DE VO CSWIL No. 47. Zaterdag 20 tus 1910. Gewestelijk en Algem liichtiiiff: Voor waarheid en voor recht, door persoon of partij. VERSCHIJNT REDACTIE: Gentschestraat C 7 te Hulst. ANDERE LANDEN - Abonnementen worden'dagelijks a Stichter Niet geplaatste stukken liet blad neemt geene van het Vrije Woord co i le Jaargang. Weekblad te Hulst. en door daad van anderen, zonder aanzien van ZATERDAG. r VAN Dalsum. :t terug gegeven ">CT«ililimmu ADMINISTRATIE: Gentschestraat C 6 te Hulst. DRUK (HU: Gentschestraat B 4 te Hulst. Advertentltn, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur. Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant 10.25. Een verzoek. Pastoor Schets hewft Dinsdag 16 Augustus, en nn voor de tweede maal, in openbare terechtzitting ale beledigd getuige verklaard, dat bjj niet wist, vóov den Open Brief van 5 Februari, dat hjj ,den Blikken* wordt genoemd. Hierin ligt de knoop Tan bet strafproces. Nu de beer Officier van Justitie tegen my een gevangenisetraf van eeoe maand eiacht, en onse vijanden daarover plezier bobben, moeten we ook niet meer teergevoelig zjjn. Daarom verzoek ik dat mij zoovael mogelijk namen worden opgegeten Tan menacben die ZELF weet, dat bjj dan bjjtsan baalt Ik heb wel reeds voldoende na men, maar ik wil et zooveel mogeljjk bebben, ook nit Koewacht Schriftelijke opgaven zjjn vol doende. Schrifteljjke en mondelinge opga ven ontvang ik hét liefst vóór Dinsdag. H. A. VAN DALVÜM. Godsdienst en Politiek. Ons wordt toegezonden .Het Vrije Volk' vu Brussel. En daarin vonden wc het onderstaande artikel, dat we In zijn geheel overne men. opdat onze lezers zullen kennis Altijd zijn wij uit bet diepste van gemoed en overtuiging, vijandig ge weest aan het gebruik door politieke partijen, van benamingen die van den Oodsdienst zijn en aan den Oodsdienst moeten blijven. Oodsdienst en politiek zijn twee gsnsch verschillende zaken. En door eeoe politieke partflte doopen met den naam van den Oodsdienst ontslaat er verwarring, vermengeling, misbruik, en er spruit voor den Oods dienst oneindig nadeel uit voort. Dat eene partij den Oodsdienst eer biedige, als onontbeerlijk betcbouwc voor bet welzyn der samenleving, en verdcdlge tegen vervolgers en bela gers. t ls schoon 'I is opperbest,'!Is noodzakelijk, doch daar moei bel bjj blijven, verder mag er niet gegaan worden. De groote Herman von Mai- llnckrodt wist wel wsl hij deed toen hij. de Duitscbe Katholieken in eene machtige part! verccnlgendc. die partij niet Katholiek, noch Christen biet, maar Cent mm. Eene contesslonneele po litieke partij hoeft niet Ie rijn, ca waar rechtvaardigheid, eerlijkheid en ver draagzaamheid huisschen, dient de deur verre opengezet voor alk mrnschco van goeden wil, die deze betrachten. Alexander von Bennigscn, dk In 1881 het Centrum bijtrad en andere Invloedrijke Duitsche proteslanlen, zou den voorwaar zulks nooll gedsan heb ben, zoo eene vdlstrekt misplaatste contesslonneele benaming, hen tudde afgeschrikt En wie zal nu loochenen, dat zij door hunne bijtreding. groote diensten zoo aan den Qodsolenst als aan het Vaderland hebben bewezen. De geestelijke overheid heeft groote- lijks gedwaald, wanneer zij niet belette, dat in Belgiü eene staalkundige partij, al was het hij veronderstelling met Inzichten, den naam van den zij Is er plichlig aan wanneer nu over het algemeen Katholiek eerder zeggen wil, tol de staatkundige partij bcnooren, die zich met den naam van Katholiek betitelt, dan wel kind zijn den Roomschen Katholieken Oods- Kalhollrk dusdanig, als I keuren en betreuren dat door de Bel- Stche Bcwaarderepartil misbruik van benaming .katholiek* werd gemaakt, dan moeten wij wel toezien dat w(j zeiven het woord .Christen* nimmer daar stellen, waar het heel en al misplaatst is. Wij zijn Christenen, wij zijn Demo craten, wij zijn Democraten bijzonder lijk omdat wij Christenen zijn, en zoo men dal .Christen Democra ten zijn" noemt, zoo zijn w(j het en blijven het, maar dit .Christen Democraat" zijn, moet ultslulte- lijk op het maatschappelijk knein blij ven. Zoo wilde Leo XIII, de zoo doorzichtige als voorzichtige Paus, die, hel gevaar ziende, gelegen in het mis bruik der benaming, voorschreef en beval dat door Chrlstene De mo c r a 11 e enkel cn alleen zou be grepen zijn eene weldoende maatschap pelijke werking bij en onder bet volk Dil moet ons. Democraten, verheu gen en als Christenen, als onderdanige kinderen der Kerk, moeten wij met blijdschap en vreugde gehoorzamen. De vermcngeling van Oodsdienst en Politiek, bet .katholiek poli tiek" zijn, was in Belglü de Religie zeer nadeelig en bracht haar tot groo- het politiek misbruik, de benaming .Christen" tot de Impopulariteit vervallen waartoe het misbruikte .K at- hollek" gekomen is, wij twijfelen niet of de onwaardeerbare schal van het Geloof ware voor ons welbeminde vaderland reddeloos verloren. 