No. 92.
Zaterdag 1 Juli 1911.
2e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
RichtingVoor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
Genlschestraat C 7 te Hulst.
W?
Stichter: H. A. van Dalsum.
Geiitschestraat C 6 te Hulst.
Geiitschestraat B 4 te Hulst.
De gemeènteraads-
verkiezing in hulst.
P. J. Borrn,
J. B. de Boy,
F. J. de Bruijn,
J. E. Fricot
A.Hangelbroek
J.Ph.C.dePaepe
J.F. v.d. Walle.
Kort en Bondig.
DE VOLKSWIL
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLAND*f 0.50.
BELG1Efr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Vrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
D R U K K E R IJ
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
In Hulst treden er drie raadsleden
af, en er komen vier nieuwe zetels bij,
zoodat men te kiezen heeft zeven
raadsleden.
In welken geest zullen de kiezers
hun stem uitbrengen
Ieder weet, dat in onze streek reeds
sedert geslachten heeft geheerscht een
systeem van dwang, en dat eerst in
den laatsten tijd, doordat de oogen en
harten geopend zijn geworden, tegen
dit systeem van dwang is opgekomen
een drang naar vrijheid, en wel naar
de ware vrijheid, die eens anders rech
ten erkent maar ook de eigene.
„Nog houdt het pleit van dwang en
vrijheid aan", zong de dichter.
Als drager van het pleit van vrijheid
is erkend van Dalsum, als drager van
het pleit van dwang is door de zijnen
erkend van Waesberghe. In 1910 heeft
het pleit van vrijheid het gewonnen
op het pleit van dwang door den wil
der bevolking.
De bevolking van Hulst moet nu
opnieuw beslissen tusschen dwang en
vrijheid.
Het gaat nu niet tusschen de per
sonen van van Dalsum en van Waes
berghe, het pleit moet nu worden be
slist tusschen de vrienden en geest
verwanten van beiden.
De drie aftredenden behooren tot de
geestverwanten van van Waesberghe
het zou dom zijn, na dezen
te hebben afgewezen, zijn
geestverwanten aan te ne
men. Om deze reden behooren zij,
in het pleit van dwang en vrijheid,
niet te worden herkozen door de
geestverwanten van vrijheid.
Ieder weet, hoe de geest der van
Waesberghes zich heeft geuit in. het
bekende ambtsrapport.
Dit luidde, zooals ieder zich herin
nert, omtrent van Dalsum
„Zedelijk gedrag en ontwikkeling zijn
„goed.
„Zijne gedragingen zijn echter aller
zonderlingst. Is een volksopruier en
„beslist te kwader trouw."
In dit ambtsrapport uitte zich zoo
echt het geheele dwangsysteemde
vrijheid verdacht maken als dwaas en
gemeen.
Is er van de aftredenden één, die
door woord of daad tegen deze uiting
van het dwangsysteem heeft gepro
testeerd
Niemand.
En waarom niet
Omdat hun hart en verstand niet in
staat zijn een fout te zien in het
dwangsysteem of omdat tegen ons alles
geoorloofd is
Wij hadden reeds spoedig in Hulst
bemerkt, dat er ongetwijfeld verkeerde
meeninger. over ons werden verspreid
onder de finantieele instellingen, en
dit wantrouwen hinderde ons in het
notariaat. Daarom vroegen we eens
aan een vriend in den Haag, of hij naar
van Dalsum wilde informeeren bij de
bestaande informatiebureaux.
Hij deed dit, en wij ontvingen onder
datum van 28 Juli 1906 het volgende
rapport
„H. A. van Dalsum, notaris, Hulst,
„Holland.
„Van Dalsum was voorheen candi-
„daat notaris te Arnhem, doch werd
„in 1903 als notaris benoemd te Hulst.
