M II UIT «II I II, I II If UI MRTMHl
Onderwijsschetsjes.
Gewestelijk Nieuws.
Van alles wat.
op te disschen, die Katholieken tot in
de ziel grieven," dat de gedachte zelfs
niet eens vluchtig bij ons is opgekomen,
om ook onzen lezers onder de oogen
te brengen, wat het Katholiek hoofd
orgaan „De Tijd" in zijn nummer van
Zaterdag 1.1. zijn lezers heeft te lezen
gegeven onder de opschriften„De
Kerk in Portugal" en „De roof van
Czentschau."
Ten slotte dagen wij iedereen uit,
uit onze Courant eene aanhaling op te
diepen, waaruit zou blijken, dat bij ons
eenige bevlieging heeft bestaan, iets te
lezen te geven, waardoor de eer en
het prestige der bedienaren, van welke
godsdienstige gezindheid ook, in 't
minst zou kunnen worden geschaad.
Uit het Verslag van den
Gemeenteraad van Hulst.
Eenige kenmerkende zaken.
1. De heer van Dalsum, die vol
gens de vrome lieden zoo goddeloos
is, is de eenige, die opkomt tegen
gymnastiekcursus onder kerktijd, want
tusschen 10 en 12 uur is het Hoogmis
bij de Katholieken en ook is er dan
dienst bij de Protestanten, zoodat, wie
er aan deelneemt of de Hoogmis of
den Kerkdienst moet verzuimen.
Op deze opmerking geen boe of ba,
hoewel de andere leden van den Raad
en de Voorzitter allen behooren tot de
niet goddelooze menschen.
Alleen de heer Fassaert stemde als
van Dalsum, zonder opgaaf van reden,
maar de reden zal ook wel zijn de
kerktijd.
2. De heer van Dalsum meent, dat
kapitaliseering van den onderhouds
plicht en van subsidie aan polder geen
goed beleid is. Niemand zegt daarop
boe of ba, alleen de voorzitter zegt,
dat het vroeger ook zoo is gegaan met
den weg bij Rustwat.
3. De indruk van den heer Fassaert,
dat de Mij. Hulst—Walsoorden als
bedorven kind de hulp heeft ingeroe
pen van den_ Raad van Toezicht op de
Spoorwegdiensten om invloed uit te
oefenen op de gemeente is aller in
druk.
Maar de voorzitter weet zeker
dat dit niet zoo is, dat de Raad van
Toezicht uit eigen beweging,
van de zaak kennis genomen hebbende
door de bladen, zich deze heeft
aangetrokken. Wordt dit zeker w e-
t e n door ieder geloofd
4. Subsidie aan het Burgerlijk Arm
bestuur van f 3050 voor 1911, terwijl
het was f2300 voor 1910 en f2000
voor 1909 noodig, omdat in 1909 het
Armbestuur een groot te kort heeft.
Behalve door het Burgerlijk Armbe
stuur wordt nog veel gegeven door
Katholiek en Protestantsch Armbestuur,
door Vincentius en particulieren, ter
wijl toch Hulst, gemeente van onge
veer 3400 inwoners, een honderd her
bergen heeft.
Of de groote behoefte van de Arm
besturen nu een gevolg is van de vele
herbergen zooals wordt beweerd, laten
we in het midden.
VI.
De openbare scholen zijn zeer dik
wijls katholieke scholen. In Zeeuwsch-
Vlaanderen, Noord-Brabant en Lim
burg is zulks in vele gemeenten ge
lijkluidend. De onderwijzers dier scho
len zijn katholiek en de leerlingen
evenzoo, 't zij allen, 't zij op zeer
enkele uitzonderingen na. Op die scho
len loopen ons inziens niet alleen de
kinderen geen gevaar in zake geloof en
zeden doch 't onderwijs zal een gods
dienstige geest ademen. Deze scholen
zijn we zeiden 't reeds vrijwel gelijk
testellen metbizondere R.K. Parochiale.
Toch is er steeds een rem: 't leerplan
kan en mag geen speciale katholieke
leerstof geven en van den onderwijzer
wordt voorzichtigheid en waakzaamheid
gevraagd, ten einde hij de niet-katho-
lieke (al zijn 't er maar een paar) niet
krenke. Gelukkig zijn in dergelijke
gemeenten de niet-kaiholieken toch
geloovige menschen. Alles, wij durven
het gerust zeggen, hangt af van de
persoonlijkheid van den onderwijzer,
van zijn hoedanigheden als godsdien-
stig-zedeüjk mensch. Vandaar dat er
alles aan gelegen is leerkrachten te
benoemen, voor wie het onderwijs-
geven niet alleen een broodques-
tie is. De gemeenteraden dienen hier
mede rekening te houden en zij doen
zulks ook. Wel zullen de bondsman
nen hier een daad van willekeur in
zien, doch het welzijn der gemeente
waren gebiedt hier noodzakelijk in deze
richting te arbeiden. Dan immers alleen
zullen de duizenden ouders hunne
kinderen veilig weten in de zoogenaam
de overheidsschool.
