Zaterdag 29 Juli 1911.
No. 96.
2e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
RichtingVoor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
w?
Stichter: H. A. van Dalsum.
Gentschestraat C 6 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Limburg.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abounemeut per drie maanden
NEDERLAND
BELOIE
ANDERE LANDEN
f 0.50.
fr 1.20.
f 0.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het bladneemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
DRUKKERIJ:
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
o
We nemen hieronder over het ver
slag van eene gemeenteverkiezing te
Heer, gemeente in Limburg bij
Maastricht.
Onze lezers zullen hieruit verne
men, dat ook in Limburg eene p o-
1 i t i e k e geestelijkheid bestaat, en
dat dus ook in het bisdom Roermond
dezelfde rotte toestanden bestaan als
in het bisdom Breda.
Het verslag ontleenen we aan het
blad Limburgs Belang te Roermond.
Dezer dagen vernamen we nog
van een Hulsterschen polderjongen,
die werkt in de buurt van Leiden
In Leiden doen de geestelijken huisbe
zoek ook in de arbeiderswoningen,
uit priesterlijke genegen
heid voor den arme en den werk
man, wat een verschil in Hulst
Dit verschil ligt juist hierineen
politieke geestelijke is partijman
tusschen de parochianen, een
priesterlijke geestelijke wil als
priester de geestelijke raadsman en
vriend zijn van allen uit
liefde voor de zielen Maar
een politieke geestelijke heeft geen
liefde voor de zielen doch slechts
voor zich zei ven en voor zijne vleiers.
Alsnu geven we het verslag
Men schrijft ons
Als een teekenend staaltje van de
wijze, waarop de geestelijkheid in Lim
burg optreedt bij verkiezingen en te
vens als een bewijs hoe men goede
katholieken behandelt, die zich niet
onvoorwaardelijk onderwerpen aan het
gezag, dat de geestelijkheid op poli
tiek gebiedt tracht uit te oefenen,
willen wij hier het verloop van de
verkiezing te Heer even schetsen.
Sinds lang bestond daar een veete
tusschen de dorpsbewoners, die zich
onder meer door de oprichting van
een tweede harmonie uitte. De aan
hangers der partij, die de oude har
monie aan haar zijde had, werd twee
jaar geleden in den Raad in de min
derheid gebracht, de Heer-partij kreeg
toen vier stemmen tegen 3 van de
Scharn-partij. De eerste was een wil
loos werktuig in handen van de geeste
lijkheid een harer leden kan, behalve
zijn naam, geen letter op papier zet
ten. Toen dan ook de in groote
meerderheid klerikale Maastricht-
sche Raad niet genegen was om ter
reinen te verkoopen voor het nieuwe
opvoedingsgesticht, dat de Congregatie
van de Priesters van het Heilig Hart
aldaar willen oprichten, togen deze
naar Heer en wisten daar een groot
terrein te verkrijgen van de gemeente
tegen ean prijs beneden de heden-
daagsche en verre beneden de toe
komstige waarde. De geschiedenis is
den lezers van dit blad bekend alsook
de verontwaardiging, die het uitbuiten
door politieke overmacht van een niet
rijke gemeente algemeen verwekte. Te
recht was het ontwikkelde deel der
ingezetenen, dat niet geheel klerikaal
verpolitiekt was, doch er op stond,
dat de gemeente zuinig en recht
vaardig geadministreerd werd, over
dezen verkoop, als slot van een wan
beheer van twee jaren, ten zeerste
verontwaardigd. Van Heer's burge
meester, de heer Van Oppen, die zijn
waardigheid niet dankt aan eenige ca
paciteiten, doch enkel aan klerikale
protectie, viel niets te verwachten en
daarom rekende men op de eerstko
mende verkiezing om met den be-
staanden Janboel af te rekenen. Waar
tevens 4 nieuwe zetels bijkwamen,
was de kans om den raad om te zetten
zeer groot.
Door de g e e s t e 1 ij k h e i d werd
al het mogelijke gedaan om de be
staande meederheid te behouden, er
werd een Comité van Actie opgericht
onder voorzitterschap van den heer A.
Roovers, zoo pas uit Maastricht in de
gemeente neergestreken. Vergaderingen
werden belegd, en daarop voerde ter
stond mee het hoogste woord pater
Kusters, die, nadat zijn congregatie
de gemeente bij eerste kennismaking
financieel zwaar benadeeld had, ter
stond mee kwam helpen de lakens
uitdeelen.
