w
No. 13.
Zaterdag 25 Dec-ember 1909.
Ie Jaargang.
Hulst.
Gewestelijk en Algemec
Richting:: Voor waarheid cn voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder
l>er8oon of partü.
VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG.
aanzien van
Stichter: II. A. van Dalki m.
rt geplaatste stukken worden niet terag gegeven.
blad neemt uecnc verantwoordelijkheid voorden inh
liet Vrije Woord en voor dien van idri
REDACTIE:
'Gentschestraat C 7 te Hulst.
NEDERLANDf 0.50.
BELGIEIr 1.20.
ANDERE LANDEN I 0.80.
- - Abonnementen worden dagelijks aangenomen. - -
ADMINISTRATIE:
Gcntschestraat C 6 te Hulst.
DBUKK ERU:
Gcntschestraat B 4 te Hukt.
Advertcntien, in te zenden vóór Vrijdags om 12 eur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaat_
belangrijke vermindering. Dienstaanbiedingen contant 10.21.
BERICHT.
Zty, «lie /.iel» legen
A ieuwjuur op „De Volk*-
wll' abonnee ren. ontvan
gen «Ie verder ventchU-
nemie nummer- grntf».
Gij. Volkswil, loof
God in zijne
schepping.
Op drieSrlei wijze kan men God
kennendoor aanschouwing, door het
geloof cu door het natuurlijk verstand.
Niels van wat geschapen Is kan ons
een denkbeeld geven van het goddelijke
wezen zooals het in zich zetven is.
omdat er niets is in de' zichtbare
schepping waarmede hel kan worden
God i
schouwing is voorbehouden voor bet
andere leven.
God kennen wij door zijne schep
ping. De kennis van de zichtbare
dingen doet terruggaan tot de eerste
oorzaak, en deze is God. Door deze
kennis komen we niet tot de kennis
van Gods wezen, we komen daardoor
tot de kennis van het bestaan van God,
van zijne volstrekte meerderheid boven
alles wat' geschapen is. van de eigen
schappen die de zijne zijn wegens zijn
eerste oorzaak van alles.
God kennen wc door het geloof.
Het geloof is minder dan de aanschou
wing. maar staat boven de kennis door
het natuurlijk verstand, omdat het ge
loof verlicht en versterkt het verstand
door het voorwerp van het ver
stand duidelijker en volmaakter te
doen kennen, omdat de openbaring
de goddelijke volmaaktheden beter
verklaart dan het gehcelc heelal.
Overal in het heelal is beweging. Zie
de aarde, zij wentelt om de zon, zie de
sterren zij veranderen van plaats. In
laatste oorzaak van beweging moet er
een zijn, die de beweging leidt en zelt
niet bewogen wordt.
Overal zien we een komen en een
vergaan, dat wat nu bestaat (mcnsch,
dier, plant, gesteente) eenmaal niet heeft
bestaan. Daarvoor moet er zijn een
oorzaak, die uit noodzakelijkheid heelt
bestaan voordat iets bestond van wat
cu bestaat en nu niet meer bestaat.
Overal zien wc, dat alles wat bestaat
een doel wil ^bereiken. Oecn mensch,
geen dier, gein plant, doet iets zonder
doel van voortbrengen, van voorttelen,
van voeden enzzelfs de Icvenlooze
gesteenten willen bereiken een doel
van verbinding met andere gesteenten
ol van ontbinding der daarin vervatte
elementen. De boer merkt dit op, als
hij landbouwzoutcn op zijnen akker
strooitdeze lossen zich op en door
deze oplossing bereiken ze hun doel
van plantenvoediel der vruchten. Waar
een redelijk doel wtl bereikt worden
door wezens zonder verstand, daar
moet een verstand zijn. dat dit doel
In die wezen* heeft gelegd.
Overal zien we, dat er verschillende
Kien van volmaaktheid zijn de plant
groeien en voorttelen, maar zich
«let verplaatsen, het dier kan dit en
ook zich verplaatsen, maar niet denken,
de mcnsch kan dit alles en ook denken.
Maar er is zooveel in de natuur, dat
de mensch wel tot een nuttig gebruik
kan aanwenden, maar niet samenstel
len, welks bestaan hij kan aantoonen
maar dit bestaan niet kan geven.
