to.Hote-
No. 36.
Ie Jaargang.
Gewestelijk en Algemee^) Weekblad te Hulst.
ItichtiiiffVoor waarheid en voor recht, door eigen «luutl en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of party-
VERSCHIJNT ELZEN ZATERDAG.
BBDACTIS:
(irntürli est raat CLA k»
NEDERLAND
BÊLOIE
ia».
Ir 1.20.
ANDERE LANDEN I 0.80.
- Abonnementen wortltn dagelijks ungenomen. -
Stichter: H. A. vin Dalsum.
Niet geplaatste stukkei
Het olad neemt geen
van bel »y« Woord en
...tt terug gegeven.
iveraW^dcll|khtid^vwr^ei
'Eerste Blad.
Open Brief
Aan den Edtlachlbartn Heet
F. VAN WAES8ERQHE.
Burgemeester van Hulst
EdelAcbtbaxe Heer
Op de openbare strafzitting van f
Mei voor de Rechtbank van Middt
burg heeft uw vriend, mr. P. Dieleman,
zich la het openbaar beroepen op een
rapport van U. ca volgen» hetwelk ik
zou xJgn een opruier van het volle.
Het speet mij elgentlljk. dat ralin
verdediger mr. Heljse Uw vriend inde
rede viel. want ik bad gaarne gewe
ten, wat U In een geheim rapport nog
""via^St. c£?' vera
niet wist en wat waanc
zondaren ook niet welen, dat ia der
gelijke zaken door den heer Oliicier
van JuMille aan den burgemeester
wwd. üfwagd, wat is de aangeklaagde
Het verheugt mij daarom, dat door
de onbescheidenheid van uw vriend
mr. Dieleman aan bet IkM ia gekomen,
hoe U in een geheim rapport over mij
aan den Heer officier van justitie rap
porteert en wel. ouidat nu ook de
strafzaak in kwestie middel is gewor
den om gedachten te openbaren. Ie
waaraan ik veel hecht met het oog
9 heimelijk oordeel, dat
Ie geestelijke ai
nul op het re!
«r. Dieleman beeft dan p
Doch ben ik het niet, dan bebt ge
U schuldig gemaakt aan ernstig plicht-
rapport gevraagd, dat volgens de waar
heid ia. en is bet met de waarheid in
strijd, dan brengt U de autoriteit, die
rapport vraagt, op een dwaalspoor,
wat grootc gevolgen kan hebben.
Indien U nu «en rapport uitbrengt,
dat met de waarheid In tirijd I», en
U doet dit te goeder trouw, dan kan
deze goede trouw alleen blijken, door.
bQ Inzien van Uwe dwaling. d« dwa
ling bij de autoriteit Ie bentellen.
En indien U «en rapport uitbrengt te
kwader trouw dan zou U niet langer
Nu beweer ik, dat ik niet ben
een opruier van het volk.
U beweert van wel, volgens uw vriend
HTI I» U W
dal U openlijk, hetzij in een open
baar schrijven hetzij in een openbare
vergadering met recht van boor en
wederboor, herbaalt en bewijst wat U
volgens i
port hebt
m geheim rap-
door uw al of niet stilzwijgendheid.
Wat betreft bet niet kunnen, zoo wi|-
ik U iets herinneren:
dat het U niet mogelijk is om van
mij aan te balen betzij een woord hetzij
een daad. die bewijs oplevert, dat Ik
ben opruier van bet volk;
dat van ujt het volk Is voortgeko
men en door bet hart van het volk
i zijn groot;
dat door deze woorden uw rapport
door bet volk wordt gelogenstraft;
dat wel is waar in een bij U bevriend
blad, het Dagblad van Noord-Brabant
te Breda, de Volkswilpartij van
Zeeuwsch-VIaanderen wordt omschre
ven als te bestaan uit .al het uitvaag-
sel van 20 gemeenten* enz. en dus
woorden van .uitVuireel* ook maar
uitvaagsel zijn, maar tr zijn toch wel
personen bij mij gekomen, na dat stuk
In dat Dagblad, om mij tezeggen.dat
zij er een eer in stellen tot het uit
vaagsel der Volkswilpartij te behooren
en dit wel personen, die bij U als van
zeer deftig karakter bekend zijn.
U moet niet denken dat ik boos ben,
of beleedigd ben, of verontwaardigd
ben omdat Ik U schrijf, het Is maal
leen le doen om te
Dieleman onwaarheid heeft
op de strafzitting, van 27 Mei toen hij
de genoemde woorden aanhaalde en
zoo ja onwaarheid, dan Is hij verplicht
de zaak te herstellen, en b als mr.
Dieleman waarheid heeft gesproken, ol
U dan de waarheid van uw beweren
bij geheim rapport wilt bewijzen, op
dat rk en de burgerij en de autoritei
ten zullen weten, waaraan zij zich
bij de beoordeeling van uwe rapporten
hebben Ie houden.
Van dezen Open Brief zend.ik, be
halve een exemplaar natuurlijk aan U,
een exemplaar aan den Heer' mr. P.
