w? No. 156. Zaterdag 21 September 1912. 3e Jaargang. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst. Richting': Voor waarheid eii voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van persoon of partij. VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG. Gentschestraat C 7 te Hulst. Stichter: H. A. van Dalsum. Bierkaaistraat A 28 te Hulst. Gents chestraat B te Hulst. DE VOLKSWIL REDACTIE: Abomiemeut per drie maanden NEDERLANDf 0.50. BELGIEfr 1.20. ANDERE LANDEN f 0.80. - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven. Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën. ADMINISTRATIE: DRUKKERIJ: Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur. Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25. Zoodra er in Hulst sprake was van een Vliegcomité, uitgaande niet van het Clubje, verscheen in Zelandia het volgende berichtje „Aankondigingen van feesten, uit voeringen, wedstrijden en vermake lijkheden van dien aard worden niet in het redactioneel gedeelte van deze courant opgenomen". Dit berichtje stond vroeger in Ze landia niet en het verdween, zoodra de Vliegdemonstratie was afgeloopen. Daarmede gaf Zelandia, als orgaan van het Clubje, te kennen, dat het Clubje zich verklaarde tegen de Vlieg demonstratie omdat ze niet van het- Clubje was uitgegaan. Doch dit wil niet zeggen, dat het clubje niet nieuwsgierig wasO neen, het Clubje trachtte gratis de zaak af te zien van uit het Paters- klooster, van alwaar men een over zicht had op het Vliegterrein. Ja, het zijn zulke brave en manne lijke menschen, die menschen van het Clubje Dit moest ook aan het licht komen toen, onder den invloed van het Clubje, de besturen der Muziekgezel schappen van Harmonie en Fanfare besloten, dat deze gezelschappen de Vliegdemonstratie niet zouden opluis teren, dan alleen onder eene beleedi- gende voorwaarde die voor het Vlieg comité onaannemelijk was, doch dit besluit bracht een dergelijke ontevre denheid onder de werkende leden van de Harmonie, dat deze besloten, te gen het besluit van het Bestuur, toch als gezelschap hoewel zonder bestuur, op het Vliegterrein te zijn, wat dan ook geschiedde, en waarvoor de wer kende leden van de Harmonie de al- gemeene sympathie hebben verwor ven van heel Hulst en van het Land van Hulst, en alles met gevolg, dat de heer |os. van Waesberghe tegen 1 October ontslag nam als voorzitter van de Harmonie. De werkende leden van de Fanfare hielden zich aan het besluit van haar bestuur, en daarmede oogstte de Fan fare grooten lof van het Clubje. Wegens deze houding van de Fan fare Vlijt en Volharding genoot zij de hooge eer, door het Clubje te wor den gebruikt als middel, om, van uit het Clubje, te trachten het volgende jaar een feest te geven in Hulst. Zelandia van 14 September dus van dezelfde week van de Vliegde monstratie van 8, 9 en 10 September die geen aankondigingen doet van feesten enz. in het redactioneel ge deelte zie het begin van ons arti kel heeft het volgende bericht „Het fanfaréTigezelschap Vlijt en Volharding alhier is voornemens het volgend jaar, naar aanleiding van het honderdjarig bestaan van Neer- lands onafhankelijkheid, hier ter stede eenige feesten te organisee- ren. Ook naar aanleiding van het feit, dat het in 1913 vijf honderd jaren geleden is dat Hulst bij brief van Octrooi van Johan Hertog van Bourgondië en Graaf van Vlaande- deren, enz., van 20 December 1413 voor het eerst recht ontving de stad met vesten, wallen en poorten te omringen, meent het bestuur dat vooral voor onze gemeente nog meer reden bestaan dat jaar feeste lijk te herdenken. De bedoeling van het fanfarenge- zelschap is om het volgend jaar een groot internationaal muziekconcours te geven met daaraan verbonden kermesse d'été. Getracht zou wor den, behalve eenige geldprijzen voor de best uitgevoerde