De eerste stemming was al een
fiasco voor de partij van de geeste
lijkheid. De oppositie zag terstond
3, de klerikale partij slechts 1 candi-
daat gekozen, terwijl 4 mannen van
„Scharn" in herstemming kwamen
tegen 2 van „Heer". De stand was,
dat de oppositie nu zeker kon rekenen
op 5 zetels van de 11, doch er nog
een moest winnen om de meerder
heid te ha'en en dus regeerende partij
te worden. Haalde de geestelijkheid
er haar 2 candidaten door, dan be
hielden de klerikalen nog een stem
meerderheid in den Raad. Het zou
dus hard tegen hard gaan.
Donderdagavond werd door de kle
rikalen een vrije debat-vergadering
uitgeschreven in de oude kerk. In
tegenstelling met Maastricht geven de
klerikalen in Heer dus.... vrij de
bat! Maar ze deden meerz e
zorgden ook zelf dat er een
debater kwa mDe heer Roo
vers schijnt dat in een langdurig on
derhoud met een socialist (S. D. P.-
er) opgeknapt te hebben en dezen
overgehaald te hebben, om op de
vergadering der klerikalen te komen
debatteeren. Het was me overigens
een vergadering, een publiek en een
debatje wel 1 Volgens de L. K, was
de kerk opgepropt met naar schatting
7 a 800 aanwezigen, waaronder (na
tuurlijk de geestelijke en burgelijke
autoriteiten. Men heeft zich de moeite
getroost de kiezers te tellen, die
deze vergadering, bezochtenwaren
er Dinsdag te voren geen 80, ditmaal
kwamen allen te samen een 80-tal
volwassen mannen ter vergadering,
de rest waren, behoudens 400 denk
beeldige aanwezigen, vrouwen en
kinderen, die in afwachting van vrou
wen- en kinder kisrecht van de hart
verheffende toespraken van de heeren
Désirè Stassar en Waszink kwamen
genieten, alsmede aan het gevaar bloot
gesteld werden (zie onderstaande cir
culaire) „om afvallig gemaakt te wor
den van Christus en zijn priesters".
Een ding moet gezegd wordende
vrouwen en kinderen hebben braaf
mee het uit Maastricht* door de kleri
kalen geleerde „boe boe" geroepen
en schijnen welhaast voldoende be
kwaamheid te bezitten, om klerikaal
kiezer te worden. Enfin, de comedie
liep magnifiek van stapel, en pater
Kusters, die zich ook eens edelmoedig
wilde toonen voor zijn nieuwe mede
burgers, verzocht den aanwezigen zich
als katholiek waardig te gedragen en
den soc. debater eerst te laten ver
trekken. Dat scheen noodig te zijn 1
Daarop werd door de klerikalen de
volgende circulaire verspreid o. a.
geleekend door de drie
geestelijken de parochie
kerk te Heer.
Katholieke Kiezers voor den Ge
meenteraad van Heer.
Vlak vóór de herkiezing zijn U
thans de oogen opengegaan. Een
diepgevallen socialist heeft Donderdag.
1.1. ten aanhoore van honderden kie
zers openlijk bewezen, dat de socia
listen onze ontevredene partijmannen
misbruiken om velen afvallig te maken
van Christus en Zijne priesters de spot
ter met Christus, met zijne kerk en
priesters is op de grofste leugens en
afschuwelijkste godslasteringen betrapt;
de ongelukkige is geslagen ja ver
pletterd door de meest tastbare be
wijzen der sprekers van de katholieke
partij. Met den haat in d'oogen, schel
dend en verwenschend ging de ramp
zalige socialist heen en wij, katholie
ken, jubelden „lk ben een kind der
kerke"Katholieken, gij allen hebt
het gehoord, óók deze geestverwant
van de oppositie-partij bestreed op
lasterlijke wijze uw kerk, uwe priesters,
uwe Paters en Zusters, het Opvoe
dingsgesticht, onze vereenigingen enz.
Katholieke kiezers, wie hebben dien
ongelukkigen socialist in uwe gemeente
weer binnengehaald, wie trekken zijne
partij, wie halen zulke godloochenaars
per automobiel naar het stembureau?
