DE
m
No. 35.
Zaterdag 28 Mei 1910.
Ie Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Iticliting: Voor waarheid en voor recht, door eitfenfdaad en door daad van anderen, zonder aanzien van
EliEN
persoon of party.
VERSCHIJNT
ZATERDAG.
BBDACT1K:
entschestraat C 7 te Hulst.
NEDERLANDI 0.50.
BELQIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- Abonnementen worden dagelijks aangenomen. -
Stichter: H. A. van DaLsum.
Ntet geplaatste stukken waden nlcl terug gegeven.
Het blad neemt gecne verantwoordelijkheid voor den inhoud
van het Yrty* Woord en voa dien van Ad
A D1IKI8TRATI E:
(■entschestraat C 6 te Hulst.
DRUKKERIJ:
(■entschestraat B 4 te Hulst.
Advertentiün, in te renden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement ol geregelde plaatsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant 10.25.
Ons standpunt bü de
Juni verkiezing.
Het is teker. dat H. A. van Oalsum
candidaat rat rijn btj de Junlverkierlng
voor de Provinciale Staten en wel voor
het district Hulst.
De aftredenden rijn, zooals bekend,
de vier katholiek, heerenE. B. Du-
moleyn, A Moerdijk, J. van Rompu en
Jos. van Wscsberghe.
In no. 32 hebben we gezegd:
.Opdat wl] geheet zuiver zullen
.slaan in dezen verkiezingsstrijd met
.Juni en omdat wij beweren, dat deze
.vier katholieke Statenleden zlin ver
tegenwoordigers van eene katholieke
.partij zonder katholieke beginselen
.en zonder katholieke daden, alleen
.maar kletspraatjes en centenkwestie,
.doen wil verzoek aan onzeabonnés;
.flat zij in de eerste drie weken met
'■rJSSScét wederhoor gaan noemen de
.ttüwffefcc daden dier vier katholiek*
.Statenleden.
,Wtj vragen dit, omdat deze katho-
.lieke daden aan ons onbekend zijn.
.Mochten ze aan onze abonnésook
.niet bekend z^n, dan hebben deze die
.Slatenleden als katholiek Statenlid
.veroordeeld."
De drie weken zijn om, en geen
onzer abonnés heelt die katholieke
daden genoemd, ook niet eenig orgaan
van die Statenleden of van hunne partij,
zoodat ze onbekend zijn bij allen.
Alleen heelt Een Onderwijzer ons
de vraag gesteld, of de streken van
de Wolf en de Vos In het boek van
Relntje de Vos katholieke daden zijn.
en dit met betrekking tot de heeren
Dumoleyn en Jos. van Waesberghe,
maar het stellen van deze vraag is
niet een noemen van de katholieke
daden dier heeren, en deze vraag doet
reeds veronderstellen, dat die Onder
wijzer die daden niet als katholiek
beschouwt, daargelaten de vraag die
wij nletj beslissen of die heeren derge
lijke streken uithalen.
In het distiict Hul
tijen, en welKathol!
revolutionaire partij, Christelijk-hlsto-
rische partij, liberale partij en de laatste,
die we gerust kunnen noemen Volks-
wilpartij of wil men liever de partij
van Waarheiden van Recht, omdat dit
die van April 1910 Is gebleken, dat
de Volkswilparti) de sterkste is in het
district Hulst, terwijl ook verder uil
zoovele andere omstandigheden is
alleen niet sterk genoeg
winnen op de vier andere. Maar ook
van de vier andere is geen enkele op
zich zelve sterk genoeg om de andere
niet noodlg te hebben.
Katholieken. A. R. en C. H. partijen
zullen nzar wij verwachten met Juni
samengaan Deze drie te urnen vormen
de coalitiepartijen en noemen zich zet-
ven de .Christelijke" partij Dit simen-
Sin maken wij op uit de houding,
de herstemming van de Aprilver-
klezing aangenomen, als wanneer deze
drie .christelijke" partijen als Mn n
hebben gestemd op mr. Dicteman.