„Hij kreeg van zijn voorganger een
„vrij goede praktijk over. Door van
„Dalsum's optreden echter is die groo-
„tendeels verloopen en wordt momen
teel betwijfeld of hij nog wel een
„voldoende bestaan verdient. Persoon-
„lijk werd overigens, wat zijne leef
wijze aanbelangt, niets ongunstigs
„omtrent hem vernomen. Zijn vader
„was vroeger deurwaarder te Zaandam,
„doch in 1905 overleden. Deze was
„niet geheel onbemiddeld, doch moet
„van Dalsum bij zijn vaders dood niets
„meer te vorderen hebben gehad, daar
„hij zijn deel reeds voor dien tijd zou
„hebben opgevraagd. Hij geldt dan ook
„voor vrij onbemiddeld. Het door hem
„bewoonde huis is zijn eigendom en
„heeft een waarde van naar schatting
„ca Gld. 7 a 8000. Hij heeft het echter
„gekocht voor 10,000, daar hij destijds
„niets anders kon krijgen, waardoor
„hij genoodzaakt was een hoogen prijs
„te betalen. Zij, die ter plaatse be
vraagd werden zijn van meening, dat
„het verleenen van crediet zonder vol
doende garantie geen aanbeveling
„verdient. Streng vertrouwelijk."
Wie zouden hier geweest zijn „zij,
die ter plaatse bevraagd werden"
Dergelijk „streng vertrouwelijk" rap
port was dus gegeven aan wie infor
maties vroeg.
Maar dergelijk rapport is geweest
eene uiting van het dwangsysteem,
dat ook medebrengt om de sociale
beweging den kop in te drukken, want
tijdens dit rapport hadden wij „door
van Dalsum's optreden" staat er, niets
anders gedaan dan boerenleenbanken
gesticht, boerenbond medeopgericht en
de pachtkwestie aangepakt, daar de
politieke zaken eerst zijn gekomen na
28 Juli 1906 (in 1907 en 1909). Dit
bleek alzoo te zijn geweest de strijd
wijze (valsche finantieele rapporten)
als antwoord van het dwangsysteem op
de openlijke daad van wettige soci-
a 1 e verbeteringen, gelijk het eerstge
noemde ambtsrapport was hetantwoord
van 'het dwangsysteem op de openlijke
daad van wettige politieke ver
beteringen.
Staan dergelijke rapporten omtrent
van Dalsum op zich zeiven
De vroegere kantonrechter van Hulst,
mr. van Alphen, heeft ons verklaard,
en hij kon het .weten, van niet, ja, zijn
wantrouwen jegens bepaalde personen
was juist gegrond op de rapporten, die
hij als kantonrechter ontving en die
hij als persoon wist, dat ze valsch
waren.
Wie zal het getal der honderde ge
zinnen noemen, die in Hulst en verder
in ons district in den loop der jaren
door het dwangsysteem van duim en
doofpot of geheel of gedeeltelijk finan-
tieel zijn geruineerd, of onteerd of
gekwetst in de teederste gevoelens van
geest en hart
Onze bevolking heeft weinige wape
nen, om dit dwangsysteem te keeren.
Het finantieele wapen (grondbezit)
is in handen van het dwangsysteem.
Het overheidswapen wordt aange
wend tegen de bevolking ten bate van
het dwangsysteem, in plaats van deze
een steun te zijn opdat ieders rechten
en plichten zijn gewaarborgd.
Het geestelijke wapen wordt aange
wend ten dienste van het dwangsysteem
opdat de bevolking onbekend zal blij
ven welke hare rechten zijn als burger
en als geloovige.
Het eenige wapen, dat de bevolking
op wettige wijze tegen het dwangsy
steem kan gebruiken, is het stembiljet.
Dit stembiljet goed te gebruiken is
de plicht van elk kiezer, die res
pecteert zich zeiven, zijn huisgezin en
zijne belangen.
En goed gebruiken is
eerstens geen stem geven aan voor
standers van het dwangsysteem
tweedensde stem geven aan voor
standers van het vrijheidsysteem, aan
mannen alzoo: die het licht gunnen in
eens anders oog die onder gemeente
belang niet verstaan het belang van
familie en lieve vriendjes
die niet-goedkeuren valsche ambts
rapporten.
