No. 100.
Zaterdag 19 October 1912.
4e Jaargang
Gewestelijk en
Algemeen Weekblad
te Hulst.
Richting'Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
w?
Stichter: H. A. van Dalsüm.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Hï
DE
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELGIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Vrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
D R U K K E II IJ
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f 0.25.
Inleiding- tot 1913.
O
Wie wilde voorheen ons Zeeuwsch-
Vlaanderen knechten
Het Munstersch tractaat der hooge
heeren.
Wie heeft voorheen Zeeuwsch-Vlaan-
deren verraden
De politiek van Holland en Spanje.
Wie wilde voorheen ons Zeeuwsch-
Vlaanderen kennen
De Ontvanger en zijne kornuiten.
Wie verraden nog heden onsZeeuwsch-
Vlaamsche Volk?
De vijanden van zijne herleving.
Wie wil Zeeuwsch-Vlaanderen bevrij
den van het verradersjuk
Fruijtier en zijne trawanten
Neen, neen, neen 1
Van Dalsum en zijne mannen
Ja. ja, ja
Wie zal in negentien dertien zijn on
ze man
Hij die heeft getoond dat hij wat kan.
Dit verlangen wordt tot in den treure
aan ons, Katholieken, voorgehouden.
We willen een klein woordje zeggen.
Als een blad dc waarheid dient, en
dit onbevooroordeeld, dus zonder par
tijzucht, dan verdient dit blad alle ach
ting, welke ook de richting is die het
zich zelve geeft.
Maar als een blad de waarheid
schuwt, hetzij door gewild doodzwij
gen, hetzij door tegen een tegenstan
der kwaad te verzinnen en te spre
ken, dan verdient dit blad geen ach
ting en geen steun, en wie een der
gelijk blad toch steunt, steunt een
slecht blad.
Wij veronderstellen, dat ieder het
met deze stelling eens is.
Welnu
Zelandia is een Katholiek blad,
noemt zich zelf „het Katholieke
hoofdorgaan der provincie Zeeland".
Is niet ieder overtuigd, dat dit blad
de waarheid schuwt door stelselmatig
doodzwijgen, en door maar steeds te
schrijven, men noemt het zeeveren,
tegen ons doch zonder onzen naam
te noemen op eene wijze, die tegen
de waarheid strijdt
De Zeeuwsche Koerier is ook een
officieel katholiek blad, dit geworden
na verraad van zijn belangloozen
vriend. En ieder herinnert zich de
stukken van schelden en lasteren, die
Idem (een Kapelaan) daar voortdurend
in schreef.
De Tijd in Amsterdam is het katho
lieke hoofdorgaan in Nederland. Her
haaldelijk bevatte het stukken uit
Zeeuwsch-Vlaanderen, die de waarheid
geheel op zijn kop zetten, en als wij
aan de Tijd een tegenspraak zonden
werd de tegenspraak niet geplaatst.
En nog onlangs bevatte het een arti
kel vol booze verzinsels, zooals onze
lezers weten, en, als wij aan de Tijd
verzochten verontschuldiging aan te
bieden, werd op dit verzoek niet ge
antwoord, waarna we tegen de Tijd
de bekende klacht wegens beleediging
en laster bij de Justitie hebben inge
diend.
De Nieuwe Zeeuwsche Courant in
Goes, ook een katholiek blad, bevatte
onlangs, zooals onze lezers weten,
ook een artikel „Hoe van Dalsum er
in kwam", waarvan geen enkel feit
waar is, en deze onwaarheid werd op-
gedischt op een beleedigende wijze.
De Maasbode in Rotterdam, ook
een katholiek blad, bevatte de vorige
week een hatelijk artikel tegen ons,
waarin werd aangetast ons karakter
en dit in verband met ons optreden
tegen de bekende handelingen der
heeren Dieleman en Fruijtier. In dit
artikel werd veel geschreven om het
doen en laten van deze heeren goed
te praten en dit op den grondslag,
dat het in andere provinciën ook voor
komt, dat leden van Gedeputeerde
Staten zijn Commissarissen van on
dernemingen waaraan de provincie
geld geeft. Doch als we een stuk
toezonden waarin we opmerkten, dat
de kwestie niet ging over het zijn van
Commissaris maar dat van zijn van
Raad van Bestuur, en dit laatste on
wettig en corruptie is, werd dit ons
stuk niet geplaatst, althans van plaat
sing vernamen we niets.