Gelukkig begrijpen de onderwijzers
in het veel gesmade „donkere" Zuiden
hun schoone roeping, tevens duren
plicht uitstekend. Zij gevoelen de on-
omstootelijke waarheid, dat de onder
wijzer zich geeft aan zijne leerlingen,
hetzij opzettelijk, hetzij ongewild het
gebeurt met al het wèl en wee dat uit
dit geven voortspruit. Juist door dien
goeden geest der onderwijzers, geleid,
gesterkt en gevoed door de R. K. On
derwijzersbonden van 't Zuiden, doet
in deze streken 't aantal bijzondere
scholen zoo schaarsch toenemen. Dit
mag ons niet verwonderen. Ofschoon,
we zeiden het reeds in een onzer vorige
artikelen, veel gedaan is om de gelijk
stelling van openbaar en bizonder on
derwijs wat den finantiëelen kant be
treft, gelijk te maken, is die gelijkstel
ling nog geen daadwerkelijkheid. Uit
dien hoofde staan de besturen der
bizondere scholen nog immer voor
zware geldelijke offers en dus ligt het
voor de hand, dat alleen noodzaak
aanleiding kan geven tot oprichting
van bizondere scholen. Indien dus de
onderwijzers der kath. openbare scho
len menschen blijven onberispelijk in
godsdienst en zeden zal de openbare
school zoo goed mogelijk zijn en heil
zaam voor kerk en maatschappij.
Behoudens enkele uitzonderingen, wel
ker drijfveer we niet zullen ontzenu
wen, zien we dan ook in 't Zuiden
slechts daar bizondere katholieke scho
len verrijzen, waar öf de geest der
onderwijzers veel te wenschen over
laat, öf 't aantal niet-katholieke kinde
ren zeer aanmerkelijk toeneemt. Dit
is alleszins uit 't bovenstaande duide
lijk, ja een dure plicht der geestelijk
heid die voor de zielen der jeugd met
grooten zorg waken moet en waakt.
We zien als de laatste omstandigheid
den doorslag geeft voor een biz. school
vaak de onderwijzers „overgaan" naar
de nieuw te openen school.
Gemeenteraad van HULST van 18
October 1910.
Voorzitterburgem. van Waesberghe.
Aanwezigalle zeven leden.
1. Notulen worden zonder aanmer
king goedgekeurd.
2. Wegens reclame personeele belas
ting wordt een begrootingspost versterkt.
3. Besloten wordt opnieuw vrij
stelling te vragen vopr het maken
eener gemeenteverordening betreffende
muren enz. van bestaande woningen,
waartegen de Gezondheidscommissie
ook geen bezwaar heeft.
4. Verzoek van P. Eggermont, on
derwijzer te Graauw, om de oude
teekenschool te mogen gebruiken voor
gymnastiekcursus, en dit op Zondags
van 10 tot 12 uur.
B. en W. stellen voor het verzoek
toe te staan tegen betaling van f 10
per jaar, en dat de gebruiker vuur en
licht bekostigt, en zich omtrent het
schoonhouden verstaat met den con
cierge.
Raadslid Van Dalsum is niet tegen
het voorstel, hij heeft echter bezwaar
tegen den tijd van Zondags 1012
uur, omdat het dan kerktijd isen
wil liever toestaan een ander uur.
Voorstel B. en W. in stemming ge
bracht wordt aangenomen met 5 stem
men (Verwilghen, Wauters, Burm,
Fruytier, Hombach) tegen 2 stemmen
(Van Dalsum, Fassaert).
5. Verzoek van de Polders Hul-
sternieuwland en Havik om subsidie
tot het bekomen van een keiweg
1. in den aardenweg van af den
provincialen weg te Hulst naar en op
den Hulsternieuwlanddijk tot aan de
grens der gemeente Hulst, lengte 600
M. thans in onderhoud bij de gemeente
Hulst
2. in den aardenweg van af de grens
Hulst op den Hulsternieuwlanddijk tot
aan den benedenweg langs den Havik
polder, lang 1225 M.
