provinciale mm m mm.
M NEDERLANDER KARDINAAL.
Gewestelijk Nieuws.
Uubriek
Van alles wat.
o
Dinsdag 7 November 's avonds om
half acht uur, wordt de najaarszitting
der Provinciale Staten van Zeeland
geopend.
De agenda wijst aan behalve inge
komen stukken en mededeelingen
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot aanhouding van het adres van den
Gemeenteraad van Middelburg, om
den aanleg te willen bevorderen van
den verbindingsweg tusschen Noord-
Brabant en Zeeland.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot aanhouding van een adres van het
bestuur der Vereeniging: „Koningin
Sophie der Nederlanden" te Sluis, om
subsidie voor eene kantwerkschool.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot aanhouding van een adres van het
hoofdbestuur der Provinciale Vereeni
ging „Het Groene Kruis" om een jaar-
lijksche subsidie van f 1000 voor de
bestrijding der tuberculose in Zeeland.
Het aangehouden voorstel van den
heer Giljam tot wijziging van het Re
glement op de wegen en voetpaden,
met gunstig advies van Gedeputeerde
Staten.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot afwijzing van het aangehouden
verzoek van A. B. Antheunis om ver
koop van grond aan den weg van
Schoondijke naar IJzendijke.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot afwijzing van het aangehouden ver
zoek van mr. J. Adriaanse c. s. te Mid
delburg, om de wegen op Walcheren
in beheer bij de Provincie te nemen of
de tollen daarop af te koopen.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot verleening van een renteloos voor
schot uit de Provinciale kas voor den
aanleg van tramwegen in Zuid-Beve
land.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot wijziging van de voorwaarden voor
het subsidie voor den tramweg Hon-
tenisseSelzaete en voor het renteloos
voorschot voor den aanleg van tram
wegen in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot inwilliging van een verzoek van
E. Huyghebaert te Assebrouck, om het
renteloos voorschot, toegestaan voor
den aanleg van een electrischen tram
weg Knocke—Breskens, ook teverlee-
nen voor een stoomtram Breskens
Retranchement—Sluis, met zijlijn Cad-
zand-dorp—Cadzand-haven, en tot af
wijzing van een verzoek van de stoom
trammaatschappij Breskens—Maldeg-
hem te dier zake.
Voorslel van Gedeputeerde Staten
tot verleening van een subsidie aan
de gemeente Breskens voor de verbe
tering van den weg naar de zand
plaats.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot afwijzing van het verzoek van den
Raad van Stavenisse betreffende de
opneming van die gemeente in de route
der spoorboot.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot toekenning van een subsidie van
f125 voor 1912 aan de vereeniging
„Ambachtsbelang" te Axel voor hare
avondvakteekenschool.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot toekenning van een subsidie voor
1911/12 aan de afdeeling Zeeland van
de Nederlandsche Vereeniging van
land- en tuinbouwonderwijzers.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot afwijzing van een verzoek van G.
Ruitenbeek, bureelambtenaar bij den
Provincialen waterstaat, om verhooging
van jaarwedde.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot opening van een crediet van f 100
voor 1911 tot het aanleggen van
schoolproefvelden bij door het Rijk
gesubsidieerde cursussen in landbouw
kunde.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot sluiting van eene geldleening van
ten hoogste f 185,000 voor de inrich
ting van den stoombootdienst tusschen
Schouwen, Zuid- en Noord-Beveland
en Walcheren.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot sluiting van eene geldleening van
ten hoogste f 105,000 voor den aanleg
van een tram van Hansweert naar het
station Vlake van den Staatsspoorweg
en voor verleening van een renteloos
voorschot voor den tramweg Oostburg-
Zuidzande-Cadzand.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot wijziging van de begrooting der
Provinciale inkomsten en uitgaven
voor 1911.
Voorstel van Gedeputeerde Staten
tot wijziging van de begrooting der
Provinciale inkomsten en uitgaven voor
1912.
Italië en Tripoli.
—o
Volgens de officiëele Turksche be
richte-, hebben de Italianen over de
geheele lijn de nederlaag geleden. En
volgens officiëele Italiaansche berich
ten, hibben de Turken en Arabieren
over de geheele lijn de nederlaag ge-
den. Vandaar het woord officiëele
waarheid. En daar alle brieven en
telegrammen van uit Tripoli aan cen-
suren zijn onderworpen, dat is, wat
de overheid niet wil bekend hebben
gemaakt wordt geschrapt of geheel
achtergehouden, blijven wij bij onze
houding geen oorlogsberichten in ons
blad op te nemen.
