Rechtzaken.
INEENSTORTING DEI PARTIJEN.
In druk verschenen.
Van alles vrat.
Sandanski had dus gelijk gehad.
Waarom was die ontzettende verschrik
kelijke sanatische misdaad gepleegd
Hoe waanzinnig was het grauw dat
de Turken van die euve daad betichtte.
Waarom zouden de Turken hun eigen
makkers willen vermoorden. En bo
vendien hadden de Turken nooit met
bommen gewerkt, dat deden alleen de
comitadjes.
Denk ik nog terug aan de verschrik
king van die dagen ben ik blij op
veiliger bodem te staan, al is hel dan
ook op het dek der „Melpomece" die
stevent door den mijngordel van Kara
Burna. Ik ben gelukkig naar bed te
kunnen gaan zonder een revolver on
der mijn hoofdkussen behoeven le
leggen".
Be rechtspersoonlijkheid der
Rijkspostspaarbank.
Het Openbaar Ministerie bij het
Gerechtshof te Amsterdam, waargeno
men door den advocaat-generaal mr.
P. de Josselin de Jong, nam
heden conclusie in de civiele proce
dure betreffende terugbetaling van het
op een spaarbankboekje gestorte be
drag, welk bedrag door den toenma-
ligen brievengaarder van Halfweg
verduisterd was. Bij deze procedure
kwam, naar men zich herinnert, aan
de orde de vraag of de Rijkspost
spaarbank rechtspersoonlijkheid bezit.
De rechtbank te Amsterdam had, bij
vonnis van 8 Januari 1912, de vorde
ring toegewezen en tevens uitgemaakt,
dat de Rijkspostspaarbank rechtsper
soonlijkheid bezit.
Van de pleidooien in hooger be
roep van het Gerechtshof gehouden
door mr. Thorbecke uit 's-Gra-
venhage, voor den Staat der Nederlan
den en de Rijkspostspaarbank, en
door mr. Th iel, uit Haarlem, voor
de erfgenamen van de inlegster, heb
ben wij in ons avondblad van 15
November j.I. verslag gegeven.
Mr. De Josselin de Jong
stelde in zijn conclusie voorop, dat
het voor de toewijziging der vordering
niet strikt noodzakelijk is, dat het
Hof de rechtspersoonlijkheid der
spaarbank aanneemt.
Reeds als curator in een faillisse
ment heeft spr. vroeger tegenover den
directeur der spaarbank aangevoerd,
dat de Rijkspostspaarbank geen rechts
persoonlijkheid heeft. Dit blijkt ook
uit den considerans der spaarbankwet
van 1880, waarin gezegd werd, dat
het wenschelijk was de gelegendheid
tot sparen uit te breiden door een
rijksinstelling. Die wet is te beschou
wen als een voorbode der zoogenaamde
sociale wetten.
De Rijkspostspaarbank is een rijks
instelling door ambtenaren beheerd.
Zij vertoont eenige overeenkomst met
het Gerechtshof, den Raad van State,
de Algemeene Rekenkamer, die wel
publiek-rechteiijke lichamen zijn, maar
geen rechtspersoonlijkheid bezitten.
Alen dient de zaak zoo te beschou
wen dat de Staat het bedrijf uitoefent.
Uit de artt. 17, 18 en 20 der spaar
bankwet (o.a. betreffende het reserve
fonds) behoeft volgens spr. niet te
blijken, dat de bank een zelfstandig
rechtssubject is met eigen vermogen.
Men heeft alleen haar administratie
afzonderlijk willen houden van de
verdere landsadministratie. Spr. gaat
niet mee met het standpunt van den
Staat en de spaarbank in deze proce
dure, dat de rechtbank in deze on
bevoegd zou zijn.
Ook uit de Memorie van Toelich
ting, bij de spaarbankwet, uit de
Memorie van Antwoord en uit de be
raadslagingen, blijkt dat de spaarbank
geen rechtspersoon is. Zoo wordt
daarin gezegd, dat haar beheer een
onderdeel vormt van het algemeen
beheer der rijksschatkist, en dat de
bank onder controle staat van de Al
gemeene Rekenkamer.
De spaarbank is te beschouwen
als een staatsbedrijf, gelijk deze zijn
geregeld bij de wet van 16 Februari
1912. Daaronder vallen de artillerie
inrichtingen en de Rijksmunt, die geen
rechtspersoonlijkheid bezitten.
Uit het ontwerp tot wijziging der
spaarbankwet blijkt ook dat de toe
komstige wetgever zich de spaarbank
heeft voor te stellen als een Rijks
instelling.
