Komen er wonderen
Ook hier geldt het: goed rond, goed
Zeeuwsch.
Een vriend, die mij mijn feilen
toont enz. Ziedaar de stelling, waar
van ik uitging toen ik me er toezette
ook Uw verweer nogmaals te beant
woorden. Kwalijk nemen, dat ik Uw
medewerkers, of althans verscheidene
daarvan niet als raenschen beschouw,
wier doel is, mede te helpen tot het
verhoogen van den geestes- en wel
vaartstandaard kunt U me doen, als
U wilt. Dit zit hem in het verschil
van apreciatie. Ik houd echter staande
dat het doel der door mij genoemde
medewerkers is, hetwelk ik in mijn
vorige brieven omschreef, n.l. bij den
een minder eerlijke politieke drijfve
ren, bij den ander het neerhalen van
het gezag tegen alle beter weten in
soms. Tot deze laatste categorie re
ken ik ook Bertus. Hij moge gerust
uit zijn slof schieten als ik maar kan
bereiken dat hij voortaan bij zijn kri
tiek op de regeering zich bediene van
eerlijker wapenen dan het smalen op
het spelletje dat daar wordt gespeeld,
wanneer hij voortaan maar levert een
gezonde opbouwende kritiek. Doet
hij dat niet, dan beschouw ik zijn
epistel, aan mij gewijd als te gaan
over me heen, als het zefirtje, dat
men even voelt zonder zich erom te
bekommeren waar het vandaan komt,
noch waarheen het gaat. Inmiddels
blijf ik met alle achting, U voor 1913
het beste toewenschende.
De briefschrijver uit Hontenisse.
o
Antwoord.
Waarde Vriend
Ik kan nu juist niet zeggen, dat ge
gemakkelijk te voldoen zijt, maar dat
hindert niet.
1. U noemt Uw schrijven het
eerste dan persoonlijk en vertrouwe
lijk. Maardan toch wegens
mijn openbaar leven en als uiting van
het gedacht van meerderen. Om deze
meerderen, mij persoonlijk onbekend,
te antwoorden, moet ik toch den weg
nemen der openbaarheid, is het niet?
2. Wat betreft priester Fonteijne
cn de christelijke democraten. Ik
ben Zondag in Brugge eens kennis
gaan maken met priester Fonteijne en
zijne vrienden, en ik hoorde daaraan
een volksbanket een volkslied ter zijner
eere, gemaakt door een werkman, waar
van het refrein is
Priester Fonteijne
Dat is een man,
Heilt smart en pijnen
Zooveel als hij kan.
Hij zal ons reddtn,
Uit de slavernij.
Hem moesten wij hebben
Hij maakt Vlaanderen vrij.
Ziet, dit was een uit het hart ko
mend antwoord van een 400 man uit
alle deelen van Vlaanderen, van man
nen die hem persoonlijk kennen en
met hem werken voor de volkszaak.
En wat betreft de christelijke de
mocraten. Zij staan tegenover de
katholieke bewaarders van België, en
kent U deze U kent ze, als ge
maar denkt aan de drijvers van de
katholieke kliek bij ons, eene kliek
zooals U wel v/eet zonder eer en ge
weten, maar toch, ze zijn hier in
Hulst nog heiligen vergeleken bij
wat ze m'et name in Brugge en in
Aalst durven doen.
