De Volksvil
Judas ie Volksverachter,
BIJVOEGSEL
van
van 27 Mei 1911.
Hoe locomotieven
worden gebouwd.
71 FE UI LLETON.
—O
Het was in de werkplaats van Bald
win te Philadelphia. De lucht was
heet en zwart en bezwangerd met staal-
vijlsel. Er waren daar 1765 man, die
werkten, of het ging om een grooten
prijs te behalen. De meeste hunner wa
ren magere, gespierde, kranige kerels en
hun open hemden toonden een borst
kast, bedekt met zweet en stof. Er
was een gekletter van hamers, dat
klonk als een geweervuur.
Boven onze hoofden werkten groote
kranen. Als in het schuitje van een
luchtballon zat een man er onderin.
Met groote gemakkelijkheid bewogen
de machtige lichamen zich van het
eene einde naar het andere. Groote
kettingkabels kwamen naar beneden
en deze werden om een stoomketel
geworpen. De ketel zweefde in de
lucht, midden door de werkplaats en
werd weer neergelaten op een stalen
geraamte.
Van het oogenblik dat de kraan
zich in beweging stelde tot de last
werd neergelegd, waren een minuut
en vijf en dertig seconden verloopen-
Al die locomotieven waren kolossale
gevaarten met de Nederlandsche ver
geleken, ze verhielden zich in alle
onderdeelen en in het geheel tot elkaar
als een boot, welke de Noordzee be
vaart, tot een stoomschip op den oce
aan. In het geheel waren er vijf-en-
zeventig, van den stoomketel, die op
gelichte/was geworden, tot de groote cn
geheel voltooide machine, die stoom
op had, snorde en de wielen bewoog
en wachtte tot ze door de matige
kraan zou worden opgeheven en neer
gelaten op een spoor, om naar buiten
te worden gebracht.
Uit de werkplaatsen van Baldwin
komen van zes-en-dertig tot veertig
machines in een week, dat is zes per
dag.
„Wat is het nummer van de loco
motief, die daar uitgaat riep de
directeur door zijn handen aan het oor
van een voorman. „No 20.842 mijn
heer, maar wij zullen er vandaag nog
ongeveer twintig meer uitzenden."
Er rees een vraag bij mij op, welke
ik dadelijk stelde „Onderstel dat ik
u opdracht gaf om een locomotief te
maken, in hoeveel tijd zou die klaar
zijn „In acht dagen kant en
klaar" werd hem onmiddellijk geant
woord.
De directeur las iets van twijfel in
mijn oogen en voegde er snel aan
toe„Ik kan u verzekeren, dat wij
het gedaan hebben. Zaterdag 22 Juni
Geschiedkundige roman uil den lijd
der llachabeün.
TWEEDE BOEK.
(o)o-(o)—
14.
ELECTRA GERED.
De terugkeerenden begaven zich naar
hunne huizen. Weldra straalde de ge-
heele stad van ontelbare lichten, welke
men ter opluistering van het feest in
de woningen en op de daken had
ontstoken.
In koortsachtig ongeduld wachtte
Electra nog altijd op den talmer. Rus
teloos liep zij in haar vertrek op en
neer. Een hevige beklemdheid scheen
haar de adem te benemen, en dikwijls
snelde zij naar de trap, wanneer zij
beneden jethro hoorde, die zich ge
reed hield, terstond open te doen wan
neer Judas of een ander aan zijne deur
zoude kloppen. Reeds daalde de sche
mering, reeds maakten de vleermuizen
jacht op de insecten doch thans dacht
Electra daar niet aan, maar besteeg
nogmaals het dak en tuurde naar de
straat. Nergens vertoonden zich men-
schenslechts uit de naburige straten
klonk verwijderd rumoer van stemmen.
1886 bestelde Robert B. Coleman een
locomotief voor passagierstreinen met
een tender en wij gaven hem de ver
zekering, dat hij hen 4den Juli op zijn
lijn in Pensylvanië zou kunnen ge
bruiken. Het matrieel voor den sto'om-
ketel werd telegrafisch besteld en wij
kregen het Dinsdag den 25sten. De
stoomketel was Vrijdag den 28sten ge
maakt. Op Maandag den lsten Juli
werd de machine in elkaar gezet, de
wielen enz. werden bevestigd. De
tender was gereed en de machine werd
onder stoom geprobeerd op Dinsdag
den 2den Juli. Dat was het record
om van ruw matrieel een complete
locomotief te construeeren en de tijd
was acht dagen."
