De Volkswil
BIJVOEGSEL
van
van 9 September 1911.
Ren industrieel
koninkrijk
FEUILLETON.
f,
(iesrliiedliuntlige roman uil den tijd
der lluchabefn.
Oogstberichten.
is de wereldfirma Friedrich Krupp
A.G. te Essen, waarvan een medear-
arbeider ons het volgende beeld geeft
„Het is een staat in de staat, zulk
een reuzenonderneming, als we voor
ons zien. Een reuzenbedrijf van ge
weldigen volkswirtschaftelijke beteeke-
nis voor Duitschland's stelling op de
wereldmarkt, dus ook met sociale
schaduwzijde voor duizenden en tien
duizenden, die er direct of indirect
van afhangen. Heele communiteiten
worden door dergelijke werken be-
heerscht. Het lot van honderdduizen
den menschen is aan haar verbonden.
Die niet in den bankring van derge
lijke monarchie geleeft heeft, kan zich
nauwelijks 'n denkbeeld vormen van
den geweldigen invloed, die zulke in
dustriereuzen op het openbare leven
uitoefenen. En de firma Krupp is als
een van de eerste en machtigste in
dustriekoninkrijken te noemen.
De firma werkt met een kapitaal
van 180 millioen Mark daarbij komen
nog 57 millioen aanvallen wat te kort
schiet en 26 millioen reserve. Zoo
als uit het jaarverslag van de Essener
Kamer van Koophandel blijkt, bedroeg
het getal werklieden 1 April van dit
jaar 69.292 waaronder 8023 beambten,
dus blijven er 'n 60.000 arbeiders over.
Rekent men ieder man met 3 fami
lieleden, dan krijgt men 300.000 men
schen, die direct van die firma afhan
gen. Van dat getal werken 37.497 op
de gietstaalfabriek te Essen, met de
daarbij behoorende gietplaatsen, 6118
op de Friedrich Alfred-Hütte te Rhein-
hausen, 1033 op het staalwerk in
Annen, 4112 in de groeven vaniMag-
deburg-Buckau, 4228 op de Germania-
werf te Kiel, 9759 op de kolenstations,
1007 op de Middel-Rijnsche hütten-
werken en 4907 in de rjzersteengroeven
van het Westerwald etc.
Op het hoofdwerk van de firma, de
gietstaalfabriek te Essen, waren in
het jaar 1910 in bijna 60 bedrijven
o.a. aan 't werk7500 aan de werk
tuig- en werkmachines, 19 walswerken,
170 dampkamers, 128 hijdraulische
persen, 435 dampketels, 554 damp-
machines en 2952 electromotoren.
De werken, zoover ze door de giet
staalfabriek in Essen verzorgd worden,
verbruiken 2.9 millioen ton kolen. De
gietstaalfabriek verbruikt 17 millioen
kubieke meter, 18.8 kub. meter gas
werd in 1910 verbruikt. Dagelijks
worden 8 a 9000 gesprekken gevoerd
door de telefoon. Het telegraafnet
van de gietstaalfabriek heeft 22 stations
87
DERDE BOEK.
(o)—o—(o)-
5.
DERTIG TEGEN EEN
Deze echter, die gij onrechtvaardig
hebt gesmaad en vervolgd, behoort
niet tot ons, behoort niet tot mij.,."
„ludas! Judas!" riep Electra smee-
kend.
„Onze wegen loopen reeds lang ge
leden uiteen, het was haar eigen wil.
Zij behoort niet tot ons, zij is geen
Hebreeuwsche maagd, zij is eene
Griekin
Judas!" riep Electra verbleekend
nogmaals en steunde op Noman.
„Ik heb gezegd, Tweehonderd gaan
er van mij weg. En ai waren het er
duizend... Gaat
Er lag zóóveel gebiedends in de
houding van den Machabeër, dat elk
antwoord verstomde.
De tweehonderd krijgslieden gingen
heen en wendden mopperend den blije*
niet meer om naar de legerplaat#'
.Zonder een woord te spreken oogde
met 34 Morseapparaten en 90 K.M.
leiding; in de verbinding met het
keizerlijk telegraafambt Essen worden
26500 depechen afgegeven en aange
nomen.
Groote sommen worden jaarlijks
voor de arbeidersverzekering uitgege
ven.
In het jaar 1909—10 werden aan
verzekeringsgelden betaald 4.354.109
Mark, voor beambten en arbeiderswei-
vaartsinrichtingen tezamen 5.482.366
Mk. Daaronder 1 millioen voor be-
ambtenverzekering. Voor de arbeiders
doet de firma veel. Maar wanneer
men de kolossale winsten beschouwt,
dan kan dat er ook wel af. In 1908—10
beliep de netto winst, 21.437.199 Mk.
