No. 158. Zaterdag 5 October 1912. 4e Jaargang, Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst. Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van persoon of partij. VERSCHIJNT ELEEM ZATERDAG. Gentschestraat C 7 te Hulst. w? Stichter: H. A. van Dalsum. Bierkaaistraat A 28 te Hulst. Gentschestraat B 4 te Hulst. REDACTIE: Abonneineut per drie maanden NEDERLANDf 0.50. BELGIEfr 1.20. ANDERE LANDEN f 0.80. - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven. Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud van het Vrije Woord en voor dien van Advertentiën. ADMINISTRATIE: DRUKKER IJ: Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur. Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25. Inleiding* tot 1913. O "Wie wilde voorheen ons Zeeuwsch- Vlaanderen knechten Het Munstersch tractaat der hooge heeren. Wie heeft voorheen Zeeuwsch-Vlaan- deren verraden? De politiek van Holland en Spanje. Wie wilde voorheen ons Zeeuwsch- Vlaanderen kennen De Ontvanger en zijne kornuiten. Wie verraden nog heden ons Zeeuwsch- Vlaamsche Volk De vijanden van zijne herleving. Wie wil Zeeuwsch-Vlaanderen bevrij den van het verradersjuk Fruijtier en zijne trawanten Neen, neen, neen Van Dalsum en zijne mannen Ja, ja, ja Wie zal in negentien dertien zijn on ze man Hij die heeft getoond dat hij wat kan. Behoort ge tot links of behoort ge tot rechts? o We vernamen, dat in Zuid Beve land deze vraag wordt gesteld om trent van Dalsum. Er wordt gezegd hij heeft als Statenlid gestemd voor mr. Lucasse als lid der Eerste Kamer en dit was dus een rechtsche steun. Maar van de andere zijde wordt ge zegd als hij zou behooren tot rechts zouden de Roomscha bladen niet zoo op hem hebben gescholden en zou de geestelijkheid van zijn eigen kerk hem niet zoo hebben vervolgJ. Ook wordt weder opgemerktbij gelegenheid van de zomerzitting der Staten gaf de heer Blum een diner aan alle rechtsche leden der Staten en van Dalsum werd niet uitgenoodigd, zoodat hij door de rechtsche leden zeiven niet als rechts wordt aange merkt. Wij zullen kort en bondig zeggen kvat de zaak is: we behooren niet tot links en ook niet to< rechts, we staan op ons ze:lore n- En .waa.r°m hebben we nu gestemd ■rechts*voor de Eerste Kamer? Hierom- Omdat we get'n partijman zijn vra gen we bij -het b^00rdee,en van za' ken en personen n 'et naar hun u,t" hangbord. maar naar jï un inhoud. En nu is de zaak -zóó Wij, als alleen staande in ten, worden niet tot overleg gey/aaRd en vragen een ander niet tot averltj7' en wie ook zou het doen en wie ooi' zou ons tot overleg vragen Wij moeten dus hoorei, ;ïien en onderzoeken met eigen oorenr eigen oogen en eigen verstand. Nu hadden niet zoolang vó'ór de Eerste Kamerverkiezing de Staten een diner, en op dit diner sprak de Grif fier der Staten, de liberale heer mr. Polman Kruseman, den lof va a mr. Lucasse. Verderde taak dér Eerste Kamer is om de in de Tweede Kamer aan genomen wetsontwerpen te controlee ren. Een oud-Tweede Kamerlid, en dit was mr. Lucasse, is vcor deze taak van Eerste Kamerlid dus een aange wezen man. Wij hoorden slechts één candidaat noemen, den heer mr. Lucasse van een liberalen candidaat hoorden en wistèn we niets. En tenslotte: van blanco stemmen houden we niet, dit vinden we te laf. Staande in de Staten als onafhan kelijk man op het standpunt van den onbevooroordeelden wil des volks, zijn wij verplicht, waar moet worden ge stemd voor personen, den waardigste te stemmen. En er was maar één be kende, althans aan ons bekende, can didaat Hoe stemt nu een eerlijk man, en wij willen geacht worden een eerlijk man te zijn Op den éénigen bekenden candidaat, die èn door den lof hem toegespro