No. 162. Donderdag: 31 October 1912. 4e Jaargang. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst. Richting': Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van persoon of partij. VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG. Gentschestraat C 7 te Hulst. w? Stichter: H. A. van Dalsum. Bierkaaistraat A 28 te Hulst. Gentschestraat B 4 te Hulst. BE VOLKSWIL BEDACTIE: Abonnement per drie mmtnden NEDERLANDf 0.50. BELGIEfr 1.20. ANDERE LANDEN f 0.80. - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven. Het blad^ neemt geene verantwoordelijkheid voorden inhoud van het Yrije Woord en voor dien van Advertontien. ADMINISTRATIE: DRUKKERIJ: Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur. Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25. Een fcoejongen moet een 2ioejofiige|i Mij ven. Met dit woord van domme scherts luchtte dezer dagen een boer zijn wijsheid omtrent van Dalsurn en als slotwoord van deze gedachte toen van Dalsum in Hulst kwam ging hij veel te ver en liep te hard van stal. Een werkman gaf dien boer voor ant woord van Dalsum kwam in Hulst als notaris en niet als koejongen. Het behaagt ons, die dom- en lomp heden eens als ernst op te nemen en er een ernstig licht op te laten vallen. Als van Dalsum in Hulst kwam, kwam hij niet alleen als notaris, maar hij kwam ook daarenboven met een ?aer bekenden naam, qn dit wist rneri |n Huist. Zou nien anders toentertijd zijne benoeming wel per bulletin heb ben bekend gemakt èn zoij n^en an ders toentertijd ons wei zoo luidruch tig het welkom hebben toegeroepen Zou anders de toenmalige minister van Justitie mr. Loeff ons wel hebben toe- gewenscht 11 awa s t het notariaat een zegenrijken werkkring en zou anders mr. Aalberse in zijn Katholiek Sociaal Weekhlad Hulst wel hebben geluk- glwerisoht met dezen „notaris" In onzen tijd zijn nog tweemaal een notaris benoemd m Hulst, doch noch bij de benoeming van notaris Daey Ouwens als opvolger van notaris van Deinse noch bij de benoeming van nutans Lljdsman ais opvqlger van Déey Qrrwens, was er één, die er notitie van nam. Van Dalsum kwam dus in Hulst niet alleen als notaris maar nog met een naam van iets te weten en te Kunneji buiten zijn notariaat. Ën Hu zbp het worden kwalijk ge nomen, het hem ais grief worden aan gerekend, dat hij rog iets meer heeft gedaan dan voor notaris spelen Maar deze grief, al zijn er onder de boeren lomperds die zulke grief zeggen te (lebben, kómt niet uit liet hoofd of hart der boeren, die grief komt uit den kring der politiekers, die zich in hun hoogheid bedreigd gevoelden door het weten en kunnen van van D.alsum, en bedreigd geyoelden, omdat daar door te veel voor ieder, ook voor hen zeiven, aan het licht kwam hun eigen kleinheid. Maar toch ligt er een diepere oor zaak voor het „een koejongen moet een koejongen blijven", en wel deze In Zeeland over het algemeen en in ^eeuwsch-Vlaanderen in het bizonder ieeft nog voort in de ziel van den Zeeuwsehen boer de gedachte aan onderworpenheid aan den ambachts heer of aan zijn vertegenwoordiger den ontvanger of rentmeester. In vroegeren tijd, vóór de Fransche Revolutie, was het leven op het platte land gegrond op deze instelling: dat alleen de grondeigenaar rechten had, en volle rechten had alleen de grond eigenaar-ambachtsheer. Deze iaatste had ook politieke rechten eigen aan zijn grondeigendom en uit deze poli tieke rechten ontstonden de rechten van het bekleeden van of benoemen tot amb-r ten en het recht om volksvertegenwoor diger te zijn in de politieke besturen. Dat vroegere leven van het platte land leefde nog steeds hier in ons district toen wij hier kwamen en trachtte zich te handhaven ondanks de nieuwe wetgeving en ondanks den ook hier doordringenden geest des tijds. Dat vroegere leven pastte zich aan de nieuwe vormen aan dpch met be houd van den ouden en verouderden geest, en typisch is de naam, die