W
IÏÏIÏOM HET LAND ÏAN BUIST.
No. 97.
Zaterdag 5 Augustus 1911.
2e Jaargang.
Richtiiis?
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKRN EATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
Stichter: H. A. van Dalsum.
Gentschestraat C 6 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELGIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Vrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
D R U K K E R IJ
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
Dcka^taaijcsHK liet vuur
kalen voor een ass$üer.
Dit spreekwoord heeft zijn oorsprong
in de fabel van La Fontaine
De aap en de kat
Bertrand de aap, Raton de kat,
Waren samen commensalen.
Wat schandalig paar was dat,
Steeds gereed wat weg te halen
Werd er iets in huis gemist,
O, daar hoefde niet gegist
Bertrand zat er aan te pluizen
En juffrouw Raton, heiaas
Loerde minder op de muizen
Dan op meesters worst en kaas.
Eens, in 't schemeravonduur,
Sloeg het schelmsche tweetal gade,
Dat de baas kastanjes braadde
In den asch van 't haardsteêvuur.
Dubble kans den buik te streelen,
En den baas een poets te spelen
Deze is pas de kamer uit,
Of Bertrand, de slimme guit,
Fluistert: Zusjen alles lukt-je,
Doe nu eens een meesterstukje
Haal me, 't komt me net van pas,
Die kastanjes eens uit d'asch!
Was me uw vlugheid aangeboren,
Of uw klauwtjen mij beschoren,
ik zou zelf mijn siagjen slaan
Zoo gezegd en zoo gedaan
Juf Raton glimlachte flauwtjens,
Toch, gevleid, stak zij haar-klauwtjens
Vlug in d' asch, en, 't werk niet moe,
Trok kastanjes naar zich toe,
Eén twee, drie Terwijl zij krabbelt,
Tast Bertrand vrij toe, en knabbelt,
Peuzeit, zonder zwarigheid
Daar verschijnt de keukenmeid
't Paartjen vlucht met snelle schreden
Naar de booze wereld zeit,
Was Raton niet best tevreden.
Ook die vorstjens zijn het niet,
Die, een koning ten pleziere,
Zwoegen in den dienst van Sire,
Die door hen zijn rijksgebied
Gaarne wat vergrooten ziet.
Tot zoover La Fontaine en de
zedeles, die hij uit het verhaal trekt.
De Aap was verlekkerd op de
kastanjes onder de heete asch, maar
was benauwd zijn eigen pooten te
branden. Hij vleit de kat, en deze
hoewel eigentlijk wel snappende wat
de Aap er mede voorhad, was door
het vleien verblijd en waagt zijn
pooten er aan om den Aap le be
lieven. Maar aankomende op het
deelen van de buit was de kat niet
erg tevreden.
Aanschouwen we in dit beeld niet
dat van de slippendragerij door
geestelijkheid en boer ten behoeve
van de Heeren in Hulst en 11 ul-
sterland
De geestelijkheid brandde hare vin
gers, door in de werken door van
Dalsum gesticht te brengen de poli
tiek en daarmede de tweedracht en
de ondankbaarheid
De boer brandde zijn vingers, door
dat hij, zich van van Dalsum latende
afwenden, daarmede de nog g r o o-
t e r e voordeelen van zich afstiet, j
die hij anders reeds nu uit eigen
kracht zou hebben bereikt, voordee-
len van zedelijken en stoffelijken aard
en van eer.
En zijn beide, geestelijkheid en
boer, tevreden over de vruchten van
hunne slippendragerij Tevreden zijn
ze niet, want zij schamen zich En
meD behoeft zich niet te schamen
als men tevreden is over zich zeiven.
