Twee documentaire boeken over
de strijd om Arnhem
Hogere uitgaven dan inkomsten
Voor de Jeugd
Hst oudste theater ter wereld
De overgooier viert triomphen
Letterkundige Rubriek
HM beoordelen van oorlogsliteratuur is altijd win of weer ha
chelijk- De licldenromanliek speelt zowel ilcn schrijver als den
criticus vaak parten, den eersten tijdens het schrijven, den twee
den tijden het beoordelen. AI het valse, overdrevcnc. melodra
matische en bijkomstige, waardoor bijna elk boek „dik" is, blijkt
echter gelukkig op d enduur doorzichtig. Slechts de wezenlijke
inhoud blijft tegen de meedogenloze tijd bestand.
Van de massa's boeken over de
eerste wereldoorlog zijn slechts en
kele. als „documents humains" over
gebleven- Ook het grootste gedeel
te van de huidige verzets- en oor
logsliteratuur zal ongetwijfeld in
vergetelheid raken en vergaan. En
wellicht zullen de twee volgende
boekjes dit zelfde lot delen met
Toch zijn „Arnhem" van den
Nctl schrijver Johan van der Won
de en „Ik vocht om Arnhem'
oorspr. titel: Arnhem lift Diary
ol a glidcrpilot" door den En
gelsen soldaat Louis Hagen, het le
zen alleen al waard om hun histo
rische betekenis.
In beide boekjes wordt n.l- een
stuk geschiedenis van het geteis
terde Arnhem verteld. Slechts In
dit opzicht zijn de boekjes bij -el
kaar te noemen, want het dagboek
van don Engelsen zweeftuig-piloot
is literair meer dan middelmatig.
om niet te zeggen slecht.
Nu de Rattle of Arnhem" her
dacht is, eist het echter een be
schouwing.
In een zakelijke dagboekstijl ver
telt de soldaat n.l. een episode van
de tragisch mislukte str(jd die tien
dagen en tien nachten zo heldhaf
tig om Arnhem gevoerd werd, door
een gedeelte van het befaamde
I,uchtlandingslerer. neergelaten om
het werk van het Tweede Britse
Leger te vergemakkelijken-
Van hoeveel belang deze vergeef
se strijd is geweest, kan een bui
tenstaander moeilijk beoordelen.
Wie bovengenoemd boekje echter
leest, zal zeker bewondering krij
gen voor de mannen die in die mijd
derherfst hun hopeloze defensie
acties tegen de fanatieke S.S.-troe-
pen leverden-
Duizenden en duizenden Britten
en Polen heben zich wj en rond de
oude Rijnstad laten slachtofferen
voor een versnelde bevrijding van
Ons vaderland boven de grote ri
vieren.
Wanhopige Duitse tank- en ar
tillerie-aanvallen op de smalle Brit
se Coridor dwars door Brabant, ver
traagde ravitaillcring, regen en
mist. belemmerden het Tweede Brit
se Leger echter in zijn gewaagde
Voor al zjjn geforceerde door
braakpogingen en de verbeten ver
dediging van de Alrborne-troops,
behoort ons gehele volk voor nl-
tjjil dankbaar te blijven-
I)en bekenden romanschrijver Jo
ban van der Woude vertelt ons op
imlirecter, besebonwel(jker wijze
en ren grotere episode van Am
bon's geschiedenis, n.l. de gehele
KLAARHEID IN
Lugubere drama's
Voer het Bijzonder Gerechts
hof te Amsterdam zullen zich
binnenkort vier landwacbtcrs
moeten verantwoorden voor de
treurige hoofdrollen, door hen
gespeeld in dc volgende tragedie.
Het was in het najaar 1944, dat
een viertal B.S.'ers van hun com-
mandat opdracht kregen zich met
spoed naar Breukelen te begeven
tot het opsporen van een verdwe
nen brief. In verkeerde handen ge
raakt. zou dit schrijven ernstige
gevolgen hebben.
De vier Utrechtse jongens, die
per auto naar Breukelen snelden,
vreesden aangehoudc-n te worden
door een aantal landwachters die
zich langs de weg tussen Maars-
sen en Breukelen geposteerd had
den.
