DE VOLKSWIL
No. 23.
Zaterdag 5 Spart 1910.
Ie Jaargang.
Gewestelijk en Algernon Weekblad te llulst.
RichtingVoor waarheid en voor recht, door eijj
persoon of partij.
VERSCHIJNT
daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
ZATERDAG.
REDACTIE:
tientocWtraat C 7 te Hulst.
NEDERLAND I O50.
BELQIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN f 0.80.
- - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - -
Stichter: H. A. van Dalnum.
Niet geplaattfe stukken wordai niet terug gegeven.
Het blad neemt geene verantwoordelijkheid voor den int
tn het Trtjo Woord en voor ditn van AdrertenUin.
A II» t SI STRATI K:
Gentschestraut C 6 te Hulst.
IIKUKKKUU:
Gentschesfraat B 4 te Hulst.
Advertentitn, in te zenden vóór Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement oi geregelde plaalsing
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant 10.28.
Ongehoorzaamheid.
Er begint een andere wind Ie waaien.
Het is nu niet meer, dat het trekken
ot lezen van .De Volkswil- zonde is,
maar dat dit is eene daad van onge
hoorzaamheid jegens het kerkelijk ge-
Bit nu is eene onwaarheid.
Men Is alleen ongehoorzaam aan
cenig gezag als dit gezag Is een wet
tig gezag in wettige verlangens.
Nemen wc eenige voorbeelden.
Als een bierbrouwer-kerkmeester in
die hoedanigheid aan een huurder ge
biedt om eene bepaalde courant aio!
niet te lezen op straffe van huurop-
zegging. dan is dit geen daad van gezag,
omdat dit recht van gebieden niet is
een onderdeel van het huurcontract.
Als een werkgever aan zijn werkne
mer gebiedt om bij verkiezingen van
Kamer, Staten ot Gemeenteraad zijn
stem op een bepaalden candidaat al
of niet uit Ie brengen, dan is dit gc-
bg|gpn daad van «zac. c -
^tZm^ilet' kent frn de kieswet
kiem juist integendeel alle waart.,
gen wil geven, dal hij zijn kiesrecht
in alle vrijheid kan uitoefenen.
Als een geestelijke herder een parochi
aan beveelt om eene zekere som vo
ecnig door hem gewild doel bij
dragen en hij anders aan den lan
eigenaar zal gaan verzoeken om a
hem, den parochiaan, de pacht
hofstede of landen op te zeggen,
is dit bevel geen uitvloeisel van bet
wet oen naar willekeurige beoordeellng.
n Nemen we eens aan. dal hel is eer
wettig gebod om hel lezen van eer
slecht blad te verbieden. Dan moei
worden aangegeven waarin hel
slechte van het blad bestaat. Welnu
volgens de plichten van eene overheid
jegens de onderdanen moet de
held haar
Te?T
leder voelt, dat de huurder die geen
gevolg geeft aan het bevel van den
bierbrouwer-kerkmeester, de werkne
mer die geen gevolg geeft aan het
bevel van den werkgever, de parochi
aan-pachter die geen gevolg geeft aan
hel bevel van zijn geestelijken herder,
daardoor niet verricht eene daad van
ongehoorzaamheid, en dat, als hij het
bevel opvolgt, hij opvolgt niet een daad
van gezag maar eene daad van wille
keur.
Hel beginsel van het gezag is ver
vat in het vierde gebodeer uwen
vader en uwe moeder. De cathcchis-
mus zegt: V. Wie bezondigen zich
tegen de geestelijke ol wereldlijke
overheden A. 4. die zich tegen hunne
wettige verordeningen verzetten.
Er Is hierin dus sprake van wet
tige verordeningen, geheel overeen
komstig onze grondregelen in wettige
verlangens.
V. Waarin zijn de kinderen en alle
ondergeschikten verplicht hunne ouders
of overheden te gehoorzamen A. In
de wettige geboden, d. I. hetgeen
ouders of oversten rechtmatig gebieden
omtrent Ie het huishouden, de werk
zaamheden, de opvoeding. Evenzeer
echter wat betreft 2e. het zedelijke en
de godsdienstplichten.