Het eigenaardige is, dat wijvaif
der politieke vrienden van mr. Dlele-
man zwart op wit hebben gelezen,
dat mr. Dieleman slechts In schijn
Christen is met aanhaling van Jacobus
toon mij uw geloof uil uwe werken
De abonnés van de Volkswil, die
tor hel grootste deel katholiek zi|n
i verder te vinden zijn in allerlei
godsdienslig en politiek geloof, hebben
kunnen noemen de katholieke da
der vier altredende katholieke
Statenleden. In de partij der bondge-
noolen dezer katholieke Slatenleden
werd met beroep op een woord der
Schrift van Jacobus beweerd, dat mr.
Dieleman geen geloot heeft.
Welnuen toch beweren deze drie
indgenootschappellike partijen, dat
ij zijn de christelijke partijen.
Als we in Zeeuwsch-Vlasndcren niet
reeds nog grooter tegenspraak hadden
ontmoet dan deze, dan zouden we
verstomd stun. Nu niet, wznt het is
hier eenvoudig het meest alledugsche
dat in .de" christelijke partijen in Zee-
tand men niet goed christen wordt ge
acht, als men niet beeft minstens een
lek op de siel, en «en vlek op den
ug er Dij dient voor aanbeveling.
Nu schijnt het wel, dat deze verblin
ding alleen geheel is in de katholieke
en Tn de antirevolutionaire partijen en
dat in de chrlstclijk-historische partij
nog personen zijn, die de oogen nog
gedeeltelijk open hebben. Maar zoo
lang deze cbristelijk-bistoriscbe partij
verantwoordelijk voor de gevolgen
een samengaan met parlijen, die zonder
tegenspraak laten de bewering, dat zij
geen christelijke beginselen noch daden
en aanwijzen. Het bewijs hier-
is geleverd door de Aprilvcr-
klezing.
Die verblinding heeft haar oorzaak
hierin, dat het christelijk geloof wordt
beschouwd als een middel om wereld-
sche doeleinden te bereiken In plaats
van als een middel om Ood Ie kennen,
te beminnen en te dienen en den weg
naar den Hemel te bewandelen. Dit
middel misvormt hel geloof en den
godsdienst, bederft, het volkskarakter
en verstoort den vréde onder de bur
gers.
De Coalitie is het werk van dr. Kuy-
per en van dr. Schaepman, en belden
hebben daarmede een goed werk ver
richt. Maar als dr. Schaepman was
blijven leven, zou hij in de toepassing
grenzen hebben gesteld, en wel zooda
nige grenzen, dat het geloof zou blijven
een godsdienstig geloot en niet zou
worden zooals het onder den Invloed
der politiek is geworden een geloof
zonder godsdienst, zooals het zich
heeft ontwikkeld in het district Hulst
en zooals het bezig is zich in geheel
Zeeland en in geheel Nederland te
ontwikkelen.
Tegen deze locpassing, en in deze
toepassing is begrepen de Politieke
Christelijkheid, hebben wij van af den
beginne stelling genomen.
In het begin stonden we alleen,
voortdurend werden meer oogen ge
opend, en daags na de overwinning
van mr. Dieleman op 29 April was
het, of de schellen zijn gevallen van
de oogen van allen in hel katholieke
deel van het district llutsL Dit wordt
bewezen door dit feit. dat na dezen
dag het Lied van de Volkswil als het
ware plotseling een volkslied is ge
worden, en het zingen moet worden
beschouwd als een protest der bevol
king legen (ft politieke christelijkheid
Oil protest Is een heerlijke uiting
I van het gezonde voltsvf—
het strekt ons district tot eer bij Ood
cn by de mcnschen, dat dit protest
het eerst alhier is gehoord. Dit protest
ut zijne uitwerking, niet missen tot ver I
buiten Zeeuwsch-Vlaandercn. en zal
worden een middel, waardoor het
Zeeuwschc volkskarakter van goed
Zeeuwsch goed valsch weder wordt
rd Zeeuwsch goed rond, waardoor
partijgeest, die, vermengd met een
godsdienstig uiterlijk doch zonder gods
dienst, bezig is ons Nederlandsch
volkskarakter te bederven, In zijn voort
gang wordt gestuit en ten slotte ul
moeten wijken.
Om aan dit protest kracht
b|j te zetten, zal van Dalsum
met Juni candidaat zijn voor
de Provinciale Staten van
eeland tegen de vier aftre-
enden en hunne parti|en in.
Zooals gezegd, de Volkswilpartlj
alleen is niet sterk genoeg om de
ovet winning te behalen. Van de vier
partijen die naast ol tegenover ons
stun in ons dotnet tt de liberale
partij ons tn dat protest het
naast.
