het weekblad „Van onzen Tijd", en
dat het „Zelandia" artikel hiervan
met geen woord rept, dan
behoeven we verder geen woorden te
zoeken om onze verachting voor zoo'n
oneerlijke voorlichting uit te drukken.
Want juist het feit dat Zelandia tot
viermaal toe zoo zorgvuldig de toe
voeging herhaalt prof. Struycken niet
„in De Tijd" een artikel zou hebben
geschreven bewijst dat het blad heel
goed wist dat ergens anders het ar
tikel wèl gestaan had.
M. C.
Wij kunnen er nog bijvoegen, dat
Zelandia hier algemeen bekend staat
als vaisch en dom, en wordt genoemd
óf Zeeberlandia (afgeleid uit zeeveren,
dom-zaniken) óf het Leugenblad, en
door haar eigen lezers niet wordt ge
lezen, zelfs niet door haar president
commissaris ons kamerlid Fruijtier,
zooals deze eens zelf verklaarde.
Broeder Mednlft.
O
Deze broeder te Brugge zie ons
nummer der vorige week is op '22
Februari 1913 door het eedgerecht
van West-Vlaanderen wegens zeden
misdrijf bij verstek veroordeeld tot 10
jaar dwangarbeid en 15 jaar verlies
van zijne burgerrechten.
Hef is wel een droevig einde voor
een Kloosterling, en nog wel voor
een Kloosterling die deed aan „Katho
lieke" politiek.
Geld zonder borg.
o—
De heer M. D. Schoot schrijft in
„De Voorhoede" een en ander over
de geldaanbiedingen, die in de dag
bladen veelal onder de advertentiën
voorkomen. Hij zegt o. a.
„Verreweg de meeste van die ad
vertentiën zijn niet te vertrouwen en
hoe aanlokkelijker de aanbieding, hoe
grooter de zekerheid, dat men bedro
gen zal uitkomen. Zoo bijvoorbeeld
de advertentiën, waarbij .tegen 4 pCt.
en dan nog zonder borg, geld wordt
aangeboden. Men begrijpe toch goed,
dat daar wat anders achter moet zit
ten want de soliedste bankinstelling
neemt nog 5 a 6 pCt. en eischt zeer
betrouwbare borgen. Wat er dan
achter zit Iemand uit Sneek vertelt
daar iets van in „De Courant." Hij
ging in op een advertentie, die ook
met veel betoon van betrouwbaarheid
iedere week in „De Voorhoede" wordt
geplaatst. Om te beginnen mocht hij
f 1.50 naar Amsterdam opzenden voor
„informatie-kosten". Eenige dagen later
kwam bericht, dat de informatiën vol
doende waren, maar daar zijn meubi
lair als borg zou gelden, moest, eerst
nog f 6 overgezonden, dan zou de
bank een schatter zenden. De man
deed het. De schatting had plaats,
maar... hij kreeg bericht, dat op zijn
meubilair de gevraagde honderd gul
den voorschot niet kon worden ver
leend Op zijn schriftelijke vraag, hoe
veel dan wel, werd maar niet geant
woord. Hij was zijn f7.50 kwijt; en
het wil wat zeggen om f 100 verlegen
te zijn, bovendien f 7.50 uit te geven,
en dan nog nul op liet request te
krijgen
„Bij ver scheidene van die zoogenaam
de „banken" bestaat het „bestuur" uit
één of twee fortuinzoekers. Zij bie
den geld aan, maar.... hebben
geen cent bedrijfskapitaal
en' de hun toegezonden „informatie-
kosten" enz. zijn de bron van inkom
sten. Zijn die gelden binnen, wat is
dan gemakkelijker dan na eenige da
gen te melden dat de informatiën te
ongunstig waren om het crediet te
verleenen Heel „discreet" worden
zoo de argelooze aanvragers van hun
misschien laatste guldentjes ontlast.
Geen haan kraait er verder naar, daar
politie en juistitie er niets aan kunnen
doen.