De brutowinst bedroeg 32.737.487 Mk.,
vermeerderd met aan bijzondere in
komsten 3.009.947 Mark, dus in het
geheel 25.739.434 Mk.
Aan dividenden werd 10 pCt. uit
gekeerd.
De Essener gietstaalfabriek heeft
omvangrijke arbeiderskolonies gesticht.
13000 arbeiders worden door haar
ondergebracht. Den warenverkoop heeft
ze overgenomen. Tot den Krupp-
schen „Konsumanstalt" te Essen be-
hooren 95 verkoophuizen voor vleesch,
brood, wijn, koloniale-, manufactuur-,
schoen-, ijzerwaren en huisraad, 32
voor aardappels, kolen, stroo, ijs enz.,
11 bierhallen, 13 cantines, 3 koffie
huizen, 2 slachterijen, ja eene damp-
bakkerij, schoenwerkplaats, molen, ijs
fabriek, borstelfabriek, koffiebranderij
en 2 kleermakerijen. Den 1 Januari
waren in het „Konsumanstalt" alleen
1378 personen aan het werk.
Een groot, voornaam hotel behoort
eveneens bij dit industrieel koninkrijk,
dat ondanks vele sociale schaduwzij
den, moet geeerbiedigd worden.
De plaats, die zich de Duitsche in
dustrie in de laatste halve eeuw op
de wereldmarkt veroverd heeft, dankt
ze voor een groot deel aan Krupp
A.G.
(De Nederlander in Duitschland.)
Mededeelingen omtrent den stand der
aardappelen en veevoedergewassen in
het buitenland.
o
België. Provinciën Antwer
pen en Limburg. Volgens eene mede-
deeling van Consul-Generaal Van den
Bergh te Antwerpen waren de voor
uitzichten van den aardappeloogst aan
vankelijk buitengewoon gunstig. De
onder goede omstandigheden geplante
aardappelen zijn goed opgeschoten en
Judas hen na. Nu was hij reddeloos
verlorendertig stonden tegen één.
„Daar vliegt het laatste kafriep
de eenarmige reus en schoot in een
bitteren lach. „Achthonderd bleven u
trouw, Judas. Maar die zijn ook de
uwen met lichaam en ziel
„Ik weet het", zeide Judas met
heesch geluid. „Gaat nu uit elkander.
Kom in mijne tent, Electra."
0.
VERRE TINTELDE DE STER VAN
BETHLEHEM.
De tentdoek ruischte achter hen
Judas en Electra stonden alleen tegen
over elkander. Tot nu toe had de
een geen woord tot den ander gespro
ken. Noman bracht een nieuwe fakkel,
wierp een bekommerden blik op beiden
en verwijderde zich zwijgend. Buiten
weerlichtte het.
Judas stond van Electra afgewend.
„Waarom zijt gij hier gekomen?" vroeg
hij eindelijk beklemd.
„Om met u te sterven, Judas."
Toen keerde de Machabeër zich om
en keek Electra met een eigenaardigen
somberen blik aan. Zij bloosde onder
dien blik, nam haastig een mantel,
die daar lag en sloeg hem om zich
heen.
„Vergeef mij, dat ik tot u kwam
omgord met het zwaard, gelijk een man.
Ik ken de zeden en gebruiken van uw
volk niet"
hebben zjch flink ontwikkeld, terwijl
het droge" 'weel- hüri van z,ièkte be
vrijdde. De opbrengst der vroegere
aardappelen was zeer bevredigend
o. a. bedroeg deze in de provincie
Antwerpen 19.000 tot 20.000 Kg. per
H.A. Wat de late soorten betreft, zoo
heeft het aanhouden der droogte een
vroegtijdig aanrijpen tengevolge gehad,
waardoor zij afgestoken werden en de
groei gebroken was. Naar alle waar
schijnlijkheid zullen deze klein van
stuk zijn. Over 't algemeen wordt de
totale opbrengst geschat op ruim de
helf van de oorspronkelijke verwach
ting. De hoedanigheid der aardappe
len laat niets te wenschen over.
De berichten omtrent den oogst der
veevoedergewassen luiden weinig be
vredigend. Over 't algemeen is er
schaarschte aan groenvoeder en moeten
de boeren reeds met de mogelijkheid
rekening houden eerlang het vee met
aardappelen te voeren, welk met eene
prijsstijging van dit knolgewas zoude
gepaard gaan.
