Uit Zelandia,
Open Briefje
jtewestelijk Nieuws.
1ÏÖÖTE BRAND TE
I< uhriek.
cember 1885, S. 137, 10 Juli 1861,
S. 59, 30 December 1883, 8. 255
en 16 October 1899, S. 218). En
op 5 Septetnber waren niet al de
nieuwe leden toegelaten, omdat de
heer Hombach als nog niet beëedigd
niet toegelaten was.
In het licht van deze overwegin
gen komt het ons wel voor, dat
Zelandia zeeF eigenaardig is geweest
in hare uitdrukkingen van wemelt
van onjnistheden, dwaas, blijk van
groote onkunde met de Gemeentewet.
Onze indruk is
dat Zelandia, wier taak het is
alles goed te praten wat door men-
Schen van hare partij wordt gedaan,
onverschillig ol het recht of scheef
zit, ook hier heeft willen goed praten,
en dit op hare eigenaardige wijze
van spreken met groote woorden, of te
wel met spek schieten, het nuchtere
feitdat B. en W. uit kameraad
schap een middeltje hadden bedacht
om, met eenigen s c h ij n van wet,
den heer Hombach de gelegenheid te
laten zijn zoo noodige rust in het
schoone Zuiden te verlengen.
Jn het kort
óf de uitleg, dat art, 84 is toe
passelijk, is juistmaar dan is de
herbenoeming van den heer Wauters
geweest onwettig, omdat nog
niet a 1 de leden waren toegelaten
óf deze uitleg is geweest onjuist
<lan is de herbenoeming van den heer
Wauters wettig, maar de met-voorzie
ning ia de vacature Hombach eene
•onwettige daad geweest.
Want toepasselijk te achten èn
art. 83 èn art. 84 op hetzelfde
geval (beiden aftredende op denzelf
den dag) is zeer vreemd.
We geven hierbij nog de geheele
artikelen dan kan ieder lezen
83. De gewone tijd, ter verkiezing
der Wethouders, is de eerste Dinsdag
van September
Alsdan wordt voorzien in de ver
vulling van de plaatsen van hen, die
>op dien dag aftreden.
84 De verkiezing ter vervulling
der plaatsen, die door ontslag, over
lijden, of om eene andere reden open
vallen, geschiedt binnen veertien da
gen na dat openvallen.
Gaat dit laatite gepaard met het
openvallen eener plaats in den Raad,
dan beginnen de veertien dagen te
loopen van den dag, waarop het
ter vervulling benoemde lid is toe
gelaten.
o—
Het slot van een artikei„Winter-
compagne" in haar no. van 9 Sep
tember
„Zoowel de afdeelingen van onzen
Boerenbond als die der K i e s-
vereeniging moeten gedurende
den winter minstens eenmaal per
maand in de vergadering bijeen
komen en daarop sociale en poli
tieke vraagstukken van den dag
behandelen.
Er zijn op sociaal en politiek ge
bied nog zoovele onderwerpen, waar
van ons volk in letterlijken zin niets
weet. Het is juist door onkunde,
dat ons volk vertrouwen stelt in
een volksmenner, die niets anders
beoogt dan eigen eer en eigen glorie.
Als wij onzerzijds in den komen
den winter de Katholieke beginselen
op politiek en sociaal gebied gaan
ontplooien en door het verschaffen
van gezonde lectuur goede denk
beelden aankweeken, dan zullen wij
het volk voor afdwaling behoeden
en menig verdoolde weer terug
voeren.
Als wij gedurende den komenden
winter in te houden vergaderingen
afwisselend onderwerpen van Litur-
gischen, politieken en socialen aard
gaan behandelen, dan zullen wij
door verscheidenheid en overeen
stemming steeds een dankbaar ge
hoor hebben en het goede zaad,
dat alsdan wordt uitgestrooid, zal
duizendvoudige vruchten voortbren
gen.
We teekenen hierbij aanIs het
niet, alsof [die lui bezield zijn met
dezen geest,1: dat zij liever levend ter
helle varen, dan hun ongelijk te er
kennen
Zij blijven maar steeds staan op het
farizeesche standpunt vanGod op
de lippen, en den duivel in het hart.