We geven alleen 'het volgende als
een staaltje.
Wie heeft overwonnen
BERLIJN, 1 Nov. Heden morgen
deelde de Turksche gezant te Berlijn
officieel mede„In den nacht van 24
op 25 October vielen de Turksche
troepen, door vrijwilligers ondersteund,
de Italianen aan. De vijandelijke linie
werd op verschillende punten door
broken. Bij dit gevecht, dat tot den
volgenden middag 4 uur duurde, werd
de vijand teruggedrongen tot de voor
stad Mahalla.
In den nacht van 27 op 28 Oct.
werden de aanvallen hervat. De Ita
lianen werden op de vlucht gedreven
en gaven de forten Seido, Misri en
Henni op, waar zij een grooten voor
raad munitie en muilezels achterlieten.
De verliezen der Italianen zijn zeer
belangrijk, die der Turken bedragen
40 dooden en 100 gewonden.
Volgens de laatste berichten zijn de
Italianen genoodzaakt zich te bepalen
tot de verdediging van de stad zelve.
De herovering van de stad is binnen
kort te verwachten."
Nauwelijks had de Turkscne gezant
deze mededeeling gedaan, of de Ita
liaansche gezant te Berlijn kwam met
een antwoord dat als volgt luidde
„In verband met fantastische verhalen,
die over den toestand van het Italiaan
sche expeditiecorps in Tripolis gepu
bliceerd zijn, acht de Italiaansche am
bassade het gewen scht de volgende
mededeeling te doen
„De Italianen hebben gezegevierd
in alle veld- en zeeslagen. Zij hebben
Tripoli,s Benghasi, Derna, Homs en
Tobroek bezet, den vijand verslagen
en hem gedwongen zich terug te trek
ken.
Sedert dien tijd zijn nog verschillende
aanvallen van den vijand teruggesla
gen en werden hem zware verliezen
toegebracht.
De Italiaansche troepen hebben een
groot aantal kannonnen en twee vaan
dels buit gemaakt. Na den slag van
den 26sten heeft geen gevecht meer
plaats gehad."
o
Door Z. II. Pit s X is tot Kardinaal
benoemd pater W. M. van Rossum.
Het Vrije Woord voor
Abonnés.
o
Essen, den 29 October 1911.
Mijnheer de Redacteur 1
Gelieve de goedheid te hebben om
onder het Vrije Woord in uw geëerd
blad een klein plaatsje in te nemen
voor het volgende, bij voorbaat mijn
dank.
Polderwerkers en kostbazen, allen
moet ik waarschuwen voor den pol
derwerker Sjef Tegenbosch, bijge
naamd de Klos, die bij het verlaten
van zijn kosthuis de goedheid ge
had heeft om van zijn collegas
kleedingstukken mede te nemen. Ook
was hij, bovengenoemde, bij aankomst
in zijn logies in het bezit van een paar
bruine kousen met groote witte letters
gekenteekend, welke hem ook niet
toebehoorden, want in zijn naam komt
niet de Ietter M. voor waar de kousen
mede geteekend waren. En tevens van
dien brutalen diefstal die-dezen zomer
bij ons plaats gehad heeft, toen ze Jan
Nappe zijn 22 mark afgenomen heb
ben, daar is hij ook wetende van.
Toen de beide Jannen er over aan het
praten waren en op een gegeven
oogenblik van de vrouw Verrast werden,
stonden ze verbaasd te kijken en knoop
ten terstond een ander gesprek aan.
De kost- en keetbazen nemen geen
personen in uw huis die in verdacht
zijn, want hier in Essen zijn dezen
zomer een rij van diefstallen gepleegd
en allen van personen die geen goeden
naam hebben, want het zijn personen
die er over uitgaan om hun collegas
geld te ontrollen.
