DE VOLKSWIL
No. 45.
Zaterdag 6 Aug» tus 1910.
Gewestelijk en Algeme
RichtingVoor waarheid en v«H»r recht, door eigei «laad
persoon of partü-
VERSCHIJNT
le Jaargang.
Weekblad te Hulst*
li door daad van anderen, zonder aanzien van
EI EN ZATERDAG.
REDACTIE:
Gentaciiestraat C 7 te Hulst.
ASouMuut par drie Ma*
NEDERLANDOM.
BELOIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN t 0.80.
- - Abonnementen worden degelijk» «.ingenomen. -
«Wf
n hel Vrije Woord
r'lT^A
ANDAI^sum.
SE
dien van Adt
Gentschestraat C 6 te Hulst.
DRUKKERIJ;
Gcntschestraat B 4 te Holst.
Idvcrtcnllfn, In te renden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement ot geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant 10.25.
EM ITEM SMM SUIS
ME MlSt
A. Documenten.
1. Dagvaarding van 30 Juli 1910,
waarbij wij op last van den Officier
van Justitie bil de Arrondlssements-
Rechtbank te Middelburg zijn gedag
vaard, om op Dinsdag 16 Augustus
1910 des voormiddags om tien uur
terecht le staan ter zake .dat hij (van
Dal sum) op ot omstreeks 11 Juni 1910
te Hulst in nummer 37 van het te
Hulst en Omstreken algemeen ver
spreide en gelezen weekblfd .de Volks
wil* een stuk heeft doen opnemen en
drukken getiteld .de aardsche en de
eeuwige rechter" en ondcrtcekend
.H. A. van Dalsura", in welk stuk hij
beklaagde, doelende op een vroeger
tegen hem voor de Rechtbank te Mid
delburg behandelde strafzaak, waarin
W. P. Schets pastoor te SintJansteen
getuige wa» geweest, genoemden pa-
sloor W. F. Schets opzettelijk heeft
it de volgende
nbllk, dat wr
e niet, hoe c.
zal zijn in onze strafprocessen
de Rechtbank van Middelburg. I
die uitspraak zal zijn, we leggen er
ons bij neer, omdat, bij veroordcellng
ons en bij de uitspraak de Rechtbank
zich zelve eert. Maar schande zal
altijd zijn het deel van den klagenden
getuige pastoor Schets al» eenmaal de
Eeuwige Rechter hem zal vrageh
Hoe hebt gij het durven vermeten om
bij het overvloeiende vat van uwe
boosheden nog te voegen het roepen
van Mijnen Naam bij het doen eencr
valsche getuigenis? God wil den dood
des zondaars niet, maar dat hij zich
bekeere en leve."
2. Afschrift van den volgenden
brief.
Hulst 23 juni 1910.
WelEcrwaardcn heer W, F. Schets,
St. Janstcen.
Mijnheer Pastoor!
Ik verneem telkens, dat U een klacht
legen mij hebt ingediend wegens de
waarschuwing voor den Eeuwigen
Rechter, wat U zult antwoorden als
Hij U zal vragen, waarom hebt ge een
valsche getuigenis onder eede durven
afleggen
Is het juist van die klacht, mij goed.
klacht in wegens
Rechtbank als getuige. U hebt 3 maan
den tijd, ik een jaar.
U hebt als getuige, dus onder cede,
verklaard, dat U eerst door mijn open
brief wist, dat U den bekenden naam
draagt. Daze verklaring nu was in
strijd met de waarheid.
ik heb het niet willen doen, omdat
ik U wil sparen en omdat ik niet
gaarne een priester voor de rechtbank
zie. Maar de tijd is nu voorbij alle»
heeft zijn grens waarop Ik mij
straücloos laat beleedigen, U moet dus
nu maar weten wat U doet.
Achtend,
get: H. A. van Dalsum.
3. Afschrift van het volgende schrij-
I luist, 2 Juli 1910.
den Heer Officier van lustirle b'j de
Arr.-R.chtb.ink te Middelburg.
EdelAchtbarc Heer!
Nu ik heden b«n gedagvaard voor
den Heer Rechter van loslruelle stel
ik U In kennis van hel volgendedat
pastoor W. F. Schets te Sint Janstecn
op de strafzitting van 27 Mei 1910.
staande als klagende - getuige heeft
verklaard, dal hij eerst door mijn
Open Bricl in de Volkswil van 5
Februari 1910 heeft vernomen, dat hij
den Blikken wordt genoemd
dat hij dit wel eerder wist
waarvoor U zooveel getuigen kunt
krijgen als U verlangt;
dat ik UEA. verzoek hiervan wel te
Hoogachtend
get H. A. van Dalsum.
