DE m No. 35. Zaterdag 28 Mei 1910. Ie Jaargang. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst. Iticliting: Voor waarheid en voor recht, door eitfenfdaad en door daad van anderen, zonder aanzien van EliEN persoon of party. VERSCHIJNT ZATERDAG. BBDACT1K: entschestraat C 7 te Hulst. NEDERLANDI 0.50. BELQIEfr 1.20. ANDERE LANDEN f 0.80. - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - Stichter: H. A. van DaLsum. Ntet geplaatste stukken waden nlcl terug gegeven. Het blad neemt gecne verantwoordelijkheid voor den inhoud van het Yrty* Woord en voa dien van Ad A D1IKI8TRATI E: (■entschestraat C 6 te Hulst. DRUKKERIJ: (■entschestraat B 4 te Hulst. Advertentiün, in te renden vóór Vrijdags om 12 uur. Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement ol geregelde plaatsing belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant 10.25. Ons standpunt bü de Juni verkiezing. Het is teker. dat H. A. van Oalsum candidaat rat rijn btj de Junlverkierlng voor de Provinciale Staten en wel voor het district Hulst. De aftredenden rijn, zooals bekend, de vier katholiek, heerenE. B. Du- moleyn, A Moerdijk, J. van Rompu en Jos. van Wscsberghe. In no. 32 hebben we gezegd: .Opdat wl] geheet zuiver zullen .slaan in dezen verkiezingsstrijd met .Juni en omdat wij beweren, dat deze .vier katholieke Statenleden zlin ver tegenwoordigers van eene katholieke .partij zonder katholieke beginselen .en zonder katholieke daden, alleen .maar kletspraatjes en centenkwestie, .doen wil verzoek aan onzeabonnés; .flat zij in de eerste drie weken met '■rJSSScét wederhoor gaan noemen de .ttüwffefcc daden dier vier katholiek* .Statenleden. ,Wtj vragen dit, omdat deze katho- .lieke daden aan ons onbekend zijn. .Mochten ze aan onze abonnésook .niet bekend z^n, dan hebben deze die .Slatenleden als katholiek Statenlid .veroordeeld." De drie weken zijn om, en geen onzer abonnés heelt die katholieke daden genoemd, ook niet eenig orgaan van die Statenleden of van hunne partij, zoodat ze onbekend zijn bij allen. Alleen heelt Een Onderwijzer ons de vraag gesteld, of de streken van de Wolf en de Vos In het boek van Relntje de Vos katholieke daden zijn. en dit met betrekking tot de heeren Dumoleyn en Jos. van Waesberghe, maar het stellen van deze vraag is niet een noemen van de katholieke daden dier heeren, en deze vraag doet reeds veronderstellen, dat die Onder wijzer die daden niet als katholiek beschouwt, daargelaten de vraag die wij nletj beslissen of die heeren derge lijke streken uithalen. In het distiict Hul tijen, en welKathol! revolutionaire partij, Christelijk-hlsto- rische partij, liberale partij en de laatste, die we gerust kunnen noemen Volks- wilpartij of wil men liever de partij van Waarheiden van Recht, omdat dit die van April 1910 Is gebleken, dat de Volkswilparti) de sterkste is in het district Hulst, terwijl ook verder uil zoovele andere omstandigheden is alleen niet sterk genoeg winnen op de vier andere. Maar ook van de vier andere is geen enkele op zich zelve sterk genoeg om de andere niet noodlg te hebben. Katholieken. A. R. en C. H. partijen zullen nzar wij verwachten met Juni samengaan Deze drie te urnen vormen de coalitiepartijen en noemen zich zet- ven de .Christelijke" partij Dit simen- Sin maken wij op uit de houding, de herstemming van de Aprilver- klezing aangenomen, als wanneer deze drie .christelijke" partijen als Mn n hebben gestemd op mr. Dicteman. Het eigenaardige is, dat wijvaif der politieke vrienden van mr. Dlele- man zwart op wit hebben gelezen, dat mr. Dieleman slechts In schijn Christen is met aanhaling