De Volkswil, omdat zij daden stelt
en daden wil, is gewoon partij te
kiezen.
Zij kiest ook partij.
En zij verzoekt daarom, de harten
hoog, bij de gemeenteraadsverkiezing
van 11 Juli 1911, aan alle vrienden,
openlijke en geheime, hun stem uitte
brengen op, niet meer en niet minder,
de heeren
EN
Deze heeren hebben ons vertrouwen.
Stemt op hen, op ben allen, niet meer
en niet minder, en zij zullen gekozen
zijn, tot vreugde van Hulst en tot
vreugde van alle dorpen rondom, want
allen weten, dat zooals Hulst beslist,
voor- of tegen dwangsysteem, zijn in
vloed doet gelden in de gemeenten
rondom.
De harten hoog, en ieder zich af
gevraagd wat doet van Dalsum als
hij alleen staat?
Van Dalsum moet steun hebben, nu
in den Raad en later in meer, opdat
wij met vrucht kunnen werken aan
ons levensprogram volkswelvaart en
volksdeugd.
H. A. VAN DALSUM.
N B. De heer F. Hemelaer heeft ver
docht niet in aanmerking te komen.
Om geen stemmen te versnipperen dus
op hem geen stem uitbrengen.
o
Van verschillende zijden is ons ge
vraagd, naar aanleiding van de waar
schuwing van de Kamer van Toezicht
op de notarissen te Middelburg, mede
gedeeld in no 90, wat we zullen doen,
notaris af of Volkswil weg.
We hebben juist gevraagd aan an
deren, vriend of vijand, om ons te
raden, maar ieders verstand staat al
even stil als het onze, hoewel ieder
er zich mede bezig houdt.
Dat de Volkswil niet kan verdwijnen
spreekt van zelf, zoolang de kerke
lijke en Burgerlijke overheden niet
hebben verklaard, door woord en daad,
dat zij recht- en eerherstel geven zoo
lang de grondeigenaren en rentmeesters
niet hebben verklaard, door woord en
daad, dat zij Pachtcontract aanvaar
den zoolang de boeren niet hebben
verklaard, door woord en daad, dat
zij den arbeider een stuk brood gun
nen en een stuk landzoolang de
politiekers niet hebben verklaard, door
woord en daad, dat zij een vlek op
ziel en rug niet langer beschouwen
als een noodzakelijke voorwaarde voor
het zijn van candidaat der christelijke
richting.
Dat wij niet vrijwillig het notaris
ambt zullen opgeven, dat ons lief is,
omdat wij daarin zooveel goeds kun
nen doen, ja, dat zal ieder wel be
grijpen.
Maar dan is er ook geen keuze.
En ons antwoord is dientengevolge
kort, en is dit
«lat wc blijven notaris
en «lat we 8iou«lcn «le
Volkswil.
En als dit onze vijanden niet aan
staat, dan moeten zij maar opkomen,
maar we zeggen te voren dit
dat we ons liever levend laten
verbranden dan een bevolking in den
steek laten, die op ons vertrouwt, van
welke wij hebben de harten gewonnen,
en die ons lief is meer dan geld en goed
en eer, want zij verdient het, en zij
is lang genoeg vertrapt van uit den
Haag, van uit Middelburg en door
eigen menschen door middel van het
dwangstelsel der droge guillotine.
En we zeggen nog ditals onze
vijanden het eens zoover zouden kun
nen brengen, dat, door overmacht en
wetteloosheid, wij als notaris zouden
worden afgezet, omdat wij de Volks
wil niet opgeven (maar deze uit te
geven is door de Grondwet gewaar
borgd), dan zullen de vijanden er geen
plezier van beleven, alsdan zou de Over
heid hebben verklaard, en door de tevoren
ontvangen waarschuwing metzelfbewus-
ten wil, zwart op wit door de daad, dat
werkelijk Zeeuwsch-Vlaanderen staat
niet alleen buiten de wet maar ook
buiten de Grondwet.
