Van alles wat.
boven staat,, Het vrijzinnige monster"
en daaronder „Liberale actie voor
Staatspensioneering". Die mijnheer
trapt onder zijn groote schoenen de
arme menschen dood.
Omtrent den Oud-minister en Oud
gouverneur van Suriname mr. Fock,
gevallen kamercandidaat voor Om
men, staat onder Grafschriften
Fock
Om in Ommen
Te kommen
Moet men zich krommen
En 't helpt nog niet, potd.
We hebben die geheele krant eens
gelezen en ons oordeel isdom en
lomp, goed voor de vuilnisbelt
Door middel van het Persbureau
waren we op ons grafschrift opmerk
zaam gemaakt.
In de ïAajaarszilüog der Stalen
van Zeeland
van 12/22 November komen volgens
de lijst der te behandelen zaken in
behandeling
Mededeeiing van Ged Staten, dat
de proeftijd om Vlissingen te nemen
als eindstation voor de lijn Zierikzee
voorbij is en zij den proef als mis
lukt beschouwen.
Voorstellen van Ged. Staten om aan
te houdenverzoeken van den Raad
van Serooskerke om voorschot tot
wegverbetering, verzoek van den R.
K. Boerenbond van Z.V.O.D. om sub
sidie voor proefvelden.
Voorstsl van Ged. Staten tot vast
stelling van een reglement op het
stellen van zekerheid door rekenplich-
tïge ambtenaren der provincie Zeeland
(inschrijving op grootboek kan wor
den vervangen door andere zekerheid).
Voorstel van Ged. Staten tot een
nieuw art. 93bis in het reglement op
de wegen en voetpaden bevoegd
heid geven om een weg tijdelijk of
voortdurend slechts van ééne zijde te
laten berijden.
Voorstel van Ged. Staten tot vast
stelling eener verordening tot het we
ren van inbreuken op het natuurschoon,
in artikel 1 staatHet is den eigenaar
of gebruiker van eenig onroerend goed
verboden: le daarop of daaraan te
hebben muren, getimmerten, borden
of andere voorwerpen, bestemd en ge
bezigd tot relcame2e het onroerend
goed op eenige andere wijze te bezi
gen tot reclame.ujn^art. 2 worden vrij
stellingen verleend, en in de art. 3,
4, 5, en 6 wordt dit alles nader uit
gewerkt.
Voorstellen van Ged. Staten tot toe
kennen van ten hoogste f 13000 aan de
gemeente Goes voor een gebouw voor
de Rijkslandbouwwinterschool, ten
hoogste van f6917 meer aan Krab-
bendijke voorden havendam, f 125 per
jaar subsidie aan de Vereeniging Am-
bachtsavondschool te St. Annaland.
Voorstellen van Ged. Staten tot af
wijzing van verzoeken 'van den Ned.
Wielrijdersbond om den weg Hulst
Walsoorden te verbeteren voor het
rijwiclverkeer (Deze Bond meent dat
het weinig zal kosten, doch Ged. Sta
ten schatten de kosten op de wijze
als de Bond het vraagt op een
f 100.000 1) den Raad van Vrouwe
polder om voorschot voor wegsver-
betering (op grond van beginsel van
niet voor de tweede maal subsidie
voor eenzelfden weg)den calatie-
meusen LeendertAbahampolder om
subsidie voor wegverbetering naar de
haven te Katsenkelen om adhaesie
te betuigen aan een plan van ver
schillende gemeenten te doen opne
men in het tramwegnet op Zuid-Be
veland.
Verslag der commissie voor de veer-
kwestie Wolpbaartsdijk-Kortgene, met
voorstel Ged. Staten om de veerrech-
ten te koopen of te huren.
Voorstel om de prov. stoomboot
Neuzen—Hoedekenskerke te laten ver
vallen.
Voorstellen van Ged. Staten tot in
trekking van de besluiten tot toeken
ning van:'f550 subsidie 1912 aan
Nisse, f800 subsidie 1912 aan Veere.
