w
Flick's
Cacao
IA! II DAALDERS CACAO BETE
No. 213.
Zaterdag 4 October 1913.
5e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting'Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
Stichter: H. A. van Dalsum.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
ER IS
de allerbeste.
DE
LKSWIL
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELGIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad^ neemt geene verantwoordelijkheid voorden inhoud
van het Vrije Woord en voor dien van Ad verten tien.
ADMINISTRATIE:
D R C It K E K IJ
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsinf
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
De Vijfde Jaargang-.
o—
We gaan heden onzen vijfden jaar
gang in. Ons heeft, door afwezigheid,
de tijd ontbroken om een overzicht
te geven van den verloopen jaargang.
We zeggen alleen dus dit: dat we
dankbaar zijn jegens hen die ons
trouw bleven en jegens hen, die tot
ons toe traden.
En voor wat de toekomst betreft
wij vèrwachten groote veranderingen,
die zullen leiden tot verhooging van
onze kracht, tot val van al onze vij
anden, en tot steun van al onze
vrienden.
Omclirwtelijking- van ile
maatschappij-
O
De Volkswil maakt geen melding
van zedeschandalen, we maken eens
eene uitzondering voor dit geval, om
dat we eens iets over de zaak willen
schrijven.
Het geval is dan dit het heeft
ook gestaan in andere gewestelijke
bladen
Een schandelijk feit is te Breslau
ontdekt.
De politie deed daar onlangs een
badrinrichting sluiten, waar school
meisjes met heeren bedenkelijke ont
moetingen hadden. Twee en zeventig
meisjes van tien tot dertien jaar be
zochten die inrichting geregeld en
bedreven in tegenwoordigheid van of
ficieren, architecten en kooplieden
daden, waarvan enkele fotografieën
nauwkeurig het onzedelijk karakter
vaststellen. De ouders waren van
het gedrag hunner dochters op de
hoogte en moedigden deze ontmoetin
gen zelfs aan.
Veertien personen zijn gearresteerd.
Volgens de „Temps" (ook Duitsche
bladen maken van dit schandaal mel
ding) hebben niet minder dan 8 men-
schen de hand aan zien zelf geslagen.
Onder deze laatste treft men een of
ficier, een politie-ambtenaar en den
eigenaar der badinrichting aan.
Wat we er van willen zeggen is
dit
Niet alleen in Breslau, maar een
dergelijk schandaal is dezer dagen
ook uitgekomen in Rijsel (Noord-
Frankrijk). Bladen, die van zedeschan
dalen houden, althans ze voortdurend
vermelden voor hunne lezers, hebben
dag in dag uit feiten te vermelden
van dergelijken aard, die voortdurend
plaats vinden in Nederland, België,
Duitschland, Frankrijk, Engeland, ja,
in geheel de „beschaafde" christelijke
landen. En wat het Malthusianisme
(waarvoor de Bond in Nederland
rechtspersoonlijkheid heeft weten te
verkrijgen onder minister van Houten)
op zijn geweten heeft, is allerbedroe
vendst en allerverschrikkelijkst.
Dit alles wijst op een verlaging
van zedelijk peil, die te denken geeft.
Wij lezen in de Openbaring, dat
op het einde der tijden de komst van
den Antichrist zal worden voorafge
gaan door een verontchristelijking der
volken in hare zeden, welke voor ge
volg zal hebben een Sfgemeenen afval
van het Christelijk geloof. Indien wij
nu overwegen het niet te weerspreken
feit, dat de godsdienst alleen dan
kan dienen om de goede zeden te
versterken, en de zielen te verheffen
tot God, als de Godsdienst is een
God en de zielen dienen, en de christe
lijke godsdienst deze dienst aan de
maatschappij niet kan geven, als
zij verpolitiekt is, omdat staats
zucht in den godsdienst geen God
kent en geen liefde, dan ver
valt de steun, ja vervalt de grondslag
zeiven van de verchristelijking der
maatschappij.
