w?
Flick's
Sacao
Ieder zegge liet voort
No. 192.
Zaterdag 24 Mei 1913.
4e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting-: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSQHXJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
Stichter: H. A. van Dalsum.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Buijsse Edm.
van üixhoorn Ph. J.
Kramer H.
Jhr. li- de Muralt-
van Dalsum H. A.
van Dalsum H. A.
De Jesuïtenorde-
ER IS
de allerbeste.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
A 1)0 nu en: cut per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELGIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
D It U K K E R IJ
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
Om met de Juniverkiezingen te sla
gen geven wij voor raad om te han
delen, als volgt:
1. Op Vrijdag 13 Juni bij eerste
stemming kiezen tot leden van de Pro
vinciale Staten de heeren
En wie er een vierde bij wil stem
men, stemme naast onze drie candi
dates nog den heer F. Hombach.
2. Op Dinsdag 17 Juni bij eerste
stemming tegen den heer mr. P. Die-
leman, kiezen voor Oostburg tot lid
van de Tweede Kamer den heer:
3. Op Dinsdag 17 Juni met groot
getal stemmen brengen in herstemming
voor lid van de Tweede Kamer voor
Hontenisse den heer
4. Op Woensdag 25 Juni kiezen
met verpletterende meerderheid, uit
naam van den wil des volks in alle
richtingen, tot lid van de Tweede
Kamer voor Hontenisse, den heer
Woidt zoo gedaan, dan liggen win
gewestsysteem en dwanggewestsysteem
voor den grond, en kan op deze ne
derlaag verder worden opgetrokken
het gebouw van volkswelvaart en van
burgerdeugd in Zeeuwsch-Viaanderen.
Iedere kiezer zij hiervoor persoonlijk
propagandist, en iedere kiezer is per
soonlijk verantwoordelijk dat het zoo
gaat.
O—
Dezelfde die ons indertijd inlichting
vroeg over de Vrijmetselarij vraagt
ons nu, of het niet is de Jesuïtenorde,
die het geheime streven tot wereld
lijke macht heeft gebracht in de ka
tholieke geestelijkheid.
Ons antwoord isde Jesuïtenorde
is ontstaan, naar wij meenen, onge
veer in 1540, en dat streven tot we
reldlijke macht werd reeds dbor
Dante veroordeeld in zijn gedicht De
Goddelijke Coinedie, gemaakt ongeveer
in 1300. Dus de Jesuïtenorde
heeft er aan geen schuld.
Over dat gedicht een enkel woord.
Zooals bekend was wijlen Paus
Leo XIII een groote vereerder van
Dante, en diens Dichtweik lag steeds
op zijn schrijftafel.
In dit gedicht wordt op verschil
lende plaatsen gehekeld, dat de gees
telijkheid haar gezag wil doen gelden
in de burgerlijke maatschappij, en
we zullen hieruit geven enkele ge
dachten
a. Iri Louteringsberg zang 16 ver
zen 106 en v. legt hij de gedachte,
dat Herdersstaf (Kerkelijk gezag) en
Zwaard (Staatsgezag) zijn bestemd om
elkander wederkeerig te vreezen. De
Keizer met het zwaard moet den Paus
weerhouden den godsdienst tot in
menging in wereldsche zaken te mis
bruiken de Paus met de herdersstaf
mag niet toestaan, dat de inwendige
aangelegenheden van den godsdienst
voorwerp worden van wereldsch ge
zag. Zijn beide in een hand, dan is
de heilzame teugel verdwenen.
Deze gedachte drukt hij uit in deze
woorden
Rome', eens de maakster van de goede
aarde,
Had steeds twee zonnen, waardoor
beide wegen
Men van de wereld en van God ont
waarde.
De een is door den ander uit gezegen,
Zwaard, Herderstaf vereenigd
gaan tèn kwade
Met volle kracht, wat zij daardoor
verkregen.
b. In denzelfden zang vers 131
haalt hij aan, dat ook in het Oude
Testament de priesterschap geen eigen
gronderfdeel verkreeg, vermits de
stam van Levi, bestemd voor het pries
terschap, over alle stammen werd ver
spreid en zijn erfdeel niet zou bestaan
in grondeigendom maar in het heilig
dom.
En goed zie 'k, waarom men voor
Levi's zonen
't Bezitten van aardsch eigendom wou
mijden.
c. In Louteringsberg zangen 32 en
33 ziet Dante de Zegewagen der Kerk
en geeft deze gedachten
1. Als de kerk door de goddelijke
en natuurlijke deugden is omringd,
leidt de. Geest Gods haar den
wagen stil voorwaarts, zonder dat
een uiterlijke inspanning noodig is.
't Griffioen dreef voort den last
gebenedijden
Maar zonder trilling aan één veer te
schenken.