De hooioogst is zeer voldoende ge
weest, met name in het oostelijk deel
der provincie Antwerpen. In de om
geving van Hasselt was hij middel
matig. De qualiteit is bevredigend.
Nagras is er echter zeer weinig.
Het zelfde geldt van klaver en lu
cerne. De eerste snede was goed,
doch daarna hield de ontwikkeling op.
Onverdeeld ongunstig luiden voorts
de berichten omtrent de voederbieten
en knollen. De bieten zijn door de
droogte grootendeels mislukt en knol
len heeft men zelfs niet kunnen plan
ten. De opbrengst zal dus zeer gering
zijn.
De prijzen der aardappelen zijn,
mede doordat Duitschland als kooper
optreedt, sterk gestegen. Zoo betaalt
men thans voor Eigenheimers fr. 6,50
k fr. 7.Fransche bollen fr. 7.— en
lange aardappelen fr. 8.— tot fr. 8,50
per 100 Kg. Ook het hooi is zeer duur.
De prijs van grashooi is thans fr. 8.
fr. 10.—, die van klaverhooi fr. 8.— a
9.per 100 Kg.
Provinciën Luik, Namen en Luxem
burg. Blijkens eene mededeeling van
Consul Regout te Luik hebben de
aardappelen in de provinciën Luik, Na
men en Luxemburg zeer veel van de
droogte geleden. Hooi, lucerne en
roode klaver hebben bij de eerste snede
een flinke opbrengst gegeven, maar
daar bleef het bijgeen nagras noch
eene tweede snede werd verkregen.
De voederbieten beloven slechts een
halven oogst. Het stroo is algemeen
van goede qualiteit en zal noodzake
lijk uitsluitend voor veevoeder moeten
worden gebruikt.
Zweden. Consul-Generaal Im-
mink te Stokholm bericht, dat de
maand Juli in Zweden overal zeer
droog en warm is geweest. Daarvan
hebben o.a. de aardappelen veel ge
leden. Zij zijn zeer ongelijk al naar
de grondsoort. In verscheidene pro
vinciën, met name die, waar geen
regen is gevallen, begint het loof geel
te worden. In enkele provinciën is
bovendien het gewas sterk beschadigd
door de nachtvorst van 16 en 17 Juli.
Daar wordt een geringe oogst verwacht.
De grasgroei heeft eveneens onder
de droogte geleden. Over het geheel
„Neen, gij kent mijn volk niet."
„Ik moest bovendien wel een wapen
rusting aantrekken om gemakkelijker
tot u te kunnen komen."
Zij legde den helm af en scheen op
een antwoord te wachten maar Judas
zweeg bedrukt.
„Ik hoorde van den nieuwen inval
der Syriërs en poogde u hulptroepen
aan te brengen maar de uwen wilden
niet naar mij luisteren."
„Hoe zouden zij naar u hooren,
daar zij zelfs mijne stem niet meer
volgen. Zij zijn van mij afgevallen."
„Ik weet het, Judas, en treur om
uw lot. Wel kon ik u geen duizen
den toevoeren, zooals ik had gewild,
doch jk b.en bereid, u te vergezellen
in het woeste strijdgewoel der man
nen. De onsterfeiijken vergunden het
mij niet, aan uwe zijde te leven
nochthans bleef de hoop d^r hope-
loozen mij over, namelijk aan uwe
zijde te mogen sterven. Ontneem mij
deze laatste hoop niet!"
„Gij hadt mij moeten vergeten, gij
hadt naar uw zonnig vaderland moeten
terugkeeren, Electra," zeide Judas dof
en bijna verwijtend.
„Judas
„Wat zoekt gij trouwens bij mij
Word ik niet geschuwd als een me-
laatsche Ben ik niet geworden als
Job, toen hij sprak„Mijn dagen zijn
uitgedoofd. Verscheurd zijn de plan
nen, die mijn hart vormde. Nu ver
lang ik naar het graf als naar mijn
huis, spreid mijn bed in de duisternis
was de hooioog^ beeneden het gemid
delde,' doch van zeer 'goede quafiteit.
Het klaverhooi is ovei bijna geheel
Zweden slecht en de klaver is zoo
goed als verschroeid.
Wanneer 1 zeer slecht, 2 ge
ring, 3 middelmatig, 4 goed,
5 zeer goed, dan kan de gemid
delde stand in Juli als volgt worden
weergegeven aardappelen 3,4kla
verhooi 2,7 grashooi 2,6.