Voorstel van Ged. Staten tot wijzi
ging in het besluit tot subsidie voor
de los- en laadplaatsen te Neuzen,
(een jaar later laten ingaan).
Voorstel van Ged. Staten om vopr
f 2500 deel te nemen in het waarborg
fonds voor eene tentoonstelling van
Zeeuwsche kleederdrachten enz. in
1913 te Middelburg.
Voorstel van Ged. Staten om het
subsidie aan de afd. Zeeland van hetr
Nederl. rundveestamboek over te ver-
brengen op de Vereeniging tot verbe
tering van het rundvee in Zeeland.
Het bpgin der Turksche nederlaag.
De oorlogscorrespondent van de
„Daily Chronicle" bij het Turksche
hoofdkwartier te Tchorlu, Mr. Martin
Donohoe, heeft aan zijn blad een uit
voerig bericht gezonden over de ge
weldige nederlaag der Turksche troe
pen bij Luie Bourgas en hun ver
warde vlucht naar Tchorlu. Het be
richt werd per automobiel naar Con-
stantinopel gezonden, waar het den
2den November aankwam, vandaar
werd het per boot naar de Roemeen-
sche havenplaats Constanza gebracht,
waar het in den middag van den 3den
dezer arriveerde. Van hieruit werd
het naar Londen overgeseind.
Een onherroepelijke ramp, dus vangt
het bericht aan, heeft het Turksche
leger getroffen. Het heeft een ver
schrikkelijke en verbijsterende neder
laag geleden. Deze werd gevolgd
door een verwarde vlucht, die waar
schijnlijk zijn weerga in de geschie
denis niet vindt 'n vlucht, die later
in een wilde paniek overging die zich
spoedig aan de geheele Turksche strijd
macht mededeelde.
OP het oogenblik dat ik sein, zijn
de vier prachtige legercorpsen, die
Abdullah Pacha's leger vormen, on
herstelbaar- geslagen en gedecimeerd.
De verdedigingslinies sloegen wild
aooreengewarreld op de vlucht voor
de onweerstaanbaar voortdringende
Bulgaren en ik ben er benieuwd naar
hoe lang het zal duren voor de hoofd
stad zelf in de handen der verove
raars valt.
Het is de grootste Iegerramp ge
weest sedert den veldslag van Moek-
den, de grootste nederlaag, sinds die
van Sédan. Veertigduizend man, die
de keur vormden van Abdullah pacha's
troepen zijn gevallen, terwijl Abdul
lah Pacha zelf ternauwernood aan het
lot ontsnapte van de 75 percent van
zijn artilleristen, die gevangen wer
den gemaakt. Zijn manschappen sche
nen plotseling weg te smelten als
sneeuw voor de zon. De vernieti
ging eenmaal begonnen, werd alge
meen. Brigades werden regimenten,
regimenten compagnies, compagnies
werden kleine groepen, totdat alle sa
menhang verdween, en de demorali
satie volledig werd. Slechts bij ver
strooide troepjes vond het leger zijn
weg terug naar Tcholru, terwijl, de
Bulgaarsche artillerie ze geweldig be
stookte en duizenden neervelde.
Om het gelijke van een dergelijke
ramp te vinden moet men teruggaan
tot Napoleon's gedenkwaardigen terug
tocht van Moskou. Ik ben één van
de twee Engelsche journalisten, die
van de verwarde vlucht der Turken
getuigen waren. Ik heb vele veld
slagen bijgewoond, maar dit is de
eerste maal, dat ik bij 'n verslagen
en vluchtend leger was en de vreese-
lijke tooneelen, die ik bijwoonde, zijn
voor altijd in mijn geheugen gegrift.
De terugtrekkende beweging begon
Donderdagmorgen en sindsdien heb
ik aan een stuk door gereisd met
korte tusschenpoozen voor rust en
eten, tot ik Constanza dezen (Zondag)
middag bereikte. Ik ben hierheen ver
trokken, omdat ik hier vrij kan tele-
grafeeren, zonder vrees voor censuur
en u de gansche geschiedenis van
deze ontzettende ramp verhalen. (Hier
uit valt dus te besluiten, dat de ge
vangenschap der oorlogscorresponden
ten bij het Turksche hoofdkwartier,
waarvan de man van de „Daily Chro
nicle" melding maakte, toen blijkbaar
was opgeheven. Red.)
