No. 91.
Zaterdag 24 Juni 1911.
2e Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting: Voor waarheid en voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
'VERSOHÏJHT EXiKEN ZATERDAG.
Gentschestraat C 7 te Hulst.
w?
Stichter: H. A. van Dalslm.
Gentschestraat C 6 te Hulst.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Pst!
O w
REDACTIE:
Abonnement per drie maanden
NEDERLANDf 0.50.
BELG1Efr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - - -
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrije Woord en voor dien van Advertentiën.
ADMINISTRATIE:
DRUKKERIJ:
Advertentiën, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
We hebben het nu over de H. Of
ferande der Mis.
Tot mij werd de vraag gericht of
eene H. Mis, opgedragen door geeste
lijken, die algemeen worden erkend
als te hebben onreine handen en on
reine harten, (door b.v. geld- en wraak
zucht) werkelijk eene H. Mis is
V. V. wordt aangezocht om dezen twij
fel, die de gemoederen van velen fol
tert, op te lossen, en V. V. zou daar
door aan velen eenen dienst bewijzen.
Daarom hebben we het nu over de
H. Mis.
De vraag is nog al diepgaande.
En die diepgaande vraag wordt ge
richt tot V. V., die maar een buiten
mannetje is
Dat is dus de stand der kwestie.
En daardoor wordt de oplossing geens
zins gemakkelijker. Maar, het goed
recht der vragers die velen zijn,
en onze liefde tot het volk
die groot is, nopen ons, om 't
brandend vraagstuk aan het oordeel van
deskundigen te onderwerpen.
Zóó zal iedereen tevreden zijn, en
wij ontgaan het gevaar, dat wij onzen
mond zouden voorbij praten.
Ter zake.
Weet niet iedereen, dat Christus de
voornaamste en onzichtbare Offeraar is
in de H. Mis, en dat de Priester slechts
zijn zichtbare dienaar is bij het offeren
der H. Mis
Ja, niet waar
Dus, dat is al een heele stap vooruit
gedaan
Wie denkt er toch aan, dat de mo
gelijke zielsonreinheid van eenen Pries
ter een beletsel zou kunnen zijn
voor de werking van eenen almachti-
gen offeraar
Het is VOLSTREKT onwaar, dat
de H. Mis van eenen onreinen of on-
waardigenPriester geene Mis zijn
zou!
Wanneer de Priester, wie of hoe
h ij ook wezen moge, de mee
ning heeft de H. offerande op te dra
gen, en daartoe alles aanwendt, wat
tot het wezen van het H.
Sacrificie behoort, dan IS dat
gene wat hij aldus verricht, wezen
lijn en waarachtig eene H. Mis.
Daar mag niemand ooit aan twijfe
len, als hij ten minste katholiek wil
zijn.
De beangstigde gemoederen kunnen
derhalve gerust tot bedaren komen
En om de geheele zaak meteen te
besproken, voegen wij hier nog dit bij
Wanneer een wettig gewijd Priester
de H. Mis naar vereischten wat
het wezen d e r z a a k b e t r e f t
opdraagt in eenen zielstoestand,
die der H. Handeling onwaardig is,
dan wordt het geweten van zulken
Priester schroomelijk bezwaard door
heiligschennis in den hoogsten graad.
Dat alles is voor zijne eigen rekening.
Het volk, dat b.v. op Zondag zulk
eene Mis bijwoont, voldoet aan de
kerkelijke verplichting, wat het M i s-
hooren betreft, zelfs al zou de
heiligschenderij van den Priester aan
sommige personen of aan een geheel
volk openbaar of bedektelijk bekend
zijn.
De H. Mis aldus opgedragen geldt
ook voor wat de t o e p a s s i n g be
treft want de H. Mis is eene godde
lijke offerande, en God past toe de
vruchten dier offerande naar de intentie
van diegenen die haar laten opdragen
of opdragen, en volgens Zijne onbe
grijpelijke en barmhartige inzichten
over Zijn volk. Dat alles is voor ons
een groot geheim. En Goddank, dat
het zóó is, want anders was de rijke
die 1000 Missen kan doen lezen na
zijn dood, er veel beter aan toe dan
een arme drommel, die nauwelijks uit
zijne nalatenschap de uitvaartkosten
kan bestrijden.
