No. 127.
Zaterdag 2 Maart 1912.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
w
Stichter: H. A. van Dalsum.
Gentschestraat C 6 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonuemeut per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELGIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE.
DRUKKER IJ:
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
Wij ontvangen, omdat we, als niet
politiek christelijk, en dus niet als
officieel katholiek zijnde, de Vasten
brieven niet. Daarom nemen we ze
over uit de dan wel katholieke bladen.
De Aartsbisschop van Utrecht heeft
het over de katholieke pers, dat deze
moet worden gesteund, want alle
katholieke werken zullen niet baten,
als onze menschen geen katholieke
bladen lezen.
De Bisschop van Haarlem heeft het
over het meer veldwinnend misbruik
van het schenden van de Zondagsrust
door koopen en verkoopen, wat voor
den verkooper en zijn bedienden den
Zondag maakt tot een waren werk
dag, en waartoe de koopers den win
kelier zedelijkerwijze dwingen. Mgr.
vermaant allen: de eenen om niet op
Zondag te koopen, en de anderen om
niet hun winkels open te stellen, want
de eenen zoowel als de anderen
zondigen zeiven en verlokken elkan
der tot zonde. Verder wordt verlangd,
dat de geloovigen vrijwillig uit gods
dienstzin zullen doen wat vroeger
verplichtend washet godsdienstig
vieren van de afgeschafte Heiligen
dagen, met name van den tweeden
Kerstdag en van Paasch- en Pinkster
maandag. En wordt afgekeurd, hoevelen
onder de jongeren, den Zondag, be
halve een enkel uur voor het bijwonen
der H. Mis, geheel besteden voor ont
spanning en vermaak alsof dit het
voornaamste doel is van den Zondag.
De Vicaris-Generaal van den Bis
schop van 's Hertogenbosch namens
deze herinnert aar. het „van stof zijt
gij, en tot stof zult gij wederkeeren.
De H. Augustinus kwam na ernstige
overweging tot deze volle overtuiging:
„Ons hart, o God, is geschapen voor
U, en het zal niet in vrede zijn, voor
dat het ruste in U Deze woorden
gelden ook voor het tegenwoordige
leven. Maar hoe gaat het dikwijls,
ook onder de Katholieken. Men werkt,
men zwoegt, om geld te verdienen,
om in de wereld vooruit te komen.
Maar hoevelen denken er aan, dit te
doen om God, het aan God toe te
wijden Inwendige heiliging moet onze
toeleg zijnonze geest en ons hart
moeten doordrongen zijn van de heil
zame vreeze Gods en van Zijne liefde;
wij moeten gevoelen en ook door al
onze handelingen toonen, dat wij kin
deren zijn van God, dat wij onzen
goeden Vader in den hemel door alles
willen eeren en Hem onze liefde wil
len bewijzen.
De Bisschop van Breda heeft het
over een ingetogen en rechtvaardig
leven, ingetogen opzichtens onszelven,
rechtvaardig opzichtens onzen even-
mensch. Een ingetogen leven is uiter
aard een leven van matigheid, van
zelfverloochening, van zelfbedwang, van
zelfoverwinning. Een ingetogen leven
beteekent hetzelfde als zich rusteloos
beijveren en zijn beste krachten in
spannen om het lichaam der zonde te
dooden, opdat het niet heersche over
de rede en de genade, maar onder
worpen blijve aan de wet van God.
Tot een ingetogen leven is ieder
fnensch, is vooral een christed-ver
plicht.
De wereld, de booze wereld, die
vijandig staat tegenover God en Zijne
heilige Wet, kent de ingetogenheid des
levens niet.
Hoe groot is ook het getal der
katholieken, die zich door den geest
der wereld laten medeslepen, door
buitensporige onmatigheid in het na
jagen van ontspanningen, van wereld-
sche plezieren en vermaken, en waap-
door ook ontstaat een ander kwaad,
de verslapping in het godsdienstig
vieren van den dag des Heeren, de
onteering en ontheiliging van den dag
des Heeren. Vooral in den namiddag
worden de kerken veel minder hezocht.
„Laat ons matig leven in deze wereld."