We hebben hier nu genoemd vijf
„katholieke" bladen.
Voldoen deze aan de hierboven ge
noemde stelling
Ons dunkt van niet.
Wij ontvangen en lezen zeer vele
bladen van allerlei richting, maar dit
moeten wij zeggen gewilde on
waarheid tegen een bepaald per
soon hebben we in geen enkele rich
ting zoo zeer aangetroffen als in de
richting van de „officieele" politieke
katholieke pers. En aangezien het
„steunt de katholieke pers" wil zeg
gen, steunt de officieele katholieke
pers, zoo kunnen wij niet inzien,
dat dit steunen is een goed werk.
Want bet zijn niet alleen die vijf
bladen, er zijn zoovele andere katho
lieke bladen die dezelfde houding van
gewilde onwaarheid hebben getoond
tegenover ons en onze streek, en in
het bizonder tegen de katholieke be
volking van onze streek, ja, het is
soms alsof katholieke bladen die
wel de waarheid zouden willen
schrijven dit niet durven. Voor
dit niet durven geldt dan het woord
van Joh. 12: 42: „zelfs uit de oversten
geloofden velen in hem, maar ter oor-
zake der Pharizeërs beleden zij het
niet".
De Volkswil heeft in haar Grond
regelen met zooveel woorJen en in
haar .optreden in geheel haar daad
in zake godsdienst is de Volkswil
goed roomsch. En toch wordt zij, en
haar stichter in zijn eer en brood,
vervolgd en miskend door den bis
schop van Breda onder medeweten of
goedkeuren, althans zonder protest,
van de andere bisschoppen, die allen
zeggen en willen steunt de katholieke
pers. Daarmede erkennen de bis
schoppen, dat er een tegenstelling is
tusschen katholiek en roomsch, en
deze tegenstelling, die zich in Neder
land allerwege openbaart, is het ge
volg van de ongehoorzaam
heid onder katholieke vlag om te
doen den wil van onzen Paus Pius
Xvan bij het leiden van de kerk
Gods zelfs niet de geheime bedoeling
te willen hebben, alsof hij daarmede
wereldlijke doeleinden of partijbelan
gen wil dienen. Deze bedoeling, die
de Paus niet wil, is daarentegen wel
bij de katholieke leiders in Neder
land vandaar de tegenstelling, en
deze tegenstelling is een ernstige dwa
ling, van katholiek tegen roomsch.
De Balkanoorlog'.
Er is nu dus oorlog van Bulgarije,
Servië, Montenegro en Griekenland te
zamen, tegen Turkije.
Wie draagt hiervan de schuld
Het voorgeven is, dat in 1878 Tur
kije zich bij het tractaat yan Berlijn
had verbonden tot verschillende her
vormingen in de provincie Macedonië,
dat de groote Mogendheden zich toen
hadden verbonden om op de nako
ming dier hervormingen toe te zien
en dat de kleine Balkanstaten moede
zijn te wachten op de nakoming van
beloften en verbintenissen daar toch
niets van komt.
Is dit beweren gegrond, dan valt
de schuld van den wreeden oorlog
die begonnen is op de diplomatie van
de groote mogendheden, met name
van Oostenrijk-Hongarije en Rusland.
Maar de directe oorzaak zal wel
vallen op de regeering van Italië, die
een roofoorlog tegen Turkije begon
om Tripoli te verkrijgen, en die daar
door wakker maakte het verlangen van
de Balkanstaten om Turkije te bemoeie-
lijken nu het de handen gebonden
heeft door Italië. Het is dan ook tee
kenend, dat in Griekenland een aar
zeling ontstond zoodra sprake kwam
van vrede tusschen Italië en Turkije
en wel, omdat bij vrede met Italië,
Turkije haar oorlogsvloot, die niets
kon uitrichten tegen de groote sche
pen van Italië en zich daarom moest
verbergen, wel kan gebruiken tegen
de Grieksche oorlogsvloot en hiermede
Griekenland en de Grieksche eilanden
gevoelig kan treffen.