Dieleman, aan den Heer Officier van
Justllle bij de Rechtbank te Middel
burg en aan den Heer Commissaris
der jfonlnjtn, allerj té Mlddejburg en
dezen. Open Brief aan
de lezers van de Volkswil bekend te
bet reebt
maken, geef ik U h
antwoord gebruik t<
redactioneel gedeelte
_h het
gedeelte van dit blad. En
ik verbind, mij het blad dan weder ter
zenden aan dezelfden, aan wie Ik, too-
ats ik zeide den tegcnwoordlgcn Open
Briet toerend. -ar-.
Achtend,
H. A. VAN DALSUM.
ADMINISTRATIS:
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Advertentitn, In te zenden vö<5r Vrijdags om 12 uur.
~s per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
pijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant f0.25.
De Strafprocedures pastoor
Schots en juffrouw Clemen-
ce tegen H. A. van Dalsum
voor* de Rechtbank.
op Vrijdag 27
1. De zaak SCHETS.
Beklaagde (van Dalsum) stond te
recht, ter zake lat hij op ol on
geveer 5 Februari 1910, te Hulst,
In no. 19 van het Ie Hulst en omstre-
,De Volkswil",
goeden naam heeft aangerand vanW.
J Schets, pastoor ft SLJansteen, door
dezen In een Open Brief beginnende
met .Aan den WtlEerwaardcn Heer
W. J. Schets. Pastoor te St. lansteen
en eindigende met .Achlend, Uw Dw.
H. A. van Dalsum". ten laste te leggen,
hij in den biechtstoel aan de biechte-
deo.
:nt op .De Volkswil" niet opzeg-
dat hy In den zelfden geest de
missiepaters opstookte, dat hij ver
langde naar den dood van een der
vrienden van beklaagde, de hoop koes
terende, dat deze hem in zijn testa
ment zou bedenken, dat zijn geweten
hem alles veroorloofde en men hem
daarom noemde .den blikken van
Steen", daar men meent, dat
1 - jn ha
de "preekstoel cn dadelijk daarop dc
consecratie doen. dat h|| eindelijk was
een onwaardig herder en een onwaar
dig priester, zulks rr.et het kennelijk
doel om daaraan ruchtbaarheid te
geven.
Althans genoemden Pastoor Schets
met bovenbedoeld stuk opzettelijk heelt
Als getuigen waren-in deze zaak ge
dagvaard pastoor W. F: Schets en de
drukker C. I. Culjle le Hulst.
Mr. P. Dieleman stelde zich In deze
zaak voor pastoor Schets als civiele
partij.
Mr. J. J. Heljse trad op als verde
diger van beklaagde.
Door dengriffier werd hel bevel
schrift van verwijzing voorgelezen.
Getuige Schets verklaarde zich zeer
beleedigd Ie hebben gevoeld door den
Inhoud van den Open Brief, vooral,
dat hij was genoemd een onwaardig
priester en een priester Is hel hoogste
in de Katholieke Kerk. dat hij was
genoemd den Blikken van Steen, welke
naam h|j het eerst door dien Briet
had vernomen, dal hij r.aar Iemands
dood verlangde, dal zijn geweten hem
alles veroorloofde en verder door den
geheel en inhoud, waardoor hij zich
beleedigd acht in zijn persoon, in zjjn
ambl en in zijne bediening.
Op dc vraag van den Heer President
verklaart hljTdat bil dc Open Brief
in de Volkswil had gelezen en dal
deze algemeen verspreid Is.
Beklaagde erkent de schrijver van
het stuk te zijn, zijn naam staat er
onder, doch ontkent, dat hij dc bedoc-
llug beeft gehad om te bclccdlgen,
en zegt, dat alles wat er In stut
Mr. Heljse vroeg aan getuige, of hij
wist, wie er werd bedoeld met den
persoon, naar wiens dood hU verlangde.
Oelulge weel. dat hef dezelfde persoon
is die beklaagde bedoelt Verder vroeg
mr. Heljse, of getuige materieele
schade beeft geleden door hef stuk.
Deze antwoordt van niet alleen mo-
reeie schade.
Dc tweede getuige, de drukker Cuijle,
i het Openbaar
Open Brief In alle
exemplaren Is opgenomen.
De Amblenur
Ministerie, zijn
meent, dat hier clgentiyk geen smud-
schrifl Is doch eenvoudige belecdlging.
Het komt hem voor, dat het voor een
pastoor zeer grievend Is, dat op een
dergelijke wijze over hem ineen blad
wordt geschreven, dat de vorm. waarin
het stuk gesteld Is, niet is die waarin
een fatsoenlijk man zich uit, dat bij,
gezien de personen, een notaris en een
pastoor, wegens eenvoudige beleed!
Mr. Dieleman, optredende voor de
Civiele party, vraagt, dat bet vonnis
aal worden bekend gemaakt en met
name in Hulst en Sint Janstccn, de
kosten te dragen door beklaagde lot
een bedrag van fen hoogste f 150.
Hij vraagtheeft er bclcediglng
plaats gehad? En hij meent, dat het
er niet op aan komt of het ten laste
gelegde waar Is of niet. Men mag iets
dergelijks niet zeggen ook al is het
waar. Vast staat de bedoeling om
door het geschrevene de handelingen
van den pastoor bekend te maken.