4. Afschrift van de volgende klacht,
Hulst. 13 Juni 1910.
den Heer Officier bij de Arr.-Reehtbank
te Middelburg.
Ik ondergeteekendc Hendrik Albert
van Dalstim, notaris, wonende te Hulst
doe bij deze bij U aanklacht tegen
den heer P. F. Fruytlcr.
Tweede Kamer der Staler.
van de Oedeputeerde Stalen
'~nd, wonende te Hontenlsse:
dat hij In een op 13 Juni 1910
onder de gemeente Hontcnisse Noor
delijk Deel verspreid strooibillct, door
hem mcdconderteekend, mij opzettelijk
heeft belccdigd, door daarin te schrij-
.Wlj zullen niet sprekcif van den
.heer van Dalsum, die door zijn hell-
.loos streven tot ondermijning van het
.Kerkelijk en Burgerlijk gezag onnoe-
.mclijk veel kwaad sticht hetgeen door
.leder menseh, die nog een greintje
.gezond verstand bezit, sterk word'
.afgekeurd. Op hem brenge geei
.enkel weldenkend kiezer zijn stem uit
Het bewijs gaat als overtuigingstuk
hierbij.
(get.) H. A. van Dalsum.
Tol zoover de documenten.
B. Daarop de volgende aantc-cke-
I. Volgens document 1 zijn wij
gedagvaard wegens opzettelijke bclcc-
diging, art. 266 Strafrecht.
Waren wc gedagvaard wegens smaac
ot smaadschrift of wegens laster, dan
hadden wc het recht om de waarheid
van de feilen te bewijzen.
Dan hadden wc kunnen bewijzen,
dat de klager zich jegens God had
schuldig gemaakt door zijne Mis op
Nieuwjaarsdag van 1910, door de
Missie in zijne parochie met een doet
dat met den godsdienst niets te maken
had en door de Paaschwclgering. feilen,
die hem strafschuldig hebben gemaakt
bij den Eeuwigen Rechter. Voor den
zijne vermaning van 4 Augustus 1908,
aan de Katholieke Geestelijkheid spreekt:
.Immers, de priester is niet iemand,
die goed of slecht kan zijn voor zich
zelt alleendoch zijn gedrag en zijn
levenswijze oefenen ongetwijfeld groo-
ten Invloed uit op het volk.
Het gedrag nu van pastoor Schets
is, dat het geloof in zijne parochie
-* '—in zelfs
I geheel hei"
foren, dat de ccrtycd van zijne parochl-
ancn jegens den priester door hem
(niet door ons of door een ander)
ernstige schade heeft geleden.
En dcnzclfde Paus vermaant zijne
priester» in datzelfde stuk nog verder
.Indien dan ook de heiligheid van
-leven wordt verwaarloosd, zal de prics-
ncn zijnwant wat beddrvcn en be
smet is, is geenszins geschikt om dc
onbcdcrfclijkhcld Ie verzekeren, en
waar dc heiligheid afwezig is, daar
moei hef verderf wonen. Daarom
noemt Christus, met dezelfde gelijkenis
voortgaande, zulke priesters krachteloos
zout, hetwelk .voor niets meer dient
dan om weggeworpen en door de
menschcn vertreden tc worden" (Math.
V. 13).
Dan hadden we "kunnen bewijzen,*
dat pasloor Schets als getuige eene
verklaring had afgelegd in strijd met
de waarheid, en wel In drie vormen
a. door den eerste, dat hij eerst
door den Open Brief van 5 Februari
had vernomen, dat de pastoor zijner
parochie Schets heette, want tc voren
kende hij alleen zijn bijnaam,
b. door den -tweede, dat pastoor
Schets In een vroegmis vóór den Open
Bricl zelf had gezegd van al den
preekstoel, toen hij aan het vragen
.Jelui moeten om den Blikken
Tweede Kamer der Staten-Gencraal.
opgenomen in dc Volkswil der vorige
week. om te vragen dat artikel 266
Strafrecht wordt aangevuld op de
wijze, als wc daarin hebben aangegeven.
