisschoppen ei een verklikker,
om dit aan de Fransche regeering over
te brengen.
Er moet door een Zweed een uit
vinding zijn gedaan van een sprekende
film, dat is dan een samenvoeging
van bioscoopfilm en gramofoon.
Een mensch met een diefachtig of
verraderlijk karakter kan oprecht om
gaan met een van hetzelfde karakter,
vandaar het spreekwoord diefjes en
diefjesmaat. Maar ontmoet hij een eer
lijk man, dan verdenkt hij dezen eer
lijken man als te zijn nog sluwer dan
hij in de oneerlijkheid, en dit des te