Waarom de diplonatie der groote
mogendheden niet nakwam haar ver
bintenis Eenvoudig uit afgunst. Als
toch deze verbintenis moest worden
nagekomen, dan moest een bepaalde
mogendheid worden belast met de
uitvoering, en deze mogendheid nu
zou daardoor een zedelijk en sfoffe-
lijk overwicht verkrijgen boven andere
mogendheden bij de Balkanstaten. Dit
laatste nu gunde de een niet aan den
ander, en met gevolg, dat de hooge
diplomatie sprak en bleef spreken met
woorden, doch moord en brandstich
ting en gewapend bendewezen en wil
lekeur bleven en zijn gebleven de da
den. Als zich aan de beschaafde we
reld een treuriger beeld zou kunnen
openbaren dan dat van de hooge di
plomatie der groote mogendheden, dan
moet dit nog treuriger beeld wor
den teruggevonden in de droeve
gevolgen het tot den oorlog gedre
ven uitgeput geduld der Balkanvolke
ren. Maar neen, dit oorlogsbeeld zelf
is niet treuriger dan het gedoe der
hooge diplomatiedit oorlogsbeeld
wijs! althans op iets echt mannelijks
de voLksverontwaardiging wegens de
te lang vertrapte volksrechten.
Dit gedoe der hooge diplomatie
heeft ook nog dit bewezendat zij
weinig of niets gevoelt voor de be
langen der bevolking zelve, als deze
belangen niet overeenkomen met haar
streven tot behoud of uitbreiding van
de sfeer van invloed over een bepaald
grondgebieddeze machtsinvloed is
dus het doel der hooge diplomatie en
niet is het doel het volksbelang.
En het is voor d;t doel der hooge
diplomatie, het doel tot behoud of
uitbreiding van macht, dat is ontstaan
het de volkeren verbrijzelend milita
risme, en dat dit is ten koste en niet
ten voordeele van de ware volksbelan
gen zal wel niemand durven ontkennen.
De groote mogendheden hebben
aan de kleine Balkanstaten doen we
ten dat, als zij het van Turkije moch
ten winnen, zij zich toch niet mogen
vergrooten ten koste van Turkije.
Waarom deze bezorgdheid om te hand
haven het Status quo, dat is den be-
staanden toestand Niet uit liefde
voor den Turk (Italië nam wel Tri
polie af, Engeland nam op loensche
manier Egypte af, Oostenrijk nam op
brutale manier Bosnië-Herzogewina af),
noch minder uit liefde voor het recht,
doch wel hierom, dat, als de kleine
Balkanstaten den buit deelen, de groote
mogendheden achter het net visschen,
daar zij zeiven de buit zouden wil
len, n.l.Oostenrijk wil wel zich uit
breiden tot en met Saloniki, en Rus
land zou er niets op tegen hebben, als
't Konstantinopel kon krijgen, en Italië
zou er niets op tegen hebben, als het
kon krijgen Albanië. Ziet, dit alles
nu is hooge diplomatie, en wie hierin
het recht kan vinden heeft een be
ter reukorgaan dan wij hebben, want
het recht kunnen we er niet in ruiken.
Men moet zich het gedoe der hooge
diplomatie indenken om goed te be
grijpen het doel der Vredecongressen
dit doel is, zegt de diplomatie, de in
ternationale geschillen door scheids-
rechtelijke uitspraak te beslissen, maar
de daad is buiten deze uitspraak te
houden de daden van macht- en roof-
politiek. Het is dan ook, alsof de
geschiedenis lacht met die Vredescon
gressen des te meer congressen des
te meer roofoorlogen, (Engeland in
Zuid-Afrika, Vereeriigde Staten om de
Spaansche koloniën, Rusland en Japan
om Korea (afzonderlijk rijk) en Mand-
chourije, deel van China, Italië om
Tripoli).
Is het te verwonderen, dat wij, als
Volkswil, weinig respect hebben voor
de hooge diplomatie, en is het dan te
verwonderen, dat wij weinig gevoelen
voor een politiek van boven naar be
neden, waarvan de hooge diplomatie
de bekroning is En is het dan nog
te verwonderen, dat wij onze aandacht
wijden aan eene politiek van beneden
naar boven, de politiek van den wil
des volks, dat is dan de wil die uit het
gezond verstand des volks ontstaat
Neen, te verwonderen is dit niet, om
dat het volk altijd het gelag betaalt
en omdat het gezond verstand des
volks is een directe gave der door
God geschapen menschenziel en daarom
door zijn natuur zich gedrongen ge
voelt tot wat in waarheid recht is en
weet dat, als naar recht word gehan
deld in Staat en maatschappij, het
ware volksbelang er door wordt ge
diend.