Hier spreekt Mgr. een woord van
blijdschap en dankbare lofprijzing,
omdat op het gebied van het misbruik
van den alcohol een groote verande
ring ten goede is gekomen in verge
lijking met tien jaar geleden in het
diocees. Niet alles is bereiktallen
kunnen het onmatig gebruik tegen
gaan allen door voorbeeld en gebed,
velen daarenboven door hun invloed
en gezag, sommigen ook door woord
en geschrift. In aller belangstelling
wordt aanbevolen de R. K. drankbe
strijding de opvoeding der jeugd,
dat de jeugd opgroeit in matigheid en
in afschuw van het drankmisbruik en
bij deze opvoeding der jeugd uit te
gaan van den wijzen regel„hoege
naamd geen gebruik van sterke, en
slechts een zeer matig gebruik van an
dere geesthoudende dranken."
Verder wijst Mgr. op de wraakroe
pende zonde, waardoor het mensche-
lijk bestaan in zijn eerste levensbe
ginsel aangetast en vernietigd wordt.
De Bisschop van Roermond wijst er
op, dat de huidige samenleving in een
overgangstijdperk verkeert, waarin tal
van factor"en op het persoonlijk, hui
selijk en maatschappelijk leven eenen
overmatigen invloed uitoefenen, die
beslissend zal zijn voor de toekomst,
ook van Limburg, waarin in de laatste
jaren door verandering en vooruitgang
op stoffelijk gebied verbetering en
vermeerdering van de wegen en mid
delen van verkeer, daardoor vermeer
derde uithuizigheid der ingezetenen,
steeds stijgenden toevloed van vreem
delingen en toeristen, de ontdekking
en ontginning van waardevolle delf
stoffen, de daardoor uitgelokte toeloop
uit de andere landen en vestiging in
ons midden van arbeiders die met de
door hen verdiende en hier verbruikte
loonen het hunne hebben bijgedragen
tot vermeerdering van den algemeenen
welstand, welke overigens in de laatste
jaren door den vooruitgang van land
bouw en veeteelt reeds aanmerkelijk
verhoogd was - een omkeer plaats heeft.
Tengevolge van deze veranderde
omstandigheden is het noodig te wij
zen op eene drievoudige kwaal, die
het katholiek leven in Limburg reeds
hier en daar heeft aangetast en in de
toekomst in hoogere mate dreigt te
teisteren.
De eerste kwaal is de verslapping
van den katholieken godsdienst bij de
geloovigen tengevolge van slechte,
lichtzinnige, ongodsdienstige lectuur,
van gevaarlijker, omgang met anderen
en van ongodsdienstig, godsdienstloos
of in godsdienstig opzicht minderwaar
dig onderwijs.
De tweede kwa'al is de buitenspo
rige gewinzucht of het overdreven na
jagen van steeds grooter verdiensten,
lobren en winsten, een zucht, die ten
huidigen dage grooter en meer alge-
meen is dan ooit.
!De derde kwaal, die het godsdien
stig en zedelijk leven schaadt, is de
genotzucht.
Tot bescherming van na
tuurlijke kinderen.
o
Zooals men weet, heeft Nederland
in den laatsten tijd eene wet bepa
lende, dat, indien eene vrouw moeder
wordt buiten huwelijk, de schuldige
man kan worden veroordeeld tot eenige
kosten en om bij te dragen in de kos
ten van opvoeding van het kind. Maar
deze wet is op zijn Hollandsch, dat is,
zoo huichelachtig mogelijk.
Immers de procesorde, die zoowel
in burgerlijk als in strafrecht in Ne
derland als het ware voor doel heeft
te beletten, dat men komt tot de ver
krijging van zijn recht, is ook in deze
zaak van dien aard, dat er van het
door de wet gegeven recht niets te
recht komt. Men moet toch beginnen
om bij den Kantonrechter een soort
voogd te vragen, en als deze dit niet
wil doen, dan mag de moeder niet
procedeeren.
Nu lezen we, dat in Frankrijk ook
eene wet is gekomen in het belang
van de verleide vrouw en haar kind.
In Saksen is ook eene dergelijke
wet, maar in Saksen heeft men tevens
gezorgd, dat het met de eene hand
gegeven recht niet door de andere
hand wordt teruggenomen. En hier is
de waarborg van dien aard, dat de
mannen, die meenden zich straffeloos
te mogen gedragen jegens de vrouw,
ach en wee beginnen te roepen. Dit
laatste is een goed teeken, want het
wil ons voorkomen, dat, waar twee
schuld hebben, de gevolgen der schuld
niet uitsluitend mogen rusten op eene
der twee, en wel op de zwakste
partij.