Onder het oorverdoovend geraas
kwam een jonge man langs ons. „Het
doet mij genoegen kennis met u te
maken," zei hij, „als ik eens wat tijd
over heb, zal ik een bezoek aan Europa
brengen, om te zien hoe ze bij u die
dingen maken."
Toen hij weg was, vroeg ik wie hij
was. „Och, dat is onze hoofdop
zichter. Hij heeft het oppertoezicht
over de veertienduizend man op de
werken van Baldwin.
„Is hij een lid van de firma vroeg
ik. „Weineen, mijnheer. Tien jaar
geleden was hij bankwerker, als al
deze mannen, maar hij vond een ver
betering aan een machine uit en dat
schonk hem spoedig bevordering."
„Maar hij lijkt me nog zoo jong."
„Oh, zoo erg jong is hij niet meer,
hij moet nu wel twee-en-dertig zijn."
Dicht bij ops stond een zwart mon
ster, dat schrikkelijk veel leven maakte
en stoom uitwierp. Op den tender
was geschilderd „Southern Pacific".
Een andere was voor Zuid-Afrika, een
derde voor Nieuw-Zeeland, weer een
andere voor Japan en ik herinnerde
mij het vorige jaar ook een machine
van Baldwin op de Trans-Siberische
lijn te hebben gezien.
In Engeland loopen er ook wel een
zestigtal. Hoe Baldwin de bestelling
kreeg? Na de werkstaking in het
machinevak waren de fabrieken zoo
overladen met werk, dat ze de eerste
achttien maanden niets konden afleve
ren en Baldwin bood toen aan om in
een half jaar te fabriceeren wat noodig
zou zijn. Ik voerde aan wel eens ge
hoord te hebben dat deze Amerikaan-
sche machines in het geheel niet aan
de verwachtingen hadden beantwoord,
dat ze veel meer kool gebruikten en
een groot deel van den tijd in de
werkplaats doorbrachten. „Wel",
was het antwoord van den directeur,
„ik zal daar niets van ontkennen. In
dien onze locomotieven aftrek vinden
in Engeland, is het eenige wat ik daar
Eindelijk sloeg een man den hoek
der naaste straat om. Electra trad iet
wat van de balustrade, welke haar
slechts ter halve hoogte verborg, naar
achter, en heur hart klopte van blijd
schap en verwachting. Zou het Judas
zijn, die zoo lang verbeide
De man kwam nader; het was de
verwachte niet.
Toen keerde Electra zich teleurge
steld om en begaf zich in huis. De
man zag juist nog, dat de vrouwen
gestalte van het dak verdween. HTet
was Semaja, een der aanhangers van
Joram, die wegens de tempelwijding
het witte feestgewaad der Essasërs
droeg. Verwonderd bleef hij een oogen
blik staan. Hij had wel is waar het
gelaat dier vrouw niet gezien, maar
dat gewaad.
Droeg de Griekin niet zulk een
kleed, toen zij in het paleis van He-
liodorus verbrandde Hoe kwam die
vrouw in het huis van Jethro Zou
dan de Griekin..,.
„Ik moet Joram roepen 1" zeide Se
maja en keerde op den weg terug, van
waar hij gekomen was.
Electra bracht weder een kwartier
in haar vertrek door. Judas kwam maar
niet. De onrust dreef haar andermaal
naar het dak De straat was ledig.
Eindelijk kwam er weer een man.
Zich achter de borstwering verbergend,
wachtte Electra op den langzaam na-
derkomende. Het was Judas niet. Reeds
wilde zij teleurgesteld zich verwijderen,
toen zij blij verschrikt opsprong: het
van zou kunnen zeggen, dat ik het
vreemd zou vinden. De zaak van
Baldwin bestaat sinds 1832 en we
hebben over de 20.000 machines ge
leverd. Wat het meer verbranden van
kool betreft, dat is de waarheid. Ik
zal u de reden vertellen. Het gewicht
van een Engelsche locomotief is ge
middeld van vijf-en-veertig tot vijftig
ton. De machines welke wij bouwden
waren van 120 ton. Grooter wicht
beteekent grooter trekvermogen. In
dien men natuurlijk aan een machine
van 120 ton hetzelfde te trekken geeft
als aan een van 45, dan zal de eerste
natuurlijk meer kool verbruiken. Wan
neer een man gevraagd wordt om een
kinderwagen te trekken, moet men hem
niet beknorren omdat hij meer eet dan
een kind. Maar geef den Amerikaansche
machine twee-, bijna driemaal zooveel
te trekken dan een Engelsche en dan
zult ge zien dat ge een aanzienlijke
besparing op de kolenrekening hebt bij
de Amerikaansche."