Polder Hulsternieuwland bekostigt
het geheele werk en den voortdurenden
onderhoud van het baanvak sub. 1 en
2 en neemt dit op zich, wanneer daar
voor gedurende 40 jaren jaarlijks willen
bijdragen
de gemeente Hulst f200, het Wa
terschap Absdale f 55 en de polder
Havik f260.
B. en W. stellen voor in eens
f 4Q00 te geven, te vinden uit eene
geldleening, af te lossen in 20 jaar.
Dit is voor den polder fir.antieel het
zelfde, en voor de gemeente wint
het uit.
Raadslid Van Dalsum hoewel meenende
dat natuurlijk van zijne opmerkingen
geene notitie zal worden genomen
omdat h ij het zegt, verklaart, dat hij
is voor de gevraagde subsidie van
f200 per jaar, want de keiweg dient
te worden gelegd, maar hij is tegen
de wijze waarop van f4000 in
eens te vinden uit geldleening. Deze
geldleening moet feitelijk dienen voor
kapitaliseering van een jaarlijkschen
onderhoudsplicht samen met een geven
van een jaarlijksch subsidie, en eene
geldleening om dergelijke reden acht
hij geen goed finantieel beleid, dat
vordert, dat een jaarlijksche last jaar
lijks wordt betaald.
En dan meent hij, dat bij een jaar
lijksche subsidie doelmatiger kan wor
den gecontroleerd, of de voorwaarden
van de subsidie wel worden nagekomen.
Voorzitter zegt, dat op gelijke wijze
is gehandeld bij den afkoop van den
onderhoudsplicht weg Rustwat, en
Ged. Staten toen de geldleening hebben
goedgekeurd terwijl het wegenregle
ment voorziet in de contröle op het
onderhoud.
Raadslid Fruytier is voor f 200 sub
sidie per jaar, en vraagt, of de polder
met f 4000 in eens deze wel zal willen
aannemen
Voorzitter zegt, dat het finantieel
voor den polder gelijk is, maar voor
de gemeente is het voordeeliger.
Wethouder Wauters wenscht als
voorwaarde te stellen, dat eenige op
ritten worden gemaakt.
Raadslid Van Dalsum zegt, dat hij
heeft vernomen, dat dit in de bedoeling
ligt.
Wethouder Hombach stelt voor te
besluiten, als voorwaarde te stellen
dat een voldoend aantal opritten moet
worden aangebracht.
Voorstel B. en W. wordt aangenomen
met 6 tegen 1 stem (Van Dalsum),
welke laatste is vóór de subsidie doch
tegen de voorgestelde wijze van f 4000
geldleening, nadat Van Dalsum eerst
had gevraagd, maar hij werd niet ge
steund, om eerst te beslissen over het
geven van subsidie en daarna over de
wijze waarop, wat weth. Wauters niet
noodig vond, omdat reeds 7 jaar ge
leden het beginsel tot subsidie was
uitgesproken.
6. Schrijven van den Raad van
Toezicht op de spoorwegdiensten in
zake de kwestie omleggen tramspoor
bij de Dubbele Poort.
In dit schrijven wordt beweerd, dat
de verlegging tramspoor door door
trekking van de Overdamstraat door
Stadswal is in het belang van veilig
heid, is een zaak van algemeen belang,
en wordt gevraagd de voorwaarden te
kennen, waarop de gemeente bereid
is het gedeelte Stadswal aan de Ms.
Hulst—Walsoorden af te staan voor
de omlegging tramspoor.
B. en W. stellen voor te antwoorden
dat de gemeente de doorgraving wil
toestaan, indien de gemeente eigenares
wordt van het gedeelte vest tusschen
Dubbele Poort en de doorgraving, aan
geplempt en voorzien van afvoerbuizen
voor het water.
Raadslid Van Dalsum acht deze
vergoeding onvoldoende, want men
moet niet vergeten, dat door de om
legging een Stadsdeel, de Bierkaai
straat, een doode hoek wordt.
Weth. Hombach meent, dat het
gevraagde stuk vest, aangeplempt, niet
gering is.
Raadslid Verwilghen is er ook voor,
dit gedeelte vest voor de gemeente
te bekomen.
Raadslid Fassaert. Voor de veran
dering wordt als reden opgegeven de
veiligheid, Maar door de doorgraving
ontstaat een nieuw punt van onvei
ligheid.
Raadslid Van Dalsum meent, dat in
elk geval, bij doorgraving, daarover een
brug moet komen, om den wandelweg
niet te onderbreken en de voorstelling
van algemeen belang in den brief is
onjuist, want het is een zaak van bi
zonder belang voor de tram.
Raadslid Fruytier is verwonderd, dat
de aanvraag opnieuw is ingekomen,
en meent, dat de Raad van Toezicht
alleen maar voor doel heeft den raad
uit te hooren.