In het beeld van Aap en Kat
brandden geestelijke en boer hun
vingers voor een ander, maar de
Aap at zijn kastanjes op zonder zijn
eigen poot te branden. Ook in de
slippendragerij wisten de Heeren hun
eigen poot uit de heete asch te hou
den, edoch, gelijk La Fontaine in
een andere tabel vertelt van het
paard en de wolfdoor het ambts
rapport werd de wolf bedrogen door
zijn eigen list en daarmede verbrand
den de Heeren hun poot nog meer
dan de geestelijke en de boer hun
vingers want door het Ambtsrapport
werden zij kreupel.
Dat deze les van Aap eu Kat
door de slippendragers van allerlei
stand moge worden behartigd, want
anders zullen zij nog ondervinden
gelijk de Ezel het ondervond, zooals
La Fontaine vertelt, die met den
Leeuw samen op jacht mocht gaan.
Hierin hield de Leeuw de jachtbuit
voor zich alleen, doch de Ezel durfde
niet eens te klagen, zooals wordt
verteld aan het slot der geschie
denis
„Had de ezel maar gedurfd, hij had
zich kwaad gemaakt.
„Toch was hem loon naar werk
beschoren
„Een ezel die van hoogmoed blaakt,
Een snoevende ezel, foeidat past
niet bij zijn ooren
o
De Tijd heeft nu eene Causerie over
het land van Hulst. En de briefschrijver
zal precies zijn.
Hij geeft de volgende gedachten.
1. „Over het algemeen zou hij
Zecuwsch-Viaanderen beoosten den
Braekman durven rekenen tot de poli-
tisch meest achterlijke streken van ons
dierbaar vaderland".
2. Zeeuwsch-Vlaanderen onmiddel
lijk aangesloten op België en door
een breeden zeearm van Nederland
geschieden, verbelgist.
3. Het gewone volk heeft een zui
ver Vlaamsch type Vlaamsch is de
gemoedsaard, Vlaamsch is de taal,
Vlaamsch zijn de zeden en gewoonten,
en zelfs in gelaatsvorming is de
Zeeuwsch-Vlaming goed kenbaar te
onderscheiden van den echten eilan
den-Zeeuw.
4. Het volk verslaat onder politiek
een belangenspel, dat men maar het
beste doet aan advocaten en andere
geleerde lui opeti te laten.
5. Het volk wil van de resultaten
der politiek weten, wie gekozen is en
hoe hoog de belastingen zijn, en dit
verneemt het wel op de wijze der voor
vaderen in herbergen en barbierwin-
keK
6. Velen vinden meer geestesgenot
in het lezen van spook- en moordge
schiedenissen in Vlaamsche centblaad
jes dan in „de meer gedegen bespre
kingen, welke de eigen pers hun aan
biedt."
7. Die deze eigen pers dient
een nationalisatie werk.
8. Een Zeeuwsch-Vlaming bekent
zich niet-geleerd als hij niet kan lezen
of schrijven. En wie een krantje kan
lezen en een briefkaart schrijven is
dan geleerd.
9. De bedenkelijke verschijnselen,
welke in dien hoek vallen waar te
nemen, zijn, voor een groot deel te
verklaren uit het gemis aan ontwikke
ling bij het volk.
10. Het krioelt er van kroegen en
de politiek en het vereenigingswezen
concentreeren zich vaak op dit vraag
punt of er in dit of dat lokaal zal
worden vergaderd.
11. Begrijpt ge nu, dat onder eene
bevolking ais deze een man als van
Dalsum aanhang kon winnen Ja
niet waar
12. Revolutionair is het Z.-Vl. volk
allesbehalve. Het is goedig, het laat
zich meeslepen, zooals de Brabanters
in Stratum en Woensel, de Limburgers
in Heer en Heerlen zich meeslepen
lieten, maar ze zijn in den grond
even godsdienstig van opvoeding en
traditie als dezen.
13. De heer van Daisum volgt de
zelfde taktiek als de „onafhankelijken"
in Limburg. Beiden beweren den
diepsten eerbeid voor den godsdienst
en beiden roepen, dat godsdienst niets
met de poliiiek heeft uit te staan.