de organisatie van den ouden geest in nieuwen vorm bij de bevolking had de naam van rentmeesterspartij. En wel typisch, vermits door dezen naam onze bevolking, bewust of on bewust, den spijker zoo juist op den kop wist te slaan, daar in deze rent meesterspartij zich volledig weerspie gelde de aloude praktijk der ambachts heerlijkheid alleen recht hebben op eer, ambt en voordeden der ge meenschap zij die ambachtsheeren zijn (de heeren) en zij, aan wie de am bachtsheeren het gunnen (de slippen- dragers). In (lezen geest dei: oude am bachtsheerlijkheid en latere rent meesterspartij konden alleen jn aanr merking komen bezit e n g u n st, en wetenschap en deugd waren daar-' voor waardeloos en zelfs ongewenscht, Aan dezen geest van bezit en gunst hebben wij indertijd reeds dadelijk geantwoordwij begeeren niet uw gunst, wij vragen ons recht en zullen hoog houden onze eer. Met clit antwoord werd de strijd aangevangen te^en den verouderden geest, doch daarmede gingen wij niet tq ver, neen, deze geest, belichaamd in de zoo juist betitelde rentmeesters partij, was zelf minstens een 150 jaar bij den tijd ten achter, en dit konden wij toch ook niet helpen De fcaak is dus zqo'; wie zegtvan Dalsum ging ie ver, zegt hiermede dat hij zelf geen man is van onzen tijd maar hij in zijn denken en wil len een 150 jaar en meer terug wil. Maar als dit zegt eén boer, dan. kan hij het niet zeggen uit eigen be- beweging, want een 150 jaar terug werd" ee r boer nauwelijks aangezien als een mensch, althans hij had in het openbare leven volmaakt niets te z e g g en, hij zégt het dus maar alléén ais een papegaal, die herhaalt, wat hij heeft hooren zeggen van den „heer". Een boer, die met de rentmeesters- partij heult, is eigentlijk te dom om voor den duvel te dansen, want hij wil dan terug tot den tijd, toen hij slechts was de Sijmen die betaalt, en aangezien onze Zeeuwsche en ook Vlaamsche boer niet achteruit doch vooruil willen, kunnen ?i; dieient- meesterspartij, die daarenboven tegen woordig vrij wel voor den grond ligt, en alleen nog hoopt op Zuid-Beve land, niet ondersteunen tegen, ons. Men zal het ook in i913 gewaar wordenalleen die boeren welke geen doorzicht hebben, zullen de rentmeesterspartii helpen om haar reutelend leven nog \vat te verlengen door te stemmen op haar man, doch iedere boer die zich zeiven re specteert, zal stemmen op den candidaat van den volkswil, zal niet stemmen op den man van den afge- Ioopen tijd doch op den man van den nieuwen tijd. En wie nu nqg als boer durft te zeggen een koejongen moet een koe jongen blijven, welnu h ij d o e d a n naar z ij n w o o r d en blijve dan ook voor zich zich zeiven een koejongen, en hij zal geen benijders doch alleen uit- lachers vinden op zijn weg achter de koeien. Maar wij hebben vertrouwen, dat er in 1913 niet veel boeren zu.Ien zijn, die gaarne den naam van koe jongen willen hebben. De Vredesconferenties. Als er eene zaak is, die tegenwoor dig wordt bespot, dan is ze, en met recht, onze Haagsche Vredesconfe rentie. En wat ook wordt bespot is het Haagsche Vredespaleis, dat in 1913 plechtig moet worden geopend. En waarom bespot en dat met recht Omdat de eerste Vredesconfeientie onmidde'lijk werd gevolgd door den roofoorlog van Engeland tegen Trans vaal. Daarop zijn gevolgd de roof- oorlogen van de Amerikaansche Unie- Republiek tegen Spanje, van Japan tegen Rusland om, een'buit ten koste van. China en Korea, van Italië tegen Turkije om Tripolis, van de vier Bal- kanstaten tegen Td^ije, en al die landen namen deel aan onze Vredes conferenties en ondertussehen wor den en werden nog gevoerd koloniale roofoorlogen, pardon bevrediging van binnenlandsche onrust, van Frankrijk om Madagaskar en Tonkin en Marokko, van Nederland om Bali en. Lombok en Atjeh, Rusl?.nd PW, Finland en meerdere, dergelijke' bevredigingen. Toen de eerste Vredesconferentie in den Haag bijeenkwam