„Zoo gebeurde het nog geen half
jaar geleden, dat steller dezes met
zoo'n „bank" in Amsterdam in ver
binding trad om f250 op crediet te
krijgen. De gevraagde f3 voor in
formatie werden opgezonden. Het ant
woord was „Informatiën zoodanig, dat
tot onzen spijt het aangevraagde niet
kan verleend worden". Spoedig daarop
beproefde hij het met een andere
„bank". Er kwam een heel hoffelijk
gesteld schrijven. De gevraagde f4
voor informatiekosten werden opge
zonden. Het bescheid was alweer
„Na genomen inlichtingen kan u voor
het aangevraagde crediet niet in aan
merking komen". Weer eenige weken
later slaagde hij zeer vlug en gemak
kelijk bij een coöp. credietvereeniging
(Haag), waar in het geheel geen in
formatiekosten vooruit ingezonden
behoefden te worden. Blijkbaar heb
ben dus de „directeuren" van de
beide eerstgenoemde „banken" resp.
f3 en f4 in den zak gestoken, zonder
te informeeren. Hoe talrijk zouden
de niets kwaads vermoedende men-
schen wel zijn, die door zulke hard
vochtige bedriegerij van hun laatste
veertjes geplukt zijn
„Ook op andere manier kan u het
laatste geldje uit den zak getooverd
worden.
„Gij schrijft op zoo'n advertentie
van geldaanbieding. Immers, het lijkt,
heel mooi 4 pCt., geen kosten voor
uit, geen borgen. Gij krijgt een al
lerbeleefdst schrijven terug van een
credietbank, verbanden aan een ad
ministratieve vereeniging. Mits gun
stige informatie, wordt u het geld
heel vrijgevig aangeboden, alleen wordt
ge verzocht even uw brandwaarborg
polis op te zenden, opdat een „akte
van cessie" kan opgemaakt worden,
die gij later dan teekenen kunt. Die
akte wordt een borg op uw meubi
lair begrijpt u Na een paar dagen
komt de blijde tijding, dat de infor
matiën zóó gunstig waren, dat „het
bestuur" reeds uwe aanvrage heeft
goedgekeurd. Zal daaraan voldaan
worden, dan moet u, al is het maar
voor één jaar, lid van bovengenoemde
administratieve vereeniging worden.
Dat lidmaatschap kost f 5, en dit be
drag moet per postbewijs toegezonden
worden, daar gij anders van de lijst
geroyeerd wordt, ondanks de gunstige
informaties, want er zijn vele aanvra
gen. Gij loopt er in, want ge stuurt
de f5. Heel spoedig krijgt ge bericht,
dat ge onder No. 1203 ingeschreven
bent. Als lid der vereeniging", kunt ge
daarvoor kosteloos advies krijgen bij
haren rechtskundige. Ook ontvangt
ge uw polis terug, en terloops wordt
u gezegd, dat" de bewuste vraag ten
spoedigste wordt beantwoord". Ver
der hoort ge niets meer. De f5 zijn
binnen en daarmee is de zaak af. Op
deze en dergelijke manieren wordt
menigeen de dupe van een oplichrers-
fir ma.
„Zijt ge in oogenblikkelijke geld
verlegenheid, zoek in uw eigen om
geving om hulp of neem een ver
trouwd man met kennis van zaken,
die u zeker aan een goed adres zal
helpen. Daar zit juist een groote
foutDe goede crediet-instellingen
adverteeren maar weinig en sober in
onze volkscouranten en de onbetrouw
bare daarin juist heel druk; in dat
water zwemmen de arme vischjes, die
in het bedriegelijke aas wel willen
willen bijten.
„Ook vindt men in „De Voorhoede"
geregeld advertenties van geldaanbie
ding met verplichte levensverzekering.
Die zijn in het algemeen wel be
trouwbaar, maar hier ook een leelijke
schaduwzijde, 't Is waar men wordt
ooger.blikkelijk uit zijn geldverlegen
heid gered, maar men moet het on
dervonden hebben, hoe uiterst zwaar
het valt op de bepaalde dagen, aan
zijn driedubbele verplichting te vol
doen aflossen, rente betalen en be
trekkelijk zware premie afdoen."