2. Maar als de Kerk van den Boom
der kennis van Goed en Kwaad neemt
de vruchten om die als aardsch voed
sel te genieten, gelijk het was in den
tijd van Dante, dan maakt zij zich
schuldig aan de zonde van Adam, en
brengt zij geen vruchten meer voort.
Hij zag den zegewagen ontredderd,
hoorde als Engelengezang en zag:
'k Hoorde' allen toen een momp'lend
„Adam" vlagen
Ze' omringde' een Boom, waarvan
ik geen der twijgen
Meer bloemen, noch ook ander loof
zag dragen.
3. Christus, als Mensch, benutte
den Boom niet, om aardsche spijien
daarvan te plukken.
Heil U, Griffioen, wiens snavel men
nooit schouwde
Te slaan in 't hout van hem, dat zoet
mag smaken
Maar dat de buik zoo'n kwaad blijft
voor behouden.
4. De toenmalige Paus Bonifacius
Vlil ging geheel op in de wereldsche
politiek, en de Boom droeg toen
noch bloemen noch loof (zie hiervoor),
doch Christus bond den Wagen weder
vast aan den Boom, dit doelende op
den opvolger in den vredeiievenden
Benedicïus XI en met gevolg, dat de l
B ;om weder vruchten gaat dragen.
Ten dissel ziend getrokken door die
Ronde,
Vond 'k die naar den verweeuwden
Boom getogen
En aan hem, welke 'm voortbracht,
vast gebonden.
De kleur aannemen, zag 'k den Boom
verjongen,
Waaraan verdorde takken eerst slechts
hingen.
5. Omdat de Paus zich had gezet
in een wereldlijke waardigheid moest
hij ook ongepaste middelen gebruiken
om ze te verdedigen en wel dezeven
hoofdzonden
Toen 't heilig bouwsel zoo vervormd
kon raken,
Deed dit drie koppen op den dissel
prijken,
Terwijl er vier één van elk hoek
punt staken.
6. De Keizer, die den pauselijken
Stoel met wereldsche goederen be
giftigde, zal een opvolger hebben om
dergelijke verkeerde daad te straffen,
en de Paus, die de wereldlijke macht
heeft, heeft niet de kerk in handen,
doch slechts den leegen en ontaarden
vorm van de kerk.
De vaas weet dit is door den
Draak gebroken,
V/as, is niet meer, maar die 't deed,
blijft toch vreezen
Trots boetspijs dat door God
dit wordt gewroken.
Niet steeds zal d'Arend zonder erf-
g'naam wezen.
d. Wanneer slechts de eerzucht is
de drijveer in het handelen om God
te dienen, dan moet de ware liefde,
die slechts aan God, het eeuwig
Goede is gewijd, minder lichtend tot
Hem opstralen. Daarom is de min
der lichtende Sfeer van Mercurius
de hemelplaats voor deze zaligen.
In het Paradijs zang 6 versen 115
en v. drukt de Dichter die uit:
Zoo hier de wensche' opstijgend zij
waarts gierden,
't Was d'oorzaak dat van ware Min
de stralen
Bij 't opwaarts rijzen minder schit'tring
sierde.
e. In de Sfeer van Jupiter vindt
Dante die zaligen, waarvan de Recht
vaardigheid hun deugd was. Het
licht der rechtvaardigheid wordt in
zijn werking belemmerd door de heb
zucht. Dante roept in Gods deugd
tegen de ongerechtigheid de wolk
die het volle licht verduistert der
geesteiijken, die de kerk wereldlijke
macht willen geven, terwijl zij ge
grondvest is op de wonderen van
Christus en Zijne apostelen en het
bloed der martelaren. Die ongerechtig
heid geschiedde reeds bij het schache-
ren in den tempel te Jerusalem.
In het Paradijs Zang 18 vers 118 en v.
'k Bid dus den Geest, waarin aanvangt
't bewegen
En Uw deugd, dat Hij zie, vanwaar
gezonden
De wolk kwam doovend door Uw
straal gestegen,
Dat toom in Hem ontbrandt in and're
stonde
Om 't in den tempel koopen en ver-
koopen,
Dien men op teekens, martelingen
grondde.
O heir dat 'k zie des hemels,
voor mij open,
Bidt voor degenen, die verdwaald op
aarde
Geheel het slechte voorbeeld na nog
loopen.
11 UJJ. DUHJUUUU UilUIlU DDiDll L'.
f. De godsdienst heeft geen schuld
dat de Kerk bedorven is. Maar zij
bloost hier in Paradijs Zang 27
31 gelijk een onschuldige bloost over
het slechte gedrag van een vreemde.