Gij -allen weet het, en in geweten
moogt gij die verkeerde mannen niet
steunen. Weg met alle verdachte can
didaten. stemt met ons slechts op de
twee mannen, die openlijk en ridder
lijk altijd met ons strijdan en die ge
zworen hebben het Christelijk beginsel
trouw te blijven. Stemt op
GOESSENS en JANSSEN,
de candidaten van het Katholiek Kies-
comité.
A. DE WEVER. Pastoor.
C. HERMANS. Kapelaan.
J. GADIOT. Kapelaan.
Het Bestuur van het Katholiek Kies-
comité
De Voorzitter,
A. ROOVERS.
Maar de heeren klerikalen schenen
nog niet heel zeker van de overwin
ning, niettegenstaande de prachtig op
gevoerde comedie met den socialisti-
schen debater En daarom werd bo
venstaande circulaire gevolgd door een
tweede, die wij hieronder afdrukken.
WelEdele Heer.
De uitslag der laatste stembus is
aanleiding voor ondergeteekenden, een
oproep te doen aan de oprechte Katho
lieken van Heer om te verschijnen op
een vergadering van Kath. Kiezers, ten
einde aldaar de ware belangen onzer
gemeente te bespreken in verband met
den beginselstrijd van a. s. Maandag.
Aangezien wij U beschouwen als
een man van oprechte katholieke be
ginselen en overtuigd zijn, dat U m,et
ons zult inzien, dat het noodzakelijk
is dat ook te Heer de katholieken niet
mogen misleid worden door verkapte
Socialisten en Liberalen, hebben wij
de eer tot U het beleefd verzoek te
richten wel te willen tegenwoordig
zijn op onze vergadering op Zondag
den 16 Juli e. k. te 8 uur in de oude
Kerk, waar verschillsnde sprekers van
naam zullen het woord voeren.
Ondergeteekenden, overtuigd van de
noodzakelijkheid, dat met spoed en met
kracht dient opgetreden, hebben zich
gevormd tot een voorloopig comité,
dat zich den steun verzekerd heeft van
den HoogEerw. Heer Pastoor de Wever
en van meerdere autoriteiten en bur
gers van Heer.
Wij rekenen op uw steun en tegen
woordigheid en teekenen
Hoogachtend,
HET VOORLOOPIG COM1ET.
Hadden de klerikalen Donderdag
avond maar met klein geschut gewerkt
ditmaal zou de zware artillerie uit
Maastricht uitrukken om Scharn te
bombardeeren. Niemand minder dan
de heeren Jules Schaepkens van
Riempst Junior, voorzitter van de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken te
Maastricht, voorzitter van den Maas-
trichtschen middenstand, voorzitter van
de katholieke kiesvereeniging, eerste
secretaris van de Maasvereeniging,
enz. enz. enz.de heer Jac. P. van
Term, hoofdredacteur van de Limbur
ger Koerier en civiel-adviseur van de
Maastrichtsche Jeune garde catholique,
pater Germanus O. M., pater Kusters,
en vooral niet te vergeten de weleer
waarde heer Verheggen, kapelaan van
de St. Martinus-parochie te Wijk-
Maastricht en onvolprezen verkiezings
agitator.
Volgens de L. K. waren pastoor en
burgemeester, de kapelaans, de pro
vinciaal der Priesters van het H. Hart,
alsook vele bekende propagandisten
uit Maastricht aanwezig. Maar wie he
laas ontbraken, dat waren.... de kie
zers van Scharn.
De heer Schaepkens deed vooral
uitkomen, dat de inzet van den strijd
niet gold een geschil tusschen har-
inoniën, gelijk velen willen doen ge-
looven, maar dat het feitelijk gaat
voor of tegen het heilig beginsel, dat
bij hem triomfeert in den kreetLim
burg aan ChristusSpreker vergat er
bij te voegen, dat men naast dezen
triomf-kreet ook zeer dikwijls, speciaal
ook in Heer, wel een anderen kreet
meende gehoord te hebben, nl. „Lim
burg aan o n s."
Pater Germans vocht tegen het libe
raal-socialistisch systeem, dus.... in Heer
tegen windmolens.
De heer Term drong vooral aan op
een definitieve kath. kiesvereeniging
(daar er in Heer ook geen voorloopige
bestaat, zal spreker zeker aan de hee
ren geestelijken gedacht hebben, die
daarvoor tot dusver fungeerden). Ka
pelaan Verheggen was van dezelfde
gedachte, en betoogde met nadruk het
goed recht niet alleen, maar ook de
plicht van den priester om als staats
burger zijn medeburgers voor te lichten
en voor te gaan, en zette uiteen, wat
het liberalisme en het socialisme zijn
kunnen voor He.er, welks bevolking
hoofdzakelijk uit arbeiders bestaat.