Voorts betoogde spr. nog, dat de
inlage op het spaarbankboekje de
rechtsgrond is, waarop de terugvor
dering is gebaseerd, en merkte hij o.
a. op, dat door de appellanten (Staat
en Spaarbank) niet is gesteld, dat de
terugbetaling heeft plaats gehad.
Appellanten vo ren aan, dat de roe
keloosheid der eischers oorzaak is,
dat de terugbetaling wordt geweigerd.
Weliswaar is door hun roekeloosheid
de verduistering daarmede verge-
I makkelijkt, maar daarmede is de be-
talingsplicht niet opgeheven. Wellicht
zou echter de Staat een eisch tot
schadevergoeding kunnen instellen uit
dien hoofde.
Ten slotte meende spr., dat de Staat
in aanmerking komt voor veroordeeling
in de proceskosten.
Spr. concludeerde derhalve tot be
krachtiging van 't vonnis der rechtbank
met deze wijziging echter, dat de
Staat zal worden veroordeeld in de
kosten van het geding.
Het Hof zal op 3 Januari arrest
wijzen.
Handelsblad.
Francois Delaisi. De Demo
cratie en de Financiers de
werkelijke Meesters der wereld.
In verkorten vorm bewerkt
door F. Domela Nieuwen-
huis. Uitgaven W. ten Hoom,
Amsterdam.
De bijval, welke de verschijning
in ons blad dezer verkorte bewerking
van de hiervoren genoemde fransche
brochure van Francois Delaisi mocht
vinden, is aanleiding geweest dat
tot een alzonderlijke uitgave werd
besloten, welke voor den luttelen
prijs van 10 ct thans binnen ieders
bereik is gesteld. Gaarne brengen
wij deze uitgave onder de aan
dacht onzer lezers, 't Betreft hier
toch een hoogst belangrijk en van
grooteoprechtheid getuigend geschritt,
dat een duidelijk en vertrouwbaar
inzicht biedt van de geheimen die
er schuilen achter de staatspolitiek
en de daardoor beheerscht wordende
ingewikkelde samenstelling der re-
geermachine. Behandelt het boekje
uitsluitend den staathuishoudkundi
gen toestand van Frankrijk, men
zal toch licht begrijpen, dat die
toestand, voor wat betreft de hoofd
punten, waarom het eigenlijk gaat,
al net eender is als bij ons en in
alle andere landen, waar hei parle
mentaire stelsel wordt gehuldigd.
Daardoor verkrijgt dit boekje dan
ook een zeer actueele waarde, die
het ook voor ons, Nederlanders,
aantrekkelijk en leerzaam doet zijn.
Weinigen toch weten zich een juist
denkbeeld te vormen, hoe in 't
algemeen achter de regeeringscoulis-
sen het huishouden van den Staat
wordt geregeld en bestuurd en zij,
die de regeering uitmakeD, slechts
de marionetten zijn in handen van
een groep draadtrekkers, die de
eigenlijke macht in den Staat ver
tegenwoordigen Weinigen ook, die
met bewuste helderheid begrij[en
hoe het parlement, waar rechtsche
en linksche partijen over de politiek
kibbelen, zich verhoudt tot die on
zichtbare macht, die met de z.g.
volkssouvereiniteit den spot drijft
„De souvereiniteit des volks is maar
een fiktie, de democratie een leugen,
de verovering der politieke macht
door het stembiljet een beetnemerij-4,
zegt dan ook Delaisi terecht. Want
dit is volkomen waar. Het zijn de
financiers alleen, die achter de
schermen regeeren.
En dit toont Delaisi zoo over
tuigend aan, en staalt zulks onder
voorlegging van zulke verpletterende
bewijzen, dat inderdaad zijn boekje
voor velen een openbaring zal we
zen. Er zijn ia den loop der tijden
al eens meer soortgelijke vlug
schriften verschenen in ons laud, die
trachtten duidelijk te maken, hoe
ons land geregeerd wordt en waar
de miilioenen blijven, die door de
natie in belastingen worden opge
bracht tot het onderhoud van den
Staat, doch geen dier geschrif
ten heeft zoodanig de waarheid kan
nen benaderen en de coulissenge-
heimen in hare volle corrupte be-
teekenis zoo volledig aan 't licht
duen treden ab thans Delaisi dit
doet, die zonder twyfel daarvoor dan
ook uitstekend gedocumenteerd moet
zijn.