De zielsgesteltenis van den Priester
komt hier dus ook niet in overwegende
aanmerking.
De H. Mis is een Gods offer en
niet een menschen offer.
Wanneer een kwalijk gestelden Pries
ter in een onwaardigen zielstoestand
de H. Mis opdraagt, voldoet hij ook
aan zijne lastgevers, d. w. z. aan hen
die hem een eereloon voor de H. Mis
hebben betaald, zoodat hij niet tegen
de rechtvaardigheid misdoet, als hij dat
geid voor zulke Mis houdt. Hij is
dus niet gehouden restitutie te doen of
eene tweede H. Mis te celebreeren in
eenen goeden zielstoestand. Hij heeft
immers voldaan en de Mis gecelebreerd
waarvoor hij betaald was. Wel hadden
de eereloon-schenkers eene H. Mis
verlangd die geene heiligschennende
zou wezen, maar zij hebben de H. Mis
toch gehad.
Dat God door zulk Offer grootelijks
beleedigd, en 't geweten van zul
ken Priester allervreeseüjkst bezwaard
wordt, dat betreft hen niet.
Is er op dit punt nóg iets te vragen,
goede Lezer, wend u tot uwen vriend
•V. V.
De Godsdienst in Italië.
o
Italië werd vroeger bestuurd door
geestelijken en aristokraten. 't Was
mij het bestuur!!!
De terugwerking kwam er natuur
lijk, de godsdienst die misbruikt werd
tegen al wie zijn vaderland beminde
moest het bekoopen.
„L'Annuaire statistique" van 1909-
1910 geeft de volgende inlichtingen.
Op 500 steden zijn er 481 waar
niet een enkel huisvader godsdienstig
onderwijs gevraagd heeft voor zijn
kinders.
In eene stad te Rome werd gods
dienstig onderwijs gevraagd door 24
vaders op 100.
In 2 steden door 25 op 100.
In 1 stad door 40 op 100 (Monza).
In 11 steden door bijkans al de fa
milievaders.
In 4 steden door al de famillie-
vaders.
Een bestuur van behouders gesteund
door en beschermd door den gods
dienst leidt ten laatste altijd het volk
naar goddeloosheid.
Hector PLANCQUAERT.
Dit staat in de Vrije Klok.
Is deze statistiek juist, dan is ze
verschrikkelijk. Maar zielkundig' te
verklaren.
Reeds Vondel schreef in zijn Lucifer:
Staatzucht kent noch God noch bloed,
dat isde politiek als heerschzucht
en als gewin kent geen God, geen
menschenliefde, geen bloedverwant
schap zelfs, heeft geen geweien. En
is deze staatzucht in de kerk, dan
verbreekt ze alle banden in de maat
schappij, want ze verbreekt het even
wicht door God in de maatschappij
gelegd, toen Hij instelde een geeste
lijk gezag, dat voor doel heeft de
menschen den weg te wijzen naar den
Hemel en een burgerlijk gezag, dat
voor doel heeft de menschen een steun
te zijn, opdat zij ieder hebben de
middelen om te leiden een mensch-
waardig leven op aarde. Ook reeds
Dante verhief zijne stem tegen wat wij
noemen de politieke christelijkheid.
Met dat voorbeeld van Italië voor
oogen zullen wij onwrikbaar blijven
op dit standpunt de kerk in Neder
land u i t de politiek.
—o
Onder dezen titel schrijft de heer
C. Zwagerman, de Veeteelt-consulent
voor Zeeland, een artikel in de Middel-
burgsche courant over die veeziekte.
En geeft daarin de maatregelen aan,
die zooveel mogelijk moeten worden
genomen om eene besmetting te voor
komen.
Hij raadt dan aan
1. Koopt buiten noodzaak geen
vee. Wanneer dit moet geschieden,
verzekert u dan van onbesmette her
komst. Houdt het nieuwbijgekochte
vee zoolang mogelijk, echter minstens
een week afgezonderd van het andere
vee.
2. Laat, wanneer dat te vermijden
is, geen vreemden bij uw vee toe.
-3. Neemt geen ongepasteuriseerde
melk van zuivelfabrieken of melkin
richtingen terug en verzekert u van
een goede reiniging der bussen aan
de fabriek.