Maar zij kunnen wintercampagnes
beleggen zooveel als zij willen, zij
kunnen daarin zooveel lasteren als zij
verkiezen, maar zij zullen niet in staat
zijn om de menschen te overtuigen
dat eerroof en broodroof christelijke
deugden zijn En zoolang zij dit niet
kunnen, zoolang kunnen zij het chris
telijke vplk wel naar hun woorden
doen luisteren, maar het christelijke
volk zal hunne woorden vergelijken
met hunne daden, en des te meer
zij schoon spreken, des te meer zal
het volk van hem afkeerig worden
door bij zich zeiven te herhalen het
woord uit het Evangeliedoe naar
hunne woorden, maar niet naar hunne
werken.
En daarenboven voor wat den Boe
renbond betreft: de statuten zeggen
aan het slot van artikel 3„De poli
tiek als zoodanig blijft buiten den
bond."
En voor wat betreft de Kiesveree-
niging: wat heeft deze te maken met
liturgie, dat is de leer der kerkelijke
plechtigheden
De domme haat tegen „een volks
menner" heeft dus voor de zooveelste
maal aan de christelijke Zelandia parten
gespeeld.
Aan den ZeerEerwaarden Heer
J. B. BROUWERS,
Pastoor-Deken, Hulst.
ZeerEerwaarde Heer
U hebt opnieuw mij beleedigd, en
nu in dezen vorm, dat U Cornelis
van Gelderen, omdat hij letterzetter
is bij den heer Cuijle, die de Volkswil
drukt, niet tot het Heilig Vormsel hebt
toegelaten.
Ik betreur dit en zal er niet veel van
zeggen, dan alleen ditdat ieder er
schande over spreekt, dat g ij en
Uwe g e 1 ij k e n het geloof alhier
ondermijnt, omdat gij en uwe gelijken
door willekeurige Sacramentenweige
ringen verklaart geen waarde te hech
ten aan de Heilige Sacramenten onzer
Kerk, en dat gij en Uwe gelijken hier
van eenmaal strenge rekenschap zult
moeten afleggen voor den Rechter, die
barmhartig maar ook rechtvaardig is,
en niet zooals de aardsche rechter kan
worden bedrogen.
Ik ben niet boos op U, ik heb diep
medelijden met U en Uw gelijken, en
als ik een wensch heb omtrent U dan
is ze deze dat gij nog vóór Uw dood
tot inkeer komt.
Achtend
H. A. VAN DALSUM
Uitgever van de Volkswil.
Wat WEL noodig is.
o
De Nieuwe Koerier is weer
eens aan het ijlen. Te's-Gravenhage
heeft het 2e r o o m s c h-k a t h o 1 i e k e
(sicEsperantisten-congres plaats
gehad, internationaal nog al liefst 1 En
de redactie is zoo in de gloria, dat
zij haar driestarretje betitelt„Aan
Esperanto de toekomst." De mede-
deelingen over het congres, haar door
een Esperantist verstrekt, deden haar
finaal op hol slaan.
Esperanto wil zijn de zooveelste
wereldtaal. Na het fiasco van Vola-
pück en van andere pogingen, een
„wereldtaal" of „wereldhulptaal" in
het leven ;e roepen, hadden wij ge
dacht, dat men verstandiger worden
zou. Maarer zijn nog altoos lie
den, die over te veel vrijen tijd blijkbaar
beschikken. En nu wil men het met
Esperanto probeeren. Wij laten die
lieden rustig hun gang gaan trahit
sua quemque voluptas, niet waar?
Het vermaak is bovendien van on-
schuldigen aard en het zal zijn tijd
uitdienen, meer niet. Van een toe
komst is, naar onze overtuiging, geen
sprake.
De beweging van het Esperanto
laat ons dan ook Siberisch koud. Maar
het malle gedoe der wereldhulptaal-
menschen wordt hoe langer zoo maller
en de belachelijke uitwas is daarvan
het in Den Haag plaats gehad heb
bende roomsch katholiek Es
perantisten-congres.
Wat beteekent dit?
Spreken de roomsch-katholieken het
het Esperanto anders dan niet-katho-
lieken Verstaan zij de gaven anders
Of is er een bijzonder Esperanto voor
hen uitgevonden
Wij dachten, dat een roomsch-katho
lieke geiten-fokkerij de schoonste uit
vinding op exclusivistisch gebied was.