V, Wat zijn de overheden aan hunne
onderdanen schuldig? A. De over
heden. zoowel burgerlijke als geesle-
lijke zijn door God aangesteld tot
welzijn hunner onderdanen daarom
moeten zij le hun welzijn naai ver
mogen bevorderen2e hun ambt met
wijsheid en onomkoopbare rechtvaar
digheid waarnemen; 3e hel kwaad
•haffen4c allen door een ChristclfJ-
ken levenswandel voorgaan. .Al» le-
.raand voor de lijnen, en bijzonder
.voor de huisgenooten geene zorg
.draagt, dan heeft h|j hel geloof ver-
.toochend en ia erger dan een onge-
.loovlge.V (I Tim. V, 8.)
Nemen we nu eens aan, dat het Is
een wettig gebod voor een katholiek
om een katholieke courant te lezen.
Dan moet, opdat dit gebod uitvoer
baar zal zijn, worden aangegeven
wat eene katholieke courant is. De
.Zelandia* bv. is niel anders dan een
nieuws- en advertentieblad, en ieder
kan dit aan het hoofd van het blad
lezen.
Is dit nu het kenmerk van katho
lieke courant Volgens vele geeste
lijken ja, omdat geen enkel blad elgcnl-
lijk deugt dan juist dit nieuws- en
advertentieblad. Maar ieder voelt, dat
dit kenmerk niet juist is, want dan
zou als kenmerk van katholiciteit
worden aangenomen het dom houden
van de lezers, cn dit wil geen enkele
katholiek van naam onderschrijven.
Noch in den eersten noch In den
tweeden Vastenbrief wordt een kenmerk
katholieke courant genoemd. Het
wettige verordening.
Een partijblad kan door dit feil zijn
nn orgaan van eene politieke partij,
maar zooiets maakt het partijblad, als
de politieke partij zich christelijk noemt,
nog niel lot een christelijk blad. Een
christelijk blad heelt alleen recht op
christelijkheid als het
'Ö5S
Welnu: .Dc Volkswil» is vrij van
partijgeest, omdat juist het kenmerk
van hare richting is, dal zij dc waar
heid en het recht wil dienen zoncer
aanzien van persoon ol partij. En dat
is vrij vi
Rf'
i ieder gebleken i
:n die zich hebben voorgedaan
nr één blad is, dal he
eft
lelijk blad Ie noemen,
s het julat .De Volks-
Wij-hechten echler niet aan
woorden of benamingen, omdal deze
licht aanleiding geven totmisver-
d. en daarom geven wij onze rich
ting aan niel door eene benaming maar
door eene levende daad.
Nu ia het wel waar, dat het juiat
deze levende daad is, die bet misnoe
gen van sommigen heeft opgewekt,
- geschreven: .Niet in
in daden is hel Godsrijk
(I Cor. 4), en daarom is dit misnoe
gen misplaatst in een geloovig gemoed.
niel lalcn gaan van .De Voiks-
ia alzoo geene daad van onge-
w-id maar juist integendeel
,van christelijke wijsheid,
omdat haifexrichting. hare grondrege
len en h^ar >rogram van actie zijn
Christendom.
Een belachelijk gerucht
Het gerucht luidtdat .de" boeren
zullen gaan samcn^iannen om geen
werk te geven aan <ge arbeiders, welke
.De Volkswil» trekken.
Dit gerucht is belachelijk vom
vele redenen
1. Er zijn bi ons gewest nagenoeg
geen boeren, die openlijk Iets durven
doen tegen Van Dalsum en het
ook niet villen. "Zij welen te
goed. wat zij aan bem te danken heb
ben. En al it een boer slechts zelden
dankbaar, waf In den aard schijnt te
liggen, de Zctuwschc boer strekt zijne
ondankbaarheid niet zoover uit, dat hij
goed met kwaad ui vergelden.
2. Waarschijnlijk zijn er enkele boe
ren die, uil blinde partijzucht omdat
zl) bestuurslid zijn van eene kiesver
eniging, davtoe komen tot onwettige
en onrechtvaardige daden. Maar deze
enkelen zullen die daden wel nalaten
omdat zij weten, dat die daden met
naam en toenaam cn volledig adres
touden wordci fc*k*od
stad en land In geheel Nederland cn
3, Zelfs landeigenaren, die ons niet
genegen zijn, hebben schande gespro
ken over wal In de laalsle weken tegen
ons is begonnen. Als deze zouden
vernemen, dat hunne pachters nog
verder zouden gaan. dan zou het zeer
goed mogelijk zijn. dat de boer-pachter
een leelljkc pijp ui moeien rooken.
