Hieruit blijkt nu dat c'e ion tul-/ij ie Nedèrlaluhche stoomhotd-
maat.schappij tlians hare laatste poging aanwendt, i m rrnr ;.aak
tot stand te brengen, ilie voor ons geheele vaderland, en in liet
bijzonder voor onze s'ad, van zoo groot belang is. Niet aan
haar, maar aan het publiek zelf, is het dan te wijten, zoo ons
land van deze gemeenschap met de nieuwe wereld én deze bron
nen van welvaart voor handel en industrie, waaraan wij zoo
groote behoefte hebben, verstoken blijft. Niet alleen wij, maar
de geheele Nederlandsche pers heeft meermalen aangetoond en
er pp gewezen in welke mate de handel van de in onze nabuur
schap gelegen steden Hamburg, Bremen en verschillende
Engelschc havens is toegenomen, sedert men daar het geluk
heeft dergelijke stoombootgemeenschap te bezitten, en in welke
mate onze Nederlandsche handel op Amerika, die éénmaal gre ol
was, is afgenomen, omdat wij den geest des tij.'Is niet gevolgd
liebIion en lijdelijk toegezien dat ons als het ware het gras voor
de voeten werd weggemaaid.
Opmerkelijk en bevreemdend is het, dat het Nederlandsche
volk, anders zoo schrander en ondernemend, zoo weinig acht
heeft geslagen op hetgeen in zijne omgeving gebeurt, en goed
willig eenen handel liet varen die het, volgens regt, op natuur
lijke wetten berustend, toekwam. Nederland, gelegen aan den
magtigen Rijnstroom, die zijnm loop heeft door de meest be
volkte, rijke en industriële streken van Duitschland, die, wat in-
eu uitvoer vau goederen aangaat, Amerika niet kunnen missen,
uit welke jaarlijks duizende inenscheu naar de nieuwe
wereld vertrekken, tot de toenemende bevolking van dat land
niet weinig bijdragen, maar die steeds met bun vaderland in
relatie blijven.
Nederland, waarover dit groote verkeer gaan moest, heeft
daaraan bijkans geen deel meer.
Maar het verlorene terrein is te herwinnen met eene
stoomboot-gemeenschap zal de handel spoedig weder kunnen
toenemen, en de transilerende goederen zullen den natuurlij
ken weg weder opzoeken.
Indien men nagaat, dat in 1868, buiten de petroleum, te
Bremen en Hamburg ie zamen circa 158,000,000, kil. goede
ren van New-York aangevoerd Werden;
En van beide plaatsen
149,000,000 kil. goederen derwaarts gingen, en buitendien
89,128 landverhuizers en daarentegen ziet, üat van New-
York naar A'ederlaud maar
7.181,000 kil, goederen gingen, en slechts
12,1100,000 kil. goederen, benevens
4161 Emigranten, derwaarts geëxporteerd wirden, zoo
behoeven wij niet te vragen, wat de resultaten voor onze han-
delsr.ijverheid en doorvoerhandel, bij de gunstige ligging der
Nederlandsche havens, worden zullen.
Juist, omdat wij zoo zeer doordrongen zijn van het groote
gewist der zaak, en de onberekenbare gevolgen, die eene stoom
boot-gemeenschap met New-York voor onze thans kwijnende
handel en nijverheid hebben moet, ineenen wij onze stem op
nieuw te moeten verheffen en de leening der koninklijke Neder
landsche stoomboot-maatschappij lot eene ruime en algemeene
deelneming aan te bevelen want, mogt zij mislukken, zoo
zullen wij in Nederland van deze veel belovende lijn verstoken
blijven daar de koninklijke Nederlandsche stoomloot-maat-
schappij in Nederland het eenige aangewezene ligchaam is, dat
deze zaak met goeden uitslag kan ondernemen; terwijl indien
de lijn door vreemd kapitaal van uit Vlissingen mogt worden
lot stand gebragt, de Nederlandsche belangen zeker niet op
den voorgrond zullen komen, nog minder die van Amsterdam
in het oog worden gehouden, gelijk wij dit van de koninklijke
Nederlandsche stoomboot-maatschappij mogen verwachten,
welke in haar plan de organisatie van eene ligterdienst opge
nomen heeit, ten einde zonder verhooging van vracht, Amsterdam
evenzeer in de voordeden der lijn te doen deelen, als ging zij
tan Amsterdam zelve uit.
Uit de berigten der koninklijke Nederlandsche stoomboot
maatschappij blijkt, dat zij de lijn aanvankelijk met 2 a 3 booten
wil openen, ten einde naar geiang de handel en liet goederen
vervoer toetu men, lahr de dienst door meer booten te ver
uit tleei', weshalve ook ieeds in October de deelhebbers dier
maatschappij besloten hebben de statuten te veranderen en het
Hcutii-kapiiua! 3 millioen gulden grooter te maken, ten einde
utZe som bij stijging der behoeften aan meer stoomschepen te
bi steden.
Oaan «ij nadat van Hamburg 11 booten en van Bremen
éen gelijk getal naar New-York varen, dan mogen wij ook
spoedig uie uitbreiding der Nederlandsche lijn wachten
maar tlians is het de zaak dat er een begin gemaakt worde.
Tot dat hi t nieuwe kanaal, dat Amsterdam over 3 jaren met
de Noordzee verbinden zal, gereed is, kan reeds de lijn naar
Amerika, indien zij thans tot stand komt eene belangrijke
uitbreiding Verkregen hebben als voorbeeld strekke ons
alsmede de lijn van Bremen naar Baltimore, die iii 1868 zonder
eenige subsidie met 2 booten opgerigt werd, terwijl in 1869
het getal verdubbeld moest worden. Veel meer kan nog
van de Ner.erlandsch-Anierikaansehe lijn verwacht wordin, en
tnag men veilig aannemen, dat de koninklijke Nederlandsche
stoomboot-maatschappij alsdan, indien ook niet alle schepen,
toch een groot gedeelte daarvan van Amsterdam zal doen uit
gaan, zoodat zich de ingezetenen van Amsterdam thans niet
van deelneming mogen onthouden, zich achter het voorwendsel
verschuilende dat men te Amsterdam gein direct belang bij de
zaak van Vlissingen zou hebben, en men van het publiek niet
moest vergen, alleen ten behoeve der kooplieden deze zaak te
bevorderen. Weldegelijk ieder Amsterdammer,en iederN'eder-
lander heeft direct en indirect belang bij de zaak, en hun pligt
is liet eer.e zoo nuttige onderneming te steunen als die der
koninklijke Nederlandsche stoomboot-maatschappijwelke in
hare twaalfjarige werkking, bewezen heeft, dit predikaat te ver
dienen.
Niet omdat wij eene aanbeveling noodig achten, maar om bet
nuttige dezer inrigting meer onder het oog van ieder belang
stellende te brengen, herhalen wij eenige. cijfers, reeds vroeger
door ons opgegeven, zijnde uit officiële bronnen geput.
Be koninklijke Nederlandsche stoomboot-maatschappij heeft
hare taak in 1857 aangevangen met 6 stoombooten, en vervoerd
ih 1858 22.500 tons goederen
n 1859 24.000
i860 40.000
1861 40.000
n 1862 - 50.000 a a
1863 63.000 n
n 1864 79.000
u 1865 104 000 n
1866 110.000
ii 1867 127.000
n 1868 145.(00 u u
Met ieder jaar is het goederen-vervoer blijkbaar toegeno
men, en daarmede ook de handel naar de verschillende plaatsen
van hare lijnen, zoodat zij ook daardoor eene uitbreiding van
materieel noodig, en door de deelneming bij de eerste open
stelling der leening verkregen heeft.
In 1869 had die maatschappij, buiten bare ligters, 18 stoom
booten in de vaart, en liet is (och opmerkelijk, na te gaan, hoe vele
menschen, door haar alleen, direct hun brood verdienen (om
van leveranciers eD wat verder daarmede in verband slaat, nog
niet te spreken). Men behoeft alleen in het Oosterdok de be
weging gade te slaan, wanneer daar stoombooten laden en
lossen, het legio van schuiten en ligters haar omringende, en
het getal menschen daarbij werkzaam.
Be equipaadjes der 18 stoombooten bestaan uit omstreeks
400 man, meestal gehuwde lieden met huisgezinnen, terwijl aan
het laden en lossen der schepen, omstieeks 250 werklieden,
jaar in jaar uit hun brood verdienen, terwijl ook het grootste
gedeelte der schipperij tusschen Amsterdam en Botterdam door
haar bestaat.
Be aanbouw van 4 schepen voor de Middellandsche Zee ver
meerdert het getal der equipaadjes met circa 140 koppen, en
komen nog de 3 booten voor Amerika er bij, dan verhoogt
zich het getal verder met circa 250 man en klimt daardoor op
tot 790, zoodat men dan gerust het getal equipaadjes en werk
lieden op 1200 a 1400 mail, bijna even zooveel huisgezinnen
representerende, schatten mag.
Wie moet de arbeidende en minder bevoorregte klassen der
maatschappij onderhouden, indien zij niet hun brood kunnen
vinden Komen zij dan niet ten laste van onze gegoede bur
gerij Heeft dus deze geen belang daarbij, dat de maatschappe
lijke toestanden verbeterd worden?
Maar laat ons verdergaan en een blik op de emigratie werpen.
Meer dan 120.000 menschen verhuizen elk jaar via Hamburg
en Bremen en Engeland naar Amerika; deze menschen behoe
ven in de havens van inscheping, soms vele dagen huisvesting;
zij lttbben behoeften niet allen zijn arm, en is het niet
meer dan natuurlijk dat zij hunne inkoopeu bij voorkeur ter
plaatse van vertrek doen.
Boor de lijn naar Amerika zal een groot getal emigranten den
weg over Niderland kiezen, want buiten via Hamburg en Bre
inen gaan ook zeer velen uit Builschlaiid via Engeische havens
