No. 142.
Zaterdag 15 Juni 1912.
3e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting': Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VEBSOHUNT ELKEN
Gentschestraat C 7 te Hulst.
W?
Stichter: H. A. van Dalsüm.
Bierkaaistraat A 28 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Aalst.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonnemeut por drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELG1Efr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van hei Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
DUCKKERIJ:
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
Een eigenaardig kiesstelsel
in België.
o
In het arrondissement Sint-Nicolaas
verkregen op 2 Juni de candidaten
deze stemmen
die van de katholieke lijst:
Lijstst. Voorkeurst. Totaal
van Brussel 27799 8467 36266
Tyart de Borms 27799 3924 31723
Nobels 27799 1825 29624
Raemdonck 27799 839 28638
die van de kartellijst
Persoons 10920 1066 11986
Gekozen zijn nu de heeren van
Brussel, Nobels en Raemdonck van de
katholieke lijst, hoewel de heer Tayart
meer stemmen heeft dan de heeren
Nobels en Raemdonck, en de heer
Persoons.
Dat door de evenredige vertegen
woordiging, die kans geeft aan de
minderheden op een zetel, de heer
Persoons is gekozen is te begrijpen,
maar dat de heer Tayart niet gekozen
is terwijl hij meer stemmen heeft dan
de heeren Nobels en Raemdonck is in
ons oog verkeerd, omdat hierdoor de
wil van de kiezers niet tot zijn recht
komt.
De zaak is, althans zoo begrijpen
wij het, dat bij eene verkiezing voor
4 leden en als er dan vier candidaten
staan op één lijst, deze alleen dan
alle 4 gekozen zijn, als deze 4 meer
vdan viermaal zooveel stemmen hebben
als zijn uitgebracht op de tweede lijst.
En is dit niet het geval, dan valt de
gene die als no. 4 staat op de lijst
der 4, niet degene, die het minst getal
stemmen dezer 4 heeft.
Wij zijn voorstander van volks-
vertegenwoordiging maar niet van
p a r t ij vertegenwoordiging, omdat in
het laatste geval w e 11 e 1 ij k partij
belangen staan boven algemeene be
langen, en eene p a r t ij vertegenwoor
diging eigentlijk is anti-grondwettelijk,
omdat de grondwet zegt, ook in België,
dat de Staten-Generaal vertegenwoor
digen het geheele volk (art. 78 Ncderl.
Grondwet, art. 32 Belgische Gr.,) dus
geen partijen. Wij achten daarom het
kiezen volgens partijlijsten een onjuist
standpunt, omdat
1. er bij de kiezing wegvalt de per
soonlijke waarde van de candidaten,
waartegen het stelsel van voorkeur
stemmen geen waarborg geeft, zie de
bovenvermelde verkiezing van St. Ni-
-colaas.
En volgens rechtsopvatting van het
katholieke recht, bezien in de lijn der
:leer van Thomas van Aquine, moet
men stemmen hem, dien de kiezer als
«de waardigste acht.
2. eene kiezing, die wettelijk be
krachtigt een kiezen volgens partijüjs-
len, ook wettelijk voorschrijft, dat de
regeering partijprogram moet uitvoeren,
terwijl eene regeering, hoezeer zich
ook latende leiden door partijwenschen,
als regeering geen partijregee-
ring mag zijn maar moet staan boven
de partijen door het algemeen belang
en geen partijbelang in het oog te
houden.
En volgens het katholieke recht in
de leer van Thomas van Aquine heeft
de Staat voor taak het algemeen be
lang te behartigen, dat bestaat in het
de rechten verzekeren van en tusschen
allen.
3. eene kiezing, die wettelijk be
krachtigt een kiezen volgens partijlijs
ten, uiterlijk eene politiek moet voor
staan van het uithangbord.
Doch wil men christelijk regeeren,
dan moet men in het oog houden dit
woord Niet in woorden maar in da
den is het Godsrijk. En daden willen
zeggen in het Staatsbeheer, dat de
wetten zijn doordrongen van een chris-
telijken geest.