Want is het niet schoon in een land,
dat door eendracht tot macht gekomen
is, te zorgen, dat het roomsch-katho-
liekc geitje zorgvuldig behoed wordt
voor een aanraking met den proteslant-
schen of israëlitischen bok Is het
geen schitterend, onvolprezen beginsel,
de scheidingslijn ook tot de dierlijke
voortplanting door te trekken?
Hulde aan een zóó ruime opvatting.
Hulde, driewerf hulde
En thans komt een roomsch-
katholiek Esperantisten-congres
de kroon op het werk zetten.
Wanneer krijgen wij nu een roomsch-
katholieke Nederlandsche taal Een
roomsch-katholieke methode voor
schoon-schrijven Een roomsch-katho
lieke rekenkunde
De scheidings-lijn kan immers nog
véél verder worden doorgetrokken 1
Misschien beleven wij dit nog wel.
Doch als de heeren dan eens tijd
hebben, moeten zij zorg dragen, dat
een roomsch-katholieke bond tot be
vordering van verdraagzaamheid en
oprechtheid in het leven geroepen
wordt. Wij gelooven, dat daaraan
toch reeds lang genoeg de behoefte
is gebleken.
Op afdoende medewerking van an
dersdenkenden, die niet zoo exclusi
vistisch zijn aangelegd, kan staat ge
maakt worden.
Met ingenomenheid nemen we het
bovenstaande over uit Limburgs Be
lang. En wel omdat het een bewijs
is, dat er toch nog gezond verstand
te vinden is ook in andere katho
lieke streken van Nederland.
Al dat „roomsch katholieke" met
dingen, waarmede noch het geloof
noch het R. K. geloof wat te maken
heeft, is niet anders dan eene uiting
van het tegenwoordige streven tot
politieke christelijkheid, die ondervrome
vlag eene christelijkheid wil zonder chris-
telijken geest, een godsdienst zonder
liefde en een vereenigingswezen zon
der verstand.
H. R. KIESVEREEMMM TE ROYTEL.
o
Met betrekking tot de onlangs ge
rezen geschillen onder de katholieke
kiezers te Boxtel bevatj „De Dommel
en Aabode" het uitvoerig verslag eener
vergadering van de katholieke kies-
vereeniging. Het Bestuur had zich
n.l. met een schrijven gewend tot den
Z.Eerw. Deken, waarin het opheldering
verzocht van de redenen, die Z.Eerw.
hadden genoopt om de vereeniging
tegen te werken. Daar het antwoord
niet bevredigend was, wendde het Be
stuur zich tot Z. D. H. den Bisschop
van 's Hertogenbosch. Mgr. gaf in zijn
antwoord den raad, dat de vereeniging
voorloopig en tot tijd en wijle hare
bemoeiingen op het gebied van Ge
meentelijke verkiezingen buiten wer
king zou stellen.
In een door een 100-tal leden be
zochte vergadering werd dit advies
door het Bestuur ter sprake gebracht.
Het stelde voor zich daarnaar te ge
dragen en de vergadering besloot er
toe met aigemeene stemmen.
Hierna werd besloten tot royement
van alle leden, die bij de jongste
Raadsverkiezing geteekend hadden voor
de tegencanaidaten der vereeniging.
Aan Mgr. werd van het besluit der
vergadering mededeeling gedaan.
(Amstelbode.)
Wij teekenen hierbij aan
We zien dus, dat ook in het bisdom
's Herfogenbosch de bisschop zich met
gemeentelijke verkiezingen inlaat door
zich te bemoeien, op verzoek, met eene
katholieke kiesvereenigjng.
We herinneren voor de zooveelste
maal
1. aan het levensdoel in zijn paus
schap van Paus Pius X: dat hij zelfs
niet wil geacht hebben dé geheime
bedoeling te hebben wereldlijke doel
einden of partijbelangen te dienen.
2. aan de Vermaning van Paus Pius
X van Augustus 1908 aan de Katho
lieke geestelijkheiddat zij zich niet
met wereldlijke zaken mag bemoeien.
Wanneer zullen toch eens de burgers
wijzer worden om de geestelijkheid
niet in te roepen in zaken waarmede
deze niets te maken heeft, en wanneer
zal toch eens de geestelijkheid wijzer
worden, om aan de burgers, die haar
met dergelijke zaken aan het hoofd
malen, te zeggen dat zijn zaken, die
ge onder elkander moet uitmaken in
een geest van onderlinge waardeering
en onderzoek naar het eigen geweten?