Ook zegt bovengenoemde, dat hij
goed van betalen is, maar hij zegt het
zelf, een ander zegt het niet, want hier
bij ons in Toubenstrasse no. .5 heeft
hij niet aan zijn afrekening voldaan en
in de Essener Horsterstrasse no. 17 is
de goede betaalder nog 25 M kostgeld
schuldig en in de Rittersirasse bij
vrouw Schink nog 5 mark kostgeld
schuldig. Dan probeert hij om op zijn
pensioen te poffen en aio hij uau een
rekening staan heeft, dan wenscht hij
hen vaarwel. Ook maakt hij misbruik
om vrouwen een slechten naam achter
haar rug te geven. Hij staat hier zoo
goed bekend alsdathij, hetzij nuchter of
dronken, in het café van Ww Bömmin-
haus geen glas bier kan bekomen we
gens zijn goed gedrag.
Hoogachtend
F. BIESEBROECK,
Toubenstrasse no. 5.
o
Mijnheer de Redacteur.
Gelief onder het Vrije Woord in
uw eerstvolgend nummer te plaatsen
Echt belachelijk
Uw gewone correspondent schijnt
het met mijn schrijven van 21 Oct
niet eens te zijn, tenminste die be
kent dat het niet van hem is. Daar
om dan ook verklaar ik naar waar
heid en voor recht dat ik onderge-
teekende de schrijver daarvan ben.
Ik verklaar nogmaals dat in dat be
richt niets staat dan de naakte
waarheid. En dat de gewone cor
respondent er in het no van 28
October zoo maar op los schrijft, hoe
nauw het die met de waarheid neemt
zal uit het volgende blijken
Hij schrijft spatieert) dat de bed
legerige wel degelijk ondersteund
werd en nog wordt door het
Burg. Armbestuur. Hiervan heeft
die nog den eersten cent te krij
gen op heden. Dat die van het Ker
kelijk Armbestuur melk en zuivel
kon halen zooveel hij wilde bij ze
keren boer zit aldus in elkander.
Toen de vrouw dat eenigen tijd ge
haald had ging de ZEw. pastoor
afrekenen en werd hem door de bazin
alles kwijt gescholden alhoewel zij
nooit een nikkel geweigerd heeft er
voor aan te nemen zoolang de vrouw
met geld kwam, maar op die manier
komt het aan de groote klok. Een
aardige toepassing van het liefda-
digheidsstelsel de linkerhand mag niet
weten wat de rechterhand geeft.
Typisch is het feit, toen de bazin van
mijnheer pastoor niets wilde, heeft
hij die bazin een rijksdaalder gege
ven om aan die noodlijdende vrouw
te gfwen wat een uur later de gan-
sche gemeente reeds wist, ook rare
lieldadigheid van een zeer eerwaarde.
Is het ook niet heel toevallig, mijn
heer de correspondent, dat dit alles
eerst plaats heeft gehad nadat ik den
burgemeester om permissie gevraagd
had Ik verzoek U hierop te ge
ven (zet gerust) naam, dag en uur
wanneer er een rijksdaalder gebracht
is, dan juist bovengenoemde, en dat
daar U schrijft ondersteund werd en
nog wordt, vertrouw ik, dat U in
het belang van de noodlijdende en
overeenkomstig het devies van dit
blad voor waarheid en recht, mij
hierop zult antwoorden.
Achtend,
Bo8chkapelle, 31 October 1911.
P. J. DES TOMBES Johz
O—
CLINGE. Kort overzicht van de
raadsvergadering, gehouden op Dins
dag 31 October 's namiddags 2 uur.
Alle leden waren present.
Ingekomen stukken waaronder voor
naamste Goedkeuring subsidie Alg.
Armbestuur voor 1912 groot f 1575.
Kennisgeving van den Commissaris
der Koningin dat de heer D. Vercau-
teren is herbenoemd tot burgemeester
van Clinge.
Volgt begrooting 1912. Zij bedraagt
in ontvangst en uitgaaf bijna f 35000.
De tractementen der beide veld
wachters worden gebracht van f575
op f625 en dat van den havenmees
ter van f 500 op f 550. Toon de Bruijn,
de verlichter onzer donkere wegen,
krijgt in 't vervolg in plaats van f91
f 100. (Hij had er f 104 gevraagd, als
zijnde f8 per lantaarn.) Alle onderwij
zers en onderwijzeressen der gemeente
zijn benoemd als zoodanig bij het
herhalingsonderwijs. Mej. van Water
schoot, geboren van Dorsselaer is be
noemd tot onderwijzeres in de nuttige
handwerken te Kapellebrug. De vaste
gemeente-werkman J. B. v. d. Broeck
wordt als zoodanig ontslagen en aan
genomen als los werkman voor de
gemeentewegen.