Daarom moet er een zijn, die een
hoogcren graad van volmaaktheid heelt
dan de mensch en dit op eene vol
strekte wijze zonder eenig gebrek.
Door liet natuurlijk verstand moeten
we besluiten tot een eerste oorzaak
van de beweging in het heelal, tot eene
eerste oorzaak van al hel bestaande,
tot een verstand dat met wijsheid alles
in het heelal heeft geregeld, tot een
wezen, dat volmaakt in alles is, en
deze heet God.
Het natuurlijk verstand kan bewijzen
Gods bestaan, onze zintuigen zien en
voelen, dat wij zetven bestaan en onze
omgeving. Deze en de verdere schep
ping heeft God uit het niet geschapen,
en In dit scheppen heeft Hij gelegd
een bewijs van Zijne almacht, wijsheid
en liefde.
Almachter zijn dieren zoo klein
dat honderden millioe-
zljn in éénen water-
oruppci. aicdits door een zeer sterk
microscoop worden zl] zichtbaar, ter
wijl dan tevens blijkt, dat zij in ont
zettende menigte overal verspreid zijn,
'in het water, in de lucht en op de
vaste voorwerpen. Zooals deze levende
schepseltjes door hun kleinheid, wek
ken de hemellichamen de verbazing
door den ontzettenden omvang. Zoo
is de zon ruim 1.4 maat milliocn
grooter dan de aarde, en onder de
talloozc sterren zijn er nog tallooze
grooter dan de zon.
Wijsheid: in Zijne schepping is alles
doelmatig om te bereiken Zijne eigen
verheerlijking en het geluk Zijnet rede
lijke schepselen. Zonder aarde, water,
lucht en vuur is het gedaan met hei
leven op aarde. Zonder aarde, geen
rad waarin de planten wortelen, die
allernoodzakelijkste voedingstof op
leveren, en waarin tevens al de kost
bare bouwstoften zfin neergelegd, voor
noch plant op aarde leven,
want zonder lucht geen ademhaling
zonder vuur llcnt en warmte
geen practisch gebruik van aarde, water,
lucht, geen ontkieming van dc planten,
geen afzondering van de voedende
stoffen uit het water, geen onttrekking
van dc levengevende bcstanddcelcn
der lucht, en zoo geen grondslag voor
het bestaan van dier en mcnsch. Bewe
gelijk moet zijn dc luchtlaag om vcr-
versching van "t ccnc punt naar 't an
dere toe Ie laten, en ijl genoeg om de
uit— en doorstraling niet tc beletten
maar toch ook weer dicht genoeg om
licht cn warmte op tc zamelen en op
geschikte wijze ten bate der levende
wezens te verdeden. De zon, de bron
van licht cn warmte, moet niet altijd
dcnzcltden kant, maar afwisselend de
verschillende deden van het geilede
mcnschcnvcrblijf beschijnen, cn zoo
door haar nachtelijk verdwijnen den
tijd en gelegenheid verschaffen,
dagwerk d
Doelmatig zijn de wisselingen In
den dampkring, de ongelijkheden van
den bodem, dc regen, dc sneeuw, het
Ijs. doelmatig is dc wijze, waarop de
aardschor» opvolgelijk Is gevormd uit
den gasvormfgen toestand tol een vloei
baren toestand, van vloeibaren tot vas
ten toestand, van den vasten toestand
ongeschikt voor ontginning en plan
tengroei, tot den toestand van geschikt
heid voor ontginning, plantengroei en
bewoning opvolgelijk van verschillende
eindelijk i
voor den
om te dienen als woonplaats
Liefdein zijne schepping heeftVilj
gelegd natuurwetten, die regelen, dat
het zaad zich ontwikkelt tot plant cn
dat de plant zich voortteelt cn vruchten
gzeft, dlc regelen, dal het dier zijn
voedsel vindt In de natuur en daarin
voor het dier toebereid juist zooals
het 't als voedsel noodig heeft, die
regelen, dat voor den mensch alles
ztjn behoeden en genoegen
:an zijn in plant,
aanwezig is doch niet
reiden toestand, omdat de mensen voor
ontwikkeling is geschspcn cn daarom
zijn arbeid moet aanwenden bij het
bereiden van de middelen tothetvol-
regclen, dat de aarde
voortbrengselen heeft voor het gehecle
doen groeien op zoodanige gedeelten
van den aardbol, dat er voortdurend
ruiling moet plaats hebben, waardoor
worden bevorderd alle middelen van
verkeer.