Het R. K. Huisgezin schrijft
Zelfkennis
De hee-r Frans Netscher door de
vrijzinnigen i:i liet District Zaandam
candidaat gesteld, heeft de candida-
tuur niet aanvaard omdat hij bij na
dere overweging tot het inzicht is ge
komen, dat zijn caudidatuur niet ge
acht kan worden te zijn in het be
lang der vrijzinnige partijen.
Waarschijnlijk zou de heer Net-
schers, had hij de candidatuur aan
vaard, in herstemming zijn gekomen
met den heer Duijs, en hoe weinig
reden de rechterzijde ook heeft met
dezen heer (de heer Duys is Sociaal
Democraat) ingenomen te zijn, ware
het van haar (dat is de rechterzijde)
toch te veel gevergd te verlangen dat
zij een verwoed aniiclericaalals de heer
Netscher aan de overwinning zou heb
ben geholpen.
Dus zegt „Het Huisgezin", liever
een sociaal Demecraat, dan een anti-
clericaal.
Dus liever een revolutionnair, dan
een Koningsgezinde Dat is dan die
zoo hooggeroemde Christelijke regee
ring in wiens handen alleen ons Vor
stenhuis heet veilig te zijn.
Dit vorenstaande en deze laatste ge
volgtrekking werd ons ter plaatsing
aangeboden.
We zouden nog deze gevolgtrekking
kunnen maken voor het Kamerdistrict
Hontenisse, die de „Toekomst" eeni-
gen tijd geleden bevattedat onze
Christelijke Regeering liever tien so
ciaal democraten ziet gekozen dan één
van Dalsum.
o—
Plan
MIDDELBURG.
Tentoonstelling YsmZeeuwsche kleeder
drachten, woningen meubelen,
volkskunst, gebruiken enz.
Aan leden van hel eere-comiié, van
het uitvoerend comité en de
correspondeerende leden.
Woensdag 19 Februari 1913 is door
het Uitvoerend Comité eene vergade
ring' gehouden.
Omtrent de inzendingen werden
verblijdende mededeeiingen gedaan.
Voor Walcheren zal worden
ingericht eene kamer met meubelen,
voor een groot deel afkomstig uit
Nieuw- en St. Joosland, huishoude
lijke artikelen en wandversieringen,
a's bij de landbouwers in gebruik.
Een Arnemuidsche visscher zal zich
daar onledig houden met houtsnijden,
eene visschersvrouw met breien.
Z u i d-B e v e 1 a n d komt uit met
twee kamerseene antieke, met
schoorsteen, bedstede en verder meu
bilair uit de 17e eeuw, o.m. een
spinnewiel, bediend door een boerin
netje in oude drachten eene mo
derne kamer, waarin meisjes in het
nationale costuum zich zullen ver
meien met naai- en breiwerk of huis
houdelijke bezigheden.
Het vierde district levert
alle benoodigdheden, vooral mooi
koperwerk, voor eene kamer, waarin
Cadzandsche meisjes van de Sluische
school kantwerk zullen maken.
Het vijfde district deed ook
reeds toezegging van belangrijke in
zendingen, waaronder oude costumes.
Waarschijnlijk zullen een klompenma
ker en eene borduurster komen wer
ken.
T h o 1 e n zal eene complete muts
met toebehooren leveren.
Verscheidene gemeenten beloofden
kaarten, plattegronden, gravures, be
kers, drinkschalen, medailles enz.
Voorts zal een groote collectie voor
werpen (vaandels, medailles, halsket
tingen enz.) een indruk geven van
het werken der handboogschutterijen,
gilden en andere vereenigingen uit
vroegeren tijd.
Onder de voorwerpen, in de twee
vorige alineas bedoeld, zijn er van
zeer groot belang, o.m. een drinkbeker
ter waarde van f3000 en een gouden
keten van de orde van St. Michel ter
waarde van f 5000.