Tegen deze verpolitieking van den
godsdienst treedt de Volkswil stelsel
matig op en met gevolg, dat de juist
heid harer waarschuwing niet meer
kan worden ontkend en ook niet wordt
ontkend. Maar.... daarom is tegen
haar uitgekomen het Heiligdom, dat
niet wenscht te worden herinnerd aan
zijn eigen plicht. Door deze houding
van het Heiligdom in Nederland wordt
aan de verontchristelijking van het
Nederlandsche Volk ontnomen de ze
delijke kracht om ze door versterking
der goede zeden tegen te houden.
Dit is een van de ernstige gevolgen
van de houding door het Heiligdom
tegen ons aangenomen.
Strop en Succes.
0
De Vlaamsche tentoonstelling te
Gent is geworden een reuzenstrop,
omdat ze Vlaamsch heette en Fransch
was, en het Vlaamsch er stelselmatig
was geweerd. De Vlamingen zijn ge
wroken er is bewezen, dat een Vlaam
sche tentoonstelling zonder het Vlaam
sche Volk niet mogelijk is.
Tegelijkertijd was te Amsterdam de
Eerste Tentoonstelling op Scheep
vaartgebied (Entos), opgezet als mid
del om de Nederlandsche scheepvaart
en aanbouw in Nederland van schepen,
all s r:eds bloeiend, nog meer voor
uit te brengen, dus geheel opgezet
als een Nederlandsen volksbelang. En
Entos is geworden een reuzensucces,
die als blijvend gevolg zal hebben de
oprichting van een museum op
scheepvaartgebied.
Wat bewijst deze tegenstelling van
reuzenstrop en reuzensucces Dit
dat er geen politiek moet komen in
organisaties van tentoonstellingen, en
dat men deze moet overlaten of op
dragen aan menschen die zijn èn
zakenmenschen èn tegelijk menschen
van een onbaatzuchtigen vaderlands-
lievenden geest.
l it tie Pers
O
De Standaard schrijft
Diaconale hulp.
Het vraagstuk van het Diaconaat
zal, gaat 't Staatspensioen door, eer
lang een geheel nieuw stadium intre
den.
Eigenlijk is het Diaconaat alleen in
ons land, en wel onder den Calvinis-
tischen invloed, tot macht gekomen.
De oude Christelijke Kerk heeft het
vrij spoedig laten glippen, en aan den
eeretitel van Diaconus allengs een
geheel andere beduidenis gegeven. In
de Middeleeuwen bleef dit veelal zoo.
Van de zijde der Kerk ontwikkelde
men toen zijn liefdedienst meest in
gestichten. Toen de Reformatie door
brak, was dan ook schier allerwegen
de zorg voor de gewone armen, die
bedeeling behoefden, geheel in handen
van de burgerlijke gemeente. Dit was
gevolg van het feit, dat de kerkelijke
en burgerlijke gemeente toen de nauw
ste eenheid vormden, en het daarom
geheel onverschillig leek, of de be-
bedeeling van de Kerk, dan wel van
de burgerlijke gemeente zou uitgaan.
Zoo was het hier, zoo was het in
Engeland. En vandaar kwam het, dat
na de Reformatie èn in de Church of
Engeland èn in de Luthersche kerk
de armenzorg meest in handen van
de burgerlijke gemeente bleef.
Dit ging in Engeland wel naar de
orde en indeeling van de kerkelijke
„parishes", maar feitelijk stond de
Kerk er geheel buiten.
Alleen Calvijn, die zich aan de
Schrift hield, had den moed het Dia
conaat in zijn alouden vorm te her
stellen. Iets daarvan drong ook tot
Schotland en tot de Gereformeerden
in Duitschenland door, maar als ker
kelijk college van hooge bedoeling
trad het alleen in Genève en in ons
land op.
Hieruit verklaart het zich, dat
het Staatspensioen in Engeland er zoo
grif door ging, en dat het ook in niet
Calvinistische kringen hier te lande
sympathie kon wekken.