Weth. Hombach is volkomen over
tuigd van de schade, die aan de wijk
Dubbele Poort zou worden aangedaan,
daarom wil hij ook eene vergoeding.
Deze krijgt de gemeente voldoende
door den grond van de vest, en om
trent de brug kan nog nader worden
onderhandeld. Hij stelt voor te ant
woorden, dat de gemeente bereid is
met de Maatschappij Hulst—Walsoor
den zelve te onderhandelen.
Raadslid Fassaert, meent dat Hulst-
Walsoorden in Hulst is behandeld als
een bedorven kind, en daarom naar
den Raad van Toezicht is gegaan om
invloed uit te oefenen op de gemeente.
Voorzitter. Dit laatste kan hij met
zekerheid verklaren als niet waar, en
dat de Raad van Toezicht alleen door
de bladen van de zaak heeft kennis
genomen en uit eigen beweging zich
de zaak heeft aangetrokken.
Raadslid Verwilghen. Blijkbaar is de
Raad tegen doorgraving, laat de Raad
daarom maar dadelijk beslissen, dat we
er tegen zijn.
Raadslid Burm. Laten we dit laatste
niet doen, maar voorstellen dat we
willen onderhandelen doch ons de
voorwaarden voorbehouden.
Met algemeene stemmen wordt aan
genomen het voorstel dat de Raad wil
onderhandelen met de Maatschappij
zelve.
7. en 8. Goedgekeurd wordende
voorloopige vaststelling gemeentereke
ning 1909 en de rekening Burg. arm
bestuur over 1909.
9. Voorstel goedkeuring begrooting
Burgerlijk armbestuur met besluit tot
f3050 subsidie voor 1911. Wordt
algemeen goedgekeurd.
10. Verslag raadscommissie door
de gemeentebegrooting 1911.
a. Wegens het komen van Hulst
van de 5e klasse in de 6e klasse
moeten de salarissen van burgemeester
en secretaris worden verhoogd.
Commissie stelt voor f 100 verhoo
ging voor ieder, wat na eenige discussie
over de wijze waarop algemeen wordt
goedgevonden.
b. Meerdere stadspompen geven
slecht water, Commissie stelt voor een
deskundig onderzoek.
Weth. Hombach vindt dit laatste
goed, maar dan moet de raad een
crediet toestaan, voorloopig van f 100.
Raadslid Fruytier meent, dat f 100
niet voldoende is, want er moeten
worden onderzocht
1. het water zelf,
2. de middelen om de schadelijk
heid te verwijderen.
Weth. Hombach zegt, dat het water
in enkele pompen zoodanig is, dat
het zelfs door koken niet is goed te
krijgen.
Voorstel Hombach wordt algemeen
aangenomen.
11. Vaststelling Gemeentebegroo
ting 1911.
Raadslid van Dalsum jmaakt op
merking bij het punt der uitgaven,
Hoofdstuk IV, politie, wegens de
nieuwe post van f260,54 om des ge
meenteveldwachters pensioen te ver-
hoogen van f300 tot f400, Hij is
hier niet tegen, maar wilde hiermede
wachten, tot de veldwachter heeft ge
toond minder partijdig te zijn, waarom
hij stemming vraagt. Zijn voorstel wordt
zonder discussie verworpen met 6
tegen 1, voorsteller.
Raadslid Fruytier vraagt bij punt
straatverlichting, of het de bedoeling
is een lantaarn te brengen buiten de
Bagijnepoort, nu de gasleiding daar
wordt doorgetrokken.
VoorzitterJa.
Weth. Hombach, bij punt onderhoud
van straten enz. De post is begroot
op f300 wat weinig is, maar er is
geen geld voor ingrijpende straatver-
betcring aanwezig deze moet wachten
tot de subsidie tram vrijkomt van f 600
per jaar.
De begrooting wordt in ontvangst
en uitgaven vastgesteld op f 33407.56.
De Raad gaat hierop over in ge
heime vergadering, voor reclames
hoofdelijken omslag.
HULST. Maandagmorgen gebeur
de, op den weg HulstAbsdale een
ongeval, dat naar omstandigheden,
vrij goed is afgeloopen Een motor-
fietser kwam aldaar tusschen twee
aangespannen paarden en op de dissel
van den wagen terecht, waardoor de
man verscheidene kwetsuren opliep.
De motor was geheel defect.
De man is verder per rijtuig naar
zijne woning gebracht.