Het lid van Damme klaagt over het
ruwe optreden der jongelui op de
openbare straat, vooral bij avond. De
politie zal daar opmerkzaam op ge
maakt worden. Daarna sluiten.
BOSCHKAPELLE. Onze dorps-
genoote mej Marie van Eerden burg
leerlinge der bijzondere kweekschool
voor onderwijzeressen te Moerdijk
slaagde de vorige week te Breda voor
akte vrije- en ordeoefeningen
BOSCHKAPELLE De collecte
voor de stormschade heeft in deze
gemeente f 79,40 opgebracht,
Yoor do f400 boeten of 80 dagen
hechtenis in de zaak pastoor
Schetsen ambtsrapport burgemees
ter van Waesberghe. (De Justitie
achtte niet strafbaar de klachten
in zake Fruijtier en Ooievaar).
o
Pauluspolder. Van een abonné - 1,—
Nieuw-Namen. Van een goe
den vriend - 1,—
Aardenburg. Van een wolf,
omdat de wolven van Aarden
burg op Zondag 21 October
1911 niet gevangen zijn - 0,30
Hulst Liefdehuis. Twee
grapjes
1. Omdat Francies Baert var
kenskoopman geworden is - 0,10
2. Omdat een man, die 5
jaar in het Liefdehuis is, on
willekeurig door de Moeder
gestraft is - 0,25
Sint-Jansteen. Omdat onze
Willem, zelf vreemdeling zijnde,
zoo goed op een vreemdeling
schimpen kan - 0,25
St. Jansteen. Omdat de zwarte
klok hare buren slecht maakt
als zij om een aalmoes gaat - 0,15
Stoppeldijk. Van de Volks
wilmannen, omdat de heer en
de vrouw van het schieters
plein zoo goed van leven zijn,
dat nu opnieuw de meid zoo
braaf is opgevoed voor den
huwelijken staat, altijd als er
een ander op afkomt om te
trouwen - 0,50
Sas van Gent. 1. Omdat
Y de Waterrijder per fiets naar
S. rijdt om een ouden man te
verontrusten - 0,10
2. Omdat Gust de boeren
arbeider zich zoo kwaad maakte,
dat hij praatte zijn maat een
kopje kleiner te maken, omdat
hij hem in het beetensteken niet
kon volgen - 0,25
Vorige lijst - 307,51
Tptaal f311,41
—o
Ezelmaaltijd. Dezer dagen had te
Horst een smulpartij plaats, nog iets
nieuws op dit gebied. Er was name
lijk een langoor.... geen haaseen
ezel geslacht, gebraden en opgepeu
zeld. Hieraan namen circa 50 per
sonen deeler waren personen bij,
die ruim een kilo „ezel" veroberden.
Volgens hen moet dit vieesch een extra
lekkeren smaak bezitten. Naar wij
vernemen zal eerstdaags wederom een
grauwtje worden van kant gemaakt
om eveneens |in de hongerige magen
van Horster inwoners te verdwijnen.
„L. K."
o—
Poging tot doodslag. Uit Benne-
kom wordt gemeld dat Woensdag
avond 9 uur bij Wageningen op
den surveilleerenden rijksveldwachter
Wien is geschoten. Zijn toestand is
ernstig, hoewel niet levensgevaarlijk.
Een bekend strooper is aangehouden
maar ontkent.
o
„Advertentie/
„Lourdes te Maastricht. Groote
bioscoopvoorstellingen te geven in
het Feestgebouw der Kon Zangver-
eeniging „Maastrechter Staar" door
de Katholieke Kinematograaf van
Lourdes.
