1
DE VOLKSWIL
No. 9.
Zaterdag 27 November 1909.
Ie Jaargang.
Gewestelijk en Algemeen Weekblad te Hulst.
Richting: Voor waarheid cn voor recht, door eigen daad en door daad van anderen, zonder aanzien van
persoon of partij.
VEHSCHUNT ELKEN ZATERDAG.
BK01CT1E:
Gentschestraat C 7 te Hulst.
NEDERLAND1 0.50.
BELOIEfr 1.20.
ANDERE LANDEN 1 0.80.
- Abonnement» worden dagelijks aangenomen. -
Stichter: H. A. vilt Dalsum.
Niet geplaatste stukken worden niet teug gegeven.
Het blad neemt ceene vcrantwoordelAheld voor den ie
n bet Vrije Wow* en voor dien van llrartmtila.
A DU RIST BA Til:
Gcntsch est raat C ,6 te Hulst.
DBUKKERU:
Gentschestraat B 4 te Hulst.
Advertentlïn. in te renden vddr Vrijdags om 12 uur.
Prijs per regel 10 cent. Bij abonnement of geregelde plaatsing
Dienstaanbiedingen contant I0.2J.
Hollaiidsche Brieven.
Wij hopen eenigo artikelen te wijden
aan .het Volk".
Nu is bet eeoe eerste voorwaarde,
dat mtn ons goed bcgrijpc, m. a. w.
da! men wete, wat nten van onzen
kant daaronder ral hebben te verstaan.
Wij bedoelen daarmede geenszins
een polimiek» te voeren met het z. g.
sociaal-demokratisch dagblad van dien
naam. Niet omdat onre pen den strijd
schuwt, niet omdat wij ons in alles
den tegenstanders van dat orgaan
toonen, maar eenvoudig, omdat zulks
vooralsnog niet op onzen weg ligt.
Wij bedoelen ook niet eer.e onadelijkc
bejegening of benemlng voor die dui
zenden kloeke handwerkslieden en veld-
den neus optrekt en van *Ld a t volk"
spreekt dit alles zij verre. Wij
hebben het oog op allen, de dienst
baren, de arbeiders van Uei es haf,
van boer en burgcr'tn heer. Wij stel
len er een eer in, in ons blad over
hen. te sprekén, omdat er zooveel over
te zeggen is, omdat waardering van
het volk, van dit volk, getuigenis geeft
van een open oog voor misstanden
en ellende, van warm gevoel voor
wat tot leniging der sociale ellende
kan worden gedaan.
We verdeelen die arbeiden in en
kele klassen en wel eerstens zij, die
zwaar op hunne schouders voeten
drukkentweedens zij, die niet hard
tubben en zwoegen toch ternauwernood
voor zich en de hunnen brood kunnen
verdienen, die, gevolg van die armoede,
zich ieder genotmiddel moeten ont
zeggen en eindelijk de armsten der
armen, die het leven dragen als een
last die iedere dag opnieuw zuchten
om uilkomst, zij het zelfs door den
dood
Konden wij de armen van deze aarde
doen verdwijnen, zal men ons mis
schien toeroepen, de wereld waar een
Paradijs! Maar neen, dat kon niet,
zelfs kunnen wij zonder profeet te
zijn u voorspellen, dat die tijd nimmer
komen zal.
Hiermee staat of valt tevens de leer
der socialisten, die het volk voorspie
gelen dat slechts noodig is bel kapi
taal Ic vernietigen om welvaart en ge
luk aan allen te brengen. Wij, die
gelooven, hebben het woord van de
eeuwige Waarheid zelf. die ons zeet
.De armen hebt gij altijd bij u." His
torisch is dus ;t verschil in klaseen.
armen waren er immer en zullen er
steeds blijven. Misschien vinden wc
later nog wel eens gelegenheid, om
over dit onderwerp meer uit te wel
den. 't is nog lang niet uitgeput, doch
daarvan thans genoeg.
De tweede vraag, die voor onzen
geest komt is wel dezeh o c is dat
volk Dol volk is over 't algemeen
goedGoed, maar dit woord zegt zoo
weinig!
Me» evenveel recht zeggen we, dit
woord zegt zooveel. En wilt ge, dot
aPtiatm
zaamt zehet bidt en werkt He» volk
heelt nog meer goede hoedanigheden
cn na godsdienst denken wc san zijne
huiselijkheid. Huiselijkheid it een
karaktertrek van den Hollander, die
hem gunstig onderscheidt van zijn
buren in den vreemde, 7 Volk, de
werkman zoekt zijn geluk waar het in
werkelijkheid te vinden Is: b|j vrouw
cn kroost. 1 Woelige stadsleven, het
café-leren der groote-stede-bewoners
lacht hem niet aanhij loost een zucht
van verlichting, als hij de stad verlaat,
waarin hij noodgedwongen vertoefde;
zelfs 't verccnigingsleven van onzen
tijd is soms niet bij raad
moeder de vrouw vandaal
hij kent de spreukOost.
te krijgen,
west, thuis
iatogodsdlcn-
volk is ook
stig en huiselijk. Het
ernstig en kalm. De vro
wuftheid toe is bet leneenei
Het gaat kalm zijn gang
veel. De vele belecdigingen, zijn stand
i, de onrechtvaardige, aan
houding die de metrge-
hem gedurende langen tijd koud. Eerst
wanneer dat spelletje steeds aanhoudt,
als de ontevredenheid steeds meer
wordt geprikkeld, dan uit zich de woede
des volks in oproer, ja In moord. En
aan wie dan de schuld? Immers,
■'ter, arbeiders zijn ook mensctien.