4. bij eene kiezing volgens partij
lijsten medebrengende een wettelijk
goedkeuren van partijstrevingen, men
krijgt in het dagelijksche leven a.
dat in het zakenleven zich de partij
geest openbaart, door zaken van het
dagelijksch brood (b.v. pachten van
hoeven en landerijen), te beinvloeden
door het lidmaatschap van eenige
partijb. dat de levenswijze wordt
gedekt door het partijlidmaatschap
c. dat onder den naam van partijbe
lang overal opkomen mannen, die naar
ambten streven, doen aan wat wordt
genoemd de „baantjespolitiek", en
daardoor komen tot ambten, waartoe
zij zonder het partijuithangbord nooit
zouden gekomen zijn, en d. dat de
pers eensdeels met den mantel der
liefde bedekt het verkeerde, dat door
een partijgenoot is gedaan ter wille
van het prestige van de partij onder
de eigen partijgenooten, en anderdeels
er op uit is, het verkeerde, verricht
door een niet-partijgenoot uit te ba
zuinen onder de eigen partijgenooten,
opdat deze steeds meer of voortdurend
wantrouwend zijn tegen de andere
partij, welk alles medebrengtdat de
bevolking wordt verdeeld in twee ge
deelten, die elkander wantrouwen.
Omdat dit alles een noodzakelijk
gevolg is van evenredige vertegen
woordiging zal men begrijpen, dat wij
van deze niet gediend zijn, en dat
wij, als wij zouden geroepen worden
om te beslissen over het kiesrecht,
we zouden besluiteneenpersoons
districten zooals in Nederland is
voor de Kamer met stemrecht voor
ieder, die volgens de wet wordt geacht
te weten wat hij doet en er belang
bij heeft, dat de maatschappij zich
gezond ontwikkelt.
BIRUGGf).
Uit de Volkseeuw van Brugge ne
men we over het volgende artikel, ge-
teekend B. En wie dit leest, gelieve
zich te herinneren ons artikel der vo
rige week Het verdrukte Vlaanderen.
Den 2n Juni van 't jaar 1912, zal in
de geschiedenis met gulden letteren
beschreven staan, als een dag waarop
een held der vrijheid, een volkspries
ter gewroken werd door het arbei
dende volk tegenover zijne katholieke
belagers en eerroovers
Ja, 't was voor de democraten van
Brugge en van gansch het land een
heugelijken dag, een zegedag, Pries
ter Fonteyne gekozen te zien voor de
volkskamernadat hij 14 ja 15 jaar
door de katholieke bewaarders was
afgemarteld, vervolgd en afgebeuld
Alle macht en gezag was gebruikt
om zijne kiezing te beletten.
De katholieken zegden luidop lie
ver den liberaal Thooris gekozen dan
Priester Fonteyne
Wat er al gedaan is geweest om
het volk tegen hem op te jagen en
hem hatelijk en afkeerig te maken,
kan geen pen beschrijven I
Op de katholieke meetingen werd
hij als een duivel verbeeld
In de congregatiën van jufvrouwen
werd hij voorgesteld als het onweer-
digste schepsel van de wereld
In de katholieke scholen en jonge-
lings-kringen werd aan de kinderen
den grootsten haat en afkeer voor
hem ingeplant, om hem op straat uit
te jouwen
In de kerk werd hij bespot door
fanatieke bedienden, die de kerken
onteeren, door
Men deed de kinderen bijna alle
dagen in slecht en goed weder bede
vaarten doen naar Assebroucke, om
van God te bekomen dat hij priester
Fonteyne toch zou straffen en dat hij
toch niet zou gekozen zijn.
Men gaf in de katholieke gildeza-
Ien spotvertooningen op zijn priester
kleed.
Men zond in gansch het arrondis
sement spotprenten uit tegen hem.
En om 't geloovige volk ook nog
schrik aan te jagen, verbood men twee
zijner trouwe vrienden C. Huys en
B. Minnebo, ter H. Tafel te naderen.
Vaders, moeders, werklieden, bur
gers, gansche familiën werden be
dreigd met den zweep van den hon
ger, indien zij Priester Fonteyne volg
den.
In een woord moesten wij al de
feiten aanhalen van 't gene men te
gen Priester Fonteyne heeft uitgeme
ten, zou er niemand kunnen aan ge-
looven dat hij toch gekozen kon ge
raken. En nochthans 'tis zool
En zij waren zeker van zijne neder
laag, want zij hadden in de Katho
lieke Gilde der Ambachten eene galg
(guillotine) opgetimmerd om Maandag
Priester Ponteyne op te hangen en te
halsreehten.
Verders zond men hem de schan
daligste, zedeloosste prenten en schrif
ten, die wij onder de oogen niet zou
den durven brengen van een eerlijk en
treffelijk mensch 1 Van die vuile
smeerige brieven vol walg en vuillap-
perij, hier of daar komende van een
vuilen, kiezigen vuillap of een fana-
tieken bewaarder! Want een eerlijke
tegenstrever zou hem tot zulk geen
laag werk verlagen.
Bij de katholieken is immers toch
alles toegelaten, en daarbij 't zijn soms
de gemeenste rekels onder hen die de
eerste kruisen van eere krijgen of
tweemaal den zegen van Monseigneur
En zeggen dat dit alles niet gebaat
heeft en dat Priester Fonteyne, kalm
en weerdig, dit alles verdregen heeft
en den moed gehad heeft tot het
uiterste stand te houden, wel over
tuigd zijnde, dat de rechtveerdige hand
van God hem voort zou beschermd
hebben, omdat hij zoo belangloos voor
't arme lijdende menschdom was op
gestaan en zijn recht en brood ver
dedigt.
De dag van vergelding voor Pries
ter Fonteyne is geslagen! 'tVolk
heeft hem op 2 Juni beloond om zijn
roemvol en manhaftig verleden.
De dankbaarheid is eene edele deugd
bij de werkende menigte
En daarom zal Priester Fonteyne
met meer moed dan ooit al zijne krach
ten toewijden om volkswetten te be
komen tot verbetering van het lot van
ons arme broeders
Ja, vrienden, zijn aanhoudend stre
ven en opofferingen zijn de waarborg
voor de toekomst dat hij het vertrou
wen van al de kiezers die voor hem
stemden zal trachten weerdig te blijven.
Leve Priester Fonteyne
Leve onze nieuwe volksvertegen
woordiger
Bij de kamerverkiezing in België
is de heer P. Daens als volksverte
genwoordiger herkozen, ondanks het
onzedelijk kiesgedraaf der geestelij
ken, ondanks het door de katholie
ken uitgelokt verraad in den kring
der Christen Democraten, ondanks
dwang uitgeoefend op pachters en
arbeiders, ondanks beloften van groote
sommen als hij niet zou worden
herkozen, ondanks onmenschelijke
lastercampagne tegen een man van
70 jaar wiens eenige misdaad is dat
hij een eerlijk man is met een on
baatzuchtig volksgezind hart.
Alleen als men tegen zich zei ven
heeft ondervonden, tot wat katho
lieken in staat zijn die in hun ge
weten worden gegrepen door katho
lieken, kan men zich indenken in
wat daar in Aalst is geschied.
Wjj wenschen den heer Daens
geluk, dat hij ondanks dat alles is
herkozen, en wij wenschen hem ge
luk, dat hij nu als Christen-Demo
craat niet meer alleen staat in de
Belgische kamer.
Het past ons niet en wij doen
het ook niet, om te beoordeelen, of
het versterken van de katholieke
regeering in Belgie al of niet een
zegen is voor het land. Immers
hoezeer het waar is, dat de alge
meene welvaart onder de katholieke
regeering is toegenomen, ook is het
waar, dat de arbeidersloonen in de
katholieke streken van Belgie lager
zijn dan in de Walenstreken, ook
is het waar, dat de godsdienst en
de goede zeden niet zijn vooruit
gegaan, en wij vragen of inder
daad goed wordt geregeerd, als wel
de portemonnaie wordt beoordeeld
(en van wie maar steeds straffeloos
onder katholieke vlag lieve vriendjes
worden gekend zelfs iu het volk-
schokkende misdaden, de geestelijk
heid zich leent voor onderdrukken
de rijken tegen godsdienstige kleinen
dezer wereld, met hoon en laster
worden overladen zij, die belang
loos volksgezind zijn door woord en
door daad.
Maar van de andere zijdede
liberale en socialistische partijen, in
kartel vereenigd, gaven, zooals zij
optraden, ook geen waarborg, dat
zij beter zouden zijn.
Daarom beoordeelen wij niet, en
denken we aan het woord dat in
Holland wordt gesproken bij ver
kiezingen of ik door de kat of
door den kater wordt gebeten, be
talen moet ik toch.
Van het kiesgedraaf der geeste
lijken gesproken toevallig vernamen
we, dat niet alleen in Aalst, maar
dat in Verviers, dus in het Luik-
sche, zelfs op den preekstoel, onder
de Mis over de verkiezingen werd
gesproken. "Wat is het toch treu
rig, dat zoovele geestelijken maar
steeds voortgaan met hun ambt te
leggen in de wereldsche zaken ter
wijl zij weten, dat zij daardoor zoo
veel onheil stichten voor de z i e 1 e n,
die zij heeten te moeten leiden naar
den hemel.
Petrus, hierover met Dante spre
kende in het Paradijs, zeide vol
verontwaardiging aan het adres van
de geestelijkheid van dien tijd heb
ik en mijn broeder Paulus daar
voor (voor de wereldsche zaken,
de politiek) ons bloed vergoten
Wie een kuil graaft.
Op meer tastbare wijze als ia de
zaken Herman en Cortvriendt kon niet
duidelijker worden bewezen de waar
heid van het woord der Schriftwie
voor een ander een kuil graaft, valt
er zelf in.
De oude Herman, 71 jaar, nog nim
mer met politie of justitie in aanra
king geweest, krijgt van den gemeen
teveldwachter Cortvriendt een proces
verbaal wegens dronkenschap en wordt
op den koop toe mishandeld en van
af den stoep van zijn eigen huis ge
bracht in het cachot, wat nog was een
zedelijke mishandeling gevoegd bij de
lichamelijke mishandeling. En waarom
dit alles Omdat Herman o p e n 1 ij k
voor zijne gevoelens durfde uitkomen,
en daarom sommigen op hem loerden
om hem daarvoor wel eens eene „af-
neuking" te geven.
Het eindresultaat van het proces
verbaal van dronkenschap tegen Her
man Dat hij van dit feit werd vrij
gesproken, omdat de onwaarheid van
dit feit te duidelijk was, en dit on
danks de ambtsrapporten door de Jus
titie tegen Herman ontvangen, die de
Justitie heeft beschouwd als met de
waarheid in strijd.
En de gemeenteveldwachter Cort
vriendt Ondanks het gekuip bij de
Justitie ten zijnen voordeele wordt
wegens wat hij aan Herman had aan
gedaan veroordeeld tot zeven dagen
gevangenisstraf.
Men zou Herman eens straffen we
gens zijne openhartigheid, dat hij in
van Dalsum toch nog wel iets goeds
ziet, en degene die zich tot dit
straffen leende wordt door de over
heid gestraft en Heiman wordt door
de overheid geëerd.
Door deze zaak schijnt ook een
kentering te zijn ingetreden in de
wijze van optreden van de Rechtbank
van Middelburg ten opzichte van de
zaken, waarvoor, zij ambtsrapporten
ontvangt van uil Hulst. Dit is het
groote en het goede gevolg van de
zaak, omdat nu het vertrouweu des
volks in de justitie wel zal terugko
men, vertrouwen wegens vroegere za
ken ten ernstigste geschokt.
Tweede BCamer.
Uit de Handelingen der vergadering
van 5 Juni 1912.
Eindstemming over het wetsontwerp
houdende beperking van Zondagsar-
beid en nachtarbeid in broodbakkerijen
en van den arbeidsduur van bakkers
gezellen.
De VoorzitterIk geef nu in de
eerste plaats het woord aan den heer
Loeff tot het afleggen van een korte
verklaring.