Een speelwagen uit Cadzand zal
waarschijnlijk als pedant krijgen een
dito uit Zuid-Beveland, terwijl uit
datzelfde eiland eene sjees op riemen
en uit Walcheren de oudst bekende
boerenwagen worden gewacht.
Philippine richt eene eollec-
tieve zending betreffende mosselteelt
in.
Door 67 gemeenten werden bijdra
gen toegezegd tot een bedrag van
f863; 40 gemeenten geven nietsvan
1 moet nog bericht komen.
In het waarborgfonds is door par
ticulieren reeds geteekend tot een be
drag van f3925; zooals bekend tee-
kende de provincie voor f2500 en de
gemeente Middelburg f 1000.
Naar aanleiding van de besprekin
gen in de laatstgehouden algemeene
vergadering, was eene oproeping ge
richt tot alle Zeeuwsche schilders en
tcekenaars, om een ontwerp voor eene
reclameplaat te leveren. Acht ont
werpen waren ingekomen. Bij stem
ming met gesloten briefjes werd toe
gekend een prijs van f 50 voor het
best gekeurde ontwerp aan den heer
lan Heyse te Middelburg en een van
f 25 voor het ontwerp, dat ter repro
ductie werd gekozen, aan een heer
F. P. Dhuy Cz. te Middelburg.
Dit ontwerp zal gebruikt worden
voor plakbiljetten, sluitzegels, brief
kaarten en vouwkaarten.
Van de Centrale Commissie is toe
zegging ontvangen, dat, indien aan
enkele voorwaarden wordt voldaan,
subsidie kan worden verkregen voor
de instelling van automobieldiensten.
Wij vertrouwen dat U met ons,
dankbaar voor het verkregen resultaat,
nog niet voldaan zal zijn. Er -is nog
veel meer moois in de Provincie, dat
we gaarne zullen zien. Mogen we U
allen nog eens opwekken tot ver
nieuwde werkzaamheid
Ook het waarborgfonds bevelen wij
nog ten zeerste bij U aan.
Hoogachtend,
DEN BOUWMEESTER, Voorzitter.
HARTMAN, Eerste Secretaris.
Het Vrije Woord voor
Abonnés.
o
Mijnheer de Redacteur 1
verzoeke beleefd een plaatsje in Uw
veelgelezen blad „De Volkswil" voor
het ondervolgende, bij voorbaat mijn
hartelijken dank.
Die kiesplicht.
Nu wij als het ware staan aan den
vooravond van het gewichtige kies-
tijdperk, zal het alle lezers van dit
blad met voldoening vervuilen, door
drongen te zijn van de taak die op
hen rust, en de plicht die op hen
wacht. Zij moeten reeds lang, ja
zelfs jaren te voren, den candidal in
't oog hebben, waarvan in he} alge
meen bekend is, dat door hem de
belangen van een ieder in het alge
meen, zonder onderscheid van per
soon of partij worden behartigd. Dus,
als de gewichtige dag is aangebroken,
niet meer angstvallig U zelf de vraag
stellenWie zal ik kiezen Of U
door anderen de vraag laten stellen
Wien kiest gij Zijt gij kiesrechtig,
dan rust er een tweevoudige plicht op
Ugij moet stemmen en gij moet
goed stemmen. Gij moet goed
stemmen. Kiesrecht is kiesplicht, vooral
in de gewichtige strijdvragen van on
zen tijd. De ondervinding leert het.
Van ééne stem kan alles afhangen
ééne stem meer of minder kan beslis
sen, welke candidaat er door komt.