Vddr we eindigen met de opsom
ing der volksdeugden oa ook zijne
zien, moeien we nog met een enkel
woord spreken over zijn Helde voor
en gehoorzaamheid aan he< gezag In
'tbizonder waar het geldt de persoon
van H. M. onze geCrbiedlgdc Koningin
en Haar vorstelijk Huis. Hoeveel heelt
het geleden, wanneer ziekte der Hooge
Vrouwe trofwie zou meer cn vuriger
Jverlangd hebben naar een Koningskind
dan juist deze stand? Was 90 April
I. geen volksjubclavond bil Prinses
uliana's geboorte Het volk gehoor
zaamt gaarne, het overtreed niet zoo
vaak opzettelijk wetten en gebodetzato
wf#
mogelijk Het ia
leert op den goeden trouw cn de ge
hoorzaamheid van het arbeidende volk.
Men ontwikkelt bet nog imau
doende cn doet het blindelings
aan "tgeen men zich voorstel..
denke aan verkiezingen In de eerste
Plaats, osn de zoogenaamde coalitie
ia de tweede plaats. Over een en
bet volk behept is, to
po. 1. Het zij verre van ons te miim
beweren, als zouden de hoogere krin
gen zich In dezen minder bezondigen
dan de lagere. Misschien Is 't tegen
deel waar. Doch primo brengt drinken
zulke rampzalige gevolgen daar niet
voort als hier, en sec undo waar slecht
wordt voorgegaan, Is slecht volgen des
te ongcweaschtcr. Nu versla mts ons
Sr;
ol bier aan ai
drinken. Een feit is da» er te
gedronken wordt, in 't Noorden
Jenever, in 7 Zuiden bier. Beide
dc orde komt, doch leder weUtnkend
mensch met gezond-nuchler «cisland
weet dat drankmisbruik de kanker is,
die aan ons volk knaagt
Na drankmisbruik Is geen grooler
euvel dan hoogmoed. Wie gaat win
onzen tijd al nic» boven zfn stard!
Wljvooron» gelooven dat deze on-
li dit -J
gatsr.
hoogmoed van dat gedeelte des volks,
dat steeds met nMdlv oov 'tandem
welvaart begluurt en ultborgt en nooit
WAAROM?
Omdat .De Volkswil" ridderlijk to
zond zij van haar «orig nummer een
exemplaar aan den heer]os. van Waes-
berghe te Hulst.
Deze zond bet o
Ie ons niet, omdat wij
tt dc manieren van dat beer bekend
Maar dit neemt niet
Deze vraag zullen we trachten zelf
te beantwoorden, aan anderen hel recht
om, indien ons antwoord onjuist is,
de onjuistheid aan te toonen.
Wat Is de zaak?
Dat heer heeft zich altijd verbeeld,
dat hij is de aangewezen man in
het district Hulst van wien alles moet
uitgaan inzake het openbare leven in
dat district
Dezen zomer beeft hl bet zelf ver
teld, dat hg Van Dalsum met vreugde
had zien komen, maar deze ging zijn
eigen weg op. en van dll oogenbllk
al wis de vreugde In nW-vrengde
verdiend in het openbare leven, maar
onder openbareleven verstond en
de ambten bekleeden, die door Staat,
provincie, gemeente en polder o» door
kiezers te begeven zijn. Deze te ver
krijgen en de middelen, directe en In
directe, om er toe te komen, dat ia
politiek. En als bet Streven tot dit
verkrijgen geschiedt door katholieken,
dan is dit streven katholieke politiek.
En geschiedt dit streven nog met als
middel bet paaien mei beloften aan
arbeldersklexers. dan heet bet vooruit
strevende katholieke politiek.
Nu wordl dll niet alleen onder I
ponnen mei meat, omiot neeat n.j
afvallige hoewel hi er nooit ton mede
van bet algemeen weMJn op belang-
looze wijze cn vertoond bet nkt aHetn
maar beoefende het op zoodanige wflte.
voor Van Dalzum, alswel. dat bet groolc
publick zou gaan opmerken en naden
ken we zijn toch meer gebaat met
de politiek van Van Dalsum, als met
die van het ambtengejaag.
Eenc tweede zaak is dezedat het
genoemde heer, omdat hij goed kan
praten, maar niet kan spreken, zich
zeiven beschouwt als een soort ade
laar, en daarom voor zich zeiven de
toekomst wilde bewaren als meeneode
te zijn de man. van wien het heil van
alles In het Land van Hulst aibangt.