Wie zich dus interesseert voor de
belangen van ons staatshuishouden
en meer dan oppervlakkig weten 1
wil hoe het raderwerk in elkaar zit
en hoe wetten, waarmede groote fi-
nancieële belangen zijn gemoeid, tot
stand komen of worden verworpen
niet door den wil eener Kamer
meerderheid maar op de geheime
wenken eener onzichtbare macht, die
van uit hare bankpaleizen haar veto
decreteert, die leze en bestudeere
dit boekje, 't Kan niet genoeg zelfs
gelezen worden, want vooral met het
oog op 1913, is 't wel nood:g, dat
de hersens der kiezers eens wat meer
opengaan om te kunnen begrijpen
welke een fatale en walgende knoei-
comedie au fond heel 't parlamen-
tarisme en de staats-politiek is. We
wenschen deze brochure dan ook in
veler handen.
Controleur.
We nemen het bovenstaande over,
omdat we de brochure hebben ge
lezen, en ze is het lezen waard.
We hebben enkele exemplaren laten
komen, en wie er belang in stelt,
kan ze van ons voor 10 cent per
exemplaar overnemen.
KAMERVERKIEZINGEN 1913.
1. De heer KI. de Vries genoemd
als voorloopig candidaat voor de
de Tweede Kamer in het district Veen-
dam naast zijn partijgenoot den heer
Herman Snijders heeft uit het buiten
land bericht gezonden in deze om
standigheden geen definitieve candi-
datuur te willen aanvaarden.
Amstelbode.
(Uit dit bericht blijkt toch, dat er
onder de Vrijzinnig Democraten in
Veendam geen eenheid is, ook, omdat
eerst was gevraagd aan Frans Net-
schers, die weigerde candidaat te zijn
tegenover een partijgenoot).
2. Utrecht I.
Naar aanleiding van de pogingen,
in Utrecht in het werk gesteld, om
een candidatuur aan jhr. mr. Van Kar-
nebeek aan te bieden, heeft „De Fak
kel" geïnformeerd, of de heer Van
Karnebeek die candidatuur zou aan
vaarden. Deze antwoordde met een
verwijzing naar zijn rede, op de Bonds
vergadering der Vrije Liberalen uitge
sproken, waarin hij o.m. zeide„dat
hij onder de huidige conjunctuur niet
meer beschikbaar is voor de a.s. ver
kiezingen der Tweede Kamer."
(Uit dit bericht blijkt, dat het libe
rale Kamerlid Jhr. van Karnebeek ge
noeg heeft van het partijgekonkel en
van de parlementaire comedie.)
3. KamerYerkiezingen in 1913.
Naar aanleiding van het bericht
van de „N. R. C.", dat in Waalwijk-
het voornemen bestaat, daar den vrij -
katholiek H. Zeegers van de Poll can
didaat te stellen, heeft de „Echo van
het Zuiden" den heer Zeegers van de
Poll zijne meening gevraagd. „Hij
deelde mede, dat het niet in zijne be
doeling lag tegenover mr. Loeff eene
eventueele candidatuur te aanvaarden.
Iets anders zou het zijn, indien mr.
Loeff in een ander district eventueel
zou worden gekozen, en zijne benoe
ming aldaar aannam."
(Al wil die heer Zeegers geen can
didaat zijn tegen den heer Loeff zoo
blijkt toch uit alles, dat er in de ka
tholieke partij van het distrikt Waal
wijk is, „wat men in Amsterdam noemt
„hommeles".)
4. De zetel van Assen.
Maandagavond der vorige week is
te Assen, naar de N. R. Ct. meldt,
een openbare vergadering gehouden
om te komen tot oprichting van een
Vrijzinnige kiesvereeniging, met het
doel om tegenover mr. Treub, candi
daat van de Vrijzinnige kiesvereeniging
een candidaat voor de Tweede Kamer te
stellen, die voorstander is van Staats-
pensionneering. Bij de gedachtenwis-
seling wees mr. J. G. C. Joosting,
voorzitter van de Vrijz. Dem. kiesver
eeniging, op de samenwerking van de
Vrijzinnige partijen en op het gevaar
dat ontstaat door daarin verdeeldheid
te brengen. De voorzitter van het
comité, de heer A. C Boithekker, zag
geen gevaar in versnippering van
stemmen, omdat er geen kans bestaat,
dat men in het district Assen van
rechts de meerderheid zal verkrijgen.
