tfo. 124.
Zaterdag 10 Februari 1912.
3e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
W?
Stichter: H. A. van Dalsum.
Gentschestraat C 6 te Hidst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Het Tramplan
Graauw-ISt. Nicolaas.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELG1Efr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
D R U K K E It IJ
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
Bevolking op
e
5~
Bevolking
Gemeenten
31 Dec.
o
c
«31-1
XJ
u c
c
Vermeer
Vermin
1910
1911
o
o
derd
derd
Boschkapelle
1197
1163
32
19
34
Clinge
3705
3662
132
62
43
Graauw
2146
2111
47
31
35
Hengstdijk
635
628
15
10
7
Hontenisse
5068
5101
147
95
33
Hulst
3406
3362
106
81
44
Koewacht
2586
2588
77
45
2
Ossenisse
896
894
23
20
2
Overslag
423
409
13
9
14
Sint-Jansteen
3054
3133
131
66
79
Stoppeldijk
1644
1639
47
30
5
Zuiddorpe
1079
1059
25
24
20
Axel
5018
5027
160
71
9
Hoek
2611
2612
81
24
1
Ter Neuzen
9221
9175
252
114
46
Philippine
1148
1147
35
15
1
Sas van Gent
2046
2084
54
24
38
Westdorpe
1784
1788
42
23
4
Zaamslag
3434
3403
112
57
31
51101
50985
1531
820
166
282
Terwijl alzoo het overschot op de geboorten en overlijden is 711, is de
achteruitgang toch 116, zoodat in het jaar 1911 een 827 menschen zijn ver
trokken boven het aantal vestigingen.
Dit is niet alleen zoo in 1911 maar is een geregeld verschijnsel, elk jaar
te constateeren. En onder dit meerdere vertrek is niet begrepen het getal der
vele honderden, die seizoen-, of fabrieks- of polderarbeid verrichten buiten
Zeeland maar hier zelf of met hun gezin gevestigd blijven.
Het bewijstdat hier voor zeer velen, jaar in jaar uit, geen brood
te verdienen is.
Dit verschijnsel mag de enkelen koud laten uit overweging, dat het een
slecht land is, waar het niemand goed gaat, omdat zij zeiven behooren tot
hen, die het wel goed gaat, voor ons, die een hart hebben voor de behoeften
van allen, is dit verschijnsel een treurig verschijnsel.
We weten wel, dat, we rqeenen Ruskin, leert, dat het rijkste land is dat,
hetwelk in staat is een uitvoer te leveren van gezonde menschen, en we on
derschrijven deze leer ook, maar als de uitvoer van menschen noodig is door
de schuld van andere menschen en niet door schuld van de natuur, dan is
deze uitvoer een tegennatuurlijke uitvoer.
En dit is juist het geval met Z.-Vlaanderen, dat verkeert in een toestand,
die tegen de natuur is.
De natuur wijst het aan om uit te maken de kop van Vlaanderen, en
werd deze natuur gevolgd, dan zou er bedrijvigheid en volkswelvaart heer-
schen daar, waar nu geen bedrijvigheid is, dan zou het Zeeland boven de
Westerschelde liggen tegenover een bedrijvig Zeeuwsch-Vlaanderen en hiervan
de gunstige gevolgen ondervinden door eveneens bedrijvig te zijn in handel en
scheepvaart en nijverheid, die nu ontbreken.
Wordt er in Middelburg wel eens aan gedacht, dat de groote steeds be
wonderde bouwwerken als Abdij en Stadhuis zijn gebouwd in den tijd, toen
Zeeuwsch-Vlaanderen nog vol tot Vlaanderen behoorde, en niet in den tijd
van de Staten-Generaal noch in den tijd van de eenheid met Zeeland Uit
den tijd van de Staten-Genëraal dateeren wel de stapelhuizen die leeg staan,
maar dergelijke bouwwerken kunnen alleen ontstaan in een tijd van alge-
meene volkswelvaart.
Zooals men weet, is onlangs bij
den Gemeenteraad van Hulst een
schrijven ingekomen van den heer mr.
P- Dieleman te Middelburg, lid van
Gedeputeerde Staten, namens een Co
mité, met verzoek om medewerking
van het Gemeentebestuur van Hulst
voor een plan tot aanleg van een tram
van Graauw—Paal over Hulst, Sint-
Jansteen naar Belgische grens, en van
deze grens over Kemseke, Sint-Pauwels
naar Sint-Nicolaas.
Dit schrijven werd voor kennisge
ving aangenomen.
Van wie gaat dat plan uit
Een vier jaar geleden was er een
zelfde plan, en dit ging uit van het
Gemeentebestuur van Sint-Nicolaas.
Wat had het Gemeentebestuur van
Sint-Nicolaas toen ermede voor
Niets anders dan het winkelbezoek
te Sint-Nicolaas te doen bevorderen
door het meer tot zich trekken van
de bewoners van het Land van Hulst
het tramplan was toen eene winke-
lierspolitiek van Sint-Nicolaas, anders
niet. Dit plan, door alle burgemees
ters der gemeenten langs de tramlijn
voorgestaan, is te niet gedaan door
de weigering van den Gemeenteraad
van Hulst om er toe mede te werken.
