DE VOLKSWIL
m
No. 51.
Zaterdag 17
Gewestelijk en Algem
Richting: Voor waarheid en voor recht, door
persoon of party.
r 1910.
Ie Jaargang.
Weekblad te Hulst.
en door daad van anderen, zonder aanzien van
2ATBBDAO.
BEDACT1E:
Gcntschestraat C 7 Hulst.
A DHIMI8TBATIC:
Gentschcatraat c 6 te- Hulst.
NEDERLANDf 050.
BELGIE fr 1JO
ANDERE LANDEN 1 080.
Stichter: H. A. van Dalsum.
Niet geplaatste stukken worden niet terug gegeven,
van het Yrfje Wem en voor dien van A4r«rto«USa.
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Advertentlén, in Ie zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent Bij abonnement of geregelde plaatofn,
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant I025.
Verzoek aan de bui
ten landsche abonnés.
hun abonnement tot October, als
wanneer bet eente jaar om ia, per
post to renden, toot zoover bet nog
niet ia betaald
Hat ia eoor Belgis per drie maait-
den fr 1.S0, toot de andere landen
80 «at per 3 maasden, aoodat ieder
het salf kan «itzeksnen.
Wy doen «leen bet werk toor
niemendal, de oonrant ia baar geld
waard, daarom tertroowen wjj, dat
niemand in de betaling aal achter
den parochlalen plicht, na twee vruch-
in dc wijze van handden in de
ontvangst der parochiale Inkomsten.
Het decreet setup voor hoe ge-
mdcld moet worden om te komen
t verwijdering der pastoors. Eerst
oet den pastoor, wlen het aangaat,
om zijn ontslag te nemen. Indien deze
zich niet onderwerpt, zal de bisschop
overgaan tot het geven van het ont
slag. Maar in al deze handelingen
1 de blsachop niet alleen kunnen
leien, hij zal zich moeten doen
(de staan door twee synodale-cxa-
In de Tijd stond het volgende
Ito kerkdijk* teeht ton aanzien
Aar pastoors
Zond onze Romdnsche correspr
dent reeds den verkorten inhoud
een decreet over bovenstaand ond
werp, de „Prtriote" verneemt thans
gepubliceerd door de Congregatie van
het Consistorie, om de parochiale
tucht te wijzigen met betrekking tot
de vcrplaalsing der pastoors door de
bisschoppen- Behalve den tegenwoor
dig gevolgden gerechtelijken weg is
een sdministratleve weg geopend, die
niet met zich meebrengt de plechtige
en ingewikkelde handelingen van een
formeel vonnis en die niet zoozeer op
het oog heeft, den pastoors straf op
te leggen, dap wel het belang dc*
loovigcn te behartigen.
De redenen, die den bisschop kun
nen veroorloven, langs administratieven
zijn negen'in getal.
Deze zijnkrankzinnigheid, g
dio den pastoor onbekwaam
maken, zich bezig te houden ra
zielszorgde alkeer van het volk tegen
den pastoor, zelfs dan. wanner-
afkeer niet gerechtvaardigd en m
gemeen zou zijn, doch ais die afkeer
een belemmering is la de uitoefening
van het parochiaal ambt; het verlies
der goede reputatie in de oogen van
ernstige en achtenswaardige personen
elke andere fout, die, bekend of onbe
kend, ernstige schade kan be rok
aan de Kerkde verwaarloozla
examinatoren.
Zoodra de bisschop een pastoor
zijn parochie verwijderd heeft, moet
In diens lot voorzien, betzij door bi
king end»:
delfljk, volgens de vastgeslelde
overgaan tot aanwijzing van de pas-
-consultoren en der synodale exa-
In de eerste Encycliek v
Plus verklaarde hn air
leve
>or zijn levenst
n in Christus.