van Jacobus toon mij uw geloof uil uwe werken De abonnés van de Volkswil, die tor hel grootste deel katholiek zi|n i verder te vinden zijn in allerlei godsdienslig en politiek geloof, hebben kunnen noemen de katholieke da der vier altredende katholieke Statenleden. In de partij der bondge- noolen dezer katholieke Slatenleden werd met beroep op een woord der Schrift van Jacobus beweerd, dat mr. Dieleman geen geloot heeft. Welnuen toch beweren deze drie indgenootschappellike partijen, dat ij zijn de christelijke partijen. Als we in Zeeuwsch-Vlasndcren niet reeds nog grooter tegenspraak hadden ontmoet dan deze, dan zouden we verstomd stun. Nu niet, wznt het is hier eenvoudig het meest alledugsche dat in .de" christelijke partijen in Zee- tand men niet goed christen wordt ge acht, als men niet beeft minstens een lek op de siel, en «en vlek op den ug er Dij dient voor aanbeveling. Nu schijnt het wel, dat deze verblin ding alleen geheel is in de katholieke en Tn de antirevolutionaire partijen en dat in de chrlstclijk-historische partij nog personen zijn, die de oogen nog gedeeltelijk open hebben. Maar zoo lang deze cbristelijk-bistoriscbe partij verantwoordelijk voor de gevolgen een samengaan met parlijen, die zonder tegenspraak laten de bewering, dat zij geen christelijke beginselen noch daden en aanwijzen. Het bewijs hier- is geleverd door de Aprilvcr- klezing. Die verblinding heeft haar oorzaak hierin, dat het christelijk geloof wordt beschouwd als een middel om wereld- sche doeleinden te bereiken In plaats van als een middel om Ood Ie kennen, te beminnen en te dienen en den weg naar den Hemel te bewandelen. Dit middel misvormt hel geloof en den godsdienst, bederft, het volkskarakter en verstoort den vréde onder de bur gers. De Coalitie is het werk van dr. Kuy- per en van dr. Schaepman, en belden hebben daarmede een goed werk ver richt. Maar als dr. Schaepman was blijven leven, zou hij in de toepassing grenzen hebben gesteld, en wel zooda nige grenzen, dat het geloof zou blijven een godsdienstig geloot en niet zou worden zooals het onder den Invloed der politiek is geworden een geloof zonder godsdienst, zooals het zich heeft ontwikkeld in het district Hulst en zooals het bezig is zich in geheel Zeeland en in geheel Nederland te ontwikkelen. Tegen deze locpassing, en in deze toepassing is begrepen de Politieke Christelijkheid, hebben wij van af den beginne stelling genomen. In het begin stonden we alleen, voortdurend werden meer oogen ge opend, en daags na de overwinning van mr. Dieleman op 29 April was het, of de schellen zijn gevallen van de oogen van allen in hel katholieke deel van het district llutsL Dit wordt bewezen door dit feit. dat na dezen dag het Lied van de Volkswil als het ware plotseling een volkslied is ge worden, en het zingen moet worden beschouwd als een protest der bevol king legen (ft politieke christelijkheid Oil protest Is een heerlijke uiting I van het gezonde voltsvf— het strekt ons district tot eer bij Ood cn by de mcnschen, dat dit protest het eerst alhier is gehoord. Dit protest ut zijne uitwerking, niet missen tot ver I buiten Zeeuwsch-Vlaandercn. en zal worden een middel, waardoor het Zeeuwschc volkskarakter van goed Zeeuwsch goed valsch weder wordt rd Zeeuwsch goed rond, waardoor partijgeest, die, vermengd met een godsdienstig uiterlijk doch zonder gods dienst, bezig is ons Nederlandsch volkskarakter te bederven, In zijn voort gang wordt gestuit en ten slotte ul moeten wijken. Om aan dit protest kracht b|j te zetten, zal van Dalsum met Juni candidaat zijn voor de Provinciale Staten van