W IÏÏIÏOM HET LAND ÏAN BUIST. No. 97. Zaterdag 5 Augustus 1911. 2e Jaargang. Richtiiis? Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst. Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van persoon of partij. VERSCHIJNT ELKRN EATERDAG. Gentschestraat C 7 te Hulst. Stichter: H. A. van Dalsum. Gentschestraat C 6 te Hulst. Gentschestraat B 4 te Hulst. REDACTIE: Abonnement per drie maanden NEDERLANDf 0.50. BELGIEfr 1.20. ANDERE LANDEN f 0.80. - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - - Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven. Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud van het Vrije Woord en voor dien van Advertentiën. ADMINISTRATIE: D R U K K E R IJ Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur. Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25. Dcka^taaijcsHK liet vuur kalen voor een ass$üer. Dit spreekwoord heeft zijn oorsprong in de fabel van La Fontaine De aap en de kat Bertrand de aap, Raton de kat, Waren samen commensalen. Wat schandalig paar was dat, Steeds gereed wat weg te halen Werd er iets in huis gemist, O, daar hoefde niet gegist Bertrand zat er aan te pluizen En juffrouw Raton, heiaas Loerde minder op de muizen Dan op meesters worst en kaas. Eens, in 't schemeravonduur, Sloeg het schelmsche tweetal gade, Dat de baas kastanjes braadde In den asch van 't haardsteêvuur. Dubble kans den buik te streelen, En den baas een poets te spelen Deze is pas de kamer uit, Of Bertrand, de slimme guit, Fluistert: Zusjen alles lukt-je, Doe nu eens een meesterstukje Haal me, 't komt me net van pas, Die kastanjes eens uit d'asch! Was me uw vlugheid aangeboren, Of uw klauwtjen mij beschoren, ik zou zelf mijn siagjen slaan Zoo gezegd en zoo gedaan Juf Raton glimlachte flauwtjens, Toch, gevleid, stak zij haar-klauwtjens Vlug in d' asch, en, 't werk niet moe, Trok kastanjes naar zich toe, Eén twee, drie Terwijl zij krabbelt, Tast Bertrand vrij toe, en knabbelt, Peuzeit, zonder zwarigheid Daar verschijnt de keukenmeid 't Paartjen vlucht met snelle schreden Naar de booze wereld zeit, Was Raton niet best tevreden. Ook die vorstjens zijn het niet, Die, een koning ten pleziere, Zwoegen in den dienst van Sire, Die door hen zijn rijksgebied Gaarne wat vergrooten ziet. Tot zoover La Fontaine en de zedeles, die hij uit het verhaal trekt. De Aap was verlekkerd op de kastanjes onder de heete asch, maar was benauwd zijn eigen pooten te branden. Hij vleit de kat, en deze hoewel eigentlijk wel snappende wat de Aap er mede voorhad, was door het vleien verblijd en waagt zijn pooten er aan om den Aap le be lieven. Maar aankomende op het deelen van de buit was de kat niet erg tevreden. Aanschouwen we in dit beeld niet dat van de slippendragerij door geestelijkheid en boer ten behoeve van de Heeren in Hulst en 11 ul- sterland De geestelijkheid brandde hare vin gers, door in de werken door van Dalsum gesticht te brengen de poli tiek en daarmede de tweedracht en de ondankbaarheid De boer brandde zijn vingers, door dat hij, zich van van Dalsum latende afwenden, daarmede de nog g r o o- t e r e voordeelen van zich afstiet, j die hij anders reeds nu uit eigen kracht zou hebben bereikt, voordee- len van zedelijken en stoffelijken aard en van eer. En zijn beide, geestelijkheid en boer, tevreden over de vruchten van hunne slippendragerij Tevreden zijn ze niet, want zij schamen zich En meD behoeft zich niet te schamen als men tevreden is over zich zeiven. In het beeld van Aap en Kat brandden geestelijke en boer hun vingers voor een ander, maar de Aap at zijn kastanjes op zonder zijn eigen poot te branden. Ook in de slippendragerij wisten de Heeren hun eigen poot uit de heete asch te hou den, edoch, gelijk La Fontaine in een andere tabel vertelt van het paard en de wolfdoor het ambts rapport werd de wolf bedrogen door zijn eigen list en daarmede verbrand den de Heeren hun poot nog meer dan de geestelijke en de boer hun vingers want door het Ambtsrapport werden zij kreupel. Dat deze les van Aap eu Kat door de slippendragers van allerlei stand moge worden behartigd, want anders zullen zij nog ondervinden gelijk de Ezel het ondervond, zooals La Fontaine vertelt, die met den Leeuw samen op jacht mocht gaan. Hierin hield de Leeuw de jachtbuit voor zich alleen, doch de Ezel durfde niet eens te klagen, zooals wordt verteld aan het slot der geschie denis „Had de ezel maar gedurfd, hij had zich kwaad gemaakt. „Toch was hem loon naar werk beschoren „Een ezel die van hoogmoed blaakt, Een snoevende ezel, foeidat past niet bij zijn ooren o De Tijd heeft nu eene Causerie over het land van Hulst. En de briefschrijver zal precies zijn. Hij geeft de volgende gedachten. 