Deze Raad bestond toen uit zeven
leden, en daarvan stemden toen tegen
de heeren Hombach, Verwilghen, van
Alphen en van Dalsum.
Dit zelfde plan is nu weder opge
nomen, niet meer uitgaande vanwege
Sint-Nicolaas maar van een Comité
met den heer Dieleman als uitvoerend
persoon.
Handelt dit Comité of handelt de
heer Dieleman in geheime opdracht
van dit Gemeentebestuur? Wij weten
het niet, maar kunnen het moeilijk als
niet waar beschouwen.
Immers.
Dit tramplan Graauw—Sint-Nico
laas is
le Zonder eenig nut, tenzij tot nut
van de winkelierspolitiek van Sint-
Nicolaas
2e Zonder finantieele levensvatbaar
heid, waardoor het Comité, die dit ook
wel weet of dient te weten, gerug
steund moet worden door haar die er
finantieel belang bij kan hebben, en
dit is de gemeente Sint-Nicolaas,
3e Schade voor de Nederlandsche
belangen.
Ad. le Zonder eenig nut.
Men zou kunnen zeggen het is wel
van eenig nut, dat Graauw door een
tram wordt verbonden met Hulst.
Wij allen kennen Graauw.
Deze gemeente heeft 2111 inwoners.
Ze bestaat uit Paal, dorp Graauw,
Zandberg en Jagertje.
De bewoners van Paal, bijna al'en
schipper, hebben weinig verkeer met
Hulst. Hun verkeer gaat langs de
Schelde, en verder met vrachtrijder.
Dorp Graauw heeft meer verkeer
met Hulst, maar toch weinig meer
dan personenverkeer, en voor het
goederenvervoer zijn de enkele vracht
rijders voldoende.
Zandberg en Jagertje hebben weinig
inwoners, en gevoelen weinig be
hoefte aan een tram voor personen
verkeer.
In den beetentijd worden de beeten
van Graauw opgestapeld op Zandberg,
en vandaar per voerman gebracht naar
het station te Hulst.
Wil men voor de beeten van Graauw
een tram leggen naar Hulst, dan wil
dit niets anders zeggen, dan dat men
de voerlieden, die nu, met het vervoer
van Zandberg naar Hulst een goed
daggeld kunnen verdienen, dit daggeld
niet gunt. Het zal toch niet mogelijk
zijn, gezien de plaatselijke gesteldheid,
om tusschen Paal en Zandberg een
stapelplaats van beeten aan te leggen,
en tusschen Zandberg en Hulst groeien
geen beeten en kunnen ze niet groeien.
Dit voor wat betreft Graauw naar
Hulst.
Maar Hulst is door de spoorlijn
Mechelen Terneuzen reeds met Sint-
Nicolaas verbonden. Hulst heeft daar
om geen belang voor nog een tramlijn
met hetzelfde doel.
Blijft nu Sint-Jansteen.
Het dorp er van is een half uur van
Hulst verwijderd, en het deel aan de
grens is door een zijpad niet zoo ver
van het station Ciinge-Waas verwij
derd. Het nut voor Sint-Jansteen is dan
ook gelijk nul.
Rest van de grens naar Sint-Nico
laas.
Van af de grens heeft men eerst op
een grooten afstand niets dan sparre-
bosschen, zand- en heigrond tot Drij
Schouwen, waar geen menschen wo
nen. Daarna weder op grooten afstand
enkele woningen, tot men komt op
Kemseke.
Kemseke heeft 2101 inwoners, en de
tramlijn zou te Kemseke moeten door
snijden de spoorlijn Eecloo naar Sint-
Gilles, dat weder ligt nabij en aan de
spoorlijn Sint-Nicolaas.
Voor Kemseke heeft de tram dus
ook geen nut.
Dan krijgt men Sint Pauwels, eene
gemeente van 2587 inwoners, liggende
als het ware onder den rook van Sint-
Nicolaas. Een tram Sint-Pauwels naar
Sint-Nicolaas zou voor den een of an
der wel gemakkelijk knnnen zijn, maar
dit gemak van enkelen zou niet recht
vaardigen het doen van groote uitga
ven door de gemeenschap.
Ten slotte nog: Zouden Hulst en
het Nederlandsche deel kunnen profi-
teeren door een verkeer van richting
Sint-Nicolaas naar Hulst en Graauw
Als we eens 25 man zouden nemen,
die door dergelijke tram in een geheel
jaar in Hulst zouden komen die er
anders niet zouden komen, zal het
zeker schoon op zijn.
Dat het goederenvervoer gelijk nul
zou zijn op deze tramlijn kan ieder,
die de plaatselijke gesteldheid kent, op
zijn vingers narekenen.
Het nut van de tram is dus gelijk
nul.
Maar de volharding om toch de
tram te krijgen moet toch een doel
hebben
Dit doel is, en kan geen ander zijn,
dan, ten nadeele van het winkelbe
drijf te Hulst, te bevorderen dat te
Sint-Nicolaas door een meerder bezoek
van de bewoners van het Land van
Hulst.
