1868. N'203. Zaturdag 5 September. 6lc Jaargang.
TÜSSIN6SGH WEEKBLAD
Nieuwendijk H no 101.
VLISSIN6EN.
Adverttritiën gelieve men aan den Uitgever in te
■enden uiterlijk Donderdag avond teu 8 ore; de prijs
van 14 regels is 40 Cents, voor eiken regel meer 10
Cants, behalve 35 Cents zegelregt voor elke plaatsing.
BURE AU:
F. H. SCHIFFER.
Dit Blad wordt wekelijks, des Zaterdags uitgegeven.
Abonnementsprijs per drie maanden 80 Cents, franco
per post 95 Cents Afzonderlijke nummers 10 Can-.
Men abonneert zich bij alle Boekbandelaren en Post
directeuren.
De Aarthinckop- eu de bisschoppen van Nederland aan de
Ilun toevertrouwde Geloovigen Zaligheid in den Heer!
Wanneer gij ziet, Beminde Geloovigen, dat al de Bisschop
pen van Nederland een gezamenlijk schrijven rigten tot hunne
onderhoorigen, dan begrijpt Gij reeds aanstonds, dat hetgeen
zij U willen zeggen, in hun oog iets van zeer groot, van alge
meen, van waarlijk katholiek belang moet wezen. Inderdaad,
het geidt hier eene zaak, die in het naauwste verband staat met
de godsdienstige en zedelijke toekomst van liet opgroeijend ge
slacht, van het geslacht dat eenmaal in onze plaats moet treden;
Wij willen spreken over het onderwijs der katholieke jeugd; en
hetgeen Wij U daarover gaan zeggen is, na 's Hemels verlich
ting afgesmeekt te hebben, de vrucht van rijpe beraadslagingen
in eene daartoe opzettelijk belegde vergadering.
Wij katholieken van Nederland, die thans leven, gaan wel
dra heen, om ons bij den Oppersten Regter voor de eeuwigheid
te verantwoorden; dieRegter zal niet verzuimen ons te vragen,
wie wij na ons achterlaten, om het katholiek geloof in ons vader
land waardig te vertegenwoordigen. Hij zal ons vragen, wat
er geworden is van de katholieke jeugd, en jongelingschap; hoe
wij hebben getracht te verhinderen, dat zij in godsdienst en
zeden van den ouden stam ontaarddenhoe wij bezorgd zijn ge
weest om een echt geloovig, godsdienstig, deugdzaam geslacht
van katholieken in Nederland op te kweeken.
Wel nu, B. G., eene der zaken, die, naar Onze overtuiging,
het meest zouden kunnen toebrengen, om, wat God verhoede,
eene jammerlijke ontaarding in godsdienst en zeden voor te be
reiden, zou zijn het gebrek aan liet verwaarloozen van een
degelijk katholiek onderwijs.
Immers, het is van den eeDen kant niet te ontkennen, dat het
niet katholieke onderwijs met den dag voor de katholieke jeugd
meer en meer onbruikbaar, uiterst gevaarlijk dreigt te worden;
dit is het natuurlijk gevolg van het ongeloof dat buiten de
katholieke Kerk dagelijks veld wint, en van de verderfelijke be
ginselen, die overal verwoestend om zich heen grijpen. Ten
andere is het blijkbaar, dat juist de voortgang, welken de kwade
tijdgeest rondom ons doet, liet meer en meer noodig maakt, dat
de beginselen van ons H. Geloof, echt katholieke geest en ge
zindheid en ware christelijke deugd diep en vast in de harten
der opgroeijende katholieken wortelen. Daarom ziet ieder,
die oplettend den toestand overweegt, meer en meer de behoefte
aan voldoende katholiek onderwijs dringend worden; niet alleen
opdat de jeugd aan het verderf van schadelijke scholen ont-
snappe, maar opdat zij tot grondige katholieke godsdienstigheid
en deugd naar eisch worde gevormd.
Het is daarom, B. G., dat Wij, door God belast met de zorg
uwer zielen, U thans de katholieke beginselen over een zoo ge-
wigtig onderwerp willen voorhoudeu, ten einde U op te wek
ken, om een echt katholiek onderwijs, in zoo ver hef. bestaat,
'e benuttigen, in zoo ver het nog ontbreekt, te helpen tot stand
brengen en bevorderen.
Hoe de H. Kerk aangaande het onderwijs denkt, laat zich in
weinige woorden aldus zamenvatten:
De Kerk wil dat de jeugd in de wetenschappen onderwezen
tor.de; maar zij eischt tevens dat dit onderwijs in alle op.-ig-
ten. katholiek en godsdienttig zij. Van de eene zijde wit zij
niet, dat de jeugd in onwetendheid opgroeije; inaar van de
andere zijde keurt zij niet elk onderwijs goed. Zij verwerpt
niet alleen alle ongodsdienstig, maar ook alle godsdienstloos,
onzijdig onderwijs, waarbij de godsdienst is uitgesloten. Het
eerste verfoeit zij als verderfelijk; het andere keurt zij af, als
minstens onvoldoende en gebrekkig; het eerste mag nimmer,
het andere slechts bij gebrek aan beter, worden aangewend.
I. Vooreerst, de H. Kerk verlangt, dat de jeugd onderwe
zen worde; zij is er verre af zich er tegen te stellen, dat men
het verstand door gepaste oefening ontwikkele en met doelma
tige kennissen verrijke; de moeite, daartoe aangewend, juicht zij
van harte toe; ja zij zelve heeft nooit opgehouden, naar vermo
gen en omstandigheden te ijveren voor het behoud en de ver
spreiding van kennis en wetenschap onder alle standen der
maatschappij. Het zal goed zijn, B. G., hierbij een weinig stil
te staan; een katholiek toch in onze dagen moet wel eens het
verwijt hooren, dat de Kerk de verbreiding van onderwijs t-n
wetenschap ongaarne ziet; de Kerk, zegt men hem, schuwt met
opzet het licht en zoekt hare geloovigen in domheid en onwe
tendheid te houden; als hadde de goddelijke waarheid, waarvan
de katholiek zich bewust is, iets van ware wetenschap of verlich
ting te vreezen 1 als wist de Kerk niet, dat alle waarheid, alle we
tenschap, enderhalve ook alle natuurlijke kennis, wél beoefend,
slechts dienen kan, om hulde te brengen aan de waarheid van ons
heilig Geloof! Slechts verwaandheid, trotsche eigendunk, of be
dorvenheid des harten, nimmer ware wetenschap kan de Kerk of
hetgeloof vijandig wezen. Doch waarom niet liever de feiten laten
spreken? Van waar, B. G., komt de verlichting en beschaving,
waarop Europa zoo veel roem draagt? Immers van de Kerk.
De Kerk, dit bewijst de geschiedenis, wel verre van de weten
schap te haten en te vreezen, heeft ze bewaard, verspreid t ri
met milde hand uitgedeeld. De Kerk, en de Kerk alléén, heeft
de schatten der geweide en ongeweide letteren en wetenschappen
behouden, toen een stroom van half wilde volken uit het noorden,
de Romeinsche wereld wegsleepte, verwoestte en verscheurde. Zij,
de Kerk, heeft aan die ruwe heidenen tegelijk met de kennis
der zaligheid, ook de kundigheden der Grieken en Romeinen
medegedeeld. Het eerst heeft zij het onderrigt, dat vroeg-1
schier uitsluitend aan meer vermogenden te beurt viel, voce
alle standen, ook voor de lagere volksklassen, ja voor de «rui
sten toegankelijk gemaakt. De herleving en verbreiding r
letteren was steeds verbonden aan de namen van Pausen, Bis
schoppen en kloosters. In het diep geschokte Italië is miauw -
lijks eenige rust teruggekeerd, of een H. Paus Agapitus vormt
met Cassiodorus het eerste plan tot eene oefenschool voor Inni
gere wetenschappen; de twee scholen van Rome waren n-1
werk van den II. Paus Gregorius den Groote; te Milaan in'-
moeten wij den H. Aartbisschop Benedict us Crispus
Modena den bisschop Giso; op den berg Cnssiiio üen tl. Act
Benedictus met zijne kloosterbroeders, allen bezig om met «ie
godsdienst ook de wetenschap Le doen hloeijcu. Volgt in
volgende eeuwen de voetstappen van geloofsverkondigers
kloosterlingen, naar lerlanjl, Giitlië, Duitschland,
rijzen bisschoppelijke, parochiah^-felo.is'.i-rsclioleu pp' Reins
ill de eerste helft der achtste eeuw vinden w.j /k*5 cprïg-
~*-~ïÊmrt W