14. Er is een groot verschil met
Limburg in Limburg is een georgani
seerde liberale groep aan het werk
in het land van Hulst is het geen groep
met leiding, maar een man met na-
loopers.
15. Als er vandaag een katholiek
opstaat in het land van Hulst die het
volk weet in te nemen en warm te
maken, laat het van Dalsum los en
volgt den nieuwen leider. B.v. een
man als dr. Poels, die de gave des
woords op van Dalsum voor heeft,
want deze kan schrijven doch niet
spreken.
16. Zooals de toestand nu is, levert
hij hetzelfde gevaar als het optreden
van Daens voor het Belgische Land
van Aelst heeft opgeleverd.
Tot zoover den inhoud van het stuk
in de Tijd.
De bedoeling van het stuk is duide
lijk eene vraag te beantwoorden van
de redactie van de Tijd, welke luidt
hoe komt het toch, dat van Dalsum
invloed kan hebben in Z.-Vlaanderen?
En het antwoord, de kern van die
16 gedachten, is. diteen man als van
DalSum heeft alleen invloed, omdat
het daar een domme bevol
king is.
En dit heet dan eene zakelijke be
schouwing, na een onderzoek van hoor
en wederhoor 1
Zou de waarheid niet anders zijn
Zou de waarheid niet deze zijn
van Dalsum heeft invloed onder de
bevolking, omdat hij van deze het
hart heeft gewonnen 1. door zijne
belangelooze werken in het algemeen
belang, 2. .door de door de farizeesche
afgunst tegen hem ingestelde vervol
gingen, 3. door het voorbeeld, dat hij
geeft door zijn leven, en 4. doordat
hij de bevolking heeft geleerd het zien
en het begrijpen van wat er in de
maatschappij gebeur!.
Als in de Tijd was gegeven een
schets van het land van Hulst met het
opgeven van de oorzaken, waarom
van Dalsum het hart eener bevol
king heeft gewonnen, dan zou de
schets een heel andere zijn. Maar
dan zou daarvoor geen krant kunnen
worden gebruikt, dan zou zelfs een dik
boek niet voldoende zijn om de volle
oorzaak weer te geven. Dan zou men
eene geschiedenis moeten schrijven,
die teruggaat tot vóór den Spaanschen
tijd en die toch zou zijn een zielkun
dig beeld van de diepste roerselen der
beschavingsgeschiedenis van de eerste
helft der twintigste eeuw, want deze
oorzaken liggen in het verleden en
tegelijk in het heden en in de" toe
komst. Maar tot het schrijven van dit
boek is niemand in staat behalve Eén,
die harten en nieren doorgrondt, en
als het eenmaal zal worden geschre
ven door menschen, dan zal dit eerst
gebeuren door het geslacht van de
kinderen en kindskinderen van de men
schen van heden.
In alle regels zijn uitzonderingen
Maar het is bij 't groote Volk niet,
dat doorgaans de groote en de goede
gedachten te vinden zijn.
Hoe dieper in 't politiek leven, hoe
meer men het ondervindt
Het klein Volk is oprecht, recht
zinnig, dankbaar, terwijl 't groot Volk
niets kent -dan eigene verheffing en
eigenbaat, den geldkoffer en het na
jagen van mandaten
Daarvoor zijn ze tot alles bekwaam
daarop zitten ze gedurig te studeeren
en te berekenen.
Ons Heer had in zijn Leven, hier
op aarde, en in zijn Leering geen
eigene vijanden dan de grooten en
machtigen der aarde
Door 't klein Volk werd hij om
ringd met liefde en dankbaarheid het
groot Volk deed hem kruisenals
zijne Kerk na 300 jaren vervolging
een groot deel der bekende Wereld
had veroverd, dan zijn de Grooten
der Aarde in 't Kristendom gekomen,
om te pralen boven de anderen, voor
de rijkdommen der Klooster en Bis
dommen.