Alleen maar, met het Diaconaat
verdraagt het zich niet.
Slaagt men er in het Staatspensioen
als schoonschijnende metamorphose
van het Diaconaat uit te breiden, dan
zal men zien, dat het Diaconaat zijn
beteekenis gaat verliezen. Wie rech
tens van den Staat genoeg trekt, komt
geen aalmoes vragen aan het Diaco
naat.
De Volkswil voegt er bij
De Standaard bevestigt hiermede
ons standpunt, dat de toestand in
Nederland (kerkelijke en particuliere
armenzorg regel) niet mag worden
vergeleken met die van andere landen,
waar burgerlijke armenzorg regel is.
Staatspensioen is niet anders dan
staatsarmenzorg, en door invoering
daarvan grijpt men in het geheele
systeem van armenzorg eigen aan de
Nederlandsche toestanden en vastge
legd in de Nederlandsche wetgeving.
1L.
Mr. Aalberse heeft in het laatste
nummer van De Voorhoedede
Troonrede aan een niet malsche kri
tiek onderworpen. Ziehier wat „Het
Volk" daarvan zegt
„Toen Aalberse° lid was van de re-
geeringsmeerderheid, was hij zoet. Zoo
zoet als honig. Was het Aaiberse, die
bij de Ziektewet, bij de Invaliditeits
wet, opkwam voor de eischen en ver
langens der arbeiders, ook der chris
telijke? Och neen, hij slikte, slikteen
slikte. Zijn strottenhoofd ging zich be
denkelijk uitzetten, van het vele slik
ken. Hij stelde een heel enkel amen
dement voor, en daar had hij dan nog
Pech mee. Wat er van terecht kwam,
had hij aan Troelstra te danken,
Was het Aalberse, die bij de her
ziening der Arbeidswet de vurige
wenschen der christelijke arbeiders,
in adressen geformuleerd, verdedigde
De stumperd, hij liet het over aan
de socialistische Kamerleden, die im
mers geen hervormingen willenHij
zocht zijn kracht in ccn verbod van
fabrieksarbeid voor de gehuwde vrouw,
een verbod, dat eenige duizende vrou
wen meer zou hebben gestort in de
ellende van de huisindustrie. En wel
heeft mr. Aalberse tijdens de Katho
liek-Sociale Week te Maastricht, in
1911, zijn gehoor blij gemaakt met de
mededeeling, dat in de troonrede van
1911 een wetsontwerp voor de huis-
industtie zou worden aangekondigd,
'en oogstte hij daarvoor applaus, voor
zich en minister Talma, maar toen
de troonrede over zoo'n wetsontwerp
zweeg, zweeg ookmr. Aalberse.
Zoolang zijn eigen mannen regeer
den, was Aalberse gedwee. Het groot
ste wonderwerk op het gebied van
slikken verrichtte hij met zijn tienuren-
motie. Dapper had hij dat staatsstuk
gefabriekt, om niet aan Schaper de
eer te gunnen voor het geval dat er
van den tienurendag werkelijk iets
mocht komen. Dapper, omdat het 1909
was, niet na, maar vóór de verkiezin
gen. Nog veel dapperder echter werd
hij, toen de motie, aangenomen, door
minister Talma als een prop in elkaar
gefrommeld, en hem naar het hoofd
werd geworpen. Toen slikte hij, zooals
er voor dien en na dien nog niet is
gesliktmet een stuiptrekking, die hem
de oogen haast uit het hoofd deed
rollen, slikte hij die droge prop papier
naar binnen.
Mr. Aalberse behoeft nu niet meer
te slikken. Zijn strottenhoofd krijgt rust.