Hebt gij dien plicht telkens trouw ver
vuld Hoevelen zijn er immers, die
hunnen kiesplicht niet vervullen door
beuzelachtige voorwendsels en uit
vluchten. Zij hebben geen tijd zij
zien tegen de moeite op het weder
is te slecht; ééne stem helpt toch
niet als de candidaat kans van slagen
had, enz.... Wat baat het, dat men
scheldt en schimpt over de regeering,
de kamers, de wetten, de ministers,
wanneer men zelf te laf en te lui is
om te gaan stemmen„Wat praat
gij altijd I" zeide een beroemd rede
naar in eene volksvergadering te Pa
rijs, „komt op ter stemming, dan zijt
gij mannen," „Een stem meer of
minder geeft niets," zegt menigeen en
blijft thuis. Weet ge dit te voren
Wie kan dit vooruit zeggen Leeren
de feiten niet het tegendeel „Stem
men kost tijd, moeite en geld," zegt
een ander. Is dan de goec'e zaak geen
offertje waard Heeft men iets zon
der moeite Maken onze vijanden
ons in deze niet beschaamd Zij
ontzien immers geen offers, geenen
tijd, geen geld, om hun doel ie be
reiken.
Hoe verdeeld zij ook zijn, als het
geldt den persoon te bestrijden, die
ongeoorloofde handelingen in het
daglicht stelt, dan staan zij aaneen
gesloten als één man. „Waartoe dat
eeuwige kiezen 1" Het wordt toch
niet beter." Maar aan wie ligt de
schuld, dat het niet beter wordt Aan
hen die niets doen, die om persoon
lijkheden, omdat zij zich gekrenkt ge
voelen, op deze of genen niet willen
stemmen. „Laat ieder zijn plicht doen
en op zijnen post staan, dan zal hit
wel beter worden."
„Ik zou wel gaan stemmen", meent
weer een ander, maar op hem stem
ik niet, „is dat een candidaatWaar
om wilt gij niet op hem stemmen!
om persoonlijkheden niet waar? Gij
hebt iets met hem gehad, gij moogt
hem niet lijden, uwe menschelijke
ijdelheid is gekrenkt, uwe familie ligt
met de zijne overhoop, hij is een con
current van U. Maar moet ge dan
de goede zaak niet boven persoon
lijke, dikwijls niets beduidende mo
tieven stellen Is uwe persoonlijke
verhouding tegenover eenencancidaat
Jeden genoeg om uwen burgerplicht
niet te doen.
Gij moet niet alleen stemmen, maar
gij moet goed stemmen als gij slecht
stemt, da} wil zeggen, als gij mannen
kiest, die de belangen des volks, ze
delijkheid en maatschappij niet behar
tigen en voorstaan, dan maakt gij U
schuldig, omdat gij dan tot het kwaad
medewerkt, dat zij doen. In de han
den der kiezers ligt het zedelijke en
maatschappelijke welzijn van stad en
land. De leden van den gemeente
raad en van de Staten-Generaal, die
zij kiezen, maken de wetten en zitten
aan het roer van het slaatschip. Wan
neer de kiezers eenigszins kunnen
voorzien, dat de afgevaardigden'On
verstandige of onzedelijke wetten ma
ken, dan zijn zij daarvoor verantwoor
delijk. Kies dus geen mannen die de
belangen des volks niet voorstaan, of
waarvan te voorzien is dat zij onver
standige of onzedelijke wetten zouden
maken. Kunt gij niet op iemand
stemmen die U bepaald aan het hart
ligt, omdat die candidaat volstrekt
geen kans tot slagen heeft, stem dan
tenminsten op iemand, die rechtlie-
vendhetd en karakter bezit. En wan
neer gij zelf niet kunt uitmaken, wel
ken candidaat gij moet kiezen, raad
pleeg dan andere verstandige lieden,
die het weten kunnen, en laat U door
hen leiden.
Weiger nooit uit kleingeestigheid,
persoonlijkheid of eigen beiang uwen
stem aan den goeden candidaat, maar
stel altijd uit plichib scf en geweten
het algemeen belang boven het uwe.
U mijnheer de redacteur nogmaals
mijn hartelijke dank voor de opname
van vorenstaande schrijven.
EEN KIEZER VOOR 1913.
o—
Quo Vadis Domine.