'I Verwondert dat la het naburige Frankrijk, wa het mei den Godsdienst en alles geskld is, wanneer machtige Invloed rijke Katholieken het Kedacht cn het pian ccncr Contesslonneele politieke parijj voorultzetlcdcn. er wegens de geleerdste ca meest vooruitziende kerk voogden, en vooral vso den wijzen Mgr. Germain, bisschop van Laval, bel harknekklgst verzet kwam. ziende deze voor den Godsdienst den dood slag In datgene wat noodzakelijk lot de grootste misbruiken zou aanleiding geven. Doch zijn wij en blijven wij op maatschappelijk gtbie* Christen» De mocraten. wik rijn en blijven ook eene staatkundige, eene politieke partij, de wetgeving aanziende als een groot cn noodzakelijk middel om tol ons doel tc gerakenrechtveerdlgheld, orde en vrede In de samenleving. De Kerk nu cn de Slaat tijn twee geheel verschillende mschlen.hsbbcndt elk voor het bestuur der menscbheld eene verschillende zending. De Kerk, zegt de gezaghebbende Kardinaal Tar- uuln", heelt het geestelijk bestuur en de staat het tijdelijke bestuur cn in alks wat In verband staat met hare lijdelijke zendlg Is de Stut heel en al onaf- inkclijk van de Kerk. De Kerk en de Staat mogen elkander K" ''handig zijn, of. liever, zij moeten, t terrein zijner zendin der de hand reiken vredelievende samenwerking tot heil der samenleving. Er moet dus vrede heerschen tusschen Kerk en Staat, be stendigde vrede die door niemand en niels mag gestoord worden. En daarom kt bet onder meer, ook volstrekt noodlg dat nimmer eene ÖTtTMRrtS'S.'Mr dienst bestempelt, en zoo eene daad zaak daarstcllc, zoo inbreukmakend cn ordestorend, als kwaadstiebtend en noodlottig. En daarom moeien wij. Democraten, op maatschappelijk gebied Chrlste ne Democraten zijnde en blijven de. op het staatkundig gebied als Vrije Democraten als eene Vrye Volkspartij optreden, al waren onze inzichten nog zoo goed, al beoogden wij stellig metterdaad niet bet minste misbruik, 't Bezigen alleen van den naam Christen Democraat Is op politiek gebied een misbruik en we moeten als Vrije Democraten het grondbeginsel bevestigen dat Gods dienst cn Politiek twee zaken zijn, die geheel verschillend zijn cn volstrekt blijven moeien. En daarom besluiten wH als C h r I s- belijden wij onzen heiligen ist, vrank en vrij, en zullen hem, wssr ook en togen wie ook, als bij wordt aangevallen en miskend ver dédigen; «Is Christen Demo craten zullen wij vbortgaan te doen wat wfl drdtn, datgene waartoe Paua Leo XIII cn na hem Paus Pius X. al de Christen aeloovlgen aanmaande, datgene wat den Oodsdienst oplegt, weldoen, altijd weldoen aan het volk en onverpoosd streven naar zijne op beuring en verheffing-, cn als Vrije Democraten zullen wij op 't politiek gebied ons bewegen es voortdurend -poosd het wapen gebruiken, veroveren moetdoor eene rcchtvccrdlge wetgeving recht cn vrij heid voor al de miskanden der sa menleving, recht cn vcjjhtid voor het Dit klaariyk cn openbaariyk beves tigd, vragen wil aan de Priester» en Kloosterlingen, die zoo dikwijls tegen- misbruik maakten, dat zij eindelijk zouden ophouden ons te verbliksemen cn te verketterendat zij ons vrij en biy zouden laten op den weg onzer vruchtbare Evangelisatie wenschendc. al zoo noodlg in België als in den Congo, stellen hen alien, van den eersten tot den laalsten, volstrekt vrij, zoo voor nu als later, voor ons Vrije Democraten te doen wal zfj deden ert doen voor de K a t h o I lek vallende, moeten zij zich voor ons ook niet In de weer stellen, ten onzen voordeele geene politieke bekommer nis aan den dag leggen, voor ons gecne politieke moeiallen zijn, noch klesdravers, noch opleiders, nooit geene trekpaarden aan onzen politicken wa gen. die wij,, bij Oods gerilde, er zeiven wel zullen doorhalen. Kabel Weckers. Wal te verwachten was Is geschied. Zoodra de strijd te Enschedé over het doode punt heen zon zijn, waarop zij gekomen was door de weigering der arbeiders om