ken door den liberalen heer mr. Pol man Kruseman èn door zijn vroeger lidmaatschap van de Tweede Kamer, in ons oog de geschikte man moest zijn, nog daarenboven een Zeeuw, wat een groot voordeel was, omdat Zeeland tot dan toe door twee niet- Zeeuwen in de Eerste Kamer was vertegenwoordigd. Zijn we door dit stemmen geweest een man van rechts? Neen, evenmin als we zouden zijn geweest een man van links, als we hadden gestemd op een man van links, doordat deze in ons oog de geschikte man zou zijn geweest. Hoe wordt een Iiainer- eandidaat gesteld We nemen het district Ommen, waarvoor dr. Kuyper als Kamerljd tus- schentijds heeft bedankt. Wie de kran ten heeft gevolgd, zal hebben opge merkt den volgenden loop van zaken 1. Als opvolger van dr. Kuyper wordt genoemd Professor de Visscher. 2. De rechtsche partijen zijn over eengekomen een Anti-Revolutionairen candidaat te nemen. 3. Als candidaten worden genoemd Prof. de Visscher en Prof. mr. Die penhorst. 4. De centrale Anti-Rev. Kiesver- eeniging in het Kamerdistrict Ommen heeft voorloopige candidaten gesteld, en dan worden genoemd de namen van vijf heeren, waaronder prof. Die penhorst doch niet prof. de Visscher, wonende te 's Gravenhage, Amster dam, Zwolle, Hardenberg en Arnhem, dus slechts één, die te Hardenberg, die in het district zelf woont. 5. Prof. de Visscher en prof. Die penhorst meenen, dat zij niet tegelijk professor en Kamerlid kunnen zijn. 6. De Secretaris van het Centraal Comité der Chr. Hist. Unie in het district Ommen, schrijft aan de Ned., dat het Centrum-bericht, als zou tus- schen de besturen der Rechtsche par- n gedachtenwisseling hebben plaats gefeaci oujiiist is. Althans bij het Be stuur 'vaC het Centraal Comité der Chr. Hist Unie 's daarvan niets bekend. Dit Comité tracht de beslissing van het Hoofdbestuur af- 7. Naar De Ned. verneemt heeft het Hoofdbestuur der Chr. Hist. Unie eenstemmig geadviseerd, bij de tus- schentijdsche verkiezing in het district Ommen, den zetel te laten aan de an- tfiirevolutionnairenschoon het recht otr. hem te betwisten werd erkend, achtte men het niet wenschelijk van .dat recht thans gebruik te maken. 8. ;De Centrale Anti-revolutionaire kiesvereeniging in het district Ommen, heeft tot candidaat gesteld voor de Tweede JKamer (vacature-Dr. A. Kuy per) Mr. H.' van der Vegte, lid van Ged. Staten van Overijssel. Aan deze beslissing sub 8 is dan voorafgegaan een stemmen in de af- deelingen der Anti Rev. Kiesvereni gingen van het district. Het heet, dat door het Parlemen taire stelsel het volk zelf regeert door de eigen gekozenen. Maar wat zien we Dat het volk van boven af dus uit den kring der gekozenen of uit den kring van zich zeiven opgewor pen hebbende leiders een wenk krijgt, w i e n het volk als candidaat moet stellen. Voor den vorm kiezen de leden der kiesvereeniging den candidaat, maar practisch mogen zij stemmen op den candidaat door het partijbestuur voor hen uitgezocht. Zóó gaat het practisch in alle par tijen, al doen ze allen het niet zoo brutaal als in de Katholieke Partij, waarin vanwege het Landelijk Partij bestuur in 1909 maar gewoon weg werd gedecreteerd dat de aftreden den opnieuw candidaat zouden zijn, alsof hunne kiezers het recht misten om rekening en verantwoording te vragen. Tegen deze praktijk van volksver tegenwoordiging door menschen, aan gewezen van boven aan beneden staat de Volkswil, die wil het volk vertegenwoordigd hebben van beneden naar boven, dit wil dus diegenen als candidaten hebben, welke het volk zelf aanwijst en ten slotte is het het volk zelf, waaronder wij verstaan het volk in al zijne geledingen dat van eenen goeden volksvertegen woordiger profiteert en