1. „Over het algemeen zou hij Zecuwsch-Viaanderen beoosten den Braekman durven rekenen tot de poli- tisch meest achterlijke streken van ons dierbaar vaderland". 2. Zeeuwsch-Vlaanderen onmiddel lijk aangesloten op België en door een breeden zeearm van Nederland geschieden, verbelgist. 3. Het gewone volk heeft een zui ver Vlaamsch type Vlaamsch is de gemoedsaard, Vlaamsch is de taal, Vlaamsch zijn de zeden en gewoonten, en zelfs in gelaatsvorming is de Zeeuwsch-Vlaming goed kenbaar te onderscheiden van den echten eilan den-Zeeuw. 4. Het volk verslaat onder politiek een belangenspel, dat men maar het beste doet aan advocaten en andere geleerde lui opeti te laten. 5. Het volk wil van de resultaten der politiek weten, wie gekozen is en hoe hoog de belastingen zijn, en dit verneemt het wel op de wijze der voor vaderen in herbergen en barbierwin- keK 6. Velen vinden meer geestesgenot in het lezen van spook- en moordge schiedenissen in Vlaamsche centblaad jes dan in „de meer gedegen bespre kingen, welke de eigen pers hun aan biedt." 7. Die deze eigen pers dient een nationalisatie werk. 8. Een Zeeuwsch-Vlaming bekent zich niet-geleerd als hij niet kan lezen of schrijven. En wie een krantje kan lezen en een briefkaart schrijven is dan geleerd. 9. De bedenkelijke verschijnselen, welke in dien hoek vallen waar te nemen, zijn, voor een groot deel te verklaren uit het gemis aan ontwikke ling bij het volk. 10. Het krioelt er van kroegen en de politiek en het vereenigingswezen concentreeren zich vaak op dit vraag punt of er in dit of dat lokaal zal worden vergaderd. 11. Begrijpt ge nu, dat onder eene bevolking ais deze een man als van Dalsum aanhang kon winnen Ja niet waar 12. Revolutionair is het Z.-Vl. volk allesbehalve. Het is goedig, het laat zich meeslepen, zooals de Brabanters in Stratum en Woensel, de Limburgers in Heer en Heerlen zich meeslepen lieten, maar ze zijn in den grond even godsdienstig van opvoeding en traditie als dezen. 13. De heer van Daisum volgt de zelfde taktiek als de „onafhankelijken" in Limburg. Beiden beweren den diepsten eerbeid voor den godsdienst en beiden roepen, dat godsdienst niets met de poliiiek heeft uit te staan. 14. Er is een groot verschil met Limburg in Limburg is een georgani seerde liberale groep aan het werk in het land van Hulst is het geen groep met leiding, maar een man met na- loopers. 15. Als er vandaag een katholiek opstaat in het land van Hulst die het volk weet in te nemen en warm te maken, laat het van Dalsum los en volgt den nieuwen leider. B.v. een man als dr. Poels, die de gave des woords op van Dalsum voor heeft, want deze kan schrijven doch niet spreken. 16. Zooals de toestand nu is, levert hij hetzelfde gevaar als het optreden van Daens voor het Belgische Land van Aelst heeft opgeleverd. Tot zoover den inhoud van het stuk in de Tijd. De bedoeling van het stuk is duide lijk eene vraag te beantwoorden van de redactie van de Tijd, welke luidt hoe komt het toch, dat van Dalsum invloed kan hebben in Z.-Vlaanderen? En het antwoord, de kern van die 16 gedachten, is. diteen man als van DalSum heeft alleen invloed, omdat het daar een domme bevol king is. En dit heet dan eene zakelijke be schouwing, na een onderzoek van hoor en wederhoor 1 Zou de waarheid niet anders zijn Zou de waarheid niet deze zijn van Dalsum heeft invloed onder de bevolking, omdat hij van deze het hart heeft gewonnen 1. door zijne belangelooze werken in het algemeen belang, 2. .door de door de farizeesche afgunst tegen hem ingestelde vervol gingen, 3. door het voorbeeld, dat hij geeft door zijn leven, en 4. doordat hij de bevolking heeft geleerd het zien en het begrijpen van wat er in de maatschappij gebeur!. Als in de Tijd was gegeven een schets van het land van Hulst met het opgeven van de oorzaken, waarom van Dalsum het hart eener bevol king heeft gewonnen, dan zou de schets een heel andere zijn. Maar dan zou daarvoor geen krant kunnen worden gebruikt, dan zou zelfs een dik boek niet voldoende zijn om de volle oorzaak weer te geven. Dan zou men eene geschiedenis moeten schrijven, die teruggaat tot vóór den Spaanschen tijd en die toch zou zijn een zielkun dig beeld van de diepste roerselen der beschavingsgeschiedenis van de eerste helft der twintigste eeuw, want deze oorzaken liggen in het verleden en tegelijk in het heden