Ik bezocht alle afdeelingen van Bald
win's werken. Ongeveer twee dagen
was ik daar, oplettend, luisterend, ver
gelijkend, om een begrip te krijgen
hoe men in die zaak te werk ging.
Er is iets heldhaftigs in het meester
schap over die groote machinerieën.
Er is iets waardigs in een ma*n met
zweet op zijn borst en zwellende
spieren, welke van zijn kracht spreken.
Ik zag veertienduizend man aan het
werk. Veel grijze haren zag ik, maar
geen enkelen ouden man. Baldwin was
voor mij het zinnebeeld van jonge
Amerikaansche kracht.
Men mag in een fabriek zijn ge
weest, waar de gloeiende bouten zoo
uit het vuur komen en met hamers
worden geslagen, maar geheel iets
anders is het om een kolossalen cy
linder van een stoommachine door de
lucht te zien zweven.
Bij Baldwin worden alle machine-
riën gedreven door electrische moto
ren. Sommige werkplaatsen lijken wel
voorraadkamers van assen en wielen.
Maar er zijn machines om ze af te
werken en als een stille demon komt
een kraan, neemt een paar wielen op,
brengt ze weg en brengt een ander
paar om ze in orde tc laten maken.
Evenals in een modern huis de keu
ken een eind van de salon is verwijderd,
om te voorkomen dat de etenslucht
daarin zal doordringen, heeft Baldwin
zijn smidse op de tweede verdieping
van een gebouw en de kopergieterij
boven in een ander, met de voorraad
kamer van koperen machines er onder.
Hoewel er een stad vol mannen aan
het werk is in de fabrieken van Bald
win, komt dat niet zoo uit. Dat vindt
zijn verklaring hierin, dat de werken
zoo uitgebreid zijn; inplaats dat een
menigte bij elkaar aan het werk is,
vindt men er hier en daar een of twee
en op een derde plaats weer eenige.
Ze controleeren allen de werking van
de machines en spannen hun uiterste
krachten in om er al het werk uit te
halen wat er van te krijgen is. Indien
iemand traag is kan hij niet terecht bij
de Baldwin Company.
Zoo komt het dat men bij Baldwin
en in alle Amerikaansche zaken bij
voorkeur jonge mannen neemt. De
Amerikaansche fabrikant geeft in tegen
stelling met zijn Europeesche collega
geen cent voor ervaring. Wat hij noo-
was Noman, de vriend van den Ma-
chabeër.
„Noman Noman riep ElectrA met
levendigheid en boog zich ver over
de borstwering heen, om den Arabier
te wenken.
Noman keerde schielijk het hoofd
om, strekte stralend van vreugde zijn
hand omhoog en snelde met den kreet
„Electra 1" op het huis toe.
Op dat oogenblik sprongen drie
mannen uit de schaduw van het ge
bouw midden op de straat en zagen
eveneens omhoog naar het dak. Het
waren Joram, Semaja en nog een an
dere Essaër. Met een luiden gil van
schrik herkende Electra het van woede
bleeke gelaat van haren doodvijand
„Deerne schreeuwde hij, stak dreigend
zijn hand naar haar op en liep haastig
naar de deur, waarop Noman juist den
klopper had laten vallen.
Jethro deed open en Joram wilde
naar binnen dringen maar de Arabier
trad hem in den weghij hAd het
scheldwoord gehoord.
„Ruim baan, slaafDe deerne wordt
van kant gemaakt
In plaats van elk antwoord gaf No
man den woesteling een schop, dat
hij midden in de straat vloog, sprong
vlug in huis en grendelde de sterke deur.
Razend sloegen de beide makkers
van Joram, die te laat gekomen waren,
met hunne zwaarden op de dikke dee-
lenmaar Noman lachte spottend, i
bracht den verschrikten grijsaard onder
gerustellende woorden in diens kamer
dig heeft is een man, die zijn werk
vlug kan doen en juist zooals hij het
moet hebben. De Amerikaan weet dat
de jonge man fouten maken zal, die
de oudere zou Vermijden. Maar de
jongere heeft geen conservatieve ideeën.
Hij moet vooruitkomen en geld ver
dienen.
De Amerikaansche fabrikant betaalt
zijn menschen goed, niet altijd omdat
hij dat verplicht is, maar omdat hij
weet, dat wanneer hij een man een
stuiver meer geeft in het uur, dit hem
zoo zal aanmoedigen, dat hij wel voor
drie stuivers meer werk in het uur uit
hem zal krijgen.