Wij hadden bij het lezen dier Ency
cliek dadelijk begrepen, en in den looi
de* tijds begrepen we het steeds duf
-r, dat de Paus in dat woord van
vernieuwen in Christus* wilde
zeggen: het hervormen van het in-
j)even 4er Kerk en van de
gedrag van grooten Invloed Is op bet
volk. Dit laatste, reeds gereed In de
"ermaning van Augustus 1008, wordt
In* "decreet'mi ifcawSJSkvowr
dat dc pastoor
zaken partij k
legen den ander
terwijl de pastoor moet zijn de gces-
herder en dienaar van nl zijoe
it in zien is
En wat wc «r nog
s:
^^..Toovigen
befbelnng of
welbch agen der pastoors,
lerdoor wordt door den Paus zei-
de doodsteek toegebracht aan het
ne dat fcltcllji niet anders is
vielen van de geestelijkheid
n aan te wenden en waar-
godsdienst groote schade
dig leve
lijkhcid.
I partij kiezen voor de
of andere richting in het burger--
lljke leven.
Wat ons dadelijk was opgevallen,
werk van de
dc Communie der kinderen, en de
Eucharistische Congressen, bewezen
eene groote hervorming, terugkeer tot
dc alleroudste praktijken, in het In-
Oeesteiljkheld en nu weder bet decreet
over de verplaatsing van pastoors be
wijzen de hervorming van de personen
der Geestelijkheid. En dit wel In dezen
geert: dat de priester zich moet be
denken. dat hij to de ultdetter der
hl Ood dient
belangen, dat
rijn, eene stichting
- rijn
alsof de godsdienst bestaat
in den persoon van den priester, ter
wijl hl] slechts Is de dienaar van den
godsdienst. Dit komt het sterkst uit
In de zoogenaamde katholieke bladen,
waarin men altijd uitvoerig vindt ver
meld het overlijden van e e n pastoor,
kapelaan of pater, maar slechts zeer
zelden van wat is gedsan door een
Godsdienst is Ood dienen en de
priester heeft voor taak door eigen
daad en woord de ge'oovigen te fee-
ren de wijze waarop God wil
gediend worden.
Zijn de Vermaning van I9Ö8 en het
bovengenoemde decreet eenmaal in
volle werking en diep doorgedrongen,
wat echter zoo spoedig niet zal gaan
want de karakters worden zoo gauw
niet veranderd, dan kan bet niet andera,
ot de Katholieke Oodsdlcnst zal weder
algemeen worden geCcrd zelfs in krin-
Want. n
ivecl pralen .1
I in het vcrl
n wil, hel is
Wij zien in Paus
de grootste Pausen die de Katholieke
Kerk beett voortgebracht, doordat hij
den vinger weet te leggen en het doet
met krachtige hand, op dc juiste won-
dcplc'rkcn der Kerk, namelijk op de
praktijken die met de leer In strijd
zqn en toch ais leer Worden be
schouwd.
De Volkswil heeft met de
beslistheid partij gekozen tegen de
politieke christelijkheid, dat is het den
godsdienst misbruiken W
doeleinden. At hebben
mogelijke krachten tegen
gespannen, de overweging van wat
Paus Pius X nastreeft is voor ons eene
nt: wat Paus Plu*
nastreeft als drager van het Kerkelijk
Oezag, dus van boven af, wordt door
dus "van beneden
de priester voortaan moet gun ais
:ie«er en niet langer als partijganger.
Als de tijd rijp is. zullen beide stre
vingen elkur ontmoeten, en het eind
resultaat zal zijnde verhouding tus-
schen Kerk en Stut als Paus Leo
XIU in zijne Encyclieken en in zijne
Brieven aan de Bisschoppen der ver
schillende afzonderlijke landen heeft
herinnerd, de verhouding: dal Kerk
i Staat beide souveretn. dat Is het
logste, zijn op eigen gebied.
En dan ut worden erkend, dat de
„.-eindregelen van de Volkswil, aan
onze lezers bekend, bevatten een stuk
En dan zal blijken, dat de haat en
de wrok der politieke christelijkheid
ons alleen heeft gediend om het
.s te leverenU de hervormt*
door Paw Plu X aagertreefd ook la
H. A. VAN DALSUM.
De wrok der van
Waesberghes verklaard.