muziekstukken ook eenige medailjes beschikbaar te stellen. De muziek zal worden beoordeeld door een te benoemen jury van zeer bevoegde muziekbe- oordeelaars, en de deelnemende ge zelschappen zullen verplicht wor den om, behalve een 2elf gekozen nummer, een door de jury aange wezen muziekstuk uit te voeren. Dat een en ander bij zal dragen om de smaak voor goede muziek op een hooger peil te brengen, is voor het gezelschap mede een aan leiding om dit feest te organiseeren en derhalve mede te werken aan de ontwikkeling op dit gebied. Met de kermesse d'été is het de bedoeling bij het nuttige ook het aangename te paren, en het betrek kelijk stroeve van een muziekfeest eenigszins te verminderen of weg te nemen door daaraan eenige ver makelijkheden te verbinden. Het plan is om een groot terrein af te huren, waarop het muziekconcours zal gegeven worden en op datzelfde terrein een gedeelte af te zondaren voor de verschillende vermakelijk heden, welke zóó zullen gekozen worden, dat het publiek aangenaam bezig gehouden kan worden. Ten einde deze feesten goed te doen slagen, zal het fanfarengezel- schap de hulp inroepen van alle gezelschappen en personen der ge meente, waartoe later de noodige oproeping zal plaats hebben. Aan dit feest kunnen dan de noodige toevoegingen geschieden welke in verband kunnen staan met de vie ring onzer onafhankelijkheid, zoo dat een en ander een meer alge meen karakter krijgt. Het fanfaregezelschap hoopt hier door mede te werken in het belang der gemeente en door het lokken van een talrijk vreemdelingenbezoek, ook het geldelijk belang der ge meentenaren te dienen. Alles is echter nog in bespreking en de ver dere plannen zullen regelmatig be kend worden gemaakt." Men ziet nu precies le de valschheid van Zelandia, 2e de onbeschaamdheid van Vlijt en Volharding, dat is dan van den heer H. Maeiteris. Want we moeten er nog iets bij voegen. Vlijt en Volharding had de treurige moed om de plaatsing van boven staand bericht te vragen ook aan de Volkswil, en als we het zouden plaat sen, dan zouden we ook hebben ons deel in het drukwerk en in de ad vertenties. Wij gaven den vertegenwoordiger van Vlijt en Volharding als antwoord, dat hij in ons Program kan lezen Gij Volkswil wees trots Slechts tegen haat en logen. Gij Volkswil wees een Met elk nederig pogen. En, op grond van dit program ga ven we als ons besluitdat de Volks wil vergeeft en vergeet zoodra zij goe den trouw ziet in wat was voor genomen, doch, zoolang deze goede trouw ontbreekt, zoolang staat de Volkswil te hoog om zich te leenen tot wat zij beschouwt als eene on waardige comedie. Waarom spraken we van onbe schaamd Omdat het Clubje weet dat, zonder de medewerking van de Volkswil, nooit populair kan worden wat het clubje onderneemt, en het Clubje, dit wetende, wetende ook dat nog versch was de beleediging in den geest van dit Clubje aangedaan aan het Vliegcomité uitsluitend om dat de stichter van ,de Volkswil daar van voorzitter was, ziet niet eens in, gewoon als het is om te zijn arro gant, hare eigen brutaliteit. Wat nu betreft de zaak zelve. Vlijt en Volharding wil dus in 1913 feestvieren wegens de 100 jarige on afhankelijkheid, dat is dan dat we we der Nederlanders zijn geworden, en omdat Hulst dan 500 jaar geleden oc trooi kreeg hare stad met vesten en poorten te omringen. Of het feestvieren wegens de onaf hankelijkheid reden van bestaan heeft voor Zeeuwsch Vlaanderen Als we aan België waren gebleven, zouden de beide Belgische Vlaanderen lucht hebben gekregen tot de Schelde en zou Zeeuwsch Vlaanderen, nu een van de armste gewesten van Nederland, een van de wel varendste gewesten zijn van België. Wij zouden denken, dat Zeeuwsch Vlaanderen, en met name Hulst, geen reden heeft om in 1913 met dank baarheid te herdenken het jaar 1813. Het feestvieren, dat het in 1913 