En dat door onze politiek van be
neden naar boven, geleid met vaste
hand, zich bedreigd gevoelt de poli
tiek van boven naar beneden, en daar
om met alles wat machtig is samen
spant om ons te vernietigen, en dood
te zwijgen bewijst juist alles wat te
gen ons is gedaan. En al worden wij
door deze samenspanning ook dikwijls
weggezet als een zot, een zot die der
gelijke samenspanning braveert en ver
slaat moet toch zoo heel gek niet zijn.
De politiek van beneden naar boven
wil recht onder de menschen en
hiermede bereikt zij het belang des
volks; de politiek van boven naar
beneden wil de macht der grooten
en bereikt het belang van enke-
1 e n. Deze laatste politiek heeft haar
groote en voor de geheele beschaafde
wereld duidelijk geworden fiasco ge
leden in de Balkanpoiitiek der hooge
diplomatie.
o
In de Midd. Courant lezen we, dat
de subsituut officier van Justitie te
Middelburg f 10 zegge tien gulden
boete eischte tegen Jhr. B. J'. O. V. B.
wegens een beleedigende uitdrukking
in een stuk, geplaatst in de Middel-
burgsche Courant, tegen Mgr. Giovan-
ninï, voormalig Pauselijk Internuntius
te 's Gravenhage.
Dezelfde heer subsituut officier
eischte indertijd in de eerste zaak Schets
tegen ons f 100 boete, „gezien de per
sonen, een notaris en een pastoor".
Aldus: gezien f 10 boete eisch tegen
een Jonkheer in een zaak van een
Pauselijk Internuntius wordt alzoo be
slist dat de stand en de positie van
ons, notaris en eigenaar van de Volks
wil, tien malen hooger en aanzienlij
ker is dan die van een Jonkheer, een
man dus van adellijke geboorte.
Wat een beschaming dus, in den
mond van den Officier van Justitie,
tegen degenen, die ons in hunne klein
heid durven te minachten
Ste KiimervcrkU'fcing'cii.
O
In het district Hontenisse wordt
door de Van Dalsum-partij reeds duch
tig de trom geroerd met het oog op
de Kamerverkiezingen. Er zal in dat
district een heete strijd te wachten
zijn. De katholieke partij is in Oos
telijk Zeeuwsch-Vlaanderen de over
wegende, doch deze is juist scherp
verdeeld, doordat de aanhangers van
den heer Van Dalsum en hun ge
tal is niet gering, dat is bij de Sta-
ten-verkiezing in 1910 gebleken
zich scherp tegen de georganiseerde
katholieke partij hebben gesteld.
Van liberale zijde zal ook wel een
candidaat worden gesteld en nu zal
reeds bij de eerste stemming in dit
district de katholieke candidaat de
meerderheid moeten behalen, want
dat de Van Dalsum-partij bij een even-
tueeie herstemming den katholieken
candidaat zal steunen, gezien de fel
heid waarmede deze partij de katho
lieke bekampt, is haast ondenkbaar.
Het bovenstaande vonden we in het
Handelsblad van 14 October, eerste
bladzijde.
In dit bericht, eenvoudig op zich
zelf, komt voor
le. Een onjuistheid.
Er wordt gezegd, dat de van Dal-
sumpartij reeds duchtig de trom roert
met het oog op 1913. Dit is nu niet
waar. De tegenpartij, de zoogenaamde
georganiseerde katholieke partij, roert
de trom doordat zij is begonnen met
de haar eigen lastercampage, waarvoor
zij reeds twee klachten tegen hare
handlangers heeft uitgelokt, de eene
tegen haar orgaan de Tijd en de
tweede tegen haar orgaan de Nieuwe
Zeeuwsche Courant.
2e. Een valsche verwachting.
Tusschen de regeis door wordt ver
wacht, dat, als de officieele katholieke
candidaat het niet wint bij eerste stem
ming, er herstemming zal komen tus
schen tegen deze en denJiberalen can
didaat, en dat alsdan de „Van Dal-
sumpartij" den liberaal zal steunen.
Mocht deze verwachting ze is ech
ter valsch worden bewaarheid, dan
zou blijken, dat er van liberale zijde
wordt gespeculeerd op het visschen
in troebel water. Mocht deze specu
latie op het visschen in troebel water