eeland tegen de vier aftre- enden en hunne parti|en in. Zooals gezegd, de Volkswilpartlj alleen is niet sterk genoeg om de ovet winning te behalen. Van de vier partijen die naast ol tegenover ons stun in ons dotnet tt de liberale partij ons tn dat protest het naast. Zal deze partij ons in dat protest steunen niet met woorden maar door de kalme daad van het stembiljet, dan zal de Volkswilpartlj zich dit herin- Nu het protest tegen de politieke christelijkheid Is geworden eene volks beweging, zullen wij voor onze can- didatuur zelf geen moeite doenwe zullen noch exlra couranten uitgeven, noch strooibiljetten verspreiden, noch lezingen houden. En dit nog om een dubbele reden. Het wordt algemeen verwacht, dat wc zullen worden ge kozen. Welnuworden we gekozen, dan moet dit uitsluitend zijn ge volg van den wil des volks, omdat alleen In dit geval sterk zullen n In den moeitevollen arbeid, die door de verkiezing ons deel zal En mocht de verwachting worden beschaamd, welnu, dan is er nog niets verloren, want door onzen arbeid In en buiten de Volkswil, door het ver trouwen dat wij sleeds meer in steeds grootcrcn kring verwerven, zal de po litieke christelijkheid toch eenmaal ten doode worden opgeschreven. De Junistrfjd zal niet gering zijn, maar voor ont en onze vrienden is deze een eer, omdat hij is er een voor 'het goede, voor onze tegenstanders is hl| altijd een zedelijke nederlaag, omdat deze den strijd alleen kunnen voeren door middelen, die zijn tegen waarheid en tegen recht. H. A. VAN DALSUM. Zonder arbeid kout men niet tot nutzonder strijd behaalt men gee orernlnilng. Nav. Ill 19: 4. Open Brief. Aan de Heeren J. H. BAEKT en J. J. F. VAN ZEYL tc Hulst. WetEdete Zeergeleerde Heeren I U met groote onderdanigheid een ver zoek te doen. Onder het nieuws van Hulst toch hebt U gelezen Uwe eigen circulaire, raartn U bebt laten weten, dat geen lid van den R. K. Volksbond dc Volkswil mag lezen en anders moet ij zijn ontslag als lid nemen of te wel lij zal zijn ontslag krijgen. De circulaire strekt 0 tot zeer groote er, omdat zij een bewijs levert van Uwe diepgewaardeerde zorg vooral voor het zieleheil van de leden van Uwen R. K. Volksbond. Deze zorg tóch doet U verklaren, dat de Volkswil t e r e c h t als socia listisch door het bevoegde Kerkelijk Oczag verboden wordt. Het is geweest met eene groote hui vering. dat ik dit woord terecht boven Uwe handteekening heb gelezen. En wel huivering. Immers Onze Bisschop heeft verklaard, dat de Volkswil erger is dan socialistisch, maar vergat daaiYoor «talg bewijs tc leveren. En op deze verklaring is gevolgd een huisbezoek door de pastoors en kapelaans, opdat de geloovigen de Volkswil, erger dan socialistisch, niet meer zouden lezen, maar ook deze eer waarden gaven geen enkel bewijs van dc waarheid van hun beweren. Het eigenaardige nu is, dal de ge loovigen geen gevolg hebben gegeven noch aan het verlangen van den Bis schop noch aan dat van de eerwaar den, en U zeiven reeds hebt gehoord het woord .WIJ abonneerde» blijven trouw aan hem gehecht." Het verlangen van bisschop en pasto ri l!n is alzoo afgestuit op den wil der geloovigen, cn met dezen wil ging samen het woordde Volkswil is geen slecht maar een goed blad. Wal niet is gelukt aan bisschop cn pastorWn wilt U, weledelezecrgelecrde heeren, nu beproeven in Hulst. Dit beproeven bewijst, hoezeer U groot cn mzchtig zljt In Uw hoogstderzel- vers eigen oogen. En om Ie bewijzen Uwe grootheid gebruikt U het woord terecht om daar mede te kennen te geven, dat U na rijp en wetenschappelijk overleg en onderzoek tot hetzelfde besluit zijt ge