Dinsdagmorgen vroeg, aldus d^cor-
respondentgeraakte het vierde Turk
sche legercorps, dat op de linkervleu
gel stond, met den vijand slaags. De
Turken hielden een heuvelenreeks be
zet ten Westen van Luie Burgas. De
Bulgaren trokken in grooten getale op,
en door de artillerie ondersteund dre
ven ze de Turken spoedig terug in
de richting van Luie Burgas. Ondanks
het hevige vechten, bleek duidelijk de
superioriteit van de Bulgaarsche artil
lerie. De Turken waren niet in staat
aan het moorddadig vuur weerstand
te bieden en antwoordden slechts
zwakjes. Vele Turksche kanonniers
werden gedood, en vele kanonnen
vielen In handen van den vijand.
De Bulgaren legden een ontzettende
energie aan den dag, drongen vooruit
en behaalden zeer groote voordeelen.
Des namiddags waren de Turken ge
noodzaakt Liile Burgas te verlaten.
Gelukkig waren de inwoners reeds
voor het begin van het gevecht uit de
stad gevlucht, waardoor het aantal
particulieren, dat gedood werd, zeer
gering is.
Toen de Turksche kanonnen tot
zwijgen waren gebracht, deden de
Bulgaren een bajonetaanval op de stad.
Ofschoon het garnizoen voor het
grootste deel zich reeds had terugge
trokken, hield het vierde legercorps
dat in twee dagen geen voedsel had
gehad, volhardend stand. Te ver
geefs evenweltot den laatsten man
werden ze gedood.
De overwinnende Bulgaren nader
den nu het Oostelijk van de stad ge
legen spoorwegstation. Hier vonden
zij onverwacht hevigen tegenstand,
wat hen gedurende twee uren het
voortrukken belette.
Een gedeelte van de cavallerie was
hier samengetrokken onder Salih Pacha
en Feud Pacha, welke laatste in Duit-
sche dienst is geweest. Toen de Bul
garen dan het station naderden wer
den zij hevig door de batterijen be
schoten, die bij het station ende na
burige heuvels waren opgesteld.
Met kogels gevulde granaten brach
ten dood en verderf in hunne gelede
ren. Toen de onder Salih Pacha
staande cavallerie bemerkte welk een
verwarring de Turksche granaten on
der den vijand aanrichtten, stormde ze
met gevelde zwaarden en onder het
uitroepen van den oorlogskreet„Allah,
Allah", als een wervelwind op de Bul
garen af. De Bulgaren waren genood
zaakt terug te trekken, terwijl de Tur
ken hen achtervolgden en hen als 't
ware omver reden.
Door hun succes aangemoedigd
drongen dt^Turken steeds meer voor
uit lot ze eensklaps onder vuur wer
den genomen door de Bulgaarsche
machine-geweren. Deze aanval was
voor de Turken buitengewoon nood
lottig, weinigen der dapperen keerden
terug uit den strijd.
Snel volgden de gebeurtenissen el
kander op. De Bulgaren herstelden
zich spoedig van hun tijdelijke min
derheid en drongen met hun zware
artillerie naar voren. De overgeble
ven garnizoensoldaten namen spoedig
de vlucht in de richting van 't station
van Lüle Burgas. De goedschietende
Bulgaarsche artillerie maakte dezen
terugtocht evenwel bijzonder kort en
weinigen wisten te ontkomen als ze
de vlakte overstaken om achter de
naburige heuvelen een veilige schuil-
plaaats te vinden.
Nu kwam de beurt aan de Turk
sche artillerie. Van hun stellingen
achter Lüle Burgas af, opende ze een
hevig vuur op de stad, terwijl ook de
vijand zelf veel te lijden had. Het
regende granaten op Lüle Burgas.