En worden de christelijke democra
ten zwart gemaakt, herinnert ge U
niet meer, dat eens als recept voor
wat de Volkswilpartij is, is gegeven
neem al het uitvaagsel van 20 ge
meenten
3. Wat betreft christelijk democra
ten en onderwijs. Maar het is juist
geweest hun vertegenwoordiger in de
Belgische Kamer, de heer Daens, die
indertijd een zoodanige wijziging heeft
voorgesteld, uit naam van z ij n e
p a r t ij, dat hij doordoor wc-rd be
wierookt door de katholieken, gehoond
door liberaal en socialist, zoodat zijne
voorstellen toch wel niet anti-christe
lijk zullen zijn geweest! En wat be
treft indertijd de klacht over de steeds
grooter wordende staatsschuld van
Belgiëdat deze grootendeels voor
oorzaak heeft het steeds grooter wor
dende regeeringskapitaal rentegevend
belegd in spoorwegen, en dus meer
is kapitaalbelegging dan wel schuld,
is volkomen waar, maarik heb
hier in handen de Atlas Universel
van 1912 en vind hierin: dat
België heeft een schuld van 3600
miilioen franken of van 538 fr. per
hoofd, en Nederl. van 2340 mill, franken
of van 394 fr. per hoofd. Om te be-
oordeelen is vergelijken de beste
wijze. Ik zie daarin verder, genomen
naar de butgetten van 1910: in België
uitgaven 632 miilioen in Nederland
430 miilioen. Is, met deze cijfers
voor oogeri, niet eenige twijfel toege
laten over de goedkoopte van het be
heer der Belgische regeering? En
heden lees ik onder de advertenties
van het Handelsblad, dat de Belgische
Regeering van 300 miilioen aan 4
schatkistbons uitgeeft, aflosbaar in 5
jaar. Het doen van deze uitgifte werd
vóór de verkiezing door de bladen
der oppositie gezegd te zullen komen,
doch door de bladen der regeerings-
partij ontkend, welke laatste steeds
maar wezen op het groote kassaldo,
terwijl de oppositiebladen beweerden,
dat het groote kassaldo afkomstig
was van overgeschoten leeninggelden,
niet zooals de bladen der regeering-
partij beweerden van overschotten op
den gewonen dienst. Ik vind die ad
vertentie, gezien in het licht van die
beweringen vóór de verkiezing, zeer
vreemd, en zij doet mij besluiten, dat
het niet wenschelijk is eene zaak van
ééne zijde te bezien, de fout van velen
doch die ik steeds tracht te vermijden
en met gevolg, dat het mij niet alleen
moeilijk maar zelfs onmogelijk is an
ders te. handelen dan krachtens de
wijze lesde waarheid ligt in het
midden. En in de P<:tiiote van 18
dezer maand lees ik, dat de Belgische
vlottende schuld, met die 3uÜ miilioen
medegerekend, 510 miilioen bedraagt.
4. Wat betreft Algemeen Kiesrecht
in België. Dit bestaat feitelijk daar,
doch beperkt doordat de een eene
stem heeft, en een ander 2, 3 of 4.
Het is dus een stemrecht, dat met de
eene hand den kleinen man tot kiezer
maakt en met de andere hand hem
machteloos maakt. Ik noem dergelijk
stemrecht bedrog. En veronderstel
eens, dat Christus nog als in Palestina
rond ging in België. Dan zou Chris
tus 1 stem hebben, misschien niet
eens, omdat Hij geen vaste woon
plaats had, doch ieder van Zijne be
lagers uit de Schriftgeleerden zou 3
stemmen hebben. Is een dergelijk
stemrecht christelijk te noemen? Het
standpunt der Chr. Dem. partij in
België is1 man 1 stem met even
redige vertegenwoordiging. En het
doet er eigenlijk niet toe, wie van
verandering het meest zou profiteeren,
de vraag is slechtswelk stemrecht
is het meest rechtvaardig
5. Gedichtje van Peerke den Belg
van 25 Mei kan en zal wel op de
geestelijkheid slaan, maar ge hebt dan
ook wel gelezen dat van Maria onder
het Kruis
6. Wat betreft de Vrijmetselarij.
Ik ben abonné op de Standaard en
heb dus uit de eerste hand de brief
wisseling Boes gelezen. Ik weet volko
men, vriend, dat de Vrijmetselarij
voor doel heeft den christelijken geest
te dooden in het christelijk voik,
maar ik weet*ook, dat dit doel niet
zou kunnen worden bereikt, als
het volk niet eerst van den christe
lijken geest wordt verwijderd door
huichelarij en zedebederf onder chris
telijke vlag.
7. Wat betreft Bertus en de Zuid-
Bevelandsche briefschrijver: zij heb
ben U reeds geantwoord in het no.
der vorige week.
8. Er blijven nog veel werken van
charitas wachten, en ik kan nog niet
op mijne lauweren rusten. Mijn vriend,
weet ge wanneer ik op mijne lauwe
ren ga rusten Ik zal het U zeggen
op den dag, waarop Hij, die harten
en nieren doorgrondt, Hij die den
mensch wetenschap leert, Hij die vrucht
baar maakt door Zijn zegen des men-
schen werken, zal zeggen gij hebt
genoeg gearbeid, en eerder niet. En
dat hier nog veel te doen is? Juist
mijn arbeid heeft voor strekking
onze bevolking op te voeden door
haar van een zieleleven tot koude
zelfzucht te leiden tot een zieleleven
van een hart hebben.