Do auto krerile op voldoende
afstand en aangezien dc land-
wachters te voet waren waan-
i den dc B.S'crs zich voorlopig
veilig. Ongelukkigerwijze na
derde even later uit de richting
Amsterdam een auto, waarin een
„landwachtautoriteit", die zijn
voertuig dadelijk voor dc ach
tervolging uitleende.
Arrestatie volgde. Bedreigd met
de dood en met revolverschoten ge
dwongen. moesten de arrestanten
In e ensloot gaan staan, tot hun
hals in het water. Drie van de vier
werden daarop met touwen om hun
voeten achteraan de auto gebon
den, een der landwachters nam op
de bumper plaats en commandeer
de: „rijden" Kilometers ver werden
de slachtoffers over dc weg langs
het Merwedekanaal achter de auto
gesleept. Er werd slechts gestopt
om de touwen daarna met een strop
om de hals, in plaats van om de
voeten, te btnilr^ en het lugubere
spel dan weer te hervatten. FCort
voor Utrecht werden dc gesleep
ten. d;e meer dood dan levend wa
ren. losgemaakt en ingeladen. Een
jongen die zich .toevallig in de na
bijheid bevond, doch met niets te
maken had, werd gelijktijdig ge
dwongen tot instappen. Met een
prooi bestaande uit viif jonge men
sen. werd via de A.D. in de Ma
liebaan te Utrecht, doorgerco'en
naar het fort aan dc Biltseweg.
Hier kregen alle vijf nog dcnzclf-
de dag het genadeschot.
Alle daders zijn door het bu
reau oorlogsmisdadigers voor de
dag gebracht. Het betreft hier
Iwce landwachters uit Utrecht,
een uit Maartensdijk en een uit
ér provincie Drente. Intussen is
gehlfken. dat twee der helden
ook betrokken zijn in het gebeur
de op dc Jutfaasche weg te U-
trccht. waarbij oen onderduiker
die In zijn angst in de Vaartse
R|jn sprong, in het water werd
doodgeschoten.
tragische periode vanaf de Duitse
invul tot en mei de Engelse be
vrijding.
Als een bekwaam auteur heeft hij
zijn boek samengesteld uit diverse
fragmenten, die tezamen een
rakleristiek totaal-beeld geven
wat in die tijd de gemiddelde Ara
hemse burger beleefde. Na een pia:
tlsche inleiding over het gemoede
lijke provinciale leven in vredes
tijd, vertelt de schrijver zijn e:
ringen gedurende de brute inval
der moffen-
De ik-persoon weet dan naar En
geland te ontkomen en keert pas
na ruim vijf jaar doorvoed en
decoreerd maar geestelijk arm
vervreemd naar het uitgeput
in zijn geruïneerde vaderstad te
rug. Een vriend en zijn vrouw 1
boelden om beurten uitvoerig het
gehele relaas der gebeurtenisse:
liun ervaringen uit de laatste vijf
jaren.
Deze uivoerigo beschouwingen
zijn voor den ik-persoon zo ont
stellend. dat hij beseft niets me.
maakt te hebben in vergelijking
met de meeste Nederlandse m
sen- Hun monologen geven hem
zicht in het leven van de- meeste
soort onmensen in de bezettingstijd
en vóór-bevrijdingsperiode.
Juist daarom geloof ik dat het
boek een betrekkelijk belangrijie
historisch document zal blijven, af
gezien van zijn letterkundige waar
de.
De door ervaringen berustend ge
worden mensen spreken in hte ge
hele boek en stemmen de lezer tot
bezinning en wekken zelfs vertro i-
Want juist in die tijd van groot
ste nood en alomtegenwoordige
doodsbedreiging, zijn de bewoners
van Arnhem zich met elkaar ver
bonden gaan voelen, zo schrijft de
"uteur.
Wellicht heeft dit gemeenschaps
gevoel de overlevenden gesterkt in
hun herstelwerk voor zich zelf. hun
familie, de stadsbewoners en het
Nederlandse volk! (F-Il.)