voor een slech ten volksvertegenwoordiger zelf het gelag betaalt. Dit ons standpunt is het juiste stand punt van volksvertegenwoordiging, dat geeft eene vertegenwoordiging, die het geheele Nederlandsche volk weerkaatst in zijn wil, zijn belang en zijn wensch. Het andere, eerstgenoemde standpunt, geeft practisch geen volks vertegen woordiging maar p a r t ij leden en leidt vroeg of laat tot partijregeering en partijgeest, en partijgeest mist liefde en rechtsgevoel en onderlinge waar deering, zooals ieder wel weet, en het einde is altijd een bloedige of on bloedige burgeroorlog, zooais de ge schiedenis van alle landen bewijst. Hoe brengen we nu practisch ons standpunt in practijk Eenvoudig, door de Kieswet op te volgen. Wel is het een eisch van goede taktiek, dat de kiezers zich over het stellen van een candidaat verstaan, dat zij de koppen bij elkaar steken, hetzij in een vereeniging hetzij in een comité, maar dit is heel anders dan het stelsel van kiesvereeniging als een touwtje, waaraan soms onzichtbare menschen trekken naar hun welge vallen. In dien eisch van goede taktiek op den grondslag der Kieswet blijven de kiezers vrij in hun eigen oordeel, ter wijl in het stelsel van boodschap van boven aan beneden de kiezers vrij willig of gedwongen zich gebonden achten aan de boodschap, die zij van boven kregen. Mocht nu in die taktiek van vrij eigen oordeel de kiezers als candi daat stellen en hem ook gekozen krij gen een, die een groote nul is, dan is er nog n;ets verbeurddan geeft deze groote nul het juiste beeld van het district. Maar deze kans van een nul te kiezen is veel grooter bij een I opgedrongen keuze, als waarin van volksbelangen slechts zelden sprake is anders dan in woorden, dan bij een vrije eigen keuze, daar het volksver stand zeer goed een man van eer en van kennis weet te onderscheiden van een die deze eigenschappen mist, en een man van eer en kennis is al licht in elk district te vinden. En daaren boven zal het volk uit zich zeiven wel een geschikte vinden buiten het dis trict, als deze iets meer is dan een plaatselijke grootheid door te door zien, dat deze meer dan een plaatse lijke grootheid de volksgedachte we dergeeft. De datum der Onafhanke lijkheidsherdenking. Er is ons gevraagd op welken'da tum de honderdjarige onafhankelijk heid van Nederland herdacht wordt. We weten niet of er reeds een da tum van feestviering is vastgesteld. Maar we willen hier wel eenige da tums noemen die met de vrijwording van ons land in verband staan, maar dan tevens wijzen op de zeer bijzon dere positie van Walcheren in dat op zicht 16 Nov. 1813 brak in Amsterdam de opstand uit, nadat den vorigen dag de Fransche troepen de stad ontruimd hadden. 17 Nov. Optreden van het Haagsch Driemanschap. 30 Nov. Landing van den prins van Oranje te Scheveningen. 1 Dec. Proclamatie ter uttroeping van Willem 1 als souverein vorst van Nederland. Maar die datums passen eigenlijk niet op het voorgevallene in Zeeland. Die gebeurtenissen in Holland bleven hier op Walcheren vooreerst zonder weerslag. Dit eiland werd geblok keerd door Engelsche schepen, maar tengevolge van de sterke Fransche bezetting was er hier geen sprake van een poging tot opstand. Op de meeste andere Zeeuwsche eilanden woei betrekkelijk kort na de Novembergebeurtenissen in Holland de Nederlandsche vlag. Maar Wal cheren bleef Fransch, den heelen win ter door, hoewel de verbonden mo gendheden Napoleon versloegen en terugdrongen tot over de Fransche gienzen. Zelfs toen eind Maart 1814 Parijs werd veroverd, en Napoleon werd af gezet, was Walcheren nog altijd Fransch. In de feuilleton-reeks die een kleine twee jaar geleden in ons blad ver scheen over „Walcheren in den Fran- schen tijd" weid verteld hoe eerst 17 April 1814 de Fransche gouverneur- generaal Giliy aan de bevolking van dat eiland bekend maakte, dat het keizerlijk bewind was afgeschaft, iets wat de door de blokkade van alle nieuws verstoken bevolking alleen vaag wist doordat men 11 April te Kamperland tegenover Veere een zeil gespannen had gezien, waarop met groote letters stond: „Buonaparte n'existe plus" (Bonaparte bestaat niet meer). Maar nog duurde het tot 30 April vóór het wegtrekken der Fransche troepen begon en het werd 4 Mei vóór de commissaris-generaal van den sou- vereinen vorst te Veere aan wal stapte, en 5 Mei voor van het Middelburgsche stadhuis de proclamatie werd afge kondigd ter inbezitneming van het eiland Walcheren in naam van den souvereinen vorst. Moeten wij nu meedoen met de No vemberfeestviering van het volgend jaar? Of moeten we hier ons eigen feest organiseeren tegen 30 April of 5 Mei 1914? Ons dunkt dat we niet te veel op een dag moeten zien. Als er feest ge vierd moet worden, laat men dan overal hetzelfde tijdstip nemen, nl. het begin van de vrijwording. Walcheren toch staat in dat opzicht niet alleen. Bergen op Zoom gaf zich 3 Mei op bevel van Lodewijk XVIII overDen Helder werd 4 Mei ont ruimd, en de laatste vesting, Delfzijl, eerst 23 Mei. Dit waren echter voort zettingen van hetgeen in November in Amsterdam en Den Haag begon. Maar één ding mag toch wel als waarschuwing gezegd wordenwan neer men de honderdjarige onafhan kelijkheid van ons land wil vieren, is daar op zichzelf alle reden toe. Maar laat men zich niet een al te roemruch tige voorstelling maken van de held- halftige daden van onze voorouders uit die dagen. We schreven het reeds in de bovengenoemde feuilletonreeks „Als Walcheren is vrij geworden, dan gebeurde dat, omdat de Franschenhet vrij lieten, zooals trouwens toen bijna overal in het land met het herstel van onze onafhankelijkheid grbeurd is. Hier op Walcheren is niet gevochten, noch door de inwoners, noch door de Engelschen, noeh door de Franschen. De beslissing viel ergens anders, in Frankrijk, binnen welks grenzen Na poleon door de verbonden mogendhe den werd teruggedrongen." Dit geldt voor heel Nederland. Er bestaat een buitenlandsche spotprent uit die dagen, waarop men een Hol lander ziet, met lange pijp en een kop thee, behaaglijk in een wagen zittend die door Pruisen, Rusland en Enge land getrokken wordt. „Zoo gaat het goedroept de Hollander tevreden. Die spot was niet onverdiend. M. C. De Volkswil voegt hier nog bij voor wat betreft Hulstdat de afkondiging van het herstel der Vereenigde-Neder- landen onder den Prins van Oranje werd gedaan den 14 Februari 1814; dat den 8 Maart 1814 Hulst opnieuw een Fransche bezetting kreeg, en dat de Nederlandsche troepen Hulst eerst hebben bezet den 2 Mei 1815. Viering van de „Onafhankelijkheid" in 1913 is dus voor Hulst wel echt een paskwil. In het Hulsterblad stond Zaterdag hetzelfde ingezonden stuk als in de Volkswil geteekend X betreffende het voornemen van de fanfare te Hulst om hier in 1913 een feest te beleggen wegens de Onafhankelijkheid en de 500 jaren dat Hulst poorten mocht hebben. En de redactie teekende er dit bij aan Wij begrijpen niet, wat er tegen kan zijn, dat iemand in casu het fanfarengezelschap het plan ontwierp om hier ook het lOOjarig bestaan van Nederlands onafhanke lijkheid te vieren. Immers het was al lang bekend, dat dit gezelschap een muziekconcours wilde Inrichten en wij vinden het lofwaardig dat het juist dit plan in 1913 wil uit-

Krantenbank Zeeland

Volkswil/Natuurrecht. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst | 1912 | | pagina 1