Zal deze partij ons in dat protest
steunen niet met woorden maar door
de kalme daad van het stembiljet, dan
zal de Volkswilpartlj zich dit herin-
Nu het protest tegen de politieke
christelijkheid Is geworden eene volks
beweging, zullen wij voor onze can-
didatuur zelf geen moeite doenwe
zullen noch exlra couranten uitgeven,
noch strooibiljetten verspreiden, noch
lezingen houden. En dit nog om een
dubbele reden. Het wordt algemeen
verwacht, dat wc zullen worden ge
kozen. Welnuworden we gekozen,
dan moet dit uitsluitend zijn ge
volg van den wil des volks, omdat
alleen In dit geval sterk zullen
n In den moeitevollen arbeid, die
door de verkiezing ons deel zal
En mocht de verwachting worden
beschaamd, welnu, dan is er nog niets
verloren, want door onzen arbeid In
en buiten de Volkswil, door het ver
trouwen dat wij sleeds meer in steeds
grootcrcn kring verwerven, zal de po
litieke christelijkheid toch eenmaal ten
doode worden opgeschreven.
De Junistrfjd zal niet gering zijn,
maar voor ont en onze vrienden is
deze een eer, omdat hij is er een voor
'het goede, voor onze tegenstanders is
hl| altijd een zedelijke nederlaag, omdat
deze den strijd alleen kunnen voeren
door middelen, die zijn tegen waarheid
en tegen recht.
H. A. VAN DALSUM.
Zonder arbeid kout men niet tot
nutzonder strijd behaalt men gee
orernlnilng.
Nav. Ill 19: 4.
Open Brief.
Aan de Heeren
J. H. BAEKT en J. J. F. VAN ZEYL
tc Hulst.
WetEdete Zeergeleerde Heeren I
U met groote onderdanigheid een ver
zoek te doen.
Onder het nieuws van Hulst toch
hebt U gelezen Uwe eigen circulaire,
raartn U bebt laten weten, dat
geen lid van den R. K. Volksbond dc
Volkswil mag lezen en anders moet
ij zijn ontslag als lid nemen of te wel
lij zal zijn ontslag krijgen.
De circulaire strekt 0 tot zeer groote
er, omdat zij een bewijs levert van
Uwe diepgewaardeerde zorg vooral
voor het zieleheil van de leden van
Uwen R. K. Volksbond.
Deze zorg tóch doet U verklaren,
dat de Volkswil t e r e c h t als socia
listisch door het bevoegde Kerkelijk
Oczag verboden wordt.
Het is geweest met eene groote hui
vering. dat ik dit woord terecht
boven Uwe handteekening heb gelezen.
En wel huivering.
Immers
Onze Bisschop heeft verklaard, dat
de Volkswil erger is dan socialistisch,
maar vergat daaiYoor «talg bewijs tc
leveren.
En op deze verklaring is gevolgd
een huisbezoek door de pastoors en
kapelaans, opdat de geloovigen de
Volkswil, erger dan socialistisch, niet
meer zouden lezen, maar ook deze eer
waarden gaven geen enkel bewijs van
dc waarheid van hun beweren.
Het eigenaardige nu is, dal de ge
loovigen geen gevolg hebben gegeven
noch aan het verlangen van den Bis
schop noch aan dat van de eerwaar
den, en U zeiven reeds hebt gehoord
het woord
.WIJ abonneerde» blijven trouw aan
hem gehecht."
Het verlangen van bisschop en pasto
ri l!n is alzoo afgestuit op den wil der
geloovigen, cn met dezen wil ging
samen het woordde Volkswil is geen
slecht maar een goed blad.
Wal niet is gelukt aan bisschop cn
pastorWn wilt U, weledelezecrgelecrde
heeren, nu beproeven in Hulst. Dit
beproeven bewijst, hoezeer U groot
cn mzchtig zljt In Uw hoogstderzel-
vers eigen oogen.
En om Ie bewijzen Uwe grootheid
gebruikt U het woord terecht om daar
mede te kennen te geven, dat U na
rijp en wetenschappelijk overleg en
onderzoek tot hetzelfde besluit zijt ge
komen alz onzen Bisschop. U hebt
daarmede ongetwijfeld onzen Bisschop
willen ccren, wal door Mgr. zeer zeker
op hoogen prijs zal worden gesteld.