Protest tegen Wallace
De Amerikaanse Minister van
Oorlog, Robert Patterson en de
Amerikaanse Minister van Marine,
James Forrestal. hebben in een
brief aan Truman, welke door het
Witte Huis werd vrijgegeven, ver
klaard, de verklaring van Henry
Wallace, waarbij deze zegt, dat een
zekere groep in de V. S. een pre
ventieven oorlog propageert tegen
Rusland, omdat het nog geen
atoombommen bezit, van allen
grond ontbloot is. De ministers van
Oorlog en Marine verklaren, dat
zij nog nimmer hebben vernomen,
dat een verantwoordelijk officier
van Leger en Vloot ooit een aan
valsplan tegen Rusland heeft ge
propageerd of zelfs maar gesugge
reerd.
De brief word op het Witte Huis
zonder commentaar aan journalis
ten overhandigd.
Proces ie Neurenberg
hulpmiddel voor de historie
Nu de documentenkamers van
het gerechtsgebouw het recht heb
ben gediend, staan zij ter beschik
king van de historici, die er veel
profijt van zullen kunnen trekken
De documenten en de getuigenis
sen van het proces hebben veel
kunnen opklaren wat nog duister
was in zijn samenhang, maar men
moet er toch voor waken in dit
opzicht de waarde van het proces
niet te overschatten.
Hel gerecht heeft de documen
ten slechts naar de eisen der be
wijsvoering benut. Voor de ge
schiedkundigen liggen nog mach
tige documenten verzamelingen te
bewerken.
Slechts de getuigenissen van
de beschuldigden en de vele obs
cure llitl'.-rtrawanten, zijn we
zenlijke bijdragen voor dc his
torici. At dc verklaringen
vaak de meest tegenstrijdige
van deze woordbrekers kunnen
echter bezwaarlijk au scrieux
genomen worden.
De aanklagers hebben de hon
derduizenden schriftelijke verkla
ringen van leden van de beschul
digde organisaties vrijwel allen
als onwaarachtig gebrandmerkt.
Historici, die o'e nazistaat zouden
willen gaan reconstrueren op
grond van de getuigenissen van de
beschuldigden en hun satellieten
zouden zulk een wanstallig beeid
zien ontstaan, dat zij het zeker
niet als de historische waarheid
zouden durven aanbieden. Hoe de
chaotische verwarring der diensten
van staat en partij en nijd en
strijd onder de leiders, waarvan
de getuigen gesproken hebben, te
rijmen valt met de technische en
organische effectiviteit van de
staatsmachine zal door nauwkeurig
en deskundig onderzoek nog moe
ten worden opgeklaard.
Zoals het dc taak was van het
gerecht dc juridische waarde
van zovele onoprechte verklarin
gen te waarderen, zo worden na
hel proces de historici voor dc
taak gesteld uit een overvloe
dige massa van tegenstrijdige en
tcndcntieiisc getuigenissen de
waarheid Ie puren. Een hulpmid
del voor dc historici is dit pro
ces zeker geweest maar de nazi-
historie werd in Neurenberg niet
geschreven.
Parijse Vredesconferentie over
sterkte der Italiaanse vloot
In de bijeenkomst van de mili
taire commissie heeft Generaal
Frank Theron (Zuid-Afrika) een
amendent op het Italiaanse
desverdrag, dat de beperkende be
palingen over de vervaardiging
van nieuwe oorlogsschepen wilde
verzachten, ingetrokken, omdat,
naar hij zeide, het Zuid-Afrikaan
se amendement over de grootte
van de aan Italië toegestane vloot
met 20 tegen een stem was ver
worpen.
Toen de commissie artikel 51,
dat de sterkte van het Italiaanse
vlootpersoneel bepaalt, in discussie
nam, stelde Generaal Theron voor
een commissie van deskundigen te
benoemen. Alexander (Engeland)
vond het de moeite waard o'it on
derwerp, een technische kwestie
naar zijn mening, in studie te ne
men.
Tevoren was Admiraal Karpoe-
nin (Sowjet-Unie) opgekomen te
gen de bewering van Generaal
Theron, dat de aan Italië toege
stane sterkte van de vloot minder
was dan die aan Bulgarije. 'Vol
gens Karpoenin krijgt Italië 5'/»
man per vierkante kilometer kust
lijn tegenover Bulgarije 4 man.