Aangt'-scliotcii.
Er zijn sommigen onzer vrienden,
die volkomen goed vinden wat wij in
den bekenden Open Brlct hebben ge
schreven, maar die afkeuren het daarin
voorkomende woord aangeschoten.
Deze afkeuring nu berust op
misverstand. Zij mcencn, dat het woord
aangeschoten betcekenl het woord
dronken.
Dit Is geheel onjuist.
Tusschcn aangeschoten cn dronken
is een zeer groot verschil. Dronken
zijn is eene strafbare zaak volgens de
strafwet, maar aangeschoten zijn is
het niet.
Dronken zijn is gevolg
bruik van dranken, aangeschoten zijn
Is een gevolg van g e bruik van dran
ken in dergelijke mate, dat men het
gebruik der lichamelijke cn geestelijke
vermogens niet heelt verloren.
Men heeft misbruik van diank ge
maakt. als men daardoor lastig Is ge
worden voor zich zelvcn of voor zijn
omgeving, maar aangeschoten zijn door
drank heeft voor gevolg, dat men is
opgewekt, vroolljk of zooiets zonder
4. In
n actie st;
Oij Volkswil
tegen haal cn logen. Eene daad als
waarop het gerucht doelt zou zijn eene
daad van ha.it. Tegen haal nu zijn
wij trotsch. Welnu, weten wij dege
lijke le zijn van den arme, van den
werkman, zelfs van het kind dat ons
op straat aanspreekt, wij welen als
hel moei ook dc gelijke le zijn van
den hooggeplaatste in den lande. En
deze houding touden wij in dergelijk
geval aannemen legen ieder, die een
werkman om ons zou willen scha
den in zijn dagclijksch brood.
5. In de Haarlemmermeer is ook
een» eene samenspanning geweest le
gen de boerenarbeiders. Maar deze
Wanl de boer
hij dil niel kan missen,
Is de overvloed niet.
G. Wc hebben bier nog geen ar-
bcidcrsvcrccnlglngen, omdat er hier
eene goede verstandhouding is lus-
sclien den boer cn zijn arbeider, Iels
waarover wij ons altijd hebben ver
heugd. Deze goede verstandhouding
moeten wij allen trachten Ic behouden,
want ze is In hel belang van alle par
tijen. Als er nu menschen zijn, eer
waarde of niel eerwaarde, die legen
die goede vcrslandhouding willen sto
ken, ter wille van het den kop uit
werken om toch maar een bepaald
doel Ie bereiken, dan laden deze ccnc
groole verantwoordelijkheid op zich
die tot schade zal lijden niet alleen in
de portemonnaie njaar ook jegens de
aiel.
De kracht van al deze zes redenen
Is bij leder belanghebbende hekend.
Daarom Is het gerucht niet alleen een
belachelijk gerucht, het ts nog meer
het is een onmogelijk gerucht.
daardoor voor zichzelven ol anderen
lastig te zijn.
Wij kennen redacteuren
ten, die, alvorens Ic gaan werken, eerst
een paar borrels moeien drinken .om
den geest vaardig le maken". In ver
schillende legers was vroeger algemeen
dc gewoonte om aan de soldaten, al
vorens hen in -nel gevecht Ic sturen,
eerst een ot meer borrels le schenken
om den moed er in Ic brengen. Dit
middel nu om den geest vaardig te
doen worden of dat om den moed er
in le brengen, is niet anders dan eene
daad brengen van aangeschoten zijn.
Maar mei een dronken redacteur ol
een dronken soldaat is niets aan
te vangen. .Men begrijpt nu het ver
schil tusschcn aangeschoten i ndronken.
In de zaak in kwestie nu heeft het
woord aangeschoten nog ccnc geheel
blrondcre betcekenl^ en die blijkt reeds
uil den Open Brief zelvcn, als men
dal woord beschouwt in het verband
met hel geheel.
De bewuste Missie nu was geen
ernstige daad van godsdienst, omdat
zij had een ander niel godsdienstig
doel, gelijk leder weet. Is hel dan te
verwonderen, dat dc predikant zich
niet al te ernstig voorbereidde om zijn
voordracht te houden
Welnu, hel Is juist met dit doel en
n de niet-ernst van dc missie als
godsdienstig doel aan te duiden, dat wc
het woord aangeschoten hebben gebruikt.