komen alz onzen Bisschop. U hebt daarmede ongetwijfeld onzen Bisschop willen ccren, wal door Mgr. zeer zeker op hoogen prijs zal worden gesteld. Dit woord .terecht" zal U ongetwijfeld eenmaal lelden lot den stoel waarop U recht hebt, den stoel der wijsbe geerte en der sociologie Aan een onzer beroemde universiteiten. Mijn eerbiedig verzoek is nu, dat U, alvorens Uwe geleerdheid te gaan verkondigen voor de heeren studenten cn mcdcnooggeleerdeu der universi teiten, aan mfl, nietig en onwaardig, een blijk tc geven van Uwe groote geleerdheid, door aan mij en met mij aan dc zeer velen, die met aandachl dc woorden uwer lippen zullen hooren, te leeien wat t0 CI plicht zult zijn krachtens art. 3 al. 2 en 5 den onwillige als lid der afd. Hulsl van den R. K. Volksbond te schrappen. Deze artikelen geven U toch rech tens daartoe geen bevoegdheid, en or toch deze bevoegdheid te bewe- i, bewijst ge U hooger te stellen dan de Statuten cn bewijst ge, dat de leden niet zijn onderworpen aan de Statuten Jw wil. Dit nu wijst op Uwe macht. Deze macht nu gebruikt U tegen de Volkswil. Voor deze macht nu gevoel ik grooie vrees. Het is wegens deze vrees, dat ikU zulk een nederige wijze het verzoek heb gedaan. Wil -mij het verzoek vergeven, als de inwilliging voor U wat moeilijk is. ik zeg wat moeilijk en ziehier U. zijt v Utett van broeken, talons. Dit ambacht nu is het oudste en dus meest eerwaardige ambacht der wereld, want reeds Aaam en Eva ontvingen daarvan het bewijs toen zij uit het Parades werden verdreven. En U. hooggeachte heer VAN ZEYL, algemeen bekend als de redacteur van het beroemde blad de Zelandia met een steeds afnemend abonnentental, en als kenner van den sterrenhemel, zijt gewoon uw licht opzichtens de Volkswil niet in uw eigen blad maar in dat van andere bladen te ontsteken. En waarom nu moeilijk? Omdat voor de beantwoording van mijne vraag eenige kennis wordt gevorderd, en al moge Uwe kennis voldoende zijn voor hen, die hun licht van U ontvangen, deze kennis is niet voldoende voor mij, omdat mijn verstand niet toerei kend is om de lichtstralen van Uwen geest in mijne arme hersenen te ver werken. Maar is de inwilliging van mijn ver zoek voor U niet moeielijk laat mij dan niet lang ronddwalen in mijne onwetendheid, die aan U zal zijn ge bleken door mijn verzoek, van U te mogen leerenwat socialistisch is. In afwachting van deze inwilliging noem ik mij Uw leergrage dienaar H. A. VAN DALSUM. Stichter van de Volkswil. ch Is. wnrdig w... - grootsten eerbied mij durf tot uwe wtledtlezeergeleerdheden o Khfln, m lurf te w Ware grootheid gaat liefde een ander van de grootheid mede te deelen, daarom twijfel Ik niet, of U zult mijn nederig verzoek inwil ligen en mij dus letren wat socialis tisch is. U zljt niet alleen groot, U zul vol gens uw eigen woord ook machtig. En dit door Uw woord, dat bij het lezer blijven van de Volkswil U W De Volkswilpartij. In het dagblad van Noord-Bra bant te Breda, een soort Zelandia, dit laatste ook wel bekend als het Leugenblad, geelt in sjjn nummer van 23 Mei onder Brieven uit Zeeuwsch-Vlaanderen de volgende omschrijving van de Volkswilpartjj: .Neem al het uitvaagsel van 20 .gemeenteu, plus al de ontevredenen .en opgestookten, plus velekwajon- .gens van 15 tot 20 jaar, die hnn- keren naar vrjjheid en rechten, .plus allen die penoonljjke vjjanden .zijn van de mannen van aanxien ,nit het district of gebeten op de .geestelijkheid plus eenige gro*o- geleerden en visechen in troebel

Krantenbank Zeeland

Volkswil/Natuurrecht. Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst | 1910 | | pagina 1