en dit op initiatief van den Czaar van Rusland, hadden wij er al dadelijk geen ver trouwen in en wel, omdat met voor bedachte rade en tér wille van Italië de Uaus er buiten werd gelaten. Op zich zelf was dit reeds een soort van beieediging, omd^t de Paus toch altijd bij alle beschaafde regeeringen een diplomatieke vertagenvvoordiger heeft, maar dit daargelaten. Doch de gioote zaak W2S dez;edat door den Paus expresseiijk er buiten te hou den, de Vredesconferentie zich stelde op dezen grondslag: dat zij de inter nationale geschillen wilde beschou wen en opgelost zien op den grond slag var: hela-ng en n i e t op dien van h e t recht. En dit is het ingeboren zwak QRzer Vredesconferentiën, en <iit »wak zal b I ij v e n, zoolang de hooge politiek het belang niet ondergeschikt wil ma ken aan het recht. Deze hooge politiek moet beginnen, met het recht vooruit te brengen en in het licht van het recht de belan genkwesties oplossen. Hierin, tn hei belang staat boven het recht, ligt ook de kwestie van het Militarisme. Maar wil men ernstig streven naar den internationaal vredesrecht, dan moeten de Staten beginnen met eerst in het eigen land te streven naarhet recht kunnen krijgen door en tegen ieder. Eersr na dat dit streven is bereikt, heeft dit land het recht om internationaal vre- desrecht te vragen van een ander land. Ons Nederland, het land aangewe zen voor de Vredesconferentie, heeft dit laatste recht niet, vermits, om alleen maar te blijven bij de feiten aan onze lezers algemeen bekend, wij, zonder tegenspraak, hebben kun nen besluiten, a. dat in Nederland geen recht te krijgen is, b. een daad van ambtelijke corruptie ambtelijk door onzen Minister in naam der Koningin aan de admïstratieve rechtspraak .wordt onttrokken. En om verder bij Nederland te blij ven de "Roomsche Paus verlangt in de iijn van het recht door God in de Maatschappij geschapen, dat zijne geestelijkheid zich houdt buiten de wereldsche zaken doch die van Ne derland, dekkende de ongehoorzame daad van die van het bisdom Breda, straft met eer- en brood- en sacra- mentenroof hem, die opkomt voor de leer van den Paus en de rechts- harmonie geschapen door den Schep per ook der maatschappij. Er is in Nederland opstand tegen het recht zoowel door het burgerlijk gezag als door het katholieke kerke lijke gezagmet welk recht sluit Ne derland zich aan bij de Vredesconfe rentie Wij antwoordenzonder eenig moreel recht. Kruis tegen Halve Maan. Zoo stellen de vier „christelijke" koningen van Bulgarije, Servië, Mon tenegro en Griekenland het voor in hun proclamaties, waarin zij goed pra ten hun oorlogverklaring aan Turkije. Die koningen hebben zooveel me delijden met de onderdrukte Christe lijke bevolking van Europecsch Tur kije, maar hoort men dan weder an dere klanken, dan is het doel van dit medelijden om hun gebied ten koste van Turkije te vergrooten, dus is het cfo.el een heel gewone roofoorlog. Van die „christelijke" koningen ge sproken Koning Peter van Servië kwam aan het bewind als gevolg van een heel gewonen sluipmoord, al of niet op zijn b.evei doch in elk geval in zijn voqfdeel, op zijn voorganger koning Alexander en Koningin Draga en koning Ferdinand van Bulgarije gaf zooveel om zijn katholiek geloof, dat hij zijn zoon Boris» katholiek ge doopt, Russisch;^orthodox liet over- doopen om daarmede een wit voetje te krijgen bij het Russische Hof. En toch Christelijk niet waar Onze gedachte is, dat de vermen ging vat! den QhFistelijken godsdienst in de roqipolitiek weder een bewijs is, hoezeer het in het belang is van den godsdienst God en de zielen dienen dat politiek en godsdienst van elkander zijn gescheiden, want het resultaat isdat, terwijl men als buitenstaande slechts moet achten of verachten de daden der „Christelijke" Balkanstaten in hun wereldsche ver langens, de christe ijke godsdienst, die op zich zelf er geen schuld aan heeft, doc? den