In zijn zaken is de Amerikaan niet
sentimenteel. Zijn doel is geld te ma
ken en hij heeft jonge mannen in
dienst, omdat hij vindt dat hij meer
voordeel van hen heeft dan van hun
vaders. Hij betaalt hun niet naar de
laagste markt, want dat beteekent ar
moedig voedsel, ontevredenheid en
traagheid, maar zóó, dat zij zich goed
kunnen voeden, wat hun bloed in de
aderen en geest in hun werk geeft.
Bij Baldwin zijn er geen halve vrije
dagen. De mannen werken van zeven
tot zes met 's middags een uur vrij,
zes dagen in de week, behalve de
zomermaanden, dan houdt het werk
Zaterdags om vier uur op.
Die zucht om af te maken, om te
haasten, waarop de Amerikaan trotsch
is, mag men een uitvloeisel noemen
van zijn omgeving en van de atmos
feer. Er bevindt zich iets in de Ameri
kaansche lucht, dat een man aanzet om
zich te haasten, zelfs als het niet
noodig is Hij doet een. ding vlug en
doet dat onbewust, hij doet het om
dat iedereen het doet. In de ketel-
fabriek zag ik een man draven om een
hamer te halen en ik zag hem op een
draf terugkomen. Wie heeft in een
Hollandsche werkplaats ooit een man
zoo zien loopen, om een stuk gereed
schap te halen
Een van de meest belangwekkende-
dingen in de Vereenigde Staten is de
verandering van een Europeesch werk
man in een Amerikaanschen. Er is
ongeveer een jaar voor noodig - niet
langer. In het begin is hij langzaam,
hij schijnt te kruipen, hij houdt van
rusten en uitkijken moet er iets wor
den gehaald, dan gaat het slenterend
maar de onvermijdelijke verandering
komt. Hij begint leven in zijn oogen
te krijgen, er komt elasticiteit in zijn
spieren en in twaalf maanden haast hij
zich. Zoo worden ze na een jaar even
flink als de Amerikaansche werklieden.
Het systeem van werken is zoo, dat
indien een man een goed loon wil ma
ken, in de Amerikaansche betcckcnis,
hij hard, zeer hard moet werken.
Het minimum loon voor alle werk
lieden bij Baldwin is 63/4 stuiver per
uur. Komt iemand daaronder, dan
wordt hij ontslagen. Iedere werkplaats
heeft een voorman en de voorman heeft
een vast salaris, om rond te gaan en zijn
oogen open te houden. Voor iedere
afdeeling van het werk is er een soort
aannemer.
De firma ontvangt bijv. een groote
bestelling van locomotieven. Van den
prijs trekken zij eerst af, wat zij als
hun aandeel beschouwen. Daarna ver-
deelen zij de restzooveel voor het
stalen geraamte, zooveel voor den ketel,
zooveel voor het in elkaar zetten,
en stormde dan naarboven, naar zijne
meesteres.
Angstvol ijlde Electra op hem toe,
greep zijne hand en smeekte „Noman,
om wille van uwen meestér, bescherm
mijwant Joram wil mij vermoorden."
„Kent gij die sluipende hyena?"
„Ja. Help mij 1 Ga de tuinpoort uit
en haal Judas, opdat hij de mannen
verjage
Noman boog zich over de balustrade
en keek de straat op. „Het gaat niet
meer," zeide hij. „Ze staan reeds met
hun achten voor het huis en Joram
rent met verscheidene anderen naar
de tuindeur."
„Die is dubbel gegrendeld. Zie toe,
dat Jethro d^n woestelingen niet open
doet 1" Noman vlcog de trap af. Hij
vond den grijsaard van schrik over
mand op zijn legerstede zitten, niet in
staat, zich te verroeren. „Houd goeden
moed, Jethro," zeide hij, spoedig zal
Judas komen en die beschonkenen ver
drijven." Daarna ging hij naar voren,
om zich te overtuigen, dat de deur
goed gesloten was.
„Doe open, Jethro schreeuwden de
Essaeërs buiten. De Griekin moet
sterven 1"
„En al loopt gij uwe leege hoofden
ook tegen de balken ten bloede ik
doe de deur niet eerder open, dan als
Judas komt. Hij zal oogenblikkelijk
hier zijn en ulieden terecht zetten
„Is Judas op weg heenheen jubelde
Electra, „dan zijn wij gered."
Terwijl de snel aangroeiende hoop
zooveel voor dit en dat tot de kleinste
kleinigheid. Dan roepen ze de aanne
mers en geven den prijs op, waarvoor
de twintig machines worden geleverd.