Tegen de Kristen e Broederlijkheid
hebben ze den Eêldom ingerichtze
waren van beter bloed dan alle an
dere menschen als Slaven en Slavin
nen konden ze de menschen niet meer
behouden doch maakten er Lijfeige
nen van, Vassalen, Kiesvee; werkende
menschen, uw persoon hoorde toe aan
die Eelmans, gelijk later uw stem in
de Kiezingen.
Zelfs in de Kerk namen zij voor
rechten om de hooge bedieningen.
=!-"
Hoogleeraar Priester de Namêche
schreef met veel rede: „We gaan tot
veel betere tijden, tot eer eer en wel
vaart van de Werel'oewoners, door de
Volksmacht".
En die waardige Ouderling. Vriend
van Pieter Daens, Vriend van de Backer,
De Pelsemaeker, ons aller wijze raad
gever, de verzuchting van zijne ziel
was een KRISTEN VOLKSMACHT te
hebben.
(Land van Aelst).
Tot zoover het Land van Aelst.
We willen er nog iets bijvoegen,
een verschijnsel van onzen tijd,
Toen onder het volk van de kleine
luiden opkwam het streven tot ver-
eeniging om te komen tot ouderlin
gen steun bij ziekte en ouderdom,
tot het beter hebben van het dage-
lijksch brood, was de grondslag
de weldoende volksactie, zoowel bij
zwart als rood. Doch als de advoca
ten en geestelijken inzagen, dat die
vereenigingen der kleine luiden kon
den zijn een indirecte hulp voor
kiesvereenigingsdoeleinden, kwamen
zij, op de wijze van den man die
onkruid zaaide onder de tarwe, in
die vereeniging brengen de politiek
of eenerzijds in den vorm van wan
trouwen tegen het kapitaal (dat men
echter niet versmaadde!) en ander
zijds in den vorm van wantrouwen
tegen den andersdenkende En wie
zijn van dit wantrouwen de dupe
Als steeds in het verledenede
kleine luiden.
De mannen echter, die het on
kruid zaaien onder de tarwe, doen
het door hun grooten mond van
macht en pers voorkomen, alsof z ij
het zijn, die de tarwe van onkruid
vrijhouden en hun taktiek is, wan
trouwen te zaaien tegen de zaaiers
van de werken van de weldoende
volksactie.
Gelukkig de bevolking, die de
zaaiers van onkruid weten te on
derscheiden van de zaaiers van de
tarwe, zelfs al wordt zij daarom,
zooals b.v. in het Land van Hulst
door den schrijver van de Tijd, als
gerekend „tot de politisch meest
achterlijke streken (streken zal wel
zijn bedoeld bevolking) van ons dier
baar vaderland."
Nog eens
Het Katholiek Geloof boven
en beneden den Moerdijk.
o
Zelandia van 2 Augustus heeft tegen
ons een groot artikel van even vijf
kolommen. Maar niet om te weerleg
gen, dat kan zij niet noch iemand
anders. Zij spreekt op hare manier en
dat isom de zaak heen draaien.
Omdat zij niets heeft weerlegd, kunnen
we het bij dit woord laten.
Aan het slot zegt zij dit
„Ten slotte willen wij ook nog een
„tegenstelling maken.
„Boven den Moerdijk zal men niet ge
makkelijk zijn Paaschplicht verzuimen,
„hier durft men zich er op beroemen.
„Boven den Moerdijk wordt ieder die
„zijn Paaschplicht verzuimt, door de
„Katholieken aangezien als een rotte
„kool bij een groentevrouw, hier wor-
„den die overtreders van het kerkelijk
„gebod als helden geëerd door het
„blinde en verblinde volk."
Dit slot bevat de geheele gedachten-
gang van de katholieke Zelandia
aan een ander verw ij ten de
eigen zonde.
Ook beneden den Moerdijk zal men
niet gemakkelijk zijn Paaschplicht ver-