en in de" toe komst. Maar tot het schrijven van dit boek is niemand in staat behalve Eén, die harten en nieren doorgrondt, en als het eenmaal zal worden geschre ven door menschen, dan zal dit eerst gebeuren door het geslacht van de kinderen en kindskinderen van de men schen van heden. In alle regels zijn uitzonderingen Maar het is bij 't groote Volk niet, dat doorgaans de groote en de goede gedachten te vinden zijn. Hoe dieper in 't politiek leven, hoe meer men het ondervindt Het klein Volk is oprecht, recht zinnig, dankbaar, terwijl 't groot Volk niets kent -dan eigene verheffing en eigenbaat, den geldkoffer en het na jagen van mandaten Daarvoor zijn ze tot alles bekwaam daarop zitten ze gedurig te studeeren en te berekenen. Ons Heer had in zijn Leven, hier op aarde, en in zijn Leering geen eigene vijanden dan de grooten en machtigen der aarde Door 't klein Volk werd hij om ringd met liefde en dankbaarheid het groot Volk deed hem kruisenals zijne Kerk na 300 jaren vervolging een groot deel der bekende Wereld had veroverd, dan zijn de Grooten der Aarde in 't Kristendom gekomen, om te pralen boven de anderen, voor de rijkdommen der Klooster en Bis dommen. Tegen de Kristen e Broederlijkheid hebben ze den Eêldom ingerichtze waren van beter bloed dan alle an dere menschen als Slaven en Slavin nen konden ze de menschen niet meer behouden doch maakten er Lijfeige nen van, Vassalen, Kiesvee; werkende menschen, uw persoon hoorde toe aan die Eelmans, gelijk later uw stem in de Kiezingen. Zelfs in de Kerk namen zij voor rechten om de hooge bedieningen. =!-" Hoogleeraar Priester de Namêche schreef met veel rede: „We gaan tot veel betere tijden, tot eer eer en wel vaart van de Werel'oewoners, door de Volksmacht". En die waardige Ouderling. Vriend van Pieter Daens, Vriend van de Backer, De Pelsemaeker, ons aller wijze raad gever, de verzuchting van zijne ziel was een KRISTEN VOLKSMACHT te hebben. (Land van Aelst). Tot zoover het Land van Aelst. We willen er nog iets bijvoegen, een verschijnsel van onzen tijd, Toen onder het volk van de kleine luiden opkwam het streven tot ver- eeniging om te komen tot ouderlin gen steun bij ziekte en ouderdom, tot het beter hebben van het dage- lijksch brood, was de grondslag de weldoende volksactie, zoowel bij zwart als rood. Doch als de advoca ten en geestelijken inzagen, dat die vereenigingen der kleine luiden kon den zijn een indirecte hulp voor kiesvereenigingsdoeleinden, kwamen zij, op de wijze van den man die onkruid zaaide onder de tarwe, in die vereeniging brengen de politiek of eenerzijds in den vorm van wan trouwen tegen het kapitaal (dat men echter niet versmaadde!) en ander zijds in den vorm van wantrouwen tegen den andersdenkende En wie zijn van dit wantrouwen de dupe Als steeds in het verledenede kleine luiden. De mannen echter, die het on kruid zaaien onder de tarwe, doen het door hun grooten mond van macht en pers voorkomen, alsof z ij het zijn, die de tarwe van onkruid vrijhouden en hun taktiek is, wan trouwen te zaaien tegen de zaaiers van de werken van de weldoende volksactie. Gelukkig de bevolking, die de zaaiers van onkruid weten te on derscheiden van de zaaiers van de tarwe, zelfs al wordt zij daarom, zooals b.v. in het Land van Hulst door den schrijver van de Tijd, als gerekend „tot de politisch meest achterlijke streken (streken zal wel zijn bedoeld bevolking) van ons dier baar vaderland." Nog eens Het Katholiek Geloof boven en beneden den Moerdijk. o Zelandia van 2 Augustus heeft tegen ons een groot artikel van even vijf kolommen. Maar niet om te weerleg gen, dat kan zij niet noch iemand anders. Zij spreekt op hare manier en dat isom de zaak heen draaien. Omdat zij niets heeft weerlegd, kunnen we het bij dit woord laten. Aan het slot zegt zij dit „Ten slotte willen wij ook nog een „tegenstelling maken. „Boven den Moerdijk zal men niet ge makkelijk zijn Paaschplicht verzuimen, „hier durft men zich er op beroemen. „Boven den Moerdijk wordt ieder die „zijn Paaschplicht verzuimt, door de „Katholieken aangezien als een rotte „kool bij een groentevrouw, hier wor- „den die overtreders van het kerkelijk „gebod als helden geëerd door het „blinde en verblinde volk." Dit slot bevat de geheele gedachten- gang van de katholieke Zelandia aan een ander verw ij ten de eigen zonde. Ook beneden den Moerdijk zal men niet gemakkelijk zijn Paaschplicht ver-

Krantenbank Zeeland

Volkswil/Natuurrecht. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst | 1911 | | pagina 1