Dit woord .terecht" zal U ongetwijfeld
eenmaal lelden lot den stoel waarop
U recht hebt, den stoel der wijsbe
geerte en der sociologie Aan een onzer
beroemde universiteiten.
Mijn eerbiedig verzoek is nu, dat
U, alvorens Uwe geleerdheid te gaan
verkondigen voor de heeren studenten
cn mcdcnooggeleerdeu der universi
teiten, aan mfl, nietig en onwaardig,
een blijk tc geven van Uwe groote
geleerdheid, door aan mij en met mij
aan dc zeer velen, die met aandachl
dc woorden uwer lippen zullen
hooren, te leeien wat t0 CI
plicht zult zijn krachtens art. 3 al. 2
en 5 den onwillige als lid der afd.
Hulsl van den R. K. Volksbond te
schrappen.
Deze artikelen geven U toch rech
tens daartoe geen bevoegdheid, en
or toch deze bevoegdheid te bewe-
i, bewijst ge U hooger te stellen dan
de Statuten cn bewijst ge, dat de leden
niet zijn onderworpen aan de Statuten
Jw wil. Dit nu wijst op
Uwe macht.
Deze macht nu gebruikt U tegen de
Volkswil.
Voor deze macht nu gevoel ik grooie
vrees.
Het is wegens deze vrees, dat ikU
zulk een nederige wijze het verzoek
heb gedaan.
Wil -mij het verzoek vergeven, als
de inwilliging voor U wat moeilijk is.
ik zeg wat moeilijk en ziehier
U.
zijt v
Utett
van broeken,
talons. Dit ambacht nu is het oudste
en dus meest eerwaardige ambacht
der wereld, want reeds Aaam en Eva
ontvingen daarvan het bewijs toen zij
uit het Parades werden verdreven.
En U. hooggeachte heer VAN ZEYL,
algemeen bekend als de redacteur van
het beroemde blad de Zelandia met
een steeds afnemend abonnentental,
en als kenner van den sterrenhemel,
zijt gewoon uw licht opzichtens de
Volkswil niet in uw eigen blad maar
in dat van andere bladen te ontsteken.
En waarom nu moeilijk? Omdat
voor de beantwoording van mijne vraag
eenige kennis wordt gevorderd, en al
moge Uwe kennis voldoende zijn voor
hen, die hun licht van U ontvangen,
deze kennis is niet voldoende voor
mij, omdat mijn verstand niet toerei
kend is om de lichtstralen van Uwen
geest in mijne arme hersenen te ver
werken.
Maar is de inwilliging van mijn ver
zoek voor U niet moeielijk laat mij
dan niet lang ronddwalen in mijne
onwetendheid, die aan U zal zijn ge
bleken door mijn verzoek, van U te
mogen leerenwat socialistisch is.
In afwachting van deze inwilliging
noem ik mij
Uw leergrage dienaar
H. A. VAN DALSUM.
Stichter van de Volkswil.
ch Is.
wnrdig w... -
grootsten eerbied mij durf
tot uwe wtledtlezeergeleerdheden o
Khfln, m
lurf te w
Ware grootheid gaat
liefde een ander van de grootheid
mede te deelen, daarom twijfel Ik niet,
of U zult mijn nederig verzoek inwil
ligen en mij dus letren wat socialis
tisch is.
U zljt niet alleen groot, U zul vol
gens uw eigen woord ook machtig.
En dit door Uw woord, dat bij het
lezer blijven van de Volkswil U W
De Volkswilpartij.
In het dagblad van Noord-Bra
bant te Breda, een soort Zelandia,
dit laatste ook wel bekend als het
Leugenblad, geelt in sjjn nummer
van 23 Mei onder Brieven uit
Zeeuwsch-Vlaanderen de volgende
omschrijving van de Volkswilpartjj:
.Neem al het uitvaagsel van 20
.gemeenteu, plus al de ontevredenen
.en opgestookten, plus velekwajon-
.gens van 15 tot 20 jaar, die hnn-
keren naar vrjjheid en rechten,
.plus allen die penoonljjke vjjanden
.zijn van de mannen van aanxien
,nit het district of gebeten op de
.geestelijkheid plus eenige gro*o-
geleerden en visechen in troebel