Gedurende den Paaschtljd van het
jaar 1868 had in de stadeen missie
•laats, die meerdere dagen duurde.
)c menschen maakten zich dezen
lijd van genade ten nutte en woonden
met grootcn ijver dc predikingen der
missionarissen bij. Het meeste echter
vielen de preeken van een zekere
pater OIn den smaak. Hij ver
stond de kunst van hart tol hart te
spreken. Zijn preeken over de
zonde, over den dood, over het oordeel
en de hel deden menig lauw en
onverschillig hart opschrikken, dat
tot dan toe wciug of niet aan den
dood had gedacht, dat ni«l meer aan
een hel geloofde de goeden werden
met nieuwe moed bezield om op hun
weg naar den hemel standvastig voort
Ic gaan. Gelijk de lieden zeiden, wat
dc pater preekt, dat komt uit het
hart, maar het dringt ook door tot het
hart.
Heden sprak de pater over de
barmhartigheid Gods, een barmhartig-
hcid zoo groot, dat zij alle zonden
overtreft, zoodal geen zondaar, al
zijn zonden nog zoo groot en
talrijk, mag wanhopen. De on-
dige barmhartigheid Gods vergaf
is een Magdalena en beloofde den
moordenaar het paradijs. Zoo wordt
dan aan iederen rouwmoedigen zondaar
dc weg tot bekeeringgeopendniemand
wijze God af, ieder wil Hl), gelijk de
vader des verloren zoons, weder in
liefde en vriendschap aannemen.
Als slot zijner predikatie haalde
pater Oeen kleine geschiedenis
aan. die meer indruk maakte op zijn
hoorders, dan zijn geheele preek.
.Jaren terug, zoo verhaalde~1iij,
werd een moeder ziek en lag op
tuur uiterste. Haar dood echter werd
verbitterd door een zoon, die na een
misdaad in de gevangenis zat op
gesloten. Deze was voor zijn moeder
steeds een kruis geweest, haar leven
had hij vergald, ja. hij was ook de
oorzaak, dat zij voor haar tijd heen
ging. Wcenend lagen de andere
kinderen rondom hel sterfbed hunner
moeder. Daar opent zij den mond
tol sprekenAch, kon Joannes hier
tegenwoordig zijn. Ik zou hem nog
toe kunen spreken, en hem vermurwen
nog eenmaal zou ik hem smeeken
toch zijn leven te veranderen en beter
op le passen. Tot nu toe heeft
bij niet naar mijne woorden geluisterd,
maar wellicht dat een moeder in haar
sterven meer vermag, dan Gjdens
haar leven."
Om aan den wensch der moeder
te voldoen, wendde men zich tot den
directeur der gevangenis en smeekte
i den gevangene, al was het voor
paar oogenblikken, bij zijn stervende
moeder toe te laten. Het verzoek werd
i gewilligd.
Door twee gerechtsdienaars begeleid
werd de ongelukkige zoon, aan beide
handen geboeid, naar heteouderhuis
gebracht en stond voor zijn stervende
moeder. Zij echler kon niet meer
spreken de Ijppen, die zich nog
zooevcn bewogen hadden lot een gebed
voor den verloren zoon, waren sprake
loos. Alleen haar blik trol haar
igclukkig kindmaar een blik, zoo
innig, zoo veelzeggend dat hij door
drong tol zijn hart. De zoon begreep
dien blik en wal woorden niet
hadden uitgewerkt, dat werkte deze
ééne blik uit.
Dc moeder stierf cn de jonge
misdadiger werd naar de gevangenis
teruggebracht. Zijn onverschilligheid
was overwonnen, zijn versteend hart
gebroken.
Terug In de eenzaamheid van zijn
:l, wierp hij zich op den grond en
weende lang, weende hartstochtelijk.
Dan reinigde hij zijn hart door een
welgemeende biecht en nam het ern
stig besluit een nieuw leven le begin
nen. Dat besluit is hij trouw nagekomen.
Toen zijn straftijd, die wegens zijn
goed gedrag verkort werd eindigde,
volgde hij den goeden Herder na, dl»
verloren schaap net zoolang zocht,
hij hel gevonden had. De Herder
i bem tot de stilte van het klooster.
Daar wijdde zich de jongeling au