En zie, bij dezen onverv/oestelijken
socialen hervormer herleeft de liefde
voor den tienurendag. Ongaarne,
schrijft hij, heeft hij in de troonrede
gemistde afschaffing van den nacht
arbeid der bakkers, de bestrijding der
oneerlijke konkurrentieen den tien
urendag. Daar kunnen wij pleizier van
beleven. De heer Aaiberse kan de
kwestie aan de orde stellen. In de kat
holieke arbeiderswereld, en in het Par
lement. Hij kan opnieuw, op een
mooien Zondag, een tienurenmeeting
bestellen, met schitterende redevoe
ringen en luide fanfares, en hij kan in
de Kamer de aandacht vestigen op het
feit, dat er nog altijd een wetsontwerp
ligt, alweer van dien beroerden Scha
per, maar enfin, een wetsontwerp dan
toch voor den tienurendag, dat de
rechterzijde weigerde in onderzoek te
nemen zoolang er een regeering was
van rechts. Wellicht, om de eer niet
te gunnen aan de socialisten, dient
hijzelf een wetsontwerp in, tenzij hij
van Mr. Treub de belofte mocht krij
gen, die Talma hem weigerde.
Wij zien dus met belangstelling de
evolutiën van Mr. Aalberse tegemoet.
Hij is een man, van wien men veel
kan verwachten. Het is voor hem te
hopen, dat de linksche regeering het
jaren houdt, dan kan hij heel wat pres-
teeren. En onder een linksche regee
ring is hij serieus. Als rechts de baas
is, praat hij wel, en stelt hij moties
voor, maar verbindt hij aan zijn op
treden geen politieke gevolgen. Als
een rechtsche minister de besluiten
van het Parlement aan zijn laars lapt,
en tot Aalberse zegtloop naar de
pompdan loopt Aalberse om de
pomp. Maar als links regeert, is al
wat Aalberse zegt en doet, politiek.
Zoo is de vermaning niet ongepast, nu
Aalberse weer vrij is van bandenlet
op het springen van dezen lintworm
Bij dit niet malsche oordeel van het
Volk voegt de Volkswil er bij: dat
onder leiding van dezen zelfden heer
Aalberse de kiesvereenigingspolitiek is
ingeleid in het Katholieke sociale ver-
eenigingsleven, waardoor èn in dit
leven' èn in den Katholieken gods
dienst van Nederland een geest is ge
komen, die wel beantwoordt aan den
geest van staatzucht in de Kerk maar
niet aan den geest van Christus in
het Evangelie en de leer van Leo XIII,
Verlangen naar ftods
Woord in ifelgie.
O
De Vlaamsche colporteur Dedecker
verhaalt, dat hij op zekeren dag bij
twee oude lieden kwam.
„De vrouw kwam naar de achter
deur, waardoor ik was binnengekomen,
om mij te woord te staan. In stil op
zien tot Hem, in Wiens Naam wij dit
werk verrichten, sprak ik die oude
moeder toe, veronderstellende, dat het
wellicht de eenigste keer kon zijn, dat
ik haar kon vertellen van den Zalig
maker der wereld. Ze luisterde aan
dachtig. Dit moedigde mij aan, om
meer ie vertellen. De man had ook
geluisterd, doch kwam nu dichterbij
om eenige bedenkingen te maken.
„Mijnheer, gij komt zeker uit een
klooster met die boeken vroeg hij.
„Neen, vriend, wij komen uit Brus
sel, en we worden gezonden door een
vereeniging, die zich ten doel stelt,
goede geschriften onder de menschen
te verspreiden. En het boek, dat wij
te koop aanbieden, is het nuttigste en
voornaamste boek der wereld. Als ge
dit boek bezit, kunt ge heel het leven
van Ons Heer lezen, en al wat de
pastoor preekt, moet hieruit voort ko
men, anders is het niet goed."
„Ja maar, meneer, zei de man, dat
gaat de onze (pastoor) niet doen, die
bemoeit zich liever met de kie
zing. Er moet hier van de week een
gemeenteraadslid worden gekozen.
Twee partijen zijn er. Wat gaat de
paster nu doen? Aan een der partijen