Tenslotte trok Thc-ron zijn beide
voorstellen in, te weten dat de
sterkte van de Italiaanse vloot
door een commissie van deskundi
gen zou worden bestudeerd cn dat
de op het ogenblik in het ontwerp
verdrag aan Italië toegestane sterk
te van het vlootpersoneel van
22.500 man tot 30.000 man zou wen
den verhoogd. Wel verzocht hij de
kwestie door technische vertegen
woordigers van de grote vier te
laten bestuderen, die dan alle no
dige aanbevelingen zouden kun
nen doen, en dit zijn verzoek aan
de Raad van Ministers van Buiten
landse Zaken over te brengen.
Kapitein Pryce (V.S.) verzeker
de hem dat de technische commis
sie van de Grote Vier bij het op
stellen van het uiteindelijke ver
drag met deze kwestie rekening
zal houden. Aan het eind van de
vergadering besloot de commissie
haar besprekingen over de militai
re clausules van het Italiaanse vre
desverdrag, met alle eerder aan
genomen amendementen goed te
keuren.
Billijke huurbetalingen
Dat bewoners van noodwonin
gen wel cn ilic van noodboerdc-
r|jcn geen huur moeten betalen,
is alleszins gegrond cn redelijk,
volgens een uiteenzetting van
werken cn wederopbouw.
Een noodboerderij wordt altijd
op het terrein van de boer (eige
naar) gebouwd. Voor een eigen
dom behoeft de boer geen huur te
betalen. Ook pachtbetaling zou on
billijk zijn, daar de volle pacht
voor het land en de daarop staande
gebouwen meestal reeds doorbe
taald is. (Als contraprestatie kan
van de boer echter derving van
rente op de inschrijving in het
grootboek van de wederopbouw ge
eist worden.)
Daar het Rijk echter meestal
noodwoningen op zijn kosten op
gemeentegrond laat bouwen cn
de gemeente deze vaak ter ex
ploitatie cn verhuur overnemen,
is het logisch dat dc bewoners
in dit geval wel huur betalen.
Bepaalde kleine onbillijkheden
moeten in de huidige omstandig
heden genomen worden.
Maximumprijzen voor vis
Do prijzen, waartegen gerookte of
gestoomde zeevis door kleinhande
laren ten hoogste mag worden ver
kocht, bedragen voor: Gerookte of
getoomde makreel f 1.35 per kg.;
ge. rokte of gestoomde wijting
f 1.30 per kg.: gerookte of ge
stoomde schar f 1.40 per kg.: ge
rookte of gestoomde kleinzwarce
poon f 1-30 per kg-; gerookte of
gestoomde horsmakreel 11.10 per
kg.
Een goed voorbeeld
In een hotel in Breda logeer
de de Belgische Minister van
Economische Zaken. Schijn
baar was de Minister niet in
het bezit van in ons land gel
dige bonnen of hij had er niet
genoeg, want op een gegeven
moment stapte hij naar de ho
telportier en vroeg hem of hij
niet een drietal Hollandse
kazen op de kop kon tikken
voor een „zacht" prijsje.
De portier was er inderdaad
toe in staat en verscheen even
later met de kazen die hij voor
30 francs per kilo op de kop
getikt had! Wie het breed
heeft, laat het breed hangen!
Ter he. -J ;'„.n de slzg o;n Arnhe.a werd in L„ gheid
van H. M- dc Koningin en talrijke familieleden der geva~eaen door
generaal Urquehart een monument onthuld tegenover he'. voormalige
hoofdkwartier van de 1ste Airborne Division. H. M- de Koningin
legde een krans neer aan de voet van het gedenkteken-
Kosiwinnersvergoeding
De heer VA A .M. Lautcnslager
hoofd van de afdeling Dienst
plicht van het Ministerie van
Oorlog heeft in een gisteravond
gehouden radiopraatje antwoord
gegeven op dc vele vragen, die
gesteld worden met betrekking
tot de kostwinnersvergoeding.
Volgens onze tegenwoordige be
grippen zijn dienstplicht en kost
winnersvergoeding onafscheidelijk
aan elkaar verbonden.
Heeft nu het verblijf in werke
lijke dienst van een dienstplichtige
hetzij voor het vervullen van eer
ste oefening, hetzij wegens oor
log-, oorlogsgevaar of andere bui
tengewone omstandigheden, ten
gevolge dat voldoende middelen
tot levensonderhoud aan de naas
te verwanten komen te ontbreken,
dan wordt naar vastgestelde
regelen aan die verwanten, op
hun verzoek, een vergoeding uit
's Rijks kas toegekend.