HULST. J 1. Zondag vergaderden
eenige onderwijzers van buiten de
stad in het hotel Brand ten einde
een cursus in .de Fransche taal in
het leven te roepen. Het ware in
het belang der onderwijzers te wen
schen, dat dit plan ten uitvoer|kon
gelegd worden, daar er in het ar
rondissement Hulst een groot aantal
onderwijzers worden aangetroffen, die
slechts hun moedertaal machtig zijn
en zooveel talen men spreekt, zooveel
maal is men mensch.
KAPELLEBRUG. Ter gelegenheid
der kermis had Zondagavond op het
Belgisch gedeelte De Paal bij J. de B.
een hevige vechtpartij plaats waarbij
velen bloedende schrammen opliepen.
Tevens werd al het huisraad van den
herbergier vernield en ook buiten wer
den ruiten enz. door de vechtersbazen
stukgeslagen. Door de Belgische po
litie is een onderzoek ingesteld en
proces-verbaal van het gebeurde op
gemaakt.
BOSCHKAPELLE. Reeds drie ge-
neesheeren geven hier geregeld elke
week 2 tot 3 maal gelegenheid tot
consult op vastgestelde uren, zoodat
wij bij dag ruim voorzien zijn van
geneeskundige hulp. Naar wij verne
men zoekt een vierde arts ook een
geschikt lokaal om er zijn praktijk uit
te oefenen. Bovendien staat ons bij
dag de telefoon ten dienste om bij
eventueele ziekte of ongeval een Escu
laap te requireeren. Des daags hebben
wij dus „des guten zu viel" doch bij
nacht in spoedeischende gevallen, ja,
dan is de toestand heel wat penibeler
want van hier naar Hulst, Zaamslag of
Groenendijk te voet of per gerij vordert
heel wat tijd.
Zou het daarom niet op den weg der
gemeenten Boschkapelle en Stoppeldijk
liggen samen een dokter aan te stellen.
Het zielental van beide dorpen samen
bedraagt pl. m 3000 zielen, zoodat een
geneesheer er een flink bestaan kan
vinden.
O
De Middaehter bosschen in gevaar
Uit Rheden wordt aan de N. R. Ct.
geschreven
Een der schoonste landgoederen,
bijna uitsluitend bestaande uit bosch,
zal onder den hamer komenHet
landgoed Haguenau, dat het grootste
deel der Middaehter bosschen omvat,
wordt in November a. s. publiek ver
kocht. De vele vreemdelingen, die
jaarlijks in De Steeg, Dieren en EL
lecom logeeren, kunnen in het vervolg
wel anders gaan kijken of er mooie
plekjes in Nederland zijn, indien de
vrees wordt bewaarheid, dat houtkoo-
pers de bosschen in handen krijgen.
Ja, we behouden de Middachterlaan
wel en de bosschen, behoorende bij
het kasteel Middachten en de Onzalige
bosschen, doch het geheele karakter
der streek wordt verbroken, wanneer
het ten noorden daarvan gelegen uit
gestrekte Haguenau wordt kaalgehakt
of wel verbrokkeld in villapark, met
misschien erge „lieve" villa's, maar
zonder ons bosch met zijn prachtige
natuur. Wie kent niet de wandeling
naar den Carolinenberg, den Geiten-
berg, den Ravenboom en zooveel meer?
Een groot deel van het publiek is er
op het oogenblik nog vrij kalm onder,
omdat het niet beseft, wat het zeggen
wil als dat goed gesloopt wordt en
Gelderland een zijner grootste attrac
ties verliestze zien het gevaar nog
niet in en de jeremiades komen na
tuurlijk achteraan, wanneer de pensi
ons, die des zomers vol, overvol zijn,
leeger worden, de winkels véler hunner
zomerklanten verliezen en de dorpen
hunne vaste zomerinkomsten missen.
Allerlei geruchten doen hier de ronde,
één ervan zegt, dat het nog onderhands
in zijn geheel zal worden verkocht en
tot Jachtpark bestemd; in dat geval
wordt het wel niet gesloopt, maar
gesloten voor het publiekanderen
beweren, dat door een combinatie
hulp bij de regeering en de Vereeni-
ging tot behoud van Natuurmonumen
ten wordt gezocht. Wij hopen har
telijk, dat liefde voor de natuur en
eigenbelang de handen ineen zullen
slaan en nog een middel zullen vinden
om onze streek voor dit onheil te
bewaren.
o—
De nieuwe zeehaven te Zaandam.
De werken voor de uitbreiding der
nieuwe zeehaven te Zaandam vorderen
flink, dank zij in niet geringe mate
het prachtige droge najaarsweer.
De oostelijke afsluitdijk is thans
geheel voltooid, zoodat met het op
spuiten van het terrein tusschen dezen