4. Weest voorzichtig met den aan
koop van veevoeder in zakken en
kisten, die misschien ook reeds bij
andere veehouders zijn geweest.
5. Voorkom zooveel mogelijk dat
u, uw personeel of huisgenooten be
smette boerderijen bezoeken of in aan
raking komen met het personeel dat
daar het vee verzorgt.
6. Let nauwkeurig op den gezond
heidstoestand van uw vee en vergeer
daarbij de schapen en varkens niet.
7. Merkt ge verschijnselen die op
mond- en klauwzeer wijzen, doet dan
onmiddelijk aangifte bij den burge
meester. Het verzuimen van deze
aangifte is strafbaar en kan u groote
schade berokkenen.
8. Is uitgemaakt dat het mond- en
klauwzeer onder uw vee is uitgebroken,
volgt dan nauwkeurig de voorschriften
van den districtsveearts of diens plaats
vervanger.
Tracht vooral te voorkomen dat
door onvoorzichtigheid van u, van uwe
huisgenooten of personeel de smetstof
naar eiders wordt overgebracht. Aan
te bevelen ishet besmette vee zoo
mogelijk van ander vee af te zonderen
en door personeel te laten behandelen,
dat niet met het gezonde vee in aan
raking komt. Het is echter niet wen-
schelijk zieke dieren uit een koppel
te scheiden van de nog gezonde waar
mede ze vóór de ontdekking der ziekte
samenliepen.
Na de verzorging van het zieke vee
late men het personeel, waardoor dit
is geschied, zoo mogelijk van boven-
kleeren verwisselen en de handen goed
met sodawater en zeep reinigen.
Ook is het wenschelijk na het ver
laten van de weide met het besmette
vee of de stal waarin dit is geplaatst,
de klompen te ontsmetten op een dweil
die gedrenkt i s met creoline. Ditzelfde
verlange men van bezoekers die moge
lijk de besmetting van elders zouden
kunnen overbrengen en die met het
vee in aanraking komen.
o—
S Ij.
't Weigeren van iets redelijks, dat
op redelijke wijze gevraagd wordt,
is een daad van onwil.
Yan onmacht nietwant bij
o n m acht wordt iets niet meer
redelijkerwijze gevraagd.
Zoo is elke redelijke poging van
de vakorganisatie om iets redelijks
van de patroons te krijgen voor de
patroons een gelegenheid om hun
goeden wil te toonen.
En weigeren zij iets redelijks, dat
op redelijke wijze door de organisatie
gevraagd wordt, dau is dat weigeren
een bewijs van onwil.
En moet ze daar dan mede ophou
den, de redelijke poging tot verkrijging
van iets redelijks?
Ge begrijpt, dat dan wie maar
onwillig was, 't ver kon brengen
Daar de regeling der arbeidsver
houdingen iets zeer ingrijpends is in
het arbeidersleven, is er, omdat de
arbeiders zoo'n talrijke klasse der
maatschappij zijn, ook de heele maat
schappij mee gemoeid, als die rege
ling onredelijk is.
En daarom komen dan diegenen,
welke voor het algemeen welzijn te
zorgen hebben door wetten, ertoe, een
wet te ontwerpen, om in een of ander
punt de regeling der arbeidsverhou
dingen te dwingen, redelijk te zijn.
Dat daarmede de onwil, waarvan
boven sprake was, niet ineens ge
broken is, begrijpt ge. En achter hoe
meer onmacht men den onwil vroe
ger heeft weteü te verbergen of heeft
trachten te verbergen, 'met zooveel
te meer kracht zal men het totstand
komen van zoo'n wettelijken maatre
gel tegen gaan.
Deze juiste woorden schrijft kape
laan Poell in Het Hoog-Ambacht
naar aanleiding van den tegenstand,
die telkens de sociale wetgeving on
dervindt, zoodra men deze tot een
daad wil brengen.