Heeft de Belgische Minister Nijssens
niet eens verklaard beter geene wet,
dan eene wet die niet wordt uitge
voerd En dit is een juist stand
punt, want eene wet die niet wordt
uitgevoerd, of practisch onuitvoerbaar
is, is eene daad van huichelarij.
EUmnrn en moeien «ij
- ons verdedigen
O
Uit het Algemeen Handelsblad van
13 Februari nemen we over het ver
slag van een voordracht met boven-
staanden titel, door den le luitenant
der Artillerie, K. E. Oudendijk uit
's Gravenhage, in eene vergadering van
de Vereeniging „Ons Leger" te Breda
gehouden.
Omdat wij zijn in den tijd van een
nieuwe Militiewet, en de Staten-Gene-
raal staat voor de beslissing omtrent
den aanbouw van een pantserschip
als eerste van meerdere, achten we
het goed dat verslag ter kennis te
brengen van onze lezers.
Het luidt als volgt
Spreker voerde ons in gedachten
een eeuw terug, toen we onder Fran-
sche heerschappij zuchtten en stelde
ons in breede trekken den rampza
ligen toestand voor oogen, waarin
ons dierbaar vaderland zich toen be
vond.
Zeer terecht merkte spr. op, dat er
vóór die jaren een tijd geweest was, die
Potgieter kenschetst met de woorden
„waarin de weegschaal der volkeren
van Europa door hare vorsten niet ter
hand werd genomen, of de Holland-
sche Maagd aan hunne zijde op 't ge-
regtsgestoelte gezeten, wierp er mede
haar oorlogszwaard of olijftak in, en
deed door dezen bijwijlen den evenaar
overhellen
Voor honderd jaar echter was Hol
land door zijne lauwhartigheid en ver
deeldheid zóó weerloos geworden, dat
't onmachtig was, zich tegen den
overheerscher te verzetten.
Hollands beste zonen waren in
vreemden krijgsdienst gesneuveld,
tonnen gouds waren aan 't vaderland
onttrokken en het land lag, beroofd
van zijne zelfstandigheid, platgedrukt
door den krijg tusschen Engeland en
Frankrijk.
Met dit beeld voor oogen stelt spr.
de vraag
„Moeten en kunnen we ons verde
digen
Misschien, merkt spr. op, zijn er
velendie zeggen, die vraag kan lui
den Kunnen we ons verdedigen
want natuurlijk moeten we 't doen, als
't landsgevaar ons daartoe roept. Deze
opinie deelt spr. ten volle. Gedurende
de rampzalige jaren 1810—1813 waren
er nog velen in wien dit begrip weer
levendig werd, die weer geloofden
aan 't herleven onzer glorie, wat on
der meer blijkt uit 't gedicht „Afscheid"
van Bilderdijk, dat in 1812 verscheen
en waaruit spr. citeerde
„Doch de dampen
Dezer rampen,
Doch de nevels dezer nacht,
Zullen breken,
Bij 't ontsteken
Van den dag, waarop zij wacht.
Holland groeit weer
Holland bloeit weer
Hollands naam is weer hersteld
Holland uit zijn stof verrezen
Zal opnieuw ons Holland wezen
Stervend heb ik 't u gemeld.
In 1813 werd de vreemdeling uit
ons land verbannen, in 1815 streden
de Nederlandsche troepen manhaftig
met de verbonden mogendheden bij
Quartre Bras en Waterloo om den
hernieuwden aanslag, dien de keizer
op Europa deed, te helpen verijdelen.
En sedert dien tijd is Holland weer
gaan groeien en bloeien als voorheen.
We vormen een veelbelovend volk vol
vrijheidszin, dit laatste zelfs tot den
zelfkant der deugd toe. Op 't gebied
van kunst en wetenschap mogen we
met eere genoemd worden. Onze
schilders zijn wereldberoemd, onze
waterbouwkundige ingenieurs arbei
den over de geheele wereld mee aan
de groote werken des vredes, hoog
leeraren van Hollandschen bloede wor
den voortdurend gelokt naar de bui-
tenlandsche universiteiten. Niet min
der dan 5 Nobelprijzen, die eenen eere-
palm vormen op het wereldgebied van
wetenschap en beschaving zijn aan
Nederlanders toegekend, aan zonen
van ons vaderland.