Zóó zag ik toen den ganschen Hemel
blozen.
g. Niet om goud en schittering te
verkrijgen hebben Petrus, Linus en de
verdere eerste Pausen hun bloed ver
goten zooals Petrus in Paradijs Zang
2740 v. spreekt tot Dante
Neen, bij Gods Bruid moest niet het
dorsten zwichten
Door mijn bloed en van Linus, Cletus,
beide,
Om Haar dan slechts op jacht naar
goud te richten.
h. De goeden van de boozen af te
scheiden heeft Christus zich voorbe
houden bij het wereldgericht. Dit ge
weld is niet verleend aan den Paus, die
zich de plaats van een were'.drechter
aanmatigde in den toenmaligen strijd
der Guelfen en Ghibellijnen (voor- en
tegenstanders van de wereldlijke macht
van Paus of van Keizer in Italië).
In Paradijs Zang 2746 zingt daar
om Dante
'tWas niet ons doel, dat rechts een
deel rondomme
Zit van de lat'ren die aan ons zich
rijden
En links een ander van der Christ'nen
drommen.
i. De sleutels, symbool der pause
lijke macht, zullen niet het veldteeken
zijn van een der vijandelijke partijen
tusschen Christenen. Daarom zingt
Dante in Paradijs 2749 v. de woor
den van Petrus
Noch, dat de Sleutels, die men toe ir.ij
wijdde
Tot teekens werde', aan krijgsbanier
geschonken,
Die tegen gedoopten zouden strijden,
Noch, dat mijn beeld als zegel heeft
geblonken,
Dat veile' en valschen aflaat dit zou
dragen,
Waarom ik dikwijls bloos en moet
ontvonken.
Tot zoover in dat gedicht van 1300
de gedachten van den werelddichter
Dante, die in zijn gedicht heeft samen
gevat de wetenschap van zijn tijd, over
de verhouding tusschen Kerk en Staat.
Men ziet dus dat, reeds vóór de
Jezuïtenorde ontstond, de klacht werd
gehoord van wat in onzen tijd wordt
genoemd den godsdienst gebruiken
voor wereldlijke doeleinden.
Dit valsche streven is alzoo veel
ouder, maar wat treffend is als een
bewijs, dat onze tegenwoordige Paus
en zijn voorganger daartegen ingaan,
is dit: dat Leo XIII leerstellig in Zijne
encyclieken verdedigt de souvereiniteit
van Kerk en Staat ieder op eigen ge
bied, en dat Pius X dit ingaan tegen
het streven om den godsdienst te ge
bruiken voor partijbelangen verheft tot
de leuze van zijn Pausschap door in
zijne eerste encycliek van 4 October
1903 plechtig te verklarendat hij bij
het leiden van de Kerk Gods zelfs
niet de geheime bedoeling wil hebben,
alsof hij daarmede wereldlijke doelein
den. of partijbelangen wil dienen, en
daarom, om zijne bedoeling duidelijk
uit te drukken, als leuze aanheft:
Alles herstellen in Christus.
Dat wij, die ons stelden op het
standpunt van Dante en van die beide
Pausen, om, als leek, arbeidende van
berieden naar boven, de wereldsche
politiek te scheiden uit den katholie
ken godsdienst van Nederland, o m
deze reden Kerkelijk gestraft wor
den door het ontzeggen van het ont
vangen der Sacramenten, is alzoo een
daad en een toestand, waarover de
Hemel bloost tegen de Kerk van Ne
derland
Zoo zag ik toen den ganschen
Hemel blozen.
Maar juist in dit blozen van den
Hemel vinden wij onze kracht en onze
aanmoediging om met vasten stap
voort te gaan op onzen weg in de
overtuiging dat, als wij zullen hebben
gezegevierd over den geest tot het
verwerven van wereldlijke macht in de
burgerlijke maatschappij van het Ne-
derlandsche volk, deze geest zich
openbarende in het leggen van de
hand op het sociale en politieke ver-
eenigingsleven .der burgers en in het
dooden. van de zelfstandige burger
deugd der katholieke geloovigen, als
dan voor de Nederlandsche Kerk ook
zal gaan waar worden
Zag 'k den Boom verjongen,
Waaraan verdorde takken eerst slechts
hingen.
In het Nederland van onzen tijd
strijdt de wereldsche geest in den
godsdienst tegen den geloofsgeest in
den godsdienst. De eerste wil den
geloofsgeest der goede geloovigen door
vrees en door stelselmatige onwetend
heid dienstbaar maken aan dien we-
reldschen geest, vindt in de domheid
der menigte zijn krachtomdat de
Volkswil haar lezers bekend maakt
met de waarheid zooals zij is, wordt
zij door den wereldschen geest ver
oordeeld, doch zij heeft aan hare zijde
de oprechtheid en de waarheidde
waarheid zal zegevieren over de on-