We geven ze ter overweging:
1. aan de Kerkelijke Overheden,
wegens de op redelijke wijze gestelde
redelijke vraag, tot rechtsherstel we
gens willekeur in zake vervulling van
godsdienstplichten;
2. aan de Burgerlijke Overheden,
wegens de op redelijke wijze gestelde
redelijke vraag, dat niet de een buiten
de wet wordt gesteld en de ander vrij
wordt gelaten haar te overtreden
3. aan het Gezag wegens de op
redelijke wijze gestelde redelijke vraag
om recht;
4. aan allen, zoo groot als klein,
die steeds bij het op redelijke wijze
stellen van eene redelijke vraag hun
ooren en oogen sluiten, om de vraag
noch te zien noch te hooren;
5. aan allen, gioot en klein, die steeds
weigeren aandacht te schenken aan
wat wordt gedaan en gezegd en toch
hierover oordeelen;
6. aan ailen, die het tot standkomen
van maatregelen in het belang van de
volkswelvaart van Zeeuwsch-Vlaande-
ren trachten te voorkomen.
De Kamer van Arbeid voor
den Landbouw te Hulst.
o—
Hieronder geven we den uitslag van
het onderzoek, naar de toelating van
benoemde leden van de Kamer van
Arbeid voor den Landbouw, te Hulst
Van de 5 benoemde Leden-Patroons
heeft 1 geheel voldaan aan de art. 64
en 65 van het Kiesreglement, zijnde
de heer Plasschaert van Koewacht.
De 4 overige hebben niets inge
zonden.
Van de 5 benoemde Leden-Werk
lieden heeft 1 voldaan aan art. 64 en
aan art. 65, le lid, doch niet aan het
2e lid.
3 hebben alleen voldaan aan art. 64.
1 heeft niets ingezonden.
Er is dus alleen kunnen worden
toegelaten een lid-patroon geen een
lid-werkman.
Reeds in no. 84 spraken we van een
leuke mop, die Kamer van Arbeid,
naar aanleiding van de eerste verkie
zing. Is het geen leuke mop En
zoo'n Kamer, gewild door den Minis
ter, niet gewild door de belanghebben
den, bestaande uit één man, is nu de
officieele vertegenwoordigster van den
stand der boeren èn van den stand
der boerenarbeiders. Het is nog al vei
lig, dat de heer Plasschaert met nie
mand moeielijkheid kan krijgen We
gaven in no. 84 aan Minister Talma
voor raad de Kamer maar weder op
te doeken. Hij heeft naar onzen wil
niet geluisterd, welnu, hij ziet nu wat
er van z ij n wil is gekomen.
Een bisschop op den Index.
—o
Groot opzien baart in Hongarije een
besluit van de Index-Congregatie,
waarbij drie werken van den bisschop
van Stuhlweissenburg, dr. Prohaszka,
op den Index zijn geplaatst.
De werken van dr. Prohaszka hebben
in Hongarije een grooten opgang ge
maakt vooral zijn boek „Mehr Friede",
bedoeld als tegenhanger van dr. Kep-
pler's boek „Mehr Freude", is in de
Oostenrijksche landen en Duitschiand
veel gelezen.
Dit boek is thans voor de katholie
ken verboden geworden. En daardoor
is bisschop Prohaszka, die in Hongarije
algemeen bemind wordt door de katho
lieken, feitelijk door de kerk veroor
deeld. Dit wekt te meer verwondering,
daar Ottokar Prohaszka een leerling
van het „Collegium Germanicum" te
Rome is, tot de bijzondere bescherme
lingen van kardinaal Steinhuber S. J.
behoort, en door den Paus, Pius X,
zeif tot bisschop gewijd is.
In een telegram uit Boedapest wordt
gezegd De plaatsing der werken van
dr. Prohaszka op den index wordt in
de Hongaarsche pers eenstemmig ver
oordeeld en heeft ook in bisschoppe
lijke kringen een slechten indruk ge
maakt. De Prins-primaat Vaszary is
voornemens te Rome stappen tegen dit
besluit te doen.
Bovenstaande vonden we in het
Handelsblad van 15 Juni. We hebben
gewacht tot nadere berichten of tegen
spraak, doch ontmoetten ze niet.
We zijn met het innerlijk wezen van
de zaak niet op de hoogte, maar gelet
op den titel „Mehr Friede" is Meer
vrede, kregen we de gedachte, dat die
Hongaarsche bisschop in dit boek had
besproken de denkbeelden van toena
dering van de Kerk tot de Eeuw, mis
schien zooals Mgr. Ireland dit indertijd
