Van alles Mat.
Politiek Java.
o—
Yriend de Graei komt op tegen
een artikel van de Locomotief, vol
gens welk het met de Javaansche
beweging onder den naam van Sarikat
Islam zoo erg niet is, en hij ver
zoekt dan dit art. van de Locomotief
met zijne aanteekeningen daarop te
plaatsen
Onze plaatsruimte laat zoo iets
niet toe.
We geven daarom alleen de op
merkingen van de Graef in het kort
1. dat het wel waar is dat dage
lijks vele arbeiders van hun werk
worden onttrokken voor de doelein
den van den Sarikat Islam, en dat
er wordt gestolen en opgelicht om
het entreegeld er voor (vrijwillig
gedwongen) te kunnen betalen
2. dat onder de inlanders zeiven
vereenigingen worden oggericht om
zich te beschermen tegen Sarikat
Islam.
3. dat de leden een eed moeten
doen.
4. dat de wapenhandelaars, hoe
aanzienlijk hun voorraad ook is, niet
aan alle aanvragen om wapens kun
nen voldoen.
5. Dat troepen zijn gezonden naar
het Banjoewagsche, zoogenaamd voor
marschoefeningen maar in waarheid
om door machtsvertoon de menschen
kalm te houden.
Pen Itaaclscl.
—o
VraagWie kan verliezen, en
toch winnen
Antw. Van Dalsum.
Vraag Wie kunnen den slag
winnen, en toch verliezen
Antw. Fruijtier en Dieleman.
Hel slippetlragersgespuis.
0
Wij verhemen, dat meerdere
trouwe, oprechte Volkswillers door
het slippedragersgespuis wel eens
worden lastig gevallen om ons.
Zoo iets mogen wij niet dulden.
Het is daarom ons voornemen om,
indien het wordt verzocht door de
heleedigden zeivenin de Volkswil
te openen een lijst van slippedragers
met naam en adres, en op welke
lijst zij blijven staan totdat zij hun
ongelijk hebben erkend
Misschien is deze waarschuwing
alleen reeds voldoende om dat ge
spuis te kalmeeren.
Wij nemen het volgende over uit
het Handelsblad van 5 Juli 1913. En
doen dit, omdat deze zelfde Bond ook
is opgetreden tegen van Dalsum.
De Bond van Staatspensionneering
Aan de Redactie
De meer dan schandelijke wijze,
waarop de Bond van Staatspension
neering de vrijzinnige concentratie in
den rug heeft aangevallen behoort
te worden gebrandmerkt. Varende in
socialistische wateren heeft de Bond
zijn neutraal karakter geheel ingeboet.
In den tijd toen de Bond in opkomst
was en zich tegenover alle politieke
partijen neutraal toonde, vond hij telkens
de krachtigste tegenwerking, vooral
ten plattelande, van de S. D. A. P., die
niet ophield tegenover het Bondsbe-
ginselgelijk pensioen voor allen
te stellen het socialistisch beginsel
pensioen voor de arbeiders. Toen
de Bond begon te groeien en langza
merhand een invloed kreeg, waarme
de gerekend moest worden en hij te
gelijkertijd uit opportuniteits-beweeg-
redenen toestond voor staatspensioen
voor behoeftigen te propageeren, mits
het einddoel pensioen aan allen niet
uit het oog verloren werd, begon de
socialistische intocht. Tegelijk met dien
intocht werd de propaganda staatspen
sioen voor behoeftigen in vele afdee-
lingen de hoofdzaak en het tooneel
werd te hulp geroepen om het „oud
en arm" uit den weg te helpen. In
dienzelfden tijd beging het hoofdbe
stuur zijn eerste fout, door als „bonds-
spreker" toe te laten iemand, die voor
zijn christen-democratische propaganda
van den Bond misbruik maakte, door
van zijn optreden in afdeelingen gebruik
te maken om ter wille van een moge
lijke Kamercandidatuur bekend te wor
sen. In dat feit heb ik aanleiding ge
vonden mij voorgoed uit de officie el e
lijst' van bondssprfckers té laten schrap
pen, al ging ik voort in afdeelingen
op te treden. De fout door 't hoofd
bestuur gemaakt werd grooter, toen
het in die lijst van bondssprekers op
nam mannen die S. D. A. P. candi-
daturen aanvaardden en die derhalve
niet het bondsbeginsel progageeren
konden, omdat het beginsel der S. D.
A. P. ispensioen voor arbeiders (en
daarmede gelijkstelden) ten einde
hierdoor het proletariaat
in zijnklassenstrijd tegen
het kapitalisme te verster
ken.
De algemeene vergadering van 1912
kwam en besloot (m. i. zeer juist) bij
de verkiezingen van 1913 officieel
voorstanders van staatspensioen aan
te bevelen en voorstanders van dwang
verzekering te bestrijden. Een comité
van actie werd benoemd, dat vragen
zou stellen aan de candidaten. Het feit,
dat dit comité werd ingesteld, was toe
te juichen. Maar hoe heeft het comité
gehandeld
Reeds gaf het te denken toen in het
Januari no. van het bondsorgaan de
toenmalige S. D. A. P.-c a n d i d a a t
voor Steenwijk plaatsruimte
verkreeg om de concentratie
verdacht te maken. In't Fe
bruari no. verdedigde ik de concentra
tie tegen deze verdachtmaking en con
stateerde, dat als de Bondsleden
natuurlijk voor zoover zij geen S. D.
A. P.-ers waren de concentratie in
den steek lieten, zij de taak van het
Staatspensioen verrieden. Daarom gaf
de redactie wederom gelegenheid aan
den S. D. A. P. candidaat voor Hilver
sum om opnieuw de concentratie ver
dacht te maken en weigerde de
redactie een antwoord mijnerzijds.
Wat deed nu het comité ?W etende
dat alle vrijzinnige candidaten het
concentratieprogram hadden aanvaard
in welk program het staatspensioen
was opgenomen en tegen dwangver
zekering werd opgetrokken, wetende
dat de leiders dier concentratie reeds
op de wet-Talma een amendement in
den geest van den Bond hadden inge
diend, ging dit comité uit kwalijk-be-
grepen zelfoverschatting er toe over
aan de vrijzinnige candidaten eenige
absoluut overbodige vragen te stellen.
Het spreekt van zelf, dat alle S. D. A.
P. candidaten tuk op Bondssteun vol
gens hun gewoonte om veel te belo
ven, alles beloofd hebben. Maar het
was vooruit te zien, dat tal van can
didaten der vrijzinnige concentratie
de circulaire (die vroeg naar iets dat
algemeen bekend was in de prullen
mand hebben geworpen. Toen was de
ijdelheid van 't comité gekrenkt. De
heeren, die niet hadden geantwoord
werden geschrapt uit de rij van aan
bevelenswaardige candidaten. Daardoor
bevatte deze rij alle S D. A. P. 'ers
en ontbraken een aantal vrijzinnigen,
waardoor derhalve, m. i. geheel tegen
de bedoeling der algemeene vergade
ring van 1912 in, ten gunste van
de S. D. A. P, en ten n a d e e 1 e van
de concentratie werd gehandeld. Daar
bij bleef het niet. Per circulaire werd
door een aantal Bondsleden in Appin-
gedam de heer Schaper boven den
heer Valette aanbevolen In Alkmaar
werd besloten rechtstreeks den heer
Gerhard te steunen en in Groningen
om rechtstreeks den heer Sannes te
steunenZoo bestond men het om
den Marxistischen candidaat
Sannes, van wien dus wegens zijn
Marxisme toch in geen geval sympathie
voor het bo-.dsbeginsel (pensioen aan
allen) kan worden verwacht, uit te
verkiezen boven een zoo eminent m n
als dr. Bos, wiens door vriend en
tegenpartijder erkende oprechtheid en
eerlijkheid waarborg was, dat hij in
de 2e Kamer zou strijden voor de
verwezelijking van het concentratiepro
gram dat het Staatspensioen in zich
sloot. Maar de afdeeling Groningen,
daarbij openlijk in de pers door den
secretaris van het comité van actie,
den heer H. J. Hagelen gesteund is
zelfs bij de herstemming nog verder
gegaan, heeft met verraad aan het eens
afgesproken accoord van den Bond
om waar de stembusstrijd louter tus-
schen voorstanders van Staatspensioen
ging van wege den Bond neutraal te
blijven den heer Sannes openlijk aan
bevolen en dr. Bos bestreden
Daarmede heeft de Bond zoo onmis
kenbaar vóór het socialisme partij ge
trokken en zoo onloochenbaar de vrij
zinnige concentratie aangevallen, dat
thans door die Bondsleden die behoo-
ren tot één dier vrijzinnige fracties,
niet langer mag worden geaarzeld.
Hier is onze eer als vrijzin-
nigen op ergerlijke wijzebe-
z o e de ld. Hier heeft domheid gepaard
aan onnoozelheid en ijdelheid, hetzij
bewuste oneerlijkheid de leiders van
1 den Bond verraad doen plegen. Als
I een sluipmoordenaar hebben'zij gë-
tracht de vrijzinnige concentratie de
giftdolk in den rug te steken.
Daarom heb ik aan het hoofdbe
stuur medegedeeld, dat ik mijn lid
maatschap van den Bond heb opge
zegd, en daarom doe ik een beroep
op alle vr ij zinnige bond s-
leden. Hebt uw eer als vrijzinnige
mannen liefVerlaat den Bond
voorStaatspensionneering
treedt uitdezevereeniging,
die het socialisme in het gevlei is ge
komen en die gepoogd heeft door
verraad uw vrijzinnige candidaten te
doen tuimelen. Weest nu niet zwak
of toegevend.
Het comité van actie, hoofdbestuur
en redactie zullen allicht zoete broodjes
bakken of pogen door scheeve voor
stellingen u een rad voor oogen te
draaienDeze verraderlijke daad van
die Bondsmannen, die haar begingen
is onvergeeflijk. Verlaat den Bond en
zooveel te méér thans zullen uittreden,
zooveel te meer zal de eerlijkheid wor
den gediend 1
Middelstum, K. Vos.
De wraak
O
Naar aan „Het Volk" wordt mede
gedeeld, heeft de pastoor te Dalfsen,
in het kiesdistrict Zwolle, openlijk van
den kansel zijn gemeenteleden aange
spoord, geen zaken meer te doen met
den slager en veehandelaar S., aldaar,
aangezien deze zoo geijverd had voor
de candidatuur-Knobel.
De Volkswil teekent hierbij aan
Die slager te Dalfsen, welke, ook
naar Katholiek Kerkelijk recht, volko
men bevoegd was om te ijveren voor
den heer Knobel, liberaal, en tegen
wien dus de pastoor naar Katholiek
Kerkelijk recht een onwettige daad
heeft gepleegd, staat geheel machteloos.
De Nederlandsche strafwet straft
deze onwettige daad niet, en onder
het begrip van onrechtmatige daad van
art. 1401 van het Burgerlijk Wetboek
valt ze ook niet. Als het anders was,
zouden we zelf wel hebben gehandeld.
Dergelijk feit staat niet op zich zelf,
het is één uit de vele duizende
feiten van dien aard.
Daarom zou, met name onder de
katholieke bevolking, met de grootste
voldoening worden vernomen eene
Grondwetsherziening, waarin aan art.
172 wordt toegevoegd een tweede lid,
luidende: „De Koning waakt even
eens, dat de Kerkgenootschappen niet
treden in de rechten der ingezetenen
door de Grondwet gewaarborgd, en
dat zij niet aan anderen wegens die
uitoefening schade toebrengen."
Het Vrije Woord voor
Abonnés.
—o
Rotterdam, 30-6-1913.
Mijnheer de Redacteur
Nu de dagen van strijd weer voorbij
zijn kan ik niet nalaten, ofschoon net
doel van een volk te redden van den
dwang en dweepzucht eener verpoli
tiekte katholieke partij in Zeeuwsch-
Vlaanderen verloren is, mijn dank uit
te brengen voor de talrijke vrienden
welke getoond hebben door hun stem
biljet voor van Dalsum den strijd met
ons gestreden te hebben. Welnu broe
ders, onze candidaat van Dalsum is
wel niet gekozen, maar de strijd is
niet verloren. Ook hier donderde van
den preekstoel stemt rechts, het is
een uitdrukkelijk bevel van onzen bis
schop. Ja volkswilvrienden, het was
een bevel van den bisschop, welke in
het zelfde jaar waar de strijd in ge
voerd werd door zijn priesters de ge-
loovigen liet waarschuwen voor de
gemengde huwelijken en de ouders
waarschuwden te waken voor hunne
kinderen opdat zij geen gemengde
verkeering zouden aangaan. Want zoo
spraken zijKatholicisme en Prote-
siantisme staan vierkant tegenover el
kander. Wij moeten Rome beminnen
en hunne leus is weg met Rome. En
nu in den politieken strijd wordt van
die zelfde kansel afgekondigd, stemt
die welke ik bevolen heb te bestrijden.
Dwaze waarschuwing en domme be
veling. Neen heeren, vele katholieken
hebben liever rood gestemd en hun
partij verloochent dan de raad en daad
eener verpolitiekte geestelijkheid op te
volgen.
En nu nog een woord van protest
aan het domme en dwaze Zeeuwsche
volk, dat een man weigerde te steunen
die hen met raad en daad bijstond en
dat steunde anderen van wien het niets
te wachten is. Ja, edele heer van Dal
sum, het spreekwoord wordt ook hier
bewaarheid: Ondank is 's werelds
loon. Het valt niet mede om van een
boer een mensch te maken, ze zijn
gejiik de varkens, ^aagj meji ze uj.t de
Br'atid ze loopen er weer terug in.
Welnu, u hebt getoond door woord en
daad hen te willen redden, zij hebben
niet gewild. Dat ook zij zeiven nu de
vruchten plukken.
En u geestelijke herders, moest de
tijd voor u aanbreken, welke ik niet
hoop, dat u uw lange jas en korte
broek moest uittrekken, wijdt het dan
niet aan ons maar aan u zeiven. U
waart gesteld voor het geestelijke en
hebt u zeiven opgeofferd voor het
politieke. Welnu, dat ook de zege
hiervan op uw eigen hoofd kome.
Na U, mijnheer de Redacteur be
dankt te hebben voor de verleende
plaatsruimte, feeken ik
Een e ch t e V o 1 k s w i 11 e r,
die zich niet verbergt achter het mas
ker der onbekendheid.
F. DE WILDE.
(Dit stuk moest de vorige week
blijven liggen).
o
Mijnheer de Redacteur
Gelieve onderstaande in uw veel
gelezen blad onder bet Vrije Woord
te plaatsen.
In het Wierookvat en Draaiers-
blad kunnen de heeren hun gemoed
maar niet koelen over U. Van alle
moois kunt ge er in lezen, en wie
nog niet op de hoogte is van schel
den, dan zijn dat voorzeker onuit
puttelijke bronnen ora U daarvan
op de hoogte te brengen. IJ moet
dan ook weten dat ge daarin als
leermeesters van dat onderwijs hebt
heeren geestelijken, bijzonder ouder
wijzers enz. Ook kunt ge misschien
wel persoonlijk les krijgen van hen
hoe of ge het moet aanleggen om
bezoeken af te leggen by jonge
dames, om op groote voet te leven
van een karig tractement door bijv.
uw winkeliers uaar de centen te laten
fluiten en zoo meer, afijn, dat moet
degene die daar les in wil hebben,
dan maar zelf eens vragen.
En waarom kunnen ze hun ge
moed nu niet koelen over U
Omdat U in plaats van Fruijtier
en Dieleman 2 anderen gestemd
heeft, en zij daardoor gevallen zijn.
Zouden zij nu toch nog gedacht
hebben dat U die schoone gelegen
heid om uw vijanden te treffen zou
laten voorbijgaan hebben Dan,
neem het mij niet ten kwade, zou
U ook geen knip voor uw neus
waard geweest zyn. Laat ze maar
schelden, razen en tieren, en gaat
kalm uw gang. En al zouden zij
roepen als u op de boot stapte te
Walsoorden om het vervloekte land
te verlaten „Hard gaat ie", troost
u dan met de gedachte dat U hen
die gelegenheid niet behoeft te geven
als u dat zelf niet wil, maar U uit
volle borst hen kan toeroepen
„llaii! zijn ze gegaan".
U mijnheer de Redacteur mijn
dank voor de plaatsing.
JAN RECHT.
o—
Westdorpe, 9 Juli 1913.
Mijnheer de Redacteur 1
Als abonné van de Volkswil, mag
ik zeker wei zoo vrij zijn u deze
regelen aan te bieden ter plaatsing
Op voorhand dan bedankt.
Dikwijls heb ik gehoord dat de
kiezers omgekocht worden door
drank, hetgeen m.i zeer te betreu
ren is, en wat zeker niet strekt tot
eer en fatsoen èn voor candidaat èn
voor kiezer. Maar wat hier ge'oeurd
is voor de gemeenteraadsverkiezing,
dat gaat mijn verstand te boven.
Bij hoog en bij laag wordt beweerd
dat bij de rondvraag in de herber
gen door twee personen, op de vraag
hoeveel pinten ze moesten betalen,
aan het eind tot de conclussie kwamen
dat de een f 600 en de ander f 500
moest betalen, dus totaal f 1100
aan pinten.
Wanneer men zoo een raadzetel-
tje moet winnen of behouden, dan
zal er voor een flink ontwikkeld
werkman vooreerst nog niet veel
kans zijn.
Uw abonné-
JAN.
Provinciale Staten.
Dinsdag is tot Eerste Kamerlid ge
kozen Mr. Fokker te Zierikzee (voor
zitter van het Zeeuwsche Visciic.-ijbe-
stuur) in plaats van den Heer Mr.
Lucasse.
De aanvrage om f 300 subsidie door
den R. K. Boerenbond voor vlasproef
velden werd met 21 tegen 19 stem
men geweigerd.
Met 25 tegen 15 stemmen werd ge
handhaafd het beginsel, om niet voor
een tweede maal een voorschot te
geven voor wegverbetering.
Er komt een provinciale stoomboot-
dienst tusschen Neuzen, Hoedekens-
kerke en Hansweert.
Eik-ine berichten.
Tusschen Bulgaren, Serviërs en
Grieken worden bloedige veldslagen
geleverd om den Turkschen buit.
Kardinaal van Rossum was deze
week in Amsterdam.
De loopjongen van de krant, wach
tende op het verslag der rede van
het Haagsche Raadslid ter Laan, viel
onder de welsprekendheid in zulk een
diepen slaap, dat een geneesheer er
bij moest komen om den jongen wak
ker te maken.
Wij ontvangen verschillende Indi
sche bladen gedateerd tot 6 Juni en
alle wijzende op wat er op Java, en
bizonder in den Oosthoek, onder de
Javanen broeit tegen de Europeanen
en andere niet-Javanen, maar vooral
tegen de Chineezen.
O—
Terechtstelling van 40 kannibalen.
Wij vernemen uit Londen
„Dezer dagen keert Sir Brandford
Griffith de opperste rechter der Goud
kust terug van een tocht naar Sierra
Leona. Hij leidde daar een reeks pro
cessen tegen de geheime vereeniging
van inboorlingen, bekend onder den
naam „Bond van Luipaarden." Alle
leden dezer club waren overtuigde ka-
nibalen. Sir Griffith wilde het gerucht,
dat er ongeveer dertig a veertig in
boorlingen, alle leden der vereeniging,
waren terechtgesteld, noch loochenen,
noch bevestigen Hij verklaarde slechts,
dat zijn ambt als rechter hem verbood,
eenige informaties te verstrekken. De
passagiers van het West-Afrikaansche
stoomschip „Nigeria" waren echter
niet zoo gesloten. Zij zeiden, dat er
ongeveer honderd negers voor het ge
recht waren gedaagd, dertig a veertig
waren opgehangen, terwijl een groot
aantal verbannen werd. De Bond van
Luipaarden had haar meeste aanhan
gers onder den stam Mendis. Het is
een geheime organisatie, die de politie
van Sierra-Leona veel werk verschafte.
Onder de bevolking heerscht groote
angst voor haar leden. Wie zich niet
naar hun wil schikte, kon zeker zijn
gedood le worden of als slaaf ver
kocht te worden onverschillig of het
mannen of vrouwen waren.
o
Een Franco-Britisch wetenschappelijk
congres.
Bijzondere aandacht verdient de ver
gadering van de Association Framjaise
pour l'Avancement des Sciences, die
waarschijnlijk van 4 tot 12Sept. 1914
te Havre zal gehouden worden. Een
groot aantal Britsche vereenigingen zal
dit congres bijwonen. Dit is aan het
volgende toe te schrijven. IöOEngel-
sche vereenigingen zijn aangesloten
bij de Britsch Association for the Ad
vancement of Science en het is bij deze
vereenigingen gebruikelijk om een con
ferentie te Londen te houden, als de
Association zelf in een ver verwijderde
plaats vergadert, zooals in Winnipeg
of in Zuid-Afrika. (Vreemd genoeg is
de Britisch Association nog nimmer te
Londen bijeengekötnen) Nu vergadert
de Association in 1914 in Australië,
en weinig leden zullen die dure en
lange reis ondernemen. Daar Havre
betrekkelijk dicht bij Engeland is, heb
ben de afgevaardigden der Britsche
vereenigingen besloten met de Assso-
ciation Fran^aise te vergaderen.
o
Een spoorwegbook je voor onwillige
reizigers.
Er bestaan spoorboekjes die nimmer
in handen van het publiek komen. b. v.
die voor goederentreinen en veetrans
porten. In Duitschland heeft men ook
een spoorboekje voor het vervoer van
gevangenen. Deze worden vervoerd in
waggons 4de klasse, met cellen en van
getraliede ondoorzichtige ramen voor-