Ad 2e Zonder finantieele levensvat
baarheid.
Men kan zeggen ja, dat zal waar
zijn, als de tram alleen zou kunnen
dienen voor een tramverkeer voor de
bewoners van Graauw—Hulst—Sint-
Jansteen, Kemseke en Sint-Pauwels,
maar in Hulst komt ook aan de tram
WalsoordenHulst, en, door de uren
van aankomst en vertrek te regelen in
verbinding met die van Hulst—Wal
soorden, krijgen we een tramverkeer
naar Sint-Nicolaas van het geheele
land van Hulst.
Nu, dit laatste zal ook wel juist de
bedoeling zijn van de winkelierspoli
tiek der gemeente Sint-Nicolaas, maar
met deze bedoeling komt ook des te
duidelijker uit het ware doel:
Hulst, als middelpunt van
het Land van Hulst, te ver
dringen, en tot dit middel
punt te maken de Belgische
plaats Sin t-N i c o 1 a a s, en Hulst
dus te verlagen van marktplaats tot
een doorvoerplaats van Tramreizigers,
op dezelfde wijze, als Neuzen ls ge
worden een havenstad, waar de zee
schepen tegenwoordig langs varen
naar de Belgische stad Gent.
Wordt dit doel bereikt, Sint-Nico
laas middelpunt van het Land van
Hulst, dan zal de tram finan
tieele levensvatbaarheid verkrijgen
maar anders niet en wel door perso
nenverkeer, want het goederenvervoer
is op de lijn Hulst -Sint-Nicolaas ge
heel uitgesloten.
Ad 3e Schade voor de Néderlandsch
belangen.
Mr. Dieleman bij de verdediging
dezen zomer in de Staten van Zee
land van het plan van hem en den
heer Fruijtier van een subsidieverdragen
op de Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg
maatschappij van subsidie en rente
loos voorschot voor een tram Honte-
nisseMoerbeke en IJzendijkeSel-
zaete, verkondigde daar als leerals
Hulst en Neuzen waren Brussel en
Antwerpen, ja, dan zou opgaan het
brengen van Vlaanderen naar de
Schelde, maar nu dit niet zoo is geldt
de leerdat het zwakke het sterkere
opzoekt. En daarom ijvert hij, en ijve
ren zijne politieke vrienden met hem,
om de Nederlandsche belangen in
Zeeuwsch-Vlaanderen op te offeren, te
verkoopen zouden we haast schrijven,
aan de wenschen, verlangens en be
langen van Belgische gemeentelijke
handels- en winkelierspolitiek en van
Belgische particulieren.
Deze politiek is geruimen tijd ge
volgd en bevorderd door de Neder
landsche autoriteiten van staat, pro
vincie en gemeente. Maar deze poli
tiek wordt tegenwoordig door het volk
doorschouwd, en de Nederlandsche
bevolking is er niet larger van ge
diend.
Zij moet daarom niets hebben van
een tram GraauwSint-Nicolaas.
Zoowel in Hulst als in Sint-Jansteen
is het verzoek van den heer Dieleman
om medewerking van de besturen de
zer gemeenten voor het tramplan
GraauwSint Nicolaas voor kennis
geving aangenomen, zonder meer. En
dit is voor een goed verstaander vol
doende om te besluiten dat deze
beide gemeenten het tramplan niet
zullen bevorderen, zoodat er niets van
kan noch zal komen.
Is het Tramcomité zoo onnoozel om
dit zelf niet in te zien Of heeft het
met het plan nog een ander doel
Wij stellen deze vraag, zonder haar te
beantwoorden.
H. A. VAN DALSUM.
Ministerie
van
Binnenlandsche Zaken.
Kennisgeving*
aan Nederlandsche arbeiders in Pruisen.
o
Pruisische Arbeiderskaart.
—o
Sedert 1 Februari 1909 moeten de
Nederlandsche evenals alle andere
vreemde arbeiders of arbeidsters in
Pruisen zich voorzien van eene Prui
sische arbeiderskaart, genaamd
Arbeiter-Legitimalions-Karte,
waarin hun naam en verdere gegevens
omtrent hun persoon benevens naam
en woonplaats van hun werkgever
(patroon) worden vermeld.
De kaarten voor de Nederlandsche
arbeiders zijn blauw.
Vrijgesteld zijn de arbeiders, welke
dagelijks in Pruisen gaan werken, doch
aan de andere zijde der grens wonen.
(Bedoelde kaarten zijn te bekomen bij
de plaatselijke politie in Duitschland.
De aanvraag moet vóór of uiterlijk
binnen 8 dagen na aanvang der dienst
betrekking geschieden.
Bij de aanvraag moet worden over
gelegd een geldig paspoort dan wei
een geldig bewijs van Nederlander
schap. Hun, die zoodanig stuk niet
mochten bezitten, kan van de overleg
ging slechts bij wijze van uitzondering
voor het eerste jaar vrijstelling worden
verleend.
Voor de kaart moet de arbeider twee