500 jaar geleden is, dat Hulst vesten en poorten mocht aanleggen, kan er me de door, maar, uit het feit, dat deze vesten en poorten altijd nog bestaan blijkt toch dit, dat we in Hulst sedert die 500 jaar niet zijn vooruit gegaan. Andere steden van 500 jaar terug hebben zich uitgelegd, zijn groot geworden en geven een stuk brood aan hunne inwoners, doch Hulst heeft den omvang van vroeger, ja mist de volkrijke voorstadjes van voor heen, en hare bewoners moeten naar den vreemde om brood te verdienen voor zich zeiven en de hunnen, en die niet moeten wegtrekken, blijven jaar in jaar uit denzelfden knecht. Wil men toch feestvieren het Vliegcomité vroeg niemands hulp en betaalde alles contant, terwijl Vlijt en Volharding of te wel het Clubje „rijken" geld wil vragen van ieder en rekent op een deel van het geld door de re geering voor de herdenking van 1813 op de begrooting gebracht dan komt het initiatief daartoe niet toe aan Vlijt en Volharding. Wil men het initiatief laten nemen door een Muziekgezelschap, dan moet dit zijn het oudste en het voornaam ste, en dit is de Harmonie. En de vraag zou gewettigd zijn of, als er iets moet worden gedaan, dit niet zou moeten uitgaan van het Ge meentebestuur Deze vraag laten we beantwoorden door wie er lust in heeft. Dat vliegen is toch een wondere zaak. Zaterdag zijn we, als zoovele an deren, ook gaan kijken naar den wed strijd voor watervliegmachines in Temsche. En we zijn, we bekennen het vol mondig, verbaasd geweest. Verschillende vliegers hebben we zien vliegen van uit het water, en in de lucht en zelfs rakelings tusschen het water en de spoorbrug, en zien varen en manoeuvres maken op het water. En dan te bedenken, dat er machi nes waren die 750 kilo gewicht had den Wij noemen het wonderbaarlijk, dat zoo behendig kan worden gevlogen met iets, dat zwaarder is dan de lucht, en wij moesten prijzen de werktuig kunde, die zoo iets heeft weten te vinden en uit te voeren. Wij denken, dat het anderen is ge gaan als onszien met eigen oogen, en toch niet begrijpen hoe het moge lijk is. Vóór wij het vliegen hadden gezien was het onze gedachte, dat de vleu gels en dë staart van de machine on der het vliegen in beweging kwamen en dat in deze beweging, geleid door motor en schroef, het vliegen bestond. Maar neen, vleugels en staart staan stil, dienen alleen om het evenwicht in de lucht te bewaren, alleen de motor en de schroef werken, de mo tor met een ongeloovige kracht, ge zien den kleinen omvang van den motor, en de schroef, die draait met een dergelijke snelheid, dat er alleen een flikkering te zien is. Wij noemden het wonderbaarlijk, dat gevlogen kan worden met iets, dat zwaarder is dan de lucht. Hiervoor moeten we bedenken, dat, terwijl de dichtheid van het water die van het menschelijk lichaam zeer na bij komt en bijgevolg vele lichamen aan de oppervlakte drijven, de lucht 800 maal lichter is. Dit enkele cij fer is reeds voldoende om de verba zende moeielijkheden te doen zien welke men ondervindt bij pogingen, om zich in de lucht op te heffen. Dan heeft nog de atmosfeer deze eigenschap, dat de lucht zich zeer snel en op een onregelmatige en ver anderlijke wijze verplaatst, en de wind is dan ook niet anders dan een ver plaatsing van lucht. De drie groote vraagstukken voor de luchtscheepvaart zijn 1. dat van het evenwicht. Men moet een middel hebben om de algemeene zwaartekracht te bestrijden, welke de lichamen van boven naar beneden beweegt. 