Massa's huizen werden omver gescho
ten en de Bulgaren, die geen verwon
dingen kregen door de Turksche pro
jectielen, werden door de invallende
ruïnen gedood.
Intusschen was de Bulgaarsche ar
tillerie niet werkeloos gebleven. De
Turksche stellingen waren slecht ge
kozen, daar ze zoo goed als onge
dekt stonden opgesteld en er geen
verschansingen waren aangebracht
voor de infanterie, die het gevecht
moest steunen. Het resultaat van dit
artillerie-gevecht was gunstig voorde
Bulgaren, terwijl de Turken zware
verliezen leden. Van den anderen
kant leidde het hevige bombardement,
waaraan Lüle Burgas door de Tur
ken werd blootgesteld, tot een tijde
lijke ontruiming dezer stad door de
Bulgaren.
Tegen den avond begon de op-
marsch der Bulgaren zich al sneller
en sneller te ontwikkelen. Groote
machten infanterie, gesteund door ka
nonnen, werden met onweerstaanbaar
geweld voortgedreven. Tot groote
verwondering van den Turkschen staf
bezitten de Bulgaren artillerie-posities,
die blijkbaar van te voren waren uit
gekozen. De batterijen namen haar
posities even rustig in alsof ze in
vredestijd aan manoeuvres deelnamen.
Het schieten was prachtig en moord
dadig.
De Turksche opperbevelhebber had
het gevecht van de hoogten bij het
dorp Salikeni gadegeslagen, ten Oos
ten van Luie Burgas. Toen hij de
Turksche artilleristen en infanteristen
neergeveld zag, kreeg zijn gezicht
voor het eerst een ernstige uitdruk
king. De Turksche artillerie was van
het begin af slechts schaars van am
munitie voorzien en hetgeen ze had
den was bijna geheel en al in het
gevecht van 's morgens opgebruikt.
Nu stonden vele kanonniers met
over elkaar geslagen armen daar, on
machtig om het Bulgaarsche vuur te
beantwoorden. Ze wachtten kalm den
dood af met de Turksche onverschrok
kenheid. In de meeste gevallen kwam
hij hen spoedig uit hun gedwongen
werkeloosheid verlossen. Langs het
heele Turksche front werden de troe
pen door een verschrikkelijk vuur be
stookt. Na verloop van tijd werd het
een ware slachting. Bij honderden
vielen de manschappen neer. Door
dit overstelpend granaatvuur werden
de troepen volkomen gedemoraliseerd.
Toen de nacht inviel, Kwam Abdul
lah's leger weer wat op verhaal. De
manschappen hadden groot gebrek aan
slaap en voedsel. Voedsel was er
echter niet en slapen was onmogelijk,
want de achtervolgende Bulgaren
schenen met een onuitputtelijk uithou
dingsvermogen en ontembaren strijd
lust te zijn toegerust.
De Turksche dooden en gewonden
lagen overal verspreid. In alle rich
tingen lagen ze op hoopen vaak bij
een. Slechts weinige geneesheeren
waren er, geen enkele ambulance. De
dooden bleven liggen, waar ze geval
len waren. Er werd een poging ge
daan om de gewondeu weg te voeren
en te ondersteunen, maar het grootste
deel kwam gedurende den nacht ten
gevolge van de bittere koude ellendig
om. Sommigen sleepten zich pijnlijk
voortvelen, onmachtig om verder te
kruipen, tengevolge hunner zwakheid,
wierpen zich op den grond om te
sterven of in de handen der Bulgaren
te vallen.
Een uur lang werd de terugtocht in
goede orde uitgevoerd, maar plotse
ling begon de voorhoede door de
troepenmassa's achter haar voortge
stuwd, alle gelijkenis met een geor
ganiseerd leger te verliezen en de
manschappen tieten hun knapzakken,
geweren en hun geheele uitrusting in
den steek.