Een dergelijke vergoeding kan
ook in ar 'ere gevanllen worden
toegekend, bv. wannneer de vader
van een dienstplichtige genoodzaakt
is een knecht in dienst te nemen
als vervanger voor zijn zoon.
Ais naaste bloedverwanten wor
den beschouwd:
De echtgenote, de bloed- en aan
verwanten in rechte linie. Andere
bloed- en aanverwanten in dc
tweede graad, de pleegouders, en
degenen, in wier onderhoud de
dienstplichtige, ingevolge een rech-
terlijk-vonnis moet voorzien.
De aanvrage voor kostwinners
vergoeding moet worden gericht
tot den burgemeester van de ge-
De burgemeester slelt een
grondig onderzoek in en stelt
bedrag der vergoeding vast.
Er is een maximum-gezinsin
komen van 50.- per week vastge
steld. Een gezin, waarvan het to
taal inkomen 50.- of meer per
Gevorderde auto's en
motorfietsen
De ANWB, de KNAC, de KNMV.
de vakgroepen personenvervoer cn
goederenvervoer langs de weg en
de Algemene verladers en eigen
vervoerders organisatie (EVO) heb
ben aan den minister van verkeer
een request gericht, waarin zij de
aandacht van zijne excellentie ves
tigen op de sinds de bevrijding
door allerlei overheidsinstanties ge
vorderde motorvoertuigen.
Belanghebbenden vragen zich
thans evenwel af hoe lang de o-
verheid hun auto's of motorfietsen
nog zal nodig heben.
Zij dringen er onder de huidige
omstandiheden toch öp aan, dal de
oorspronkelijke eigenaren weer in
het bezit gesteld worden van hun
motorvoertuigen. Dit kan te ge
makkelijker geschieden, omdat vele
automobielen en motorfietsen in
huur gevorderd zijn, dan wel in ei
gendom door he! Rijk zijn overge
nomen, zonder dat tot nu toe een
verrekening van de waarde heeft
plaats gevonden
Zo de motorvoertuigen bij te
ruggave in handen zouden komen
van eigenaars, die geen recht heb
ben op een rijvergunning, geven
de verenigingen cn instellingen op
verkeer--- en v ervoersgebied den
minister in overweging toch over
te gaan tot het ongedaan maken
van de vordering evenwel onder de
verphehting voor den eignaar zijn
motorvoertuig te verhuren.
Waar komen ze
vandaan?
Nog steeds komen uit verschil
lende delen van Europa en thans
ook nog verder de berichten door
van de geheimzinnige projectielen
Nadat aanvankelijk een Engelse
Journalist verklaard had. dat de
in Zweden gesignaleerde projectie
len van Russische zijde zouden zijn
afgeschoten, werd dit bericht later
hardnekkig tegengesproken. Thans
werden boven Portugal geluidloze
groene lichtballen waargenomen,
die zich in zuidelijke richting
voortbewogen. Ook vanuit Zweden
kwam weer oen bericht, dat offi
cieei bekend werd gemaakt door
de Zweedse generale staf. Hier zou
op 14 September een vliegend voor
werp boven Midden-Zweden zijn
waargenomen, dat door het geluid
van een zeer hoog vliegtuig werd
begeleid. Maar niet 'alleen van uit
Europa komen dagelijks deze be
richten door. Uit Marokko (Afrika)
wordt ook al zoiets gemeld. Boven
Fez js een geheimzinnig brandend
voorwerp waargenomen, Dit voor
werp had een rode kern en een
lange gele staart. Het kwam uit
oostelijke richting en bewoog zich
met grote snelheid op geringe
hoogte voort. Nergens echter werd
tot heden melding gemaakt van
het neerkomen van deze bommen-
Het woord bommen is wellicht
fout; maar wat zijn het dan en
waar komen zij vandaan?
In ieder geval staat vast dat zij
uit Oostelijke en Zuidelijke rich
ting komen boven de plaatsen
waar zij werden gezien.