Turk en door anderen wordt geminacht als te zijn geweest het uit gesproken middel tot gewapende en bloedige landroofpolitiek. De Proclamatie van den Sultan van I urkije aan zijn volk speculeert niet op den godsdienst van zijne onder danen, is gewoon zakelijk en roept gewoon weg zijn volk op voor de bescherming van den vaderlandschen grond. Hij stelt dus niet de Halve Maan tegen het Kruis. Wat zou Christus eenmaal zeggen in het Laatste Oordeel, als onze Chris telijke koningen zich bij Hem zouden gaan verhoovaardigen Heer, wij heb ben in Uw naam aan den Turk met wapengeweld zijn land willen ontne men en daarmede het Kruis gesteld tegen de Halve Maan, het symbool van Uw vijand Mahomet? Wij zouden denken, dat Christus voor antwoord zou geven Ik heb aan mijne Apostelen voor last gegeven de wereld voor Mij te winnen door te prediken Christus en Dien gekruist, om de dwaaiieeringen te overwinnen door het leeren van de waarheid, maar Ik heb nergens voör last gegeven om de dwaalleer te bestrijden door wa- I pengeweld En als onze Christelijke koningen dat antwoord krijgen zullen zij leelijk op hun neus kijken. Ilcl feuilleton Hugo >au der Goes. Misschien zijn wij mis, maar voor alle zekerheid hebben we dat feuille ton niet vervolgd met het oog op de op 1 November intredende Auteurs wet. Het verloop van de geschiedenis is dat er tijdens het feest te Gent een oproep uitbreekt, en met gevolg, dat Kajel de Stoute het verzoek der bur gerij inwilligt, om aan Gent haar zelf bestuur terug te geven dat Hugo van der Goes trouwt met Alena Weijten en uit dit huwelijk een zoontje wordt geboren dat hij steeds meer stijgt in de ach ting van Karei den Stoute en zijn ge luk te groot wordt dat in Brussel tijdens een water feest een aanslag wordt gepleegd, uit gaande van de Witte Kaproenen van- Gent, op het leven van Karei den- Stoute dat als gevolg hiervan Alena, de vrouw van van der Goes, te water geraakt, door haar man wordt gered doch zij is stervende dat intusschen door de onachtzaam heid van de dienstbode van van der Goes, die, in plaats van op het kleine kind te passen, te veel op het feest lette, brand ontstaat in het huis vaji Van der Goes dat het volk naar den brand loopt, Van der Goes verneemt dat het zijn huis is, hij stelt zijn geredde vrouw onder hoede, hij bemerkt in het bran dende huis de dienstbode dragende het kind, dringt door vuur en rook, redt beiden doch het kind blijkt te zijn gestikt dat zijne vrouw Alena, als hij met het kind bij haar komt, inmiddels ge storven is dat deze dubbele ramp op het top punt van zijn menschelijk geluk hem krankzinnig maakt, en in dezen toe stand wordt hij in een klooster ver pleegd en dat hij ten slotte geneest, aan de wereld verzaakt en als klooster ling zijn verdere levensdagen eindigt, hopende op een wederzien in den hemel van vrouw en kind. Uit de Pers. De Zeeuwsche Courant, hoofdre dacteur, mr. J. A. de Wilde, schrijft in haar no. van 26 October Revolutie en Evangelie. De heer Van Dalsum te Hulst, stich ter van „De Volkswil", heeft reeds voor lang gedecreteerd „Er is geen tegenstelling tusschen de beginselen der Fransche Revolutie en die van het Evangelie". Deze stelling, die zeker de flonkering der nieuwheid mist, is door hem thans bepleit in een brochure. Uit die brochure blijkt, dat de heer Van Dalsum die zegt te strijden te gen valschen schijn en mooie woor den, zich juist door den schijn en door woorden laat beetnemen. Hij drukt de fraaie verklaring der men- gchenrechten, welke de Fransche Re volutie opstelde, in zijn geschrift af. Nu is nooit ontkend, dat vele van de schoonste spreuken, welke deze Revolutie als strijdmateriaal bezigde, op zichzelf niet met het Evangelie in strijd waren. Integendeel heeft zij de meeste aan het Evangelie ontleend.

Krantenbank Zeeland

Volkswil/Natuurrecht. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst | 1912 | | pagina 1