Heeft God in zijne schepping een
bewijs gegeven van zijne almacht,
wijsheid en liefde, cn is dit alles niet
reeds een voorwerp vaor den mcnsch
van dankbaarheid en van lof, nog
grooter bewijs van almacht, wijsheid
en liefde legde hij in dc schepping
ten bate van het bovennatuurlijk leven
van den mcnsch.
God schiep en het was zeer eoed.
Den mensch schiep hij
op de aarde te zijn. nu
vrijen wil God te danken, te eeren cn
te dienen, en om hem daarna eeuwig
tc aanschouwen in eencn staat van
eeuwig geluk. Doch daartoe moest
de mensch met vrijen wil medewerken.
Het eerste m cnschcnpaar handelde met
vrijen wil anders cn werd ongehoor
zaam. Daardoor sloot het voor zich
zclven cn zijne gehecle nakomeling
schap den hemel als woonplaats van
eeuwig geluk,
n tijd
mensch liet worden, om door dc ver
diensten van dezen dc eeuwige gevol
gen van dc ongehoorzaamheid van het
cerate menschcnpaar weg tc nemen.
Beloofd werd deze Zoon reeds aan
de eerste ouders, cu als de tijden
vervuld waren hoorden herders In de
buurt van Bethlehem het gezang der
engelen Glorie zij God In den hoogc,
cn vrede op aarde aan de mtnschcn,
die van goeden wil zijn.
Er slaat geschrevengeen oog heelt
gezien, geen oor heelt gehoord, In geen
menschcnverstand is opgekomen, wat
God heeft voorbereid voor wie hem
beminnen.
De mcnsch I* geschapen met ziel
en lichaam, Neem de ziel weg cn
weg isde verklaring van het leven,
de verklaring van het beslaan van
verstand met al zijne vermogens, dc
verklaring van het verlangen naar een
leven hiernamaals. Neem de ziel weg
dc metst dwaze Iccrlngcn ontstaan om
te verklaren wat leder In zich zetven,
in anderen en in dc schepping ziet,
en het leven Is niet meer dan het le
ven van een dier, del geheel opgaat
In het stoffelijke, zich niet boven dc
aarde verheit. Neem de ziel wegde
arbeider wordt een stuk machine, het
kind wordt een stuk vleesch, dc on
derdaan wordt een speelbal of melkkoe,
de overheid wordt een dwingeland.
Erken aan de ziel hart rechten: in
den arbeider erkent men zijne rechten
van mensch, In het kind ziet de ouder
een voorwerp van liefde en van zor
gen, in den onderdaan ziet dc overheid
een broeder, in de overheid ziet de
onderdaan een gezag,
Almacht: onsterfelijk schiep God
de ziel van eiken mcnsch en onstof
felijk. Hij versierde haar met de ga
ven van verstand cn vrijen wit, boven
de vermogens noodig voor den groei
en het beslaan van het lichaam. On
sterfelijk cn onstoffelijk moest hare
eindbestemming ook hebben een doel,
dat eveneens onsterfelijk en onstotte-
lijk is, en dit doel is haar eigen schep
per. Grootsch, verheven is de ge
dachte aan een scheppen uit het niet
van wat is voor cenen tijd, grootsch,
onbegrijpelijk verheven is een schep
pen uit hel niet van wat geen tijd zal
WijsheidWaar de almacht schept
om altijd te bestaan, waar dealmacht
schept om zich door hel voor de on
sterfelijkheid geschapene te doen ken
nen en in eeuwigheid te doen danken
en lofprijzen, daar mag in deze schep
ping niets aan het toeval worden over
gelaten en moet de schepping van
elke ziel daaraan doelmatig zijn.
Doelmatig moeien zijn de middelen
voor iederen mcnsch, om zijn einddoel
te bereiken niet voor leder zijn deze
dezelfde, omdat van den een meer
wordt gevorderd dan van den ander,
waarom de een meer de ander min
der genaden heelt ontvangen om er
vruchten mede voort te brengen.