6. Heeft de veroordcellng Tn de
eerste stralzaak ons, door het geschokte
svertrouwen. doen kiezen tot lid
de Provinciale Staten als zijnde
geweest dc druppel, die de maat van
het volksgeduld heelt doen overloopen,
eene herhaling van dergelijke zaken zal
dc druppel worden, die het volksge
duld zal dwingen ons te kiezen tot
volksvertegenwoordiger In de Tweede
Kamer der Staten-Gencraal.
H. A. VAN DALSUM.
Schets in eene vcrgidcring va» de
Heilige Familie Vrouwtnafdcellng. vóór
den Open Bricl, had verzocht, dat zij
wilden medewerken, dat bij niet meer
den Blikken wordt genoemd, want dat
hij dit niet gaarne had.
BIJ belccdiging echter wordt geen
bewijs van de waarheid toegelaten en
dus zal het resultaat zijn van 16
Augustus, dat wij door de Rechtbank
worden veroordeeld hoewel wij noch
hel opzet hebben gehad van beleedi
gen noch hebben gedoeld op ten feit
strafbaar voor den aardsche rcchlcr.
maar slechts hebben verricht ccnc
daad van waarschuwing voor de ver
antwoording bij den Eeuwigen Rechter,
en dus hebben verricht eene daad van
Christelijke liefde jegens de ziel van
pastoor Schets. Tenzij dc Rechtbank
dit laatste wli aannemen.
Uit het stuk van no. 37 is in dc
dagvaarding weggelaten het slotwoord
.Dit is ook onze wensch." De wcnsch
dus, dat de zondaar zich bekeere en
leve. Dat juist dit slotwoord, dal
weergeeft de daad van Christelijke
liefde, uit dc dagvaaidlng is wegge
laten, is tcckcnend.
Er slaat in dc dagvaarding: Bij dc
uitspraak dc Rechtbank zich zelve eert
De uitspraak moet zijn vrijspraak, het
was een druklout.
2. Door document no. 2 wordt be
wezen. dat alle gevolgen die de tegen
woordige strafzaak Reeft, uitsluitend
zijn voor de verantwoording van pa
stoor Schels zclvcn.
3. Dc heer Officier van Justitie
heeft geen gevolg gegeven aan schrij
ven document no. 3. Was dit wel
het geval geweest, dan zou pastoor
Schets Ingevolge art. 165 strafvorde
ring geen gclulgc onder cede kunnen
zijn. dan *ou hij niet kunnen verkla
ren dat hij zicli belccdigd acht, en
dan zou de tegenwoordige zaak niet
kunnen worden behandeld.
4. De heer Officier van Justitie
heelt niet vervolgd de aanklacht, docu
ment no. 4, hoewel dc opzet van
beleedigen uit hei strooibillct duidelijk
in het oog springt, want juist dc in
de klacht, document no. 4, aangegeven
woorden vormen de gebtele Inhoud
van het stro*bllt«t.
5. Door de tegenwoordige stralzaak
I wordt wederom bewezen ons goed
recht lil ons verzoekschrift aan de
Een woord van dank.
De rubriek voor de boeten en kosten
in zake de strafprocessen Schets-Cle-
mence I» de vorige week afgesloten.
Dc boeten ad f 75 zijn uit de bijdragen
betaald, en het overschot strekt tot
voldoening of In mindering van de
nota van den advocaat, waarvan we
het bedrag nog niet weten.
Geschied is hier wat misschien nog
nimmer Is gebeurd. En wel, dat, meest
door den kleinen man en zells door
arme weduwen, bijdragen zijn gegeven
aan een notaris om dc boeten te be
talen, waartoe hij door de Rechtbank
was veroordeeld. Het Is een bewijs,
hoezeer de rechtsovertuiging van de
bevolking door de veroordccllngen van
dc Rechtbank was geschokt, en wel
van dc bevolking die kent het doen
en laten zoowel van den schuldig ver
klaarden van Dalsum als van den braven
pastoor Schets en van dc brave be
minde Clcmcnce. Het Is een bewijs
dat. al moge dc aardsche rechter ons
hebben veroordeeld, deze veroordce
llng is te niet gedaan door den eeuwigen
Rechter sprekende door dc stem des
volks. En het Is ook een bewijs van
ilc waarheid die we hadden geschre
ven. dat de vcroordeelingcn, bedoeld
als middel om ons te verzwakken, ons
juist in onzen arbeid hebben ver
sterkt.
Een woord van dank aan allen die
tot dc rubriek hebben bijgedragen.
Mljnhtrr de Redacteur.
OPEN BRIEF
aan den Heer JOSEPH SEIIDLITZ
grondeigenaar te Huist.