Als de Overheid hierop staat, goed,
dat is haar zaak, maar dan zijn ook
de gevolgen voor haar eigen verant
woordelijkheid, en dan zal tegelijk wel
zijn gekomen de tijd dat in de Ne-
derlandsche volksvertegenwoordiging
stemmen opgaan, die haar tot verant
woording roepen, en zij zal dan niet in
staat zijn zich over God. geweten,
openbare meening en volksvertegen
woordiging te verantwoorden.
Wij wachten dus af.
MEN (wie is dat vraagt me, wat
ik denk over heeren, die met boven-
staanden naam bestempeld kunnen
worden, of met andere woorden is
de plaats der Geestelijken in de po
litiek
Nou, dat is een kolossale vraag, die
ik zoo maar huiverend zal trachten te
beantwoorden, hum
Eigenlijk denk ik, (en Sint Paulus
zegde dat reeds in zijnen tijd dat
een geestelijke Heer zich niet moet
bemoeien met wereldsche zaken. Hij
heeft toch al werk genoeg, als hij al
zijne ambtsplichten naar behooren wil
verrichten. En daarbij is 't zielenbe-
stuur de kunst der kunsten
genoemd
Dus werk genoeg buiten de poli
tiek 1
En al dat politiek gedoe onzer da
gen is wel van aard, om hart, geest
en wil van den Priester met heel wat
anders bezig te houden en te binden,
dan met 't bovenaardsche
Niet?
Door zijne roeping is de Priester
echter de aangewezen verdediger van
zijnen godsdienst, de wreker zijns
Geloofs.
Dus, waar hij ook dien godsdienst
en dat geloof aangevallen ziet of in
gevaar, daar is 't begin van zijn wer
ken en streven.
Dus ook op politiek terrein
Ja!!!
Zoo dikwijls WEZENLIJKE GODS
DIENSTBELANGEN op het spel staan,
zoo dikwijls HET GELOOF IN DEN
DRANG KOMT.
Dèt is mijne meening, goede Lezer.
AI het overige moest vervallen, dunkt
me
En geen vrees voor verveling, hoor!
Christelijke leering, ziekenbezoek,
studie en gebed vragen nog al wat
tijd
En om met Marnix van Sinte Alde-
gonde te spreken
Kruisen zwaaien
en
Oremus kraaien;
maar geen wereldsche dingen 1
Daar is de Apostel bepaald tegen.
V. V.
De stem des volks is de
stem der leugen.
o
Dit beweert Zelandia in een schijn
baar geleerd artikel in haar no. van
28 Juni.
"We hebben dat nummer gezonden
aaD Y. V., maar wenschen even
eene kleine ondeugende opmerking
te maken.
Indien de stem des volks is de
stem der leugen, hoe durft dan
Zelandia, als zijnde niet alleen een
„Christelijk" „Katholiek" blad, maar
zelfs een soort politiek kerkelijk blad,
de steramen vragen van het volk voor
hare candidaten bij verkiezingen
Immers dan is dit stem uitbrengen,
dat dan toch ook is eene stemme
des volks, een daad van leugen.
Erkent Zelandia dat Zoo ja, dan
beleedigt zij de kiezers, zoo neen, dan
erkent zij haar eigen dwaling.
In elk geval dienen de kiezers deze
stelling van Zelandia goed in hun
geheugen te prenten, omdat zij zulk
een duidelijk bewijs is hoezeer
Zelandia en haar partij het volk
verachteniviens gunst zij vragen bij
verkiezingen en abonnementen.
De havenkwestie te Clinge
en de gemeenteraad
o
Zondag 25 Juni is er openbare
vergadering geweest van schippers,
behoorende tot de haven van Clinge.
Uitgenoodigd waren de burgemeester
en de beide wethouders. De beide
wethouders lieten niet van zich
hooren, de burgemeester had laten
weten, dat hij thuis en op het ge
meentehuis was te spreken Hier
mede heeft het gemeentebestuur het