Het verschil tusschcn praten en
spreken lapraten is het spreken van
woorden zonder inhoud en spreken
is het spreken van woorden met
inhoud.
Een derde zaak is: dat in 1907 op
zoodanige wijze legen van Dalsum is
gelasterd, dat zijn hart verzadigd is
spons als deze van water
verzadigd is niet meer water kan op
zuigen, zoo to dat hart oiet meervat-
om zich belecdigingen aan te
tn. tn beeft bet zich daarin ge-
van Waesberghe in 1907 is geweest
de leider van die lastercampagne en
zijn blad de .Zclandia" de treurige
eer heelt genoten daarvan dc spreek
buis te zijn geweest
Een vijfde zaak is: dat in het Land
van Hulst in den loop
:n hebben plaals
gehad, dat, toen die werden voortgc-
door het aloude katholieke geloof der
bevolking zelf in gevaar werd ge-
lankmoedige God beeft
k,
wees
in de laatste zes
sum daarin is geschied.
Een zesde zaak isdat onder dc
bevolking is gezegdVan Dalsum beeft
bet Land van Hulst uit de klauwen
van den duivel gered en hem znllen
wij volgen als onzen leider lot een
toekomst van waarheid cn van recht.
Een zevende zaak iadat de macht
tegenstreven gewonnen geelt,
een achtste zaak Is: dat het heer
wétUuig
Eerwiegende zaak Isdat de duis
ternis schuwt bet licht.
Een tiende zaak is: dat een bezwaard
geweien oorzaak is van benauwde
droomen co aan de oorzaak van deze
droomen niet wil worden herinnerd.
Een elfde zaak is: dal onwetend
heid, indien met hoogmoed samen
gaande, onderricht versmaadt
Het antwoord kan nu leder teven
.Dc Volkswil" wad door het heer
geweigerd, omdat dit beer dc
Me» deze R. K. Vertenlgtag b bet
duidelijk te worden, dat wat achter de
groene tafel zit tegengestelde ideeén
heeft met de leden en dat is een lastig
geval.
Als men nu nog weet, dat 't Bestuur
zeer aristocratisch Is en vele arbeiders
op vergaderingen motten denken, dat
zij en hunne gezinnen ook moeten
eten, wordt de toestand nog pijnlij
ker.
Toch beeft 7 volk, de groote meer
derheid der kiezers in Lisse, reeds
tweemaal getoond er een eigen wil
op na te houden. Tweemaal nl- bij
verkiezingen voor den Gemeenteraad,
werd de candldaat der R. K. Kiesver-
eeniglng door de R. K. Kiezers niet
gekozen ol werd hij, dien 't Bestuur
.wippen" wilde niet gewipt
Nu zou men verwachten, dat zoo'n
bestuur zijn blezen pakte, om plaats
te maken voor een, dat wèl de Volks
wil representeertdoch de vroede be
stuursleden dachten anders. De Voor
zitter, de Heer George van de Veld,
tevens Voorzitter der Centrale Haar
lemmermeer, begreep, dat als hij zijn
als Centraal-president moest gaan en
o, wat zou de Heer v. Wlchen treuren,
als hem zoo een zijner krachtige hulp
jes ontviel. Om nu dit treurige voor
de zaak
verleden
voorgesteld, dat men zich
voortaan niet meer met gemeenteraads
verkiezingen zou inlaten. Aten ziet den
durf der heeren. 't Is voor hen wer
kelijk jammer, dat de vlieger niet op
ging; 't plannetje was zoo aardig
overlegd, 't Scheen zelfs alle kans
van slagen te hebben, Indien er mon
deling gestemd werd: de arbeiders
zouden dan om hun brood niet voor
hun meening hebben durven uitkomen.
Doch 't werd anders. De R. K.
onderwijzer A Plieger bewees, dat
deze handelwijze tegen de prindpen
der kiesvereeniging was en onmoge
lijk met een gezonde politiek was goed
Ie praten. Dit spreken Is zonder twijfel
van invloed geweest op de stemming.
Hierbij bleek dat 7 voorstel van 7 Be-
Muur verworpen werd met 42
tegen 32 «emmen (6 van onwaarde
en 2 blanco). Nu heeft 7 Bestuur
collectief ontslag^ genomen. Nu zou
toestand tc krijgen: nl. een volkt-
besluur, of althans een bestuur in den
wcechter no?niet. Morgen 22 Nov.
to er wetT vergadering enzaldeZear-
Eerw. Heer Pastoor trachten .de ge-
.mocderen té kalmeeren, 't gedane als
We" komen op deze ui
r hopen, dat Z-Eerrr. geen
succes moge hebben.
O. V.
De Redactie teekent hierbij an:
dat volgens den uitdrukkelijk» wil
van Paus Pius X de pastoor zich niet
met dergelijke «uk mag bemoeien.
Ice OeesteUjkheid. De Ito» snt
irin het zich mengen van dm Kotho-
I ,ii.