Maar 't heeft alles niet gebaat. De
uitslag was een nederlaag over de
geheele lijn voor de klerikale partij.
De heer Verheggen zal den volgenden
dag wel gedacht hebben, dat de kiezers
in Wijk makker schaapjes zijn dan die
van Scham-Heer. Maar het kan ook
aan de kapelaans liggen die van Heer
hebben niet de reputatie van zoo heel
slim te zijn op politiek gebied, zoodat
er wel niet zoo heel veel „voorlich
ting" van hen als staatsburgers zal uit
gaan voor hun medeburgers.
Thans blijft enkel nog merkwaardig,
hoe de geestelijkheid in Heer haar
draai zal nemen. Na de tegenwoordige
meerderheid in den Raad voor liberalen,
socialisten en erger te hebben uitge
maakt, zal zij toch aanraking met haar
moeten zoeken. Dat gaat hier trouwens
in Limburg makkelijker dan elders.
Pater Kusters heeft den eersten stap
al gedaan. Toen hij Maandagmorgen
heel in de vroegte een aantal voor
mannen van de oppositie (thans regee-
rings-)partij ontmoette, zeide de eer
waarde pater tot dezen, dat ze maar
flink moesten werken voor de verkie
zing, dat zouden hij en zijn partijge-
nooten ook doen, maar dat ze, ongeacht
den afloop, niet boos op elkaar behoe
ven te blijven, want dat ook hij had
ingezien dat het een politie-
ken en geen godsdienstigen
s t r ij d gold.
Dat inzicht kwam wat laat, zal men
zeggen. Misschien hebben de heeren
van de hooge politiek uit Maastricht
den goeden raad gegeven om den strijd
niet op de spits te drijven, (die voch
ten Zondagavond dan ook uitsluitend
tegen liberale en socialistische wind
molens,) en dan... pater Kusters mocht
weer eens wat noodig hebben van de
gemeente Heer in de eerstvolgende
jaren....
Of de nieuwe gemeenteraad in Heer
zich echter verder zal laten gebruiken,
zooals de vorige placht te doen, mag
op goede gronden betwijfeld worden.
Integendeel, dezen past meer dan ooit
een zuinig en accuraat beheer
om den financieelen toestand geleide
lijk weer te verbeteren. Terwijl wij
hopen, dat hij door absoluut onpar
tijdige houding bij benoemingen en
tegenover alle bewoners der gemeente,
ongeacht van welke partij zij zijn, velen
besturen van plattelandsgemeenten in
Limburg een voorbeeld zal geven. De
waardige houding, in dezen verkie
zingsstrijd aangenomen en volgehou
den door de partij, die thans in Heer
weer aan het bewind is gekomen, geeft
ons het recht in dezen het beste te
verwachten.
Raadsvergadering
te Bemelen (Limburg).
o
Op de agenda stonden: le mede-
deeling van ingekomen stukken 2e
onderzoekrekening en begrooting Burg.
Armbestuur 3e gemeenteverslag 4e
herziening van het kohier van den
hoofdelijken omslag.
Aanwezig waren de Burgemeester
en de raadsleden Lacroix, Willems, en
Leesens afwezig het raadslid Schevers
en de wethouders Mourmans en
Smeets.
De secretaris las de notulen der
vorige vergadering. Daarna deed de
voorzitter voorlezing van een schrijven
van het gemeentebestuur van Wijlre,
waarin dit meldde, dat het zich niets
aantrok van den op het gasthuis te ma
ken put, die 500 gulden zal kosten.
De burgemeester kwam met punt 2
van de agenda voor den dag en begon
de toelichting voor te lezen. De heer
Leesens onderbrak hem met de vraag,
of dat stuk ter inzage gelegen had.
De voorzitter antwoordde ontkennend.
Waarop de heer Leesens vroeg, waarom
niet. De Voorzitter gaf als zijn meening
te kennen, dat zulks niet behoeft. De
heer Leesens bleef overtuigd, dat zulks
wel behoeft en hij wilde hebben, dat
in het vervolg alle stukken die hphan~