Er moet eenheid zijn tusschen de
geestelijkheid en het volk in zaken van
godsdienst en van werken van naas
tenliefde en in deze eenheid móét zijn
de geest van dienstvaardigheid, maar
als deze eenheid komt op het gebied
van wereldlijke belangen of partijstrijd,
dan wordt de eenheid verbroken omdat
de geest van dienstvaardigheid dan
wordt de geest van heerschzucht. En
men kan altijd opmerken dat een
politieke priester een man is, die den
godsdienst en de liefdewerken be
schouwt niet als doel maar als middel
tot zelfzucht en onderdrukking.
We lezen in het Nieuwe Dagblad
van Rotterdam
Christelijke
Politieagenten-Vereemging
Het goede voorbeeld der R. K. Po
litieagenten heeft tot navolging aange
spoord. Ook de christelijke politie
agenten gaan zich in een veFeeniging
van hun beginsel organiseeren. Te
dien einde heeft zich een comité ge
vormd, dat een schrijven tot de chris
telijke agenten richt, waarin op het
„onding" neutraliteit" gewezen wordt
en aangetoond, dat neutraliteit niet
bestaat.
Verder wordt erin uiteengezet, hoe
altijd het beginsel op den voorgrond
treedt en ten slotte de noodzakelijk
heid bepleit, dat men zich volgens zijn
beginsel organiseert.
Begin October wordt een vergade
ring belegd, waarin vermoedelijk Ds.
Wagenaar en de heer H. Diemer, lid
van den Raad, als sprekers zullen op
treden en bovengenoemde punten be
pleiten.
We teekeüen hierbij aan
"We hebben in Nederland reeds
gewone en katholieke en christelijke
postboden, onderofficieren, geiten en
misschien ook al varkens, maar dit
laatste weten we niet zeker. Nu ook
al weer politieagenten in verschillende
kleuren.
We zouden wel eens willen weten,
of een gewone politieman een wets
overtreder op een andere wijze moet
verbaliseeren dan een christelijke of
katholieke Of zou het onderscheid
hierin bestaan dat een chri<teluke
of katholieke politieman blind
moet blijven voor de een of andere
scbavuitenstreek begaan door een
christelijk menseh
Misschien kan een ander ons in
lichten, oi er reeds christelijke of
katholieke vereenigingen bestaan van:
duivenmelkers, loterij mannen, beurs
speculanten, inbrekers, vliegmenscben,
paardrijders, stierenhouders enz Als
ze nog niet mochten bestaan, dan
geven we voor raad ze met een der
gelijk uithangbord op te richten, dan
kunnen ze rekenen op den zedelijken
steun van de christelijke pers en
van de geestelijke adviseurs en
dominé'e.
Het Vrije Woord voor
Abonnés.
o—
Hulst, September 1911.
Mijnheer de Redacteur
Qelieve mij s. v. p. eenige plaats
ruimte af te staan om wederom een
schandaal, door de geestelijkheid ge
pleegd, aan het publiek bekend te
maken.
Veertien dagen geleden heb ik aan
getoond op welk een manier Cornelis
van Gelderen, bij mij op de drukkerij
werkzaam, weggezet werd door kape
laan Ongena. Ik heb daarbij gewezen
op het feit, dat ook een jongen van
Zelandia afwezig was geweest en daar
niet over gesproken werd.
Ter zake.
Deze week moest dezelfde Cornelis
van Gelderen in de kerk eyen blijven
wachten van mijnheer den Deken, mei
de mededeeling dat hij hem eens even
wenschte te spreken. En wat raadt ge,
goede lezer, wat hij hem te zeggen
had? „Dat hij gevormd zou
worden als hij van de Volks
wil af ging, ANDERS NIET.
De jongen en zijn ouders kozen de
wijste partij, hij bleef op de Volkswil,
en is dus niet gevormd.
Hoe vinden de geachte lezers nu zoo
een schandaal
Wat nu te gelooven Andere pries
ters doen alle mogelijke moeiten om
verloren schapen op te zoeken, en hier
worden ze, nog zoo jong, uit den stal
verjaagd.
Dus omdat die jongen bij mij op de
Volkswil werkt, werd hij niet gevormd,
en ook zal hij wel de eenige geweest
zijn, want van andere jongens die bij
libgralen, socialisten en*, wexken heb
ik vari weigering niet gehoord.