Twee uren na zonsopgang kregen
de Bulgaren bericht van hetgeen er
in de gelederen van Abdullah Pacha's
leger had plaats gegrepen en begon
nen ze een achtervolging. Van nu af
werd de terugtocht een verwarde
vlucht. Salikeni was spoedig door de
Bulgaren bezet, zonder dat er een
schot ter verdediging van de plaats
was afgevuurd. Bagage, geweren uit
rustingen en alle militaire voorraden
vielen in handen der achtervolgende
Bulgaren.
Ik zelf verloor mijn paard en een
hoeveelheid bagage, die ik onvoor
zichtig genoeg hed meegenomen. Mijn
eigen positie werd elk oogenblik ge
vaarlijker. Mijn automobiel geraakte
in den stroom van terugtrekkende
Turken, welke in een lange, onregel
matige lijn over de vlakte vluchtten,
zoo ver het oog reikte.
BELGIE.
Zeebrngge als aanloophaven. Naar
een Britsch vakblad mededeelt, zul
len de schepen der Rickmers Siberian
Line vap Januari 1913 af de haven
van Zeebrugge geregeld aanloopen.
Ook de Glen Line heeft het besluit
genomen om hare stoomschepen deze
haven te laten aandoen.
o
GROOT-BRITANNIE.
Aardappeloogst in Groot-Britannië.
Te dezer zake schrijft de Rijksland-
bouwconsulent Dr. Van Rijn te Londen
Volgens de laatste berichten zijn de
vooruitzichten betreffende de opbrengst
der aardappelen er, niettegenstaande
het betere weer, niet op verbeterd.
De „Times", die zeer betrouwbare ge
gevens verzamelt, geeft in een speciaal
verslag een overzicht van den toe
stand op 1 October, welk verslag dus
verder reikt dan de officieele gege
vens, die op 7 October zijn gepubli
ceerd en meer een overzicht geven
betreffende den toestand in het laatste
gedeelte van September.
Volgens de „Times" wordt de op
brengst aan aardappelen voor Groot-
Britannië geschat op 75,3 pCt. van
het normale, tegen een schatting van
77,5 pCt. op 1 September j.l. Dit is
het laagste cijfer, dat bekend is, en
zelfs lager dan het cijfer voor het on
gunstige, tot nu toe bekende jaar 1903,
toen de opbrengst 76,5 pCt. van het
normale was.
Het gemiddelde cijfer voor de En
gelsche districten wordt voor 1 Octo
ber geschat op slechts 70,7 pCt., voor
Wales op 80 pCt. en voor Schotland
op 87,5 pCt.
(Mededeeiing van de Directe van
den Landbouw.)
o
SIBERIE.
Hontrljkdom van Siberië. De wou
den van Siberië zijn zoo groot, dat de
uitgestrektheid daarvan zelfs niet bij
benadering kan worden opgegeven.
Men beschikt slechts over ramingen,
'welke millioenen desjatinen uiteenloo-
pen. Het is slechts bekend, dat tien
duizenden vierkante wersten met on
doordringbare maagdelijke bosschen
zijn bedekt, dat voorts kolonisten bos
schen over tienduizenden wersten om
hakken en dat, niettegenstaande dit,
nog onmetelijke voorraden van het
meest waardevolle hout aanwezig zijn.
Van boschbouw is in Siberië in het
geheel geen sprake. De bosschen zijn
geheel aan zichzelf overgelaten en het
nut, dat zij den fiscus opleveren, is
nihil. Daarentegen gaan, tengevolge
van branden, stormen en ouderdom
der boomen jaarlijks voor millioenen
roebel verloren.
De behoefte aan hout in Japan en
China neemt toe, zoodat het bevreem
dend is, dat het met groote bosschen
bedekte Amoer-gebied geen deel neemt
aan den uitvoer van hout naar deze
landen. Dit is te verklaren uit ge
brek aan goede verkeers- en spoor
wegen, benevens aan gemis aan ka
pitaal en ondernemingsgeest.