Doelmatig moet zijn de maatschappij,
waarin de mcnsch leeft, opdat hij mei
vrijen wil kan voorzien in zijne be
hoeften zoowel voor het tijdelijk als
voor het eeuwig leven, waarom twee
ërlei gezag, dat duidelijk zoowel voor
liet ecu als voor het ander cn beide
duidelijk onderscheiden, voor elk leven
ccnc leiding is. Doelmatig moet zijn
het verlangen der ziel, om haren
schepper tc eeren door naar hem te
verlangen.
's Menschcn versland kan dat alles
in zijne werking niet begrijpen, het
neemt aan, dat God de wereld cn al
het g
maar hel is onmachtig
Ie bcoordcclcn. waar het zeil moet ge-
tulgen, dat het eigen verstand somtijds
niet in staat is om het echte waarom
van de eigen handelingen tc verklaren.
Maar dit kan 's menschcn verstand
toch wel verklaren, dat de Schepper
alles met wijsheid teidt tot het gewilde
doel, en dat Hij, door aan den mensch
een verstand te geven met vrijen wil,
In het bereiken van het gewilde doel,
rekening houdt met dc medewerking
door den vrijen wil. En ookdat de
medewerking door den vrijen wil bc-
looning moet vinden In liet deelhebben
aan Gods geluk, en de weigering van
medewerken door den vrijen wil straf
moet vinden door de uiting van Oods
rechtvaardigheid.
Liefde: Als een kunstenaar een werk
heeft voltooid, waarin hit al zijn kun
de kunstenaar dat werk liet. Als
moeder met smarten haar kind beeft
gebaard, als r| daarvoor dagen en
nachten heeft gezorgd, om het te does
groeien en om hef voor onheil te be
waren, dan bemint de moeder dat klad
God sprak: Uien Wij den mensch
maken naar Ons beeld en gelijkenis.
En H« zag dat alles goed was. Het
genie van den kunstenaar is slechts
een zwakke straal van bet licht dat
afstraalt van Gods kunnende liefde
de moeder voor baar kind ts
groot moet dan toch de
Bron, v.
komt I
liefde z!
Zijnbeeli
Des t
leed, als het kind de m
waardeert. Eveneens:
Schepper den mensch bemint, des te
meer moet zijn Zijn leed, als de mensch
dat Zijne rechtvaardigheid Hem dc
weigering tot wederliefde moet doen
besluiten tot het uitsluiten van bet
hoogste goed, dat als einddoel voor
den mensch is weggelegd.
Almacht, wijsheid en liefde
Hoe? Van waar dan de angstkreet
uit 's menschcn ziel, dat zij den vrede
mist des harten, waarom het leven hem
is een last, dat haar verstand slechts
duisternis ziet Hoe, heet dat almacht,
wijsheid en lielde, dat een Vader door
beproevingen Zijn kind,tot Hem geteld?
Een wanklank dus in de Schepping
Eene groote zaal, rijk versierd en
vol licht. De kunstenaar zit voor zijn
instrument Ademloos wordt geluisterd
naar het spel. Een misgreepeen
schrille toonEen tweede greep
de klanken vloeien ineenharmo
nieus ruischen de tonen, de muziek
zweeft nog door de zaal een oogen
stille t-
n hart m
:n zich ui
straks nog ademloos luisterend, een
woord van dank ontvangt de ontroerde
kunstenaar.
Een wanklank?
Een armoedige stal. En op hel
stroo een Kind in doeken gewonden.
En bij het Kind eene moeder, tevens
maagd. De herders hebben Het ge
vonden. Geen woord ontsnapt hun
mondhun hart is vol van dank cn
lof. Geboren is de Beloofde der vol
keren. Geboren is Hij, Die lsratl ver
lossen zal van zijne zonden. Geboren
is Hij, het middelpunt tol Wlen en
van Wien de menschheld de Jaarhon
derden rekent, geboren is Hij, Die in
Zijn aardsche leven al weldoende rond
ging, Die medelijden had met de schare.
Die onder de mcnschheid wilde blijven
onder de meest nederige gedaante,
Dlc den vrede des harten terugbracht
in ieder mensch van goeden wil, Die
dc menschheld met haar Schepper zal
verzoenen, aan haar den wegzalm-
wijzea door alle eeuwen heen nahr
haar Schepper en haar God, Die aan
de menschheld Zijn eigen Moeder tot
moeder gal.
jrrx s.'ssjars
r Kind, geef <k~
dlc deze bc
ziclevrede
allen.
deze nog
Ier, brengt
H. A. VAN DALSUM.