We ontvingen de notulen van de
Provinciale Stateé van Zeeland van
1819.
Daaruit vernamen we, dat in dat jaar
tld was gekozen-voor de stad en het
district Hulst, onder andere de heer van
Waesberghe-Apers en tot plutsver-
Omdat de heer
Apers, als Griffier der Rechtbank
eersten aanleg te Middelburg van het
Ildmutschap der Staten was uitgeslo
ten, werd in zijn pluts gekozen de
heer van Wacsberghe-Boeijé,
Er waren dus toen. een negentig
jaar terug, drie heeren van Wacsberghe
die voor de stad en district Hulst de
vertegenwoordigers waren, wat wel
eene aanwijzing is, dat reeds vóór
dien tijd die familie hier ec
ndc rol speelde, gelijk
regende rof ook later speelde en
door traditie wil blijven spelen.
Aan dien rol is nu een einde geko
men en wel v o o r goed volgens de
uitspraak van de kiezers en het ver
gaande, IMP
die in die familie is jegens onzen
persoon, en ook de wrok van dc gees
telijkheid jegens onzen persoon, J-*
zij met ale familie één is ei
persoon
llle en vi
ren llddcn heer Joseph van Waesberghe.
Menschelijkerwijze is nu ook fe ver
klaren dc vooringenomenheid van de
autoriteiten legen onzen persoon,
dat zij gewoon waren altijd me.
van Waesberghe voor fcrt district Hulst
te doen te hebben, en niet konden
denken aan de mogelijkheid van een
feit als geopenbaard is door het be
kende ambtsrapport van burgemeester
van Waesberghe.
Maar menschelijkerwijze is nu ook
verklaard de zlelevreugde, die zich
op 28 Juni in het district Hulst heeft
geopenbaard, omdat dc bevolking ge
voelde, dat een nieuwe tijd
Ingeluid,
liefde en daarmede volkswelvaart zich
Een verkiezing als lid van gemeen
teraad, Stoten, Kamer, zelfs van mi
nister, beteekent daarvoor op zich
zelve niets, mar
dat de t
de bevolking zich bewust
n hare eigen kracht en zich
van hare ree"—
jstheid, en deze
racht, die zich
Holfel ijken en zi
district, maar i
plichten als mensch en burger. Het
is deze bewustheid, en deze hebben
wij ^haar gebracht, die zich zal _o
ook onder den i
door de
«ren lijd
Mljv«
DE TUD TONJAN DALSDM.
Reeds vroeger heeft de Tgd zich
togen ons verklurd en wel door
stokken, die 1
schrijft ons.
Tegenwoordig
ln het begin wu de Maasbode
de ontvanger van deze stokken, maar
dat dunrde niet lang. Daarna werd
de Tjjd, tijdelijk vervangen door de
Residentiebode de gelukkige ontvan
ger van aMen*. Het ayah
zoodanig te vermengen, dat onder
den echyn van waarheid de meert
dat zij leert, dat de n
moet ophingen door bij elkaar te voe
gen de woorden: Judas ging heen
en hing zich op, enDoe desgeljjks
Maar die woorden hooren niet by
elkander. En zoo ook niet de waar
heid en het verdichtsel van .Men*.
I> vorige week namen we over
twee stokken tegen om, we nemen
na over een derde stuk, opdat onze
lezers kunnen oordeelen. De lezers
weten, dat wjj niet in strijdzjjn
met de Geestelijke overheid, maar
dat wg alleen in atrjjd zijn met de
politeke christelijkheid, dat is bat
misbruiken van den godsdienst tot
wereldseks doeleinden, en dat daar-
teljjke overheid
niet begrijpt de
de zaken zooals z
omdat zij vertrouwen beeft in per-
nonen, die baar beliegen.
Het derde stok luidt dan als volgt
en de Ji