Ik moet zeggen dat die lui er goed
slag van hebben om propaga-.da voor
de Volkswil te maken. De jongen zelf
wist niet waarvoor hij geweigerd werd
of wat het beteekende, maar nu het
eenmaal aan zijn verstand gebracht is,
ziet hij er de kwade bedoeling van in.
Daar ik mijn evennaasten gun gelijk
mij zelve, geef ik den heeren geeste
lijken den raad, om van af den preek
stoel wat propaganda te maken voor
het personeel van het f ij n e katho
lieke? (lach nietblad Zelandia
Niet om hen slecht of verdacht te
maken, God beware me daarvoor, maar
om hen een beter loon te laten uit
betalen, opdat ze voor hun werken
aan dat brave blad een g-«ed stuk
eten hebben en fatsoenlijk voor den
dag kunnen komen.
Gaarne zou ik van de heeren eens
willen weten, of ik als drukker van
de Volkswil, ook zoo een groot zondaar
ben, en of dat mag dat er op tijne
katholieke drukkerijen painflett* - ge
drukt worden die in alle katholieke
huisgezinnen zouden moeten geweerd
worden
Mijnheer de Redacteur, mijn dank
voor de plaatsruimte.
C. J. CUIJLE
Drukker van De Volkswil.
O
ST. JANSTEEN. Bij den arulhou-
wer F. Audenaerdt op het Groot Eiland
is Vrijdag het mond- en klauwzeer
onder de koeien uitgeoroken.
Dit is het eerste geval, welke zich
dit jaar in deze gemeente voordoet.
BOSCHKAPELLE. Woensdagnamid
dag kwam uit zuidelijke richting een
ballon opdagen, die op geringe h ogte
over ons dorp dreef, blijkbaar, m t
het doel om onze stelling* n n er
kennen de tijden zijn n e nstig
om humoristiscn te zijn doch de
bemanning was duidelijk zichtbaar eu
het v/oord „Waaslander" goed lees
baar. Blijkbaar zagen de heeren uit
naar een geschikt landingsterrein. Er
werden evenwel nog eenige zakken
ballast geen kunstmest over
boord geworpen en dreef het g«.v,. .ite
langzaam noordwaarts, tot even voorbij
het gehucht Campen de klep geopend
werd en schielijk daalde naar de
reizigers verklaarden 100 Meter in de
minuut in een weiland van den
landbouwer J. Serrarens. Per fiets en
per pedes ad postelorum was een ver
bazend antal nieuwsgierigen toege
sneld om de uavolgelicgcn va> M git-
golfer te bewonderen.
De heeren waren in St. P.n -veis
opgestegen met het doel Goes te be
reiken de windstilte evenwel dwong
hin het anker vóór de Schelde utt te
werpen.
BOSCHKAPELLE. Opgepast!
Een vrouw gebruikte Donderdagna
middag eenige mosselen. Zij werd
daarvan zoo ziek, dat zij meende te
stervenhaar lichaam werd opgezet,
haar gelaat en handen werden blauw,
haar lippen en tong zwollen op en
haar oogen stonden star. Na het ge
bruik van een braakmiddel verbeterde
haar toestand, doch zij werd daarna
koortsig en over haar lichaam onder
vond zij eene onuitstaanbare jeuking.
o—
Deze week heeft een brand gewoed
in de houtstapels achter het Katlen-
dijksche dijk. Een gedeelte stadswijk
aldaar is mede verbrand. De schade
is op de Antwerpsche beurs geschat
op 3 millioen franken.
Voor de f4<)0 boeten or hö ifugen
hecht ent* In dp awak pifstoor
Schetsen wnhtsrapport burgempe*-
ter TitWaOsbenJie. (Be Justitie
achtte niet strafbaar de klachten
In zake Kruijtier en Ooievaar).
o
B >scbkapelle. Omdat Burge-
me s'er's paard soms niet ver
zekerd was? f 0,10
Rotterdam. Van een goeden
vriend - 1»
Hulst. Wegens een water
kwestie - 0,20
Hulst. Idem. - 0,05
Omdat zekere Lijn gaarne
de menschen 's avonds afkijkt
en genoeg te doeri heeft met
zijne vrouw - 0,10
Van een abonné te Sas van
Gent - 0,50