De heer van 1
in zijn blad wordt benadeeld, en dit
vindt spreker raar van iemand, die In
zijn blad schrijft, dal hij met de op
richting van zijn blad geen finantieel
voordeel bedoelt. H|j leest voor uit
een rapport van den burgemeester van
Hulst, dat beklaagde is een opruier
van het volkHier wordt hij in de
rede gevallen door mr. Heljse die op
merkt, dat zijn geachte collega staat
voor dc civiele partij en niet voor de
strafzaak, welke aan den Heer Amble
nur wel is toevertrouwd. De Heer
President knikt toestemmend.
Mr. Dieleman zegt verder, dat be
klaagde niet heelt gehandeld in het
algemeen bel3ng of tol noodzakelijke
zelfverdediging, cn dat, zelfs als dit
werd ungenomen, dan toch nog de
inhoud van den open brief niet te ver
dedigen Is.
De verdediger, mr. Heljse, zegt. dat
zfin taak als verdediger anders Is bij
smudschrifl dan bij bclcediglng.
Nu de heer Ambtenaar zich bcpult
tot eenvoudige beletdiging, dus van
art. 266, moet hij aantoonen, dat er
geen opzettelijke bclcediglng is. En
met beroep op mr. Noyon toont hij
in belecdlging kan zijn
:r geen bel
n bepaald
felL
Hij gaal nu na de verschillende
zeven onderdeden der dagvurding.
I. Dat hij pastoor Schets In
den biechtstoel aan dc biechtelingen
zcldc, dat z|j aan de missie niet moch
ten deelnemen, als zij het abonnement
op de Volkswil niet opzegden. Wdnu,
dit stut niet In den Brief. Er staat
In den Brief dat ergernis werd gege
ven In dc biechtstoelen als hij of zij
enz. Alxoo werd niet pastoor Schets
genoemd, zoodat dt klacht niet Is ge-
Z Dat hij in denzelfden geest de
missiepaters opstookte. Maar ook dit
stut er niet. Er stut in, dat er er
gernis was, omdat de parochianen
volkomen overtuigd waren vak da
kwade trouw van getuige en v
door hem opgestookte oissici
Trouwens, dit zou nog g
Is ook geen feit.
4. Dat zijn geweten hem alles ver
oorloofde en men bem daarom den
Blikken van Steen noemde, kan men
noemen een zeer onvriendelijke kwa
lificatie mur vormt geen feit.
5. Dat hij zijn haatdragend karak
ter vertoonde op den preekstoel, kwa
lificatie geen feit.
Zoo ook met de andere benamingen
van onwurdig herder en onwurdig
priester kwalificatie geen feit.
De Ambtenaar acht den vorm cn
den loon van het stuk van dien aard,
dat het beleedigend ia en het opzet
van belcedigen bestaat
Uit het stuk spreekt veront*
ging, die er het beJccdigcnde kj
Er wordt in de streek van beldugde
en getuige een heftige strijd gevoerd
en de door de tegenpartij van be
klaagde genomen mutregelcn hebben
de verontwurdiging van beklaagde
zelf zegt beklaagde,
waarom hij het schreef:
Daar zegt hjj
„U zult misschien zeggen: welk
.recht heeft van Dalsum om mij al
.deze dingen mede te deden
.Ik zal u antwoorden
.Dal recht komt mij toe gdijk het
.toekomt un ieder ander katholiek,
.die nog verontwaardigd kan zijn, als
.zijn geloof wordt bediend door on-
.waardige herders.
.Men zou mij kunnen zeoeen: alt
.de parochieherder r—
Dit laatste Is waar, n
lafs de bisschop zijn plicht verzaakt,
.wat dan Ja, dan moet de zaak wor-
.dcn overgelaten aan God, aan Wien
.dc bisschop verantwoording schuldig
.is. Mur moeten wij, katholieke lee-
,ken, dan mur met over de borst
.geslagen handen aazuicn de verwoes
tingen, die door een onwurdig pries
ter in zijne parochie worden vtroor-
.zaakt Ik doe het niet, ten ander
.mag doen wat hij goed oordeelt. En
.dan onderschrijf ik het woordwie
.niet taooren wil moe! voelen. U,
.Mijnbeer Pastoor, en zoovele. Ja bijna
.alle, van uwe ambtsbroeders In bet
.Bisdom Breda, hebben lak aan de
.vermaning, die Paus Pius X in Au
gustus 1908 un de Katholieke Oees-
lelijkheid heeft gcricM. Welnu: als
.ge u niet stoort aan den Paus, dan
.Is het uw eigen schuld, dat de volks-
verontwaardiging u vermaant*
Hieruit blijkt de eerlijke veront
wurdiging van beklugdc, niet eenlg
opzet van belecdlging.
Wat betreft de vordering vati de
civiele partij, deze behoort
burgerlijken rechter niet bij denstral-
rcchtcr, want xoonls deze vordering In
Ingesteld Is ill eene vergrootlng v*
straf, utt te spreken door den rtraf-
oc un de civiele party.
i-jzzsrzi