Oostenrijk. Volgens het offi-
cieele Oostenrijksche oogstbericht van
15 Augustus hebben de aardappelen
zich in den laatsten tijd weinig ont
wikkeld. In de Sudetenlanden (Bohe-
men en Moravië) verwacht men op
lichte gronden een misgewas. Het
loof verwelkt en verdroogt, de knollen
zijn nog klein en worden bovendien
op sommige plaatsen door engerlingen
en muizen beschadigd.
De graslanden zijn over een groot
deel des lands totaal verschroeid. Al
leen vroeg gemaaide vloeiweiden geven
nog wat gras. Ook klaver en lucerne
geven slechts weinig voedsel. Alleen
in Oost-Galicië en de Bukowina is
voldoende regen gevallen. In de overige
districten is men reeds op vele boer
derijen tot het voederen van droge
voedermiddelen overgegaan. Ook voe
derbieten hebben groot gebrek aan
regen.
(Mededeeling van de Directe van den
Landbouw.)
FRANKRIJK.
De marktreYOlutie.
De ochtendbladen bevatten lange
verslagen van de duurte-onlusten in
de Noordelijke departementen, door
welke allen dezelfde roode roode draad
van vernieling en brooddronkenheid
loopt.
De „Matin" vat hetgeen daar in het
Noorden geschiedt aldus samen: De
prijzen der levensmiddelen moeten
dalen of het geeft revolutie.
Al overdrijft het Parijsche boule
vardblad den toestand, ernstig is deze
zeker, vooral nu de beruchte C. G. T.
zich van de beweging tracht meester
te maken, en deze, zooals we opmerk
ten, geheel uit het verband rukt. Toch
zijn er symptomen, dat Je bevolking
het haar van die zijde dreigende ge
vaar onderkent en zich ertegen dekt.
Zoo wordt uit Maubeuge geseind, dat
aan den oproep om tot de algemeene
werkstaking over te gaan, slechts door
een gering aantal arbeiders is gehoor
gegeven. In dezelfde plaats zooals
men weet begonnen de huismoeders
van Maubeuge in de beweging is
een bespreking gehouden tusschen
vertegenwoordigers van producenten
en consumenten, met het gevolg, dat
de boeren besloten hun boter, kaas,
melk en eieren voortaan te leveren
voor den door de huisvrouwen vast-
gestelden prijs.
Hier dus is de vrede hersteld, voor
dat de gevaarlijke C. G. T. haar giftig
zaad kan uitstrooien.
De bond van slagers te Lens en
omgeving heett in de volgende pro
clamatie aan de bevolking zijn stand
punt uiteen gezet
„De slagershond brengt ter kennis
van de burgerij, dat besloten is ge-
meene zaak met haar te maken en te
en roep ik tot het bederfGij zijt
mijn vaderen tot de verrottingGij
zijt mijne moeder
,,Hoe verschrikkelijk zijn uwe woor
den zeide Electra huiverend. „Be
staat er dan geen redding M.oet gij
den dood te gemoet gaan
„Ik wil niet, gelijk een dief in den
nacht, wegsluipen. Slaag ik er in,
mij een doortocht te banen...-, maar
het baat immer niets. Electra," en er
sprak woeste smart uit eiken blik
zijner oogen, uit eiken toon zijner stem,
„Electra, ik heb mijn volk verloren
Mijn werk is verwoest. Ik heb tever
geefs gestrfden al die jaren lang; ik
heb vruchteloos geleefd
„Neenriep zij in edelen harts
tocht. „Zeg dat niet, Judas! Uw volk
is wel is waar diep gezonken, anders
zou deze dag met zijn ellende eene
onmogelijkheid zijn; doch gij hebt de
besten oqder uw volk wakker geschud.
Gij waart ais de gtorm, die het dorre
hout wegbrak, om plaats te maken
voor de jonge loten, dat zij konden
uitschieten en opgroeien. En al be
reikt gij datgene ook niet, waarnaar gij
zoo vurig hebt verlangd, toch zal het
door alle tijden heen uw roem zijn,
dat gij naar het goede en groote ge
streefd, dat gij daérvoor geleefd hebt
en gestorven zijt. En al moge het zwaard
der Syriërs ter onzaliger ure zich tegen
u keeren stervend zult gij nog over
winnen, stervend zult gij nog voor uw
volk, neen, niet voor uw volk alleen,
voor alle goedgezinden zult gij zijn
profeste,e,ran {,e&qn (te tioo^e vte^qh-
prifzén. Te lang reeds heeft de be
volking in de overtuiging verkeerd, dat
de runder- en varkensslagers de prij
zen opdrijven. Deze meening is ge
heel onjuistzij ook worden op hun
beurt uitgebuit, evengoed als de klan
ten, en zij wenschen daarom door de
huidige beweging de aandacht van de
autoriteiten te vestigen op den bestaan-
den treurigen toestand, het gevolg van
de exploitatie van de zijde der han
delaars in slachtvee. Deze wenschen
geen enkel voordeel prijs te geven en
handhaven ha dnekkig de tarieven,
nie'tegenstaande de herhaalde pro
testen.