„Waarheen Heer
Mijnheer de Redacteur
We hebben nu van R. K. zijde voor
de a.s. verkiezingen reeds op het
menu
le. het bidden door kindertjes voor
den goeden uitslag der verkiezingen,
d.w.z. voor de overwinning van de
God-tergende Coaiitie
2e. we hebben ook van dezelfde
zijde een schrijven (een net en geloo-
vig Katholiek schaamt zich de oogen
uit het hoofd bij het lezen) in een
blaadje genaamd „De Kath. Familie"
een schrijven beneden critiek;
3e. onlangs werden we vergast op
een lied met als dichteres een re
ligieuze (zuster Teresa), en als com
ponist een pater (L. W. A. Schoen
makers). Het is een verkiezingslied,
getiteld: „Tot 't Goddelijk Hart."
We zullen de woorden uitschakelen,
wa'gelijk als we zijn van zulk mis
selijk gedoe.
Bij het lezen van al dat moois dacht
ik zoozou nu toch eindelijk de
Hooge Geestelijkheid niet eens gaan
ingrijpen? Zou ze nu toch niet eens
paal en perk gaan stellen aan al die
opvoedkunde?? 't Werd dacht ik
zoo, meer dan hoog tijd.
Doch ook die illusie is me beno
men.
Wat toch lazen we in het R. K.
Dagblad „Het Huisgezin"
„Op voorschrift van het Doorluch
tig Episcopaat zullen de Geestelijken
„in de Mis bidden de „Oratio Pro
„quacumque necesfitate" voor het wel
slagen der verkiezingen.
De Oversten der Moederhuizen, zoo
vrouwelijke als mannelijke, zijn uit-
genoodigd, hun onderhoorigen naar
goedvinden te laten bidden voor de
zelfde gewichtige aangelegenheid.
Verbeeld je
De Hooge R. K. Geestelijkheid laat
mede bidden voor de overwinning der
volgelingen van Calvijn, die toch ons
wordt voorgesteld als de afvallige
priester
Of Mr. Petrus de trouwe volge
ling van die mijnheer Calvijn die
H. Mis ook zal bijwonen
QUO VADIS DOMINE.
Terneuzen, Maart 1913.
o
Mijnheer de Redacteur
Ik lees in de Volkswil, dat een pa
ter in de Kerstpreek te St. Jansteen
sprak, dat een daar algemeen verspreid
blad doortrokken is van Protestantisme.
Wil ik U eens in een enkel woord
mijne gedachte zeggen Nu dan, ik
denk dat de geestelijken in Huist pro
testanten zijn, want zij protesteeeren
door hunne daad tegen de vermaning
van den Paus, die hun verbiedt zich
uiet politiek te bemoeien, en daardoor
zeiten zij da hun toevertrouwde zielen
ook tegen den Paus op.
Maar misschien bedoelde die Pater
met zijn doortrokken van protestan
tisme wel, dat de Volkswil protesteert
tegen de kliek, en als dit zoo is, dan
hoop ik, dat alle Zeeuwen, ongeacht
of ze zijn Protestant of Katholiek, aan
dit protestantisme dezen zomer mede
zullen doen, want dan zal het een
hcele opruiming geven en waarmede
ieder zal gebaat zijn.
Mijn dank voor de plaatsing.
B. de Gr.
Blitar.
o
Paris, den 5 Maart 1913.
Mijnheer de Redacteur
gelieve de goedheid te hebben deze
regels in het Vrije Woord te willen
plaatsen, daar ik ook iets wil bekend
maken, hoe het hier in Parijs ook al
gaat met.de Vlamingen. Wat er ge
daan wordt om vooraan te staan bij
den chef van het werk. Als zij een
hesp mee gebracht hebben van huis,
dan gebeurt het hier dikwijls dat zij
die hier aan den chef geven en dat
huider dan zelf droog brood eten.
Maar dan zijn zij toch de lievelingen
van den chef, dan zien wij dikwijls
dat wij die niet geven, dat wij eerst
aan de poort gesmeten worden en dat
die hespmannen blijven tot den laat
ste n man.
Zoo dus dat er ook al onderkrui
pers zijn van ulder kameraden.
Hartelijk dankend voor de plaats
ruimte.
G. V.