2. dat van de voortbeweging. De menscnelijke spierkracht is daartoe geheel onvoldoende en reeds een eeuw geleden werd aangenomen, dat een andere beweegkracht moest worden gebruikt dan de wind. en 3. dat van de stevigheid van luchtschip, die alleen door de ervaring kon worden geweten. Bij een luchtschip lichter dan de lucht wordt het evenwicht verkregen, door een ballon te vullen met water stofgas. Dit gas weegt 110 gram per kub. meter, terwijl de lucht weegt 1290 gram per kub. meter. Een ballon, gevuld met waterstofgas heeft dus voor eiken kubieken meter 1180 gram stijgkracht. Door den ballon dus zoo groot te maken, dat de stijgkracht voldoende is om een bepaald gewicht mede te doen stijgen, krijgt men een lucht schip lichter dan de lucht. En de bestuurbaarheid van dergelijk lucht schip werd voor het eerst in 1902 gevonden en toegepast met de Le- baudy in Frankrijk, die bleek bestand te zijn tegen weer en wind, volkomen betrouwbaar te zijn en de drie vraag stukken te hebben opgelost. De vliegmachiene zwaarder dan de lucht hebben we van i^abij gezien, we hebben ze zien vliegen en haar zien manoevreeren, maar we bekennen dat we haar beginsel niet begrijpen. Als we hadden gezien een vlak, waarte gen druk werd aangebracht door een schroef, voortbewogen door een mo tor, dan hadden we ons in kunnen denken aan onzen jongensvlieger, dien we met een touw vasthielden en die de lucht inging door den wind, die werkte op het vlak van den vlieger die ook zwaarder is dan de lucht. Maar de schroef zit vooraan en werkt niet op een vlak. Dit is voor ons het onbegrijpelijke. Wat we alleen zoo dachten als het beginsel, was ditdat de schroef, door hare snelle draaiingen, een lucht ledige ruimte maakt, en in deze lucht ledige ruimte de vliegmachine voort gaat, maar, als we althans goed heb ben opgemerkt, waren er ook biplans, die de schroef niet vóór maar midden in de machine hadden, dus de lucht ledige ruimte moet het beginsel niet zijn. Er dus twee systemen van vlieg machines bij de eene met de schroef vooraan wordt de machine getrokken, en bij die in het midden of achter aan wordt de machine voortgeduwd. Zijn er onder onze lezers, die genegen zijn ons te willen inlichten op welk beginsel het vliegen met de vliegma chines berust, dan zullen zij ons en, wij vertrouwen ook vele onzer lezers, een genoegen doen, want de smaak om te leeren is aan de lezers van de Volkswil eigen. kardinaal van Rossum over de Katholieke Pers. Het Centrum heeft het volgende autogram van Kardinaal van Rossum „'t Is de verhevene roeping der Kat holieke Pers de waarheden van on- „zen heiligen godsdienst onbeschroomd „te belijden en manmoedig te verde digen de plicht van iederen Katho- „liek die pers te steunen met alle „hem ten dienste staande middelen, „bijzonder door zijn abonnement. „Moge de Katholieke pers van Oos tenrijk die groote roeping hoog hou den en volgen in de toekomst zoo- „als zij in 't verledene deed, gesteund „door alle Katholieken tot heil der „gansche monarchie Wilh. M. Kard. van Rossum. Wij maken eene enkele kantteeke- ning 1. De waarheid wordt verdedigd door de waarheid te doen treden in het volle licht. Maar het Centrum meent, in haar taktiek, de waarheid te dienen door de feiten der waarheid verborgen te houden voor hare lezers, als deze feiten der waarheid haar on aangenaam zijn. Deze doofpotwaar- heidstaktiekisalgemeen onderde katho lieke pers in Nederland tegenover de Volkswil, het blad, dat in zijn grond regelen leert in artikel 6 In zake Gods dienst is de Volkswil goed roomsch. 2. De waarheid van den roomschen godsdienst wordt ontkend, als de katho lieke pers den roomschen godsdienst maakt tot een hulpmiddel voor kies- vereenigingsdoeleinden, en, hoewel dit algemeen is in het katholieke Neder land, maakt alleen de Volkswil op deze ontkenning van de roomsche* waarheid eene uitzondering. Doch, in plaats van daarvoor te worden ge prezen, wordt de Volkswil door de Roomsche kerkelijke overheden in Ne derland vervolgd, en kardinaal van Rossum, die h e t weet, zwijgt. 3. De Irenische polemiek heet de

Krantenbank Zeeland

Volkswil/Natuurrecht. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst | 1912 | | pagina 1