Huismoeders, wij waarschuwen u
dus, dat na Vrijdag gedurende een
week geen beest te Lens zal worden
geslacht. Weest op uw hoede voor
degenen, die wellicht willen pogen aan
dit algemeen goedgekeurd besluit te
kort te doen Wij zijn geen voorstan
ders van sabotagewij zouden zoo
iemand echter moeten beschuldigen
van samenspanning met de veehande
laars. Wij verzoeken allen in het be
lang van de goede zaak een week lang
geen vleesch te gebruiken. Allen sla
gers is tot nader order verboden
vleesch te leveren."
De slagers geven de schuld, zooals
men ziet, aan de veehandelaren. In
een petititie aan de overheid hebben
zij hun wenschen en grieven blootge
legd. Zij vragen daarbij o.a. verbod
van veeuitvoer, opheffing van de in
voerrechten op het vee en op alle
eerste voedingsmiddelen.
Ook de „Temps" zoekt de oplossing
van de gerezen moeilijkheden in die
richting. Constateerende dat de sla
gers vrijen invoer vragen, schrijft het
blad
Onder protectiemaatregelen lijdt ge
woonlijk de verbruikerzoo ook thans,
hetgeen blijkt uit zijn verzet. Echter
niet door de ruiten stuk te gooien,
zal hij zijn lot verbeteren, doch door
de oorzoken van zijn lijden op te spo
ren en daarna zijn wil uit te drukken
door zijn stembiljet.
DUITSCHLAND.
De duurte. De gemeenteraad van
Offenbach heeft onlangs met alge
meene stemmen besloten zich tot de
regeering van Hessen te wenden met
het verzoek, dat de vertegenwoordigers
van Hessen in der. Bondsraad met het
oog op de duurte der levensmiddelen
zullen voorstellen de schorsing van
de invoerrechten op levensmiddelen
en fouragede openstelling der gren
zen voor buitenlandsch vee opheffing
van de Getreideeinfuhrscheine.
Het verzoek zal wel niet helpen,
maar daar het voorbeeld van Offen
bach wellicht in andere Duitsche ste
den zal worden gevolgd, verdient het
vermelding, omdat het blijk geeft hoe
zeer men in Duitschland de nadeelige
gevolgen der protectie begint te ge
voelen.
Dezelfde gemeenteraad besloot na
dere maatregelen tegen de duurte te
overwegen, waarbij o a. her denkbeeld
werd geopperd, dat door bemiddeling
van het stadsbestuur tot aar.koop van
levensmiddelen in het groot ten be
hoeve der armere bevolking zou wor
den overgegaan.
gelijk een licht in den donkeren nacht.
Zal de vlam verlichten en verwarmen,
dan - moet het hout zich opofferen.
Telkens zullen de besten onder uw
volk naar uwe daden opzien, telkens
zullen zij nieuwe geestdrift, nieuwe
kracht en hoop putten door het oog
op u te richten, wanr.eer hunne ziel
zwak en moedeloos dreigt te worden.
En al behaalt heden of morgen ook
het kwade de overwinning, het goede
zal niet voor altijd ondergaan, omdat
het een onderdeel is van het godde
lijke, hetwelk nimmer sterven kan. Wat
jammert gij derhalve, dat het doel nog
zoo ver van ,u verwijderd isJubel
liever, want de besten onder uw volk
hebt gij een stap nader tot het edele
en eeuwige gebracht. Wat een mensch
in dezen tijd vol wederwaardigheden
kon volbrengen, hebt gij volbracht.
Maar geen sterveling, een God moet'
hét zijn, die alle verwarring doet qpr
houden, die a'le raadselen beantwoordt,
die alle lijden geneest, die alle ver
langens bevredigt. Niet door uwe ziel
alleen, neen, door het geheele mensch-
dom vaart luide de smartkreet naar
licht en verlossing. Wanneer een recht
vaardig God, dien alle menschenkin-
deren zelfs onder dwalingen aanbid
den, wanneer een rechtvaardig God
het lot der stervelingen bestuurt, dan
zal Hij niet eeuwig Zijn oor sluiten
voor dezen kreet van verlangen naar
redding en verlossing."
„Judas stond peinzend tegen den
tentpaal geleund. „Ik heb altijd ge-