Daarom mag zoo'n natie niet ver
loren gaan, ons vaderland moet ver
dedigd worden 1
Maar in dezen zin heeft spr. toch
eigenlijk zijne vraag niet bedoeld.
Teruggaande naar de jaren 1810
1813 rijst de gedachte: Zou onze on
afhankelijkheid nog eens weer bedreigd
kunnen worden Zou 't nog eens
kunnen gebeuren, dat wij gevaar lie
pen platgedrukt te worden tusschen
onderling vijandige machten Met
andere woordenZullen we ons toch
nog eens moeten verdedigen en
zullen we het dan kunnen?
Zullen we ons nog wel eens moe-
t e n verdedigen
Velen zeggen„neen, ontwapenen
we ons, want de oorlog is u i t dezen
tijd, geen man en geen cent voor de
krijgsmacht
Als de heele wereld daarover zoo
dacht, dan was 't wat anders, maar
gelet op de bestaande toestanden gaat
dit niet. De gespannen toestand in
Europa in de laatste tijden, niet het
minst in 't vorig jaar, sluit de moge
lijkheid niet buiten, dat Nederland
nog eens in een oorlog zal worden
gewikkeld.
Het is waar, op dit oogenblik schijnt
dat gevaar geweken, maar een volko
men gerustheid voor de toekomst heb
ben we niet. In 1911 schreef een
nogal beteekenend Duitsch militair
tijdschrift„wij weten, wat wij van
onze Fransche en Britsche buren te
verwachten hebben. Men heeft het
ons vaak genoeg te kennen gegeven.
Juist in de laatste weken. Wij weten,
dat de oorlog met Frankrijk om En
geland komen zal, dat hij komen moet,
indien niet n u dan later
Ik wil maar laten zien, dat er ge
noeg reden is, om niet in een zalig
geloof aan een onafzienbaar vredes-
tijdperk in te dommelen, maar dat
wij ons moeten afvragen „wat moe
ten we doen met 'toog op eenen mo
gelijken oorlog tusschen onze mach
tige naburen
Het antwoord op deze vraag is
ons weerbaar maken, want wij zullen
ons moeten verdedigen.
Spreker stelt de mogelijkheid, dat
een machtige staat ons land als eene
provincie bij zijn rijk zou wenschen
te voegen geheel buiten beschouwing,
en neemt alleen aan, dat een der strij
dende partijen ons grondgebied, onze
havens, onze kusten uit een krijgs
kundig en strategisch oogpunt noodig
heeft om groote voordeelen op zijnen
tegenstander te kunnen behalen, gelijk
Napoleon in 1810—1813.
Reeds herhaaldelijk is in den laat
sten tijd bij beschouwingen over eenen
eventueelen Europeeschen oorlog onze
vaderlandsche bodem daarin betrok
ken. Wat een stof is er in Engeland
en Frankrijk opgewaaid, toen onze
kustverdedigingsplannen bekend wer
den.
Bij een grooten Europeeschen krijg
komen we stellig in 't gedrang en als
we dan weer even weerloos zijn als
in 1810, is het slechts de vraag, welke
van de oorlogvoerende partijen het
eerst zit, waarin hij in ons land we
zen wil en we zijn met één slag mid
den in de ellende van den oorlog.
Dit willen we natuurlijk liever niet,
maar kunnen we ons verdedigen
Velen in den lande zullen zeggen,
dat we te klein, te nietig zijn om dat
te doen, doch dat is onjuist. In den
oorlog moet wel rekening gehouden
worden met eene weerbare, kleine
natie. Als bewijs daarvoor haalde spr.
aan, wat veld-maarschalk Von Moltke
schreef in 1868 bij zijne operatieplan
nen voor den oorlog met Frankrijk:
„Op niet minder bezwaar stuit Frank
rijk, indien het de onzijdigheid schendt
van Zwitserland, dat een sterk en goed
geoefend militie-leger bezit!"
Zoo ook zal het met ons zijn. Wan
neer tusschen onze naburen een krijg
ontbrandt, dan zal het afhangen van
den eerbied, dien de buitenwereld,
reeds in vredestijd voor onze strijd-