Terwijl men van Russische zijde
eene buitengewoon goede kans liet
voorbijgaan, heeft zich buitenlandsch
kapitaal hiervoor geïnteresseerd. Eene
groep Engelsche kapitalisten is bereid,
en heeft dienovereenkomstig reeds
aan de Russische regeering voorstel
len gedaan, om de Siberische wou
den te exploiteeren. Deze groep wil
in Siberië spoorwegen aanleggen en
fabrieken voor houtbewerking oprich
ten en verklaart zich bereid spoorwe
gen in door de regeering gewenschte
richtingen aan te leggen, terwijl de
ontwoude velden zonder kosten aan
den fiscus zullen worden teruggege
ven. Hiervoor verlangt zij alleen de
toewijzing van eene zoo groot moge
lijke oppervlakte en concessie voor
de exploitatie.
Een en ander heeft aanleiding ge
geven tot opmerkingen van Russische
zijde. Een Russisch vakblad merkt
o.a. op, dat men geen bezwaar heeft
tegen het buitenlandsche kapitaal, doch
wel tegen de langdurige aan vreemde
lingen verleende concessiën. Het
zelfde blad deelt voorts mede, dat de
Siberische bosschen zeer rijk zijn aan
naaldhout, geschikt voor de houtstof-
fabrieken. Deze in Amerika en Euro
pa voorkomende houtsoort vermindert
snel, zoodat de Siberische bosschen
gespaard moeten blijven, teneinde in
het te zijner tijd voorkomend gebrek
aan houtstof te kunnen voorzien.
{Uit gegevens, ingezonden door
Hr. Ms. Gezantschap te St. Petersburg.
O
Het Kamerlid ran Oostbnrg.
Naar het landbouwblad „De Platte
lander" met alle zekerheid verneemt,
zal de heer G. A. Vorsterman
van O y e n, lid van de Tweede
Kamer voor het district Oostburg, zich
voor de volgende verkiezing niet meer
beschikbaar stellen.
De heer Vorsterman van Oyen, die
tot de vrijzinnig-democratische partij
behoort en thans den leeftijd van 76
jaar bereikt heeft, werd bij de alge-
meene verkiezingen in 1909 voor het
eerst als lid der Tweede Kamer ge
kozen, in de plaats van nu wijlen den
heer mr. P. C. J. Hennequin, die toen
voor een herbenoeming bedankt had.
o
Incident in den Zaandamsclien
gemeenteraad.
Tijdens het voeren der algemeene
beschouwingen over de gemeente-be
grooting in den gemeenteraad van
Zaandam, deed zich het volgende in
cident voor:
De heer Duijs, aan het woord zijnde,
en de politiek besprekende, zei, dat
hij van iemand, die met hem een
reis EnkhuizenStavoren maakte, de
woorden had opgevangen„De boot
slingert als een vrijzinnig-democraat."
De heer Brinkman riep daarop
„En ik heb wel eens gehoord en ge
lezen hij liegt als een sociaal-demo
craat 1"
De heer Duijs: „En is u het daar
mee eens
De heer Brinkman „Is u het met
uw uitspraak eens
De heer Duijs „Zeker, en ik kan
het bewijzen ook."
De heer Brinkman „Nu, ik onder
schrijf het mijne ook."
De heer Duijs„Dan hebt u dat
ook te bewijzen
De huer Brinkman„Praat maar
raak, hoor 1 't Is reeds lang goed 1"
De heer Duijs„Dan noem ik u
een doodgewonen lasteraar."
De heer Brinkman „Ik heb even
veel recht om hier voor mijn meening
uit te komen als u."
De voorzitter sloot het incident,
doch later legde de heer Brinkman,
ter opheldering, nog de volgende ver
klaring af:
„ik beschouwde het gezegde van
den heer Duijs als een geniepige
manier, om zich ten koste van zijne
politieke tegenstanders eens vroolijk
te maken en ik meende daarom ook
met hem wel een grap te mogen uit
halen. En toen de heer Duijs daarop
vuur vatte, en verklaarde er mee in
te stemmen, beantwoordde ik hem
met gelijke munt. ik verklaar echter,
dat mijn woorden moeten worden
opgevat als een aardigheid, gelijk ik
ook de woorden van den heer Duijs
beschouwde." (Tel.)