Bij dien prijs kunnen ze niet alleen
63/4 stuiver per uur betalen voor goede
werklieden, maar hebben ze ten op
zichte van het arbeidsloon nog een
flinke speelruimte. De aannemer moet
dan het werk zoo goedkoop mogelijk
mogelijk gedaan krijgen dat is te
zeggen nooit minder dan beneden de
634 stuiver per uur en zoo snel als
het kan, omdat hij dan weer een nieuw
contract kan aangaan. De aannemer
zoekt de werklieden uit, de beste en de
tweede klasse menschen aan wie hij
het bovengenoemd arbeidsloon betaalt.
Hij zegt tot de besten wat hij doen
kan, omdat er bij Baldwin altijd over
vloed van werk in voorraad is „ik
zal je elk 9 of 10 stuivers in het uur
geven." De mannen stemmen toe en de
aannemer stelt zich in verbinding met
den voorman. Deze heeft dan de vrij
heid om, indien hij uit dezen of genen
man nog meer werk kan halen tot elf
stuivers of zestig cents in het uur te
gaan.
Het schijnt ons misschien vreemd
om, wanneer een man goed wordt be
taald om hard te werken, men hem
nog meer geeft, om extra werk te
leveren. Maar het is een Amerikaansch
idee, dat hoe harder een man werkt,
hoe harder hij werken kan. En onder
een prikkel als deze zal een Amerikaan
dikwijls het dubbele en zelfs het drie
voudige doen van een Nederlandschen
werkman. Maar hoewel het een hooger
loon is, kan het, den loonstandaard
in aanmerking genomen, niet het dub
bele of driedubbele loon worden ge
noemd en dat is het, waarop de Ameri
kaansche fabrikant zijn rekening ba
seert.
De aannemer betaalt den werklieden
niet. Hij levert een lijst in van het
door hen verdiende loon en de man
nen worden iederen Vrijdag betaald
tot aan den vorigen Zaterdag, zoodat
men altijd bijna een week van hun loon
in handen heeft. Dit is om verschillen
de reden. Baldwin weet op deze wijze
hoeveel de aannemer den werklieden
betaalt en kan dus precies berekenen
hoeveel winst deze op het contract
maakt. Is die winst al te hoog, dan
betaalt hij een volgenden keer een lage-
ren prijs. Voorts is de toestemming van
den voorman, een soort detective van
de firma, noodig voor iedeie Ioons-
verar.dering.
Er heerscht over het algemeen in
Ameiika een hard systeem niet zoo
hard is het bij Baldwin, want onder
de Amerikaansche werken is dit wel
het beste, maar men is op sommige
punten onverbiddelijk. De middel
matige, goede werkman verdient
het minimum van 6 3/4 stuivers
in het uur en wordt zonder vooraf
gaande kennisgeving ontslagen, als er
voor het oogenblik geen vraag naar
werk is. Het werken voor den op-
slagvoorraad in het stille seizoen be
staat hier niet. De grondstelling is
dat een goed werkman ook goed be
taald moet worden veel beter dan
het in ons land mogelijk zou zijn.
Maar hij moet werken met inspanning
van al zijn krachten.
Het is bedrijvig leven, dat den kloeke,
Essaeërs op de deur sloegen en drei
gend toegang eischten, zag Noman
nog eens naar zijn voormaligen mees
ter, die nu geheel krachteloos daar
lag, goot wijn in zijn mond en begaf
zich vervolgens naar boven, naar Electra.
„Meesteres," zeide hij ernstig, „ik
loog, om die huilende jakhalzen af te
schrikken. Judas is nog in den tempel
en het kan nog lang duren, eer hij
hier komt."
Electra verbleekte.
„Vervloekt!" riep Noman eensklaps
verschrikt opspringend, „die valsche
honden trachten de deur met een paal
open te loopenNu komt het er op
aan
Hij snelde naar beneden, sleepte
kisten en ander huisraad naar het por
taal en plaatste alles zóó, dat het den
toegang versperde, in geval de deur
verbroken werd. Hijgend van den
zwaren arbeid, ijlde de Arabier weder
naar het dak, óm uit te kijken of er
redding opdaagde. Een woest ge
schreeuw ontving hem en reeds vlogen
de eerste steenen. Ook beukten zware
slagen tegen de tuinpoort, en Noman
spoedde zich nogmaals naar beneden
om ook den anderen toegang tot het
huis te bemoeilijken. Electra was hem
gevolgd en hielp hem, zoo goed zij kon.
Zoo dikwijls de stormram tegen de
deur bonsde, kroop zij van schrik
ineen.
„Maak al het water heet, dat in
huis is en breng het mij kokend op
het dakriep Noman. „Ik zal hen