Mijnheer I
Dit schrijven Is dienende om
vriendelijk le vragen ol het werkelijk
waar kan zijn wat ik onder liet alge
meen van u hoor vertellen als zoudt
gij uwe pachtboeren aanzeggen, als
dat zij aan den werkman geen werk
mogen vcrsctiaiten die vrienden zijn
van van Dalsum, cn ook aan lien die
de .Volkswil" lezen. Ik voor mij kan
het werkelijk van u niet gelooven dat
u het door uw blinde partijzucht zoo
ver zult willen drijven, neen. neen,
zulks Is ongcluofelijk, dat wil ik van
u niet gelooven. Maar mocht het
werkelijk waar zijn dal u zulk een
misstap wilt zetten dan beklaag ik u
uil het diepste van mijn hart, dan mag
wel zeggen zooals Jesus tot
Voor mijn persoon behoeft a niet be
vreesd te zijn, door mij zal u geen
leed geschieden, maar bedenkt het eens
wel zooveel hoofden zooveel zinnen
Mijn persoon kunt u niet deren, want
indien ik geen werk kan bekomen dan
staal de deur van medelijden toch nog
open, Is het niet voor mijn persoon dan
toch zeker wel voor mijn 85-jarigen
vader. Want dat er nog vele medelij
dende menschen gevonden worden
zulks Is sl veel in de rubriek aan onzen
armen en verlaten .Ooievaar" gebleken.
Het is maar te wenschen, dat de man
maar spoedig uit zijn ellendige en
rampzalige woning wordt verlost, het
is te hopen dat daarvoor ook wel eens
medelijdende menschen voor zullen
komen opdagen cn toch zeker wel voor
dat de a s. winter een aanvang neemt,
kom ik weer terug op het begin
Ijn schrijven, omdat ik niet kan
en datu voor de hierboven ver
melde zaak den werkman zonder werk
zou willen zetten, aangezien ik uw
edelen vader, een braaf en een ver
standig man, te goed heb gekend, daar
ik bijna dagelijks bij hem op het kan
toor kwam en uw vader was altijd
goed voor alle menschen. Ikbendllc-
maals met de tranen in mijn oogen
van zijn kantoor weggegaan om reden
ik uw vader zoo ongelukkig zag zitten,
dan had ik veel medelijden met zoo
rstandig menseh
Neen, duizend
maal neen, zoo een misstand zult u
uit eigenbeweging niet beginnen, maar
misschien zijn er vrienden van u die
u zulks durven aanraden maar dat zijn
geen vrienden, werp ze met geweld
van u af, want het zijn geen vrienden
voor u maar wel vijanden die u on
gelukkig willen helpen naar ziel en
lichaam, of zijn het misschien sommige
geestelijken die u dat aandurven praten
Ik weet het niet. mocht zulks waar
zijn, werp ze dan van u weg, want
het is dan duizendmaal beter zonder
geestelijken te leven inplaals van zulke
geestelijken tc bezitten, want dan noem
ik ze vijanden van u maar geen vrien
den. Want, Mijnheer, bedenkt toch
eens goed wat het zeggen wil iemand
zonder werk zetten, dat is zooveel als
hel brood uit den mond nemen en zou
u er werkelijk in gelukken eenige men
schen van het lezen van de .Volkswil"
af tc trekken, dan kunt u zeer goed
begrijpen dat zulks met den zin niet
is maar met geweld en dwingland?,
cn wat voor een haat op u blijft er
dan in zoo «en menseh. zijn hart wel
zitten.
Dus Mijnheer, zijt wijzer in dien u
zoo een misstap begonnen mocht zijn,
keer terug Van zoo een misgedacht,
en de algoede God zal het u beloonen
dan zult ge u gerust onder het volk
mogen begeven en behoeft u voor
niemand bevreesd te zijn, dan zult u
vrienden bezitten maar geen vijanden.
Laat u van mij geraden zijn, al ben
ik dan maar een arme werkman maar
bedenkt dan tevens dat het geen vijand
van u la, die u waarschuwt maar wel
een oprechte vriend die het goed en
oprecht met u meent, en geeft mij In
den geest de hand tot verzoening en
laat ons vrienden zijn en blijven en
d3n samen strijden .voor waarheid en
voor /echt" in den waren zin des
woords tot glorie van Ood en het
welzijn voor alle menschen en laat
ons aan geen menschelijk opzicht storen
en laat ons den algoeden God voor
oogen houdee en onzen heiligentOods-
dlensl In eert helpen herstellen die