Binnenkort kunnen wij weer
nieuwe ..proefnemingen" verwach
ten. want in Australië in de buurt
van de uraniummijnen zullen over
niet al te Bange tijd door een „ge
heï;:,e" fabriek op de grens van
onbewoond gebied raketten wor
den vervaardigt, die door atoom
kracht gedreven worden en die
radiografisch bestuurd kunnen wor
den. Van deze zal men in ieder ge
val kunnen nagaan waar ze van
daan komen, maar waar ze heen
moeten is nog een vraag.
Dat hier veel over geschreven
en gesproken wordt, valt licht te
begrijpen. Men zou bijna vermoe
den, dat verschillende naties proef
nemingen verrichten om naar de
maai. te gaan. Indien dit het geval
mocht zijn. zou er wel eens oorlog
kunnen komen over de vraag, wie
het eerst naar de maan gaat.
Het statistisch bulletin van het Centraal Bureau voor de Statistiek
bevat o.m. de volgende indexcijfers betreffende de kosten van levens
onderhoud voor arbeidersgezinnen-
Op basis 1938-1939 100.
totaal
voeding
kleding
schoeisel
renig.
101,9
101,7
107,9
110,2
107.7
1945: September
161,8
165,6
325,2
296,0
234.3
170,1
174,7
308,9
321,6
303,4
200,0
309,5
325,3
304,3
183,7
203.6
312,1
326.5
304.3
Augustus
181,4
197,7
313,3
326,0
304,3
Woninginr. en huisr.
1939: 106.7
1945: September 308,6
1946: Maart 301,4
Juni 298,2
Juli 297,0
Augustus 297,4
128.6
131,5
131.7
131.8
De stijging van het indexcijfer
van de kosten van levensonderhoud
van Juni op Juli 1946 komt voor
een belangrijk deel voor rekening
van de voeding door een verhoging
van de aardappelprijs- Deze be
droeg voor de nieuwe aardappelen
16 et. per kg- tegen 10 ct. per kg.
voor de oude aardappelen in de
vorige maand.
Deze stijging werd enigszins ge
remd door een prijsdaling van
groenten en fruit, vnl. door het
aan de markt komen van goedko
pere soorten.
Van Juli op Augustus was de da
ling van de groenten en fruitprij-
zen iets sterker, terwijl thans ook
de aardappelprijs weer verlaagd
werd tot 13 et- Deze prijsverlagin
gen, vooral echter de laatste, wa
ren oorzaak van de daling van het
totaal indexcijfer van de kosten
van levensonderhoud van Juli op
Augustus. De stijging en de daar
op gevolgde daling van het index
cijfer van de kosten van levenson-
derhoud gedurende de laatste maan
den zijn voor een belangrijk deel
toe te schrijven aan seizoeninvloe
den en zijn derhalve geen aanwij
zingen voor een algemene tenden
tie der prijzen.
BENOEMING
De Min. van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen heeft (gelet op
de adviezen van hoofdinspecteurs
van het L.O. 1946) goedgevonden
tot plaatsvervangend lid van de
commissie van Rijksgecommiteer-
den bil de examens voor de Mulo-
dioloma's te benoemen:
Duizend jaren onder zand bedoJven
Theaters worden in onze tijd ge
bouwd en weer afgebroken, zon
der dat men veel moeite doet er
veel van te bewaren; in Amster
dam bijvoorbeeld hebben we heel
wat schouwburgen gehad waarvan
op het ogenblik zo goed als niets
meer over is; de eerste Amster
damse schouwburg, de Parkschouw
burg het paleis van Volksvlijt zij
hebben alQe een tamelijk roemloos
einde gevonden, we weten waar
ze gestaan hebben, maar dat is
dan ook zo ongeveer alles.
In een stad, die doorlopend be
woond wordt, gaat dat nu een
maal zo. maar er zijn ook verla
ten steden die verwoest werden
door aardbevingen of geplunderd
door een vijand en die laten, na
dat ze verdwenen zijn, nog wel
eens iets los. omdat de vernieling
toch niet zo grondig is geweest,
als men gedacht had.
En zo heeft het na.eesflacht in
een stad, die reeds duizenden ja
ren niet meer bewoond werd. het
oudste theater ter wereld ontdekt
Dit theