Flick's
iacao
Ieder zegge tel voort.
No. 193.
Zaterdag 31 Mei 1913.
4e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VEHSOHIJHT ESliKESN ZATERDAG.
Gcntschestraat C 7 te Hulst.
w?
Stichter: H. A. van Dalsum.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gcntschestraat B 4 te Hulst.
Buijsse Edin.
van Dixhooru Ph. J.
Kramer H.
Jhr. R. de Muralt-
van Dalsum H. A.
van Dalsum H. A.
WAAROM M 11 TEGEN?
Open Brief.
ER IS
de allerbeste.
DE
REDACTIE:
Abonnemeut per drie maanden
NEDERLAND
BELGIE
ANDERE LANDEN
f 0.50.
fr 1.20.
f 0.80.
- - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - - -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
DRUKKER IJ:
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
o
Om met de Juniverkiezingen te sla
gen geven wij voor raad om te han
delen als volgt
1. Op Vrijdag 13 Juni bij eerste
stemming kiezen tot leden van de Pro
vinciale Staten de heeren
En wie er een vierde bij wil stem
men, stemme naast onze drie candi
dates nog den heer F. Hombach.
2. Op Dinsdag 17 Juni bij eerste
stemming tegen den heer mr. P. Die-
leman, kiezen voor Oostburg tot lid
van de Tweede Kamer den heer:
3. Op Dinsdag 17 Juni met groot
getal stemmen brengen in herstemming
voor lid van de Tweede Kamer voor
Hontenisse den heer
4. Op Woensdag 25 Jun» kiezen
met verpletterende meerderheid, uit
naam van den wil des volks in alle
richtingen, tot lid van de Tweede
Kamer voor Hontenisse, den heer:
Wo:dt zoo gedaan, dan liggen win
gewestsysteem en dwanggewestsysteem
voor den grond, en kan op deze ne
derlaag verder worden opgetrokken
het gebouw van volkswelvaart en van
burgerdeugd in Zeeuwsch-VIaanderen.
Iedere kiezer zij hiervoor persoonlijk
propagandist, en iedere kiezer is per
soonlijk verantwoordelijk dat het zoo
gaat.
—o
Meermalen wordt aan ons en onder
de menschen de vraag gesteldwaarom
is toch de geestelijkheid tegen van
Dalsum, waarom werken zij vooral bij
sterfgevallen tegen hem als notaris,
waarom is zij tegen de krant, en de
menschen zeggen danop zijn per
soon is niets te zeggen, zijn levens
wijze is een voorbeeld voor het ge-
heele district, in de krant staat nooit
iets dat niet past.
Deze vraag is zelfs gesteld in Indië,
en daar werd, nog wel door een
pastoor, de vraag beantwoord op deze
wijze dat hier is de strijd tusschen de
wereldlijke geestelijkheid en de ordens-
geestelijkheid, de eerste staat onder
den bisschop en de laatste staat buiten
den bisschop en direct onder den Paus,
en dus is het, waar van Dalsum
spreekt de taal, en wil de daad van
willen van den Paus, een strijd tus
schen bisschop en Paus met van Dal
sum als propagandist voor den Paus.
Deze uitleg heeft ons verrast, en zal
ongetwijfeld ook verrassen onze lezers,
maar wij gelooven toch, dat die uit
leg niet juist is. Wij hebben wel eens
gehoord, dat het meermalen wringt
tusschen wereldlijke- en ordensgeeste-
lijkheid, wij zijn daarvan wel eens ge
tuige geweest (zoo zou een klooster
indertijd gratis een paterskerk hebben
willen bouwen in Arnhem voor een
nieuwe parochie maar de wereldlijke
geestelijkheid wist de paters buiten
Arnhem te houden), maar wij hebben
ook wel eens gehoord, dat onze tegen
woordige en vroegere Paus verlangen,
dat de ordensgeestelijken zich stellen
onder de rechtsmacht van den bisschop,
en dus klopt dit niet met een wringen
tusschen Paus en bisschop metdeor-
densgeestelijkheid als tusschenpersoon.
De uitleg is een andere, en wel
dezein onze wereldlijke geestelijk
heid is gevaren de geest der wereld
met hare ijdelhedendaarom is de
wijnkelder haar eer en het hebben van
de macht haar genoegen en streven.
En omdat van Dalsum geen wijnkelder
heeft eri aan haar voorhoudt de leer
en de wil des Pausen van het geeste
lijk ambt niet uit te oefenen om daar
mede te dienen wereldlijke doeleinden
en partijbelangen, vermit's de godsdienst
is een God en de ziele/ dienen, t.eedt
van Dalsum in het geweten
eener geestelijkheid die de wereld
dient.
Nu zou dit niet hinderen, als deze
geestelijkheid kon zeggenvan Dal
sum is zelf een man van wereldschen
geest, en zij zou zich zoo gelukkig
achten, als van hem zou kunnen wor
den verteld de een of andere daad,
die het karakter onteert, zooals b.v.
dat hij er een „dame" op na houdt,
dat hij geldzuchtig of oneerlijk is, en
zoo meer.
Maar omdat van Dalsum eenvoudig
is, en op hem niets valt te zeggen, is
elke daad, is elk woord, die hem doen
kennen als man van eer en van geloof
een doorn in het oog dier geestelijk
heid, en het is ook daardoor te ver
klaren dat juist na het verschijnen van
elke krant, die daarvan een te duidelijk
bewijs oplevert, de geestelijken op
nieuw gaan loopen tegen de Volkswil.
Zóó is de zaak, en daarom is die
haat tegen hem niets anders dan, wat
wij reeds meermalen hebben gezegd,
een daad van afgunst wegens Gods
genade, welke daad is een zonde tegen
den Heiligen Geest, .die niet vergeven
wordt noch in dit noch in het andere
leven, het is de zonde die indertijd
vormde den geest der Joodsche Pries
terschap en waarom Christus tot ne
genmaal toe heeft uitgeroepen het
wee, wee.
Deze geest is een straf Gods, waar
van het wezen wordt omschreven in
dit woord der Schrift bij Johannes 12:
40 „H ij heeft h u n n e o o g e n
„verblind, en hun hart ver
aard: opdat zij met de oo-
„gen niet zien, en met het
„hart niet verstaan, en zich
„bek eer en, en ik hen gene ze."
De katholieke geestelijkheid van Ne
derland doorloopt een crisis die ver
schrikkelijk is, en daarmede doorloopt
■•ook een crisis het geloof van het
katholieke volksdeel van Nederland,
die zich uit, vooral in de groote steden
van Holland, door een zoodanig groot
getal van gemengde huwelijken, dat er
daar veel meer gemengde
hu wel ij ken zijn dan katho
lieke.
Dit gevolg erkent en betreurt de bis
schop van Haarlem, maar het Kerkelijk
element van het katholieke Nederland
mist den man, die met kracht ingrijpt
om het program van Pius X door te
voeren in Nederland van het Alles
herstellen in Christus, dat is den w e-
reldschen geest bannen uit het
Heiligdom, wat voor het openbare
leven van Nederland wil zeggen
geen Katholieke Part jdat
is, geen politieke partij met den katho
lieken godsdienst als grondslag.
Paus Pius X heeft benoemd een
Nederlander tot Kardinaal in den per
soon van Kardinaal van Rossum. Deze
is en moet zij n die krachtige
man, en is en wil deze dit niet zijn,
dan verzaakt hij de roeping
die hij voor Nederland heeft.
Nog is het tijd, maar het uur na
dert v/aarop het te laat zal zijn, niet
voor Nederland zelve doch voor de
verantwoording jegens God voor onze
geestelijkheid. Want God wil niet met
het katholieke Nederland in gerecht
treden doch het redden van den on
dergang, en vindt Hij geen krachtige
hand in Zijne geestelijkheid, dan zal
Hij Zijn kracht leggen in de hand van
den leek en van het nog onbedorven
volk om hen, die niet willen hooren,
te doen voelen, dat de leuze van
onzen Paus een Godswil is ook
voor Nederland.
Mochten toch zij, die nu zijn blinde
leiders van blinden, hun oogen ope
nen, en inzien het geloofsgevaar van
een politieke partijverhouding met het
lidmaatschap der Kerkgenootschappen
als kenteeken van het partijlidmaat
schap, mochten zij toch willen erken
nen, dat het ongeloof en de veront-
christelijking van het Fransche Volk
voor oorzaak hebbenniet wat de
vrome bladen zeggen maar de po
litieke part ij geest in den
godsdienst.
Ais een man, die lief heeft zijn Va
derland, die lief heeft de Kerk waartoe
hij behoort, die God bemint uit ge
heel zijn hart en zijn Godsvertrouwen
heeft bewezen zelfs als hij als het
ware van God en de menschen was
verlaten, zoo verzuchten wij openlijk
in dit gebed van ons hartHeer, ver
licht het verstand van Uwe dienaren
opdat zij, inziende de gevaren die ér
reeds zijn en dreigen, met dit zien
van U verkrijgen den wil en de kracht-
om uit het heiligdom te bannen den
wereldschen geest tot wereldlijke doel
einden en partijbelangen.
Willen zij niet, dan willen wijen,
al is het een reuzentaak, God verlangt
van niemand dat hij slaagt maar dat
hij toont zijn wil en stelt zijn daad,
en, wat de mensch niet kan, dat vol
tooit God zeiven op Zijnen tijd.
Twee Spreuken.
Met den heer van Dalsum heeft
reeds ieder degelijk katholiek afgere
kend.
Zeeuwsche Koerier 24 Mei.
Wie den rechten weg bewandelt en
God vreest, wordt veracht door hem
die een schandelijk pad betreedt.
Spreuken 14 2.
Aan den heer P. F. FRU1JTIER
Aftredend lid van de 2e Kamer der
Staten-Generaal,
Hontenisse..
HoogEdelGestr. Heer!
Ik verneem dat U op verschillende
plaatsen voor de Kiezers optreedt, of
liever, dat een ander voor U optreedt
en U er dan een woordje aan toevoegt.
Ik heb nagegaan de ontworpen
Grondwetsherziening, en ik ben ge
komen tot dit besluit, dat de grond
idee der voorgenomen zoogenaamde
Christelijke grondwetsherziening, die U
dus als man van de Partij door Uw
stem zoudt moeten steunen, is eene
drieledige geheime bedoeling,
strekkende
1. tot vermindering van den volks
invloed,
2. tot het te niet doen van de idee
van burgerplicht,
om 3. het Nederlandsche Volk terug
te brengen onder de kerkelijke macht,
dat is, onder moderne vormen terug
te keeren tot een Staatskerk, afgeschaft
in 1795.
Booze tongen beweren wel eens,
dat Uwe Partij het er op toelegt de
kiezers dom te houden door het geheel
verzwijgen van de waarheid of door te
spreken met halve waarheden.
Ik wil U en Uwe Partij geven een
éénige gelegenheid, om de onwaarheid
dier booze tongen te bewijzen, en wel
in dezer voege
dat wij t e z a m e n optreden voor
de Kiezers met toegang vrij voor ieder
in eene flinke zaal onder leiding van
Uw eigen Partij, op tijd en plaats door
U te bepalen, en waarbij ge U kunt
laten bijstaan door wie U verkiest,
mits U zelf ook geeft Uw oordeel, en
waarin ik zal verdedigen m ij n e
stelling, dat de ontworpen Grond
wetsherziening heeft voor grondidee
die drieledige geheime bedoeling, en
waarin U alsdan mijne stelling zult
trachten te weerleggen.
Ik toch neem aan, dat geen enkele
kiezer, die kent die geheime bedoe
ling, op U zijn stem kan uitbrengen,
noch mag stemmen voor eene Regee
ring .die dergelijke geheime bedoeling
wil vastleggen in de Grondwet, maar
omgekeerd neem ik aan dat, indien
ik verplicht mocht zijn mij aan U
gewonnen te geven, geen enkele kiezer
zijn stem mag uitbrengen op mij.
Ik wil u dus geven een éénige ge
legenheid om zoowel Uwe Partij te
dienen als om mij schaakmat te zetten,
en vertrouw, dat U mijn aanbod met
beide handen zult aannemen.
Het eenige wat ik vraag is dit, dat
de vergadering zal worden bekend
gemaakt ook in mijn blad de Volks
wil, waarvoor de advertentie gratis
mag worden geplaatst.
In afwachting op Uwe uitnoodiging,
die ik U ook doe bij een afzonderlijk
schrijven, noem ik mij,
hoogachtend,
Uw Medecandidaat voor het
lidmaatschap der Tweede Kamet
in het Kamerdistrict Hontenisse
H. A. VAN DALSUM.
Een afschrift van dezen Open Brief
zend ik toe, om tegelijkertijd op 31
Mei, ot in den avond van 30 Mei te
verschijnen hetzij in het redactioneel
gedeeite hetzij als ingezonden stuk,
voor de bladen Volkswil, Hulsterblad,
Zelandia, Goesche Courant, Nieuwe
Zeeuwsche Courant, de Zeeuw, Zuid-
Bevelander, Ierseksche Courant,
Ierseksch Volkschblad, Axelsche Cou
rant, Zeeuwsche Koerier, Luctor et
Emergo, Terneuzensche Courant, Ter-
neuzensch Volksblad, Weekblad van
Z.V1. W.D. en Middelburgsche Courant,
Ik verzoek beleefdelijk aan deze bla
den wel aan mijn verzoek tot plaatsing
te willen voldoen, waarvoor bij voor
baat mijn dank.
Hulst, 29 Mei 1913.
De boer zonder werkvolk.
Er zijn tallooze arbeiders van onze
streek, die, vooral in de laatste jaren
van hieruit trekken naar de Holland-
sche polders, naar Duitschland, naar
Antwerpen en naar het Walenland, om
daar te arbeiden, terwijl zij zelf en hun
gezin hier blijven wonen.
Hierbij komt nu, dat er tegenwoor
dig ook velen trekken naar Engeland,
om daar Iandbouwwerk le verrichten,
in dienst van den heer Hombach, die
daar in de laatste jaren groote admi
nistraties heeft verkregen van eigen
dommen van Engelsche groot-grond
bezitters.
Wij willen iets herinneren.
Als wij ontwierpen de statuten van
den Boerenbond van Zeeuwsch-VIaan
deren was het ons werk, dat in art.
3 A 4 kwam dit. middel dat de Boe
renbond, invloed uitoefent, dat recht
vaardige rechtscontracten worden ge
sloten met en door de leden.
Met dit middel wilden wij bereiken
dat de Boerenbond eenerzijds zou op
treden om te komen tot een rechtvaar
dig pachtcontracl tusschen eigenaar
en pachter, en anderzijds tot een recht
vaardig arbeidscontract tusschen boer
en arbeider.
In Pachtcontract, Proeve van een Pro
gram voor den Boerenbond, gaven wij
aan de omschrijving van ieders taak,
van leden, afdeelingsbesturen en hoofd
besturen (op blz 23 en 24), om te ko
men tot het rechtvaardig pachtcontract,
en gaven we onder meer aan„Met
„behulp van de plaatselijke boerenleen
bank aankoopen of pachten een per-
„ceel land dat aan de leden boerenar
beiders, rekening houdende met de
„koopsom en eigen pachtsom, in pacht