de werkgeversverce- De i flrma Menko waren, naar onzé corres pondent reeds maanden geleden schreef (men zie o.a. ons avondblad van 15 Juni I.I.), van betrekkelijk weinig be- teekenis. Zeker was dc juistheid van die grieven zeer moeilijk te beoor- deelen. Bij de firma Menko en ook op andere weverijen schijnt aan de bazen de beslissing omtrent de ver deling van het werk te worden over gelaten, terwijl van die verdeeling voor de werklieden zeer veel ook gel- d el ijk afhangt. Dan bestaat de mogelijkheid dit de bazen op een willekeurige en onbillijke wijze van hun macht gebruik maken. Doch haas! zeker is het. dat ook bij eerlijke po gingen om rechtvaardig te zijn, velen steeds zullen meencn toch te kort te zijn gedaan en achter te zijn gesteld. Over die grieven kan het groote publiek dus niet oordeelcn. Wil over de wijze waarop de grieven onderzocht zijnuilsluitend door werkgevers. net UUUCUUCA AUO CCIIIJ* dig mogelijk tracht te z STooven dat zij minder s keur bij de bazen zullei mcenen, dat zulk een commissie bij het onderzoek zoo eerlijk en onpariij- *- zijn en toch spoedig wil- zullen opmerken erkennen, dan het hun waarschyn- lijk bekende ongegronde wantronwen bij de werklieden. En wy gelooven geen sloule slelling te verkondigen. jen» de bazen overwinnen. Hoe verblijdend en bevredigend hel daarom ook moge zijn, dat dc staking te Enschedé gcéndlgd Is. wfl gelooven niet dat dc wijze waarop het einde verkregen is, navolgenswaardig is, wan neer men beoogt den duurzamen vrede en de goede verstandhouding in het bedrijf te verzekeren. Een krachtige werkgeversorganisatie is in elk bedrijf gewensem wanneer uamiKgrawrc. echter - zooals in Twente het geval is niet een krachtige werknemers organisatie bestaat en de beslissing van eiken strijd dus moet zijn de be slissing van hel-bestuur de machtigste organisatie, steunende op haar macht, ontbreekt elke zekerheid en wamchljn- iiancia u» uit mra«»s Ij geheel juist cn volkomen rechtvaar- worde. De Twentscbe werkgevers hebben gedurende dezen strijd niet de open bare meening aan hunne zijde gehad. Die openbare meening is niet veel waard, zullen, niet geheel ten onrechte, cbe werkgevers zeggen: de beoordeeld moeten worden, kan het groote publiek niet be oord eelen. Maar deze ééne zaak kon bet groote publiek wél beoordeeien: de werk gevers hebben het bestuur van hun organisatie als uitsluitend bevoegd om te oordeelen en te beslissen beschouwd. Daarin heeft het groote publiek voldoen de waarborg gevonden, dat ook werke lijk de grieven der werklieden goed be- Wij begrijpen zeer goed, dat de be- het bedrijf, i de sterkste dat daarin het en dat de leiders van het bedrijf de beslissing over deze zaken moeilijk uit handen kunnen geven. Maar ook moet de overtuiging ge schonken worden, dat zij ernstig en met goed begrip van de wenschen der werknemers overwogen zijn. Een uit spraak wij hebben onderzocht en wy beslissen aldus, geeft die overtuiging niet. In gevallen als bij de 6rraa Menko. bij grieven, welker oplossing voor de werklieden van veel grooter belang schijnt dan voor de werknemers, is hetzelfde in veel grooter mate het geval. Het doet ons daarom leed, dat de werkgevers in Enschede niet beter be grepen hebben, dat het niet slechts ge- wenscht is een beslissing te geven, die is, maar dat het haast evenzeer nood- zakeiyk is, een poging te doen om tc bewerstelligen dat de werknemers die rechtvaardigheid erkennen. Koerier en Zelandia. In de Z. Koerier van 13 Augus tas trekt .Een Kozijn vsn den Ooievaar gedeeltelijk in de beschul diging aan het adres van Van Dal- eum en Ueijntjes, alsof deze geld voor den Ooievaar ontvangen in eigen zak «teken. En hg doet dat in een stukje, dat veel weg beeft van dronkenmanapraat. Het ie curieus, hoe die beide bladen zoo vol vernijn ritten, dat ze niets kannen schrijven of opnemen, of bet bevat direct of indirect een scbunp op onsen persoon En dit wel, door sleede het kwaad dat sjj en hnnne aanhangers doen, te doen voorkomen alsof bet door ons wordt gedaan. En door af te geven op de bevolking, dat dese niet wil zooals zij willen, maar niet willende bedenken, dat de geest^ran lieMe waT re» werk van naaetenliefde ia, door ons tot nieow leven te op gewekt en rich no ontwikkelt doc* .11..!.: A./t.r, W.nl

Krantenbank Zeeland

Volkswil/Natuurrecht. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst | 1910 | | pagina 1