9. Of ik, door mij zelf te verde
digen en anderen zich te laten uiten,
eigenlijk wel de naastenliefde dien
Kijk, ik sta op het standpunt van de
Navolging van Christus. En wat leert
deze? Dat Christus, als men Hem
persoonlijk beleedigde, dit vergaf, maar
als men Hem tegenstreefde in zijn
werk ten bate van het volk, dan ver
dedigde Hij zijn werk, en noemde
publiek adderengebroedsel en op der-
g°!ijke wijze hen, die Hem tegen
streefden. Eu nu doe ik dit ooker
gaat geen dag voorbij, of ik word
beleedigd, maar dit blijft onbekend,
doch zoodra de beleediging raakt
mijn werk voor anderen en voor ge
volg zou kunnen hebben, dat wan
trouwen kwam jegens mijn werk voor
anderen, dan is het ten bate van
deze anderen dat ik mij zelf ver
dedig en laat uitschijnen, van welk
kaliber zijn mijne tegenstrevers. Hier
mede wordt niet de naastenliefde ge
schaad, doch wordt het recht gediend,
tn ook het strafrecht behoort tot de
rechtsorde. En als bv. één priester
een deugniet blijkt te zijn, dan zijn
zijne medeambtgenooten verantwoor
delijk voor hem, als zij uit kame
raadschap hem tegenover het volk de
hand boven het hoofd houden.
10. De Volkswil is geen hetzblad,
dat weet U zelf ook wel, maar het
wordt zoo voorgesteld door sommi
gen, om daarmede zich te kunnen
goedpraten als zij door de Volkswil
soms getrapt worden op de waarheids
teen.
11. In zake onderwijs gelijk recht
voor allen. Wat is hierin gelijk, is
hierin recht, en zijn hierin allen En
dit voor't oog der wet, die, gelijk God
doet met Zijn zon te laten schijnen
voor goeden en kwaden, het onder
wijs moet achten als een zaak van
algemeen belang
12. Of ik, als Kamerlid, den mid
denstand daadwerkelijk wil
steunen? Eigenlijk vind ik deze vraag
beleedigend, omdat mijn geheele leven
is een leven van dagelijksche daden.
Ik vraagals eenmaal de Z. VI. tram
er ligt, dan gaat te niet de midden
stand van Hulst. En ben ik niet de eenige
geweest, die deze te niet gang heeft
trachten tegen te houden door de
daad van optreden in het volle licht
Vraag eens aan de „Officieele" volks
vertegenwoordigers van ons gewest,
waarom zij voor den middenstand
toonen niets te gevoelen.
Ik moet eindigen, zeg U dank voor
Uwe goede bedoeling en ik zou wen-
schen, dat er meerderen waren, die
openlijk hunne grieven zouden willen
openbaren, want dit is beter, dan
kletspraatjes verkoopen achter den
rug. Voor medewerkers ben ik niet
verantwoordelijk en de onfeilbaarheid
laat ik over aan de brave lieden die
uit zuivere braafheid nooit iets ver
keerd doen omdat zij denken, dat in
slapen en gevoelloos zijn van af de
geboorte tot aan het graf de braafheid
bestaat, maar in hun braafheid verge
ten, dat zij wel eens door den Eeuwi
gen Rechter kunnen worden verwor
pen als te zijn geweest nutteloos zout.
Tot slot eene algemeene opmerking.
Wat is het karakteristieke van onzen
tijd Dat de karakteloosheid en de
eerloosheid overal vinden hare be
schermers, en dat karakter en eer
worden gewantrouwd en bevit als
zijnde zaken, waarvan de menschen
niets meer begrijpen. Kunt U, mijn
vriend, eene andere verklaring vinden
voor vele zaken, waarvan ik weet dat
ook gij er eene walging van hebt ge
kregen
Hoeveel personen kent ook gij niet,
die hoog staan aangeschreven zoowel
bij de burgerlijke als bij de kerkelijke
autoriteiten hoewel deze weten, dat
die hoog aangeschrevenen zich niet
schamen voor allerlei zedeloosheden
en dieverijen En hoort U deze
hoog-aangeschreven wel eens be
vitten? Neen, niet waar, Het is al
leen nog maar het volksverstand, dat
niet geheel de gave heeft verioi en om
onderscheid te maken tusschen eer en
eerloos, en het is dit volksverstand
alleen, waarop wij steunen en dat
oordeelt en in gegeven omstandigheden
zal oordeelen tusschen mij en de an
deren.
Hartelijk gegroet
Uw dw.
H. A. VAN DALSUM.
J>r. Sehacpnuin
over liet Conservatisme.
Dr. Schaepman, aan wiens Katho-
liciteit wel niet zal worden getwijfeld,
oordeelde over den boozen geest van
het Conservatisme in de volgende be
woordingen.
Het conservatisme is in België be
lichaamd in wat daar worden genoemd
'de Bewaarderspartijen, én deze geest
is de tegenstelling van wat daar wordt
genoemd de Christelijke Democratie,
zoozeer gehaat met echt duivelschen
haat door het Conservatisme, daar
omhangen met den mantel der poli
tieke christelijkheid, eene christelijk
heid met versteende harten.
Een geest die alle banden
Van recht en liefde scheurt,
Op bergen van ellende
De hoogen hooger beurt.
Een geest die vrijheid predikt
Gij, worstelaren, op I
Elk: staat de heirbaan open
Naar 's levens hoogsten top.
Den sterkste zij de kroone,
Of heel de menscheid lijdt
Ik wordt de mensch geboren,
Ik blijft hij 't allen tijd.
Den weinigen zij de eere,
Den weinigen de macht
Of duizend duizend sneven
In ongekenden nacht.
Of millioenen. \yorstplen
Men honjjer en met' pijn»
Wat maakt het zoo de grooten
Slechts waarlijk grooten zijn.
Aan hen behoort de wereld
Het volk, de maatschappij
Dc wijsheid en de waarheid,
Het recht, de macht zijn zij
En liet is deze booze geest, die
met vrome verachting durft neer te
zien op den geest der Christelijke De
mocratie, door dr. Schaepman bezon
gen als volgt:
Het volk is van den Heere,
Zijn éénheid is van God,
Zijn éénheid wonder stralend
In hoog en lager lot.
Zijn éénheid, die voor allen
Eén liefde kent, één recht,
Door d'eenen geest de velen
Onbreekbaar samenhecht.
Die allen saam doet doet dragen
Der zonde leed en smaad,
Slechts fegen haat en logen
Den strijd kent en den haat.
Die honger en ellende
Bevrijdt met Koningshand,
Uit alle levenskringen
Den geest der zelfzucht bant.
We moeten dit haast gaan gelooven
als we denken aan wat hier in de
laatste dagen gebeurt.
De heer Koene, op ons notariskan
toor reeds bij onzen voorganger, zegt,
binnen eene week na de benoeming
van een opvolger van notaris Daey
Ouwens, zonder eenige aanleiding,
zijne betrekking op voor hij zeker is
van eene nieuwe en gaat kort daarop
over naar het kantoor van Notaris
Dumoleijn.
De heer Adriaanse, hoofd van de
school en kassier van de leenbank te
Lamswaarde, legt vrijwillig of gedwon
gen beide ambten neder en gaat in
betrekking ver van hier.
De heer van Zeijl, de redacteur van
Zelandia, wordt gezegd benoemd te
zijn tot redacteur in Groningen.
Dit alles binnen 14 dagen tijds, en
wie had aan een dezer gevallen maar
kunnen denken
En wie had kunnen denken, dat
notaris Daey Ouwens solliciteerde
voor verplaatsing, en dat pastoor „Hoe
lang nog Zeeuwsch Vlaanderen die
dit aan onze bevolking vroeg tegen
ons, zelf werd verplaatst naar een der
acht Zaligheden van Noord-Brabant?
En wie had kunnen denken dal de
gene, die de priesterschap hier heeft
ingeleid in de zonde van Nepotisme,
waarmede de grondslag werd gelegd
voor den stelselmatigen broodroof, in
volle mannelijke kracht dood zou wor
den gevonden in zijne kamer
Het is, alsof Onze Lieve Heer bezig
is om te zuiveren en te straffen alsof
om voor te bereiden de waarheid van
wat wij schreven in ons no van 6
Januarizij hebben hunne volle ge
rechtigheid gehad.
De Zomerzittmg der Staten
van Zeeland.
In de openbare vergadering van 12
Juli zijn de zaken behandeld, opge
nomen iri de Volkswil van 22 Juni.
De voorstellen zijn nagenoeg alle,
zonder of na beraadslaging, aangeno
men zooals ze zijn voorgesteld.
Het voorstel in zake betere ver
keerswegen tusschen Noord- en Zuid-
Beveland werd verworpen, cn aange
nomen werd een voorstel, om voor
deze zaak een Commissie te benoe
men van vijf Statenleden, die in de
najaarszitting een voorstel moet doen.
Over deze zaak van Noord Beve
land, en over eene beschuldiging van
wetsovertreding tegen tv/ee Gedepu
teerden wegens wat zij hebben gedaan
in zake de 2. VI. Tramwegmaatschap
pij komen we later terug.
!\0(i EENS BLOEI) AFTAPPEN.
We verzoeken aan onze abonné's
van Axel, om eens de kaart in te zien
in verband met een tramplan Drie
Schouwen—Saffelaere. Zij zullen dan
zien, dat deze tram aansluit aan een
tram SaffelaereGent, en dat deze
dus voor doel heeft een winkeliers-
politiek ten bate van Qent en ten
koste van Axel.
Het Vrije Woord voor
Abonnés.
o
Gedachten over 1913.
Met genoegen hebben velen roet
mij gezien, dat er een Yerkiezings-
fenjfo 1913 ia tot itapd gebracht,
en het is te hopen, dat er tijdig
een flinke som bijeen zal zijn, want
de stembus kost geld. Doch er zal
nog wat meer noodig zijn dan geld,
om kans van slagen te hebben.
Laat ieder die voorstander is van
den vooruitgang van nu af stille
propaganda maken voor de goede
zaak Laat men zich zelf en zijn
vrienden en kennissen aanzetten tot
standvastigheid om de a s. candi-
datuur Van Dalsum te steunen.
Het is nu tijd om er mee te be
ginnen Want men wete het wel,
het zal een strijd zijn op leven en
dood. Zij, die in de gelegenheid
waren den jongsten kiesstrijd in
België te volgen, zullen het weten
op welk eene schaamtelooze wijze
de Conservatieve Katholieke partij
daar is opgetreden tegen eiken te
genstander. Het is waar, dat alle
partijen in België heftig zijn bij
verkiezingen, maar het laagst by
den grond waren zonder tegenspraak
de middelen door de Belgische Cle-
ricale partij in praktijk gebracht.
De oude leer: „Het doel heiligt de
middelen" schijnt nog niet vergeten.
Dus wij weten, wat ons te wach
ten staat, ons de voorstanders der
vooruitstrevende partij. Het kapi
taal, voortgestuwd door de geeste
lijkheid zal trachten ons te ver
pletteren, en reken er op, dat alle
middelen zullen worden toegepast.
Niet alleen zullen de varkens
uit hunne hokken en de geiten
uit hunne stallen worden gehaald,
maar de bekende methodes van
dwang en broodroof zullen als bloed
honden worden losgelaten op de
arme voorstanders der candidaiuur
van Dalsum.
Laat men dus schouder aan schou
der staan en zijn heilig recht ver
dedigen, het recht der vrije, geheime
stemming, waarmee zells een gees
telijk adviseur niets te maken heeft.
Wordt vervolgd.
X.
o
Essen, 14 Juli 1912.
Mijnheer de Redacteur
Herinneren aan de toekomst.
Waarde vrienden en volks wille
zers, wij hebben in ons blad de
Volkswil al zooveel vernomen, dat
wij ons gereed moeten maken voor
1913 om onze partij te steunen en
onze candidaten van Dalsum als
Kamerlid en van Dixhoorn als Sta*
tenlid op een plaats te brengen,
waar zij de welvaart van Zeeuwsch
Vlaanderen hoog kunnen houden en
verder in het belang van klein en
groot kunnen verdedigen. Zulke
mannen moeten wij steunen tot het
uiterste. Welnu, lezers, als dan
de dag aangebroken is om uw stem
af te geven, gaat dan niet met een
kloppend hart naar de stembus,
maar zijt dan vroolijk en opgeruimd
daar gij uw stem kunt afgeven
voor candidaten die de maatschap
pij weten te verdedigen en de wel
vaart van de bevolking steunen
Zijt er trotsch op voor zulke man
nen van rechtvaardigheid te kunnen
stemmen, maar gaat niet met een
kloppend hart van angst wegens
broodroof of van huichelarij, maar
toont dat gij allen mannen zijt met
een oprecht karakter en gaat met
een trotsche houding naar de stem
bus.
Hierbij teeken ik een gulden voor
verkiezingsfonds 1913 op hoop van
navolging.
Mijn dank voor de verleende plaats
ruimte.
Hoogachtend
F. BIESBROEK.
Taubeastrasse, no 5, Essen,
o—
Den Haag, 20 Juli 1912,
Mijnheer de Redacteur.
Gelieve onderstaande in Uw veel
gelezen blad te plaatsen bij voor
baat mijn dank.
Mijnheer de Redacteur, in uw blad