Waar mr. Treub zich, volgens den
voorzitter, vierkant tegen de staatspen-
sionneering heeft verklaard, meende
het comité gerust een voorstander te
kunnen candideeren. Mr. Joosting
l wees op ver-chillende bezwaren, die
daaraan zijn verbonden. Gevraagd
1 werd, wat men zou doen als mr. Treub
de candidatuur aanvaardde. Het comité
was van oordeel, dat de op te rich
ten vereeniging zich hierover moest
uitspreken. De heer G. C. Lunsingh
Meijer gaf ten slotte in overweging
om de beslissing over de oprichting
der kiesvereeniging aan te houden, tot
de heer Treub zich over de aanvaar
ding van de candidatuur heeft uitge
laten. De heer H. Bennink meende,
dat dit niet noodig is, waar de heer
Treub zich als tegenstander van staats-
pensionneering heeft doen kennen. De
heer Lunsingh Meijer zeide nader, dat
de heer Treub zich toch verklaard
heeft voor ouderdomsverzorging.
Over al of niet oprichting van de
kiesvereeniging werd, in verband met
de weinige belangstelling nog niets
besloten er zal nogmaals een verga
dering bijeengeroepen worden.
(Hier in Assen biijkt dus de eenheid
der Vrijzinnigen ook wel wat te wen
schen overlaat. Het geheele vrijzin
nige doel voor Staatspensior.eering is
niet anders dan een misdadig come-
diespel, en de heer Treub wenscht als
eerlijk man aan dit volksbedrog niet
mede te doen. Vandaar de poging
der eigen partijgenooten om hem als
Kamerlid te wippen.)
5. Kamerverkiezing 1913.
Verschillende afdeelingen van den
Bond voor Staatspensionneering in
Friesland besloten vóór de Kamerver
kiezing de verschillende candidaten te
laten optreden, om dier.gene aan te
bevelen, die het dichtst bij de begin
selen van den Bond staat. Het comité
van actie heeft aan dat besluit zijn
goedkeuring onthouden, het acht der
gelijke actie op politiek terrein ver
keerd en verzoekt de afdeelingen niet
aldus te handelen.
Dit besluit van het comité valt bij
sommige afdeelingen in slechte aarde,
vooral in die, waarin het socialistisch
element sterk vertegenv/oordigd is.
Sommige hebben dan ook reeds be
sloten zich niet te storen aan de
waarschuwing van het comité van
actie. (N. Ct.)
(De Bond van Staatspensioneering
is wel niet wat men noemt eene par
tij, doch door zijn optreden telkens bij
de verkiezingen mag men hem wel
degelijk een partij noemen. Ook in
deze zal dus niet de Bond als zoo
danig doch ieder op zich zelf optre
den, wat is een ineenstorting van een
daad van actie.)
6. Samenworking der vrijzinuigen.
Het is natuurlijk niet toevallig, dat in
de aflevering van „Onze Eeuw", waarin
prof. Van d. Vlugt afscheid als redacteur
neemt van zijn lezers, omdat hem de
concentratie onwelgevallig is, mr. W.
H. de Beaufort het nut en de nood
zakelijkheid van de samenwerking van
de vrijzinnigen tracht aan te toonen
(Alzoo begint een artikel in het
Handelsblad van 4 December. Prof.
van der Vlugt was vroeger liberaal
Kamerlid voor Leiden.)
De liberale kiesvereeniging te
Enkhuizen heeft voor de Tweede Ka
merverkiezing in 1913 candidaat ge
steld jhr. R. de Muralt, te Zierikzee.
Mulst.
Dr. Klos, die van Hulst is verhuisd
naar Nisse, heeft dit gedaan, naar we
van ter zijde vernamen, omdat hij het
niet langer kon verdragen hier in
Hulst zoo te worden beleedigd.
Omdat hij een bekwaam geneesheer
is wilde menigeen, ook in Hulst, zijne
diensten inroepen. Doch omdat hij
was protestant durfde menigeen, ge
zien de ongeschreven inquisitie in
Hulst, dit niet openlijk te doen, en
kwamen de lui in Hulst 's avonds zijn
hulp inroepen, opdat het niet zou
worden gezien.
De Hulstenaars begrijpen niet de
beleediging, die zij op dergelijke wijze
aandoen aan een wetenschappelijk
man, en meenen nog dat ze flinke
menschen zijn, als ze, als niemand
het ziet, durven te komen bij den ge
neesheer dien ze vertrouwen.
Het fs een onbegrijpelijke zielstoe
stand.
Deze zelfde toestand was in Jeru
zalem tijdens het leven van Christus
op aarde We weten dit uit de Schrift,
waar we lezen dat de raadsheer Ni-
codemus Hem bezocht in den nacht
om niet te worden gezien, en zoo uit
meer gegevens.
Die zielstoestand wijst op den geest,
die dikwijls wordt beschreven in de
Missieverhalen uit midden-Afrika. Die
lui daar gelöoven aan een goeden geest
en een kwaden geest, en zij rede
neeren zoode goede geest doet ons
geen kwaad, dus hem moeten we ons
niet te veel aantrekken den kwaden
geest moeten we de vriend houden
opdat hij ons geen kwaad zal doen.
Dat deze geest is in een geheel katho
lieke bevolking is geen eer voor den
katholieken naam, doch de schande
valt terug op de zoogenaamde over
heden, die vroeger en nu door dwang
hebben geregeerd en een schrikbe
wind hebben gevoerd en nog voeren
van de droge guillotine (onbloedige
moord.)
En de tegenstelling
Sander Janssens gaat vrij uit, zingt
op het koor, verkeert met de geeste
lijkheid, alsof wat is gebeurd van
geen belang is.
Er is iets in Hulst dat niet klopt.
De Sfotarisvan £)alsum
inarseh, miiziek van iS.
«5e CJi'ael', woor«len van
E. «Sc StoSiïieleere, ts In
«Insk ver*eEieness. He Si-
leSpagsna heeft liet por
tret van STolaris van
£>al«uim. Omdat er geen
winst wordt heoogd is de
prijs gesteld opSOet. per
staik.
Te verkrijgen bij den
heer 31. liieboom, win
kelier te Mulst in «le
lüierkaaïstraat.
Afwezig blijven.
O
De Tijd geeft een lijstje van ver
zuimen der Heeren Kamerleden in het
zittingjaar 191!—1912, loopende over
109 vergaderingen.
De meeste verzuimen heeft de af
gevaardigde van Oostburg nl. 52,
daarop volgen met 51 de afgevaardig
den van Beverwijk en Ridderkerk,
daarop met 4S die van Roermond. Er
zijn slechts 5 leden die geen enkele
zitting hebben verzuimd. De heer
Fruijtier komt met de heeren B!um en
de Aieester voor met 37 verzuimen.
De Notulen van 1824.
o
We ontvingen als Statenlid de no
tulen der vergadering van de Provin
ciale Staten van Zeeland van 1824.
Er werden toen vrij wat minder
zaken behandeld dan tegenwoordig.
De vergaderingen werden gehouden
op 6, 8, 10, 12 en 13 Juli, dus in den
regel met een dag tusschenruimte, en
dus bleef men eene geheele week
achtereen bijeen. Zoo iets komt ons
eigentlijk veel beter voor dan zooals
het nu gaatnu is ailes haasten om
klaar te komen om den trein of de
boot te kunnen halen.
IN" oorlog" in slem SSalksHi.
Volgens officieele berichten uit Con-
stantinopel en Sofia is op 3 Decem
ber een wapenstilstand geteekend tus-
schen Turkije, Bulgarije, Servië en
Montenegro, en zullen op 13 Decem
ber te Londen de vredesonderhande
lingen beginnen.
Griekenland doet aan dezen wa
penstilstand niet mede.
Het wegmoffelen der eigen taal.
Wij vernemen van iemand, die het
vertrek van het Nederlandsche Roode
Kruis (Afd. den Haag) heeft bijge
woond, dat op de spoorwagens met
groote roode letters stond „Croix
Rouge Neérlandaise et Bulgarie." De
verkeerdheid van dit gebruik of lie
ver misbruik eener vreemde taal is
des te opvallender, daar de trein niet
over Frankrijk maar over Duitschland
naar Bulgarije reed.
Voor wie was dat Fransche op
schrift dan bestemd? Toch voor de
Nederlanders niet, want vele aanwe
zigen drukten er hunne afkeuring over
uit. Ook voor Duitschers en Bulga
ren niet. Hier werd dus weer geof
ferd aan verouderde en niet meer te
verdedigen begrippen, waar eigen
taaifierheid in verzwolgen wordt.
o
Het uiet-vervolgen v«m processon-
yerbaal.
Bij de behandeling der gemeente-
begrooting voor 1913 te Amsterdam
deelde de burgemeester mede, dat
in voorbereiding was een conferentie
met de ambtenaren van het openbaar
ministerie bij het Kantongerecht in
zake het niet vervolgen van proces
sen-verbaal der politie.
Naar wij vernemen heeft deze con
ferentie Zaterdagmiddag ten Stadhuize
plaats gehad.