- o
OP vinkenslag. De oude, treurige
gewoonte getrouw is men ook thans,
even als vorige jaren, weer op zeer
veel plaatsen in Noord-Brabant bezig
het bedrijf uit te oefenen, bekend on
der den naam „op vinkenslag." Dui
zenden dezer gevederde zangertjei
laten daarbij het leven. De oogst ij
echter dit jaar niet zoo overvloedig
meer als vroeger jaren. Wat is de
oorzaak? Een geroutineerd vinken
vanger, die in zijn leven al tiendui
zenden onder zijn netten heeft gesla
gen en de borstkastjes ingedrukt, ver
telde mij, dat er niet veel vinken zijn,
en dat de vrees niet ongewettigd is, dal
de vinken in onze streken zullen gaan
behooren tot de rarae aves. De moord
partijen op groote schaal, stelselmattg
van jaar op jaar toegepast, hebben
het getal dezer nuttige vogeltjes tot
een minimum teruggebracht, want
jaarlijks zijn er meer gesneefd in de
laatste tijden dan dat er bijkwamen,
vandaar dat het vinkenheir allengs is
uitgeroeid en hun gezang in lente en
zomerdag ook maar zeer schaarsch
meer is. Het is te hopen, dat als
de nieuwe vogelwet deze nuttige en
mooie vogeltjes onder hare bescher
mende vleugelen zal hebben genomen,
de vink weer gelegenheid zal krijgen
zich te herstellen.
—o
Afkoelend.
H ij„O, mejuffrouw, ik bemin u
waanzinnig."
Zij„Spreek- dan maar met mijn
vader."
H ij„U wilt mij dat toestaan
Z ij„Zeker, hij is hier dokter in 't
krankzinnigengesticht."
o
Met stoom vooruit.
„Is het waar dat de groote uitbrei
ding van uw zaak voornamelijk aan
uw vrouw is toe te schrijven
„Zeker, de hooge eischen die zij stelt,
dwingen mij voortdurend meer geld te
verdienen."
o
Wat is kortsluiting Over dit
onderwerp schreef onlangs de „N.
Arnh. Ct."
De meest voorkomende ongelukken
met electrische verlichting en electri-
sche trams worden veroorzaakt door
de z.g. kortsluiting.
Die kortsluiting heeft plaats in de
draden, waarlangs de electrische stroom
naar de toestellen vloeit.
Zooals men weet, zijn deze van ko
per en omgeven door een stof, die
de electriciteit slecht geleidt, om te
voorkomen, dat de electrische stroom
uit de draden wegvloeit, b.v. langs
geleidende stoffen in de omgeving.
Daarom noemt men de koperdraden,
omgeven door een slecht geleidenden
stof, geïsoleerde draden.
Langs den koperdraad vloeit de elec
triciteit vrij gemakkelijk af, maar de
stroom heeft stroom heeft toch altijd
een zekeren weerstand te overwinnen
bij 't doorgaan van den draad.
En wanneer de electrische stroom
een weerstand te overwinnen heeft,
ontwikkelt hij warmte.
De stroom, die door den koperdraad
gaat, ontwikkelt daar dus warmte.
Nu kan het in sommige gevallen
gebeuren, dat de warmte in de ge-
leiddraad zoo groot wordt, dat het
isoleersel smelt of verbrandt. En wan
neer dat 't geval is, bestaat natuurlijk
de kans, dat de voorwerpen in ae
omgeving ook in brand geraken. Hoe
kan nu de warmte in den draad te
groot worden
Men kiest bij den aanleg der ge
leiding zulk een soort draad, die door
den stroom, waarop gerekend wordt,
niet overmatig verwarmdfwordt. Maar
het kan gebeuren, dat de twee elec
trische draden met elkander in aan
raking komen, b.v. doordat het iso
leersel op die plaats weggesleten of
niet meer in voldoende mate aanwezig
is. Komen de draden nu met elkan
der in aanraking, dan wordt de stroom
zoo sterk, dat de draden overmatig
verhit worden met het boven genoemde
gevolg.
Men zegt dan dat er kortsluiting
ontstaat. Behalve dat bij een derge
lijk ongeval brand kan veroorzaakt
worden, kunnen ook de machines, die
den stroom leveren, beschadigd wor
den.
We zagen dat de kortsluiting in het
genoemde geval veroorzaakt werd door
dat de stroom te sterk werd voor
den draad.
Om zich tegen kortsluiting te be
veiligen, worden in den geleiddraad
z.g. loodzekeringen aangebracht.
Deze zijn ingericht als volgt De
electrische draad is op een plaats af
gebroken. Aan het eene eind yan den
draad is een koperen moer gemaakt.
Een porseleinen pot, omgeven door een
koperen schroef, wordt in den moer
gedraaid. Door den bodem van den
porceleinen staafje. Dit staafje staat
door een looden of zilveren draad in
verbinding met den koperen schroef
om den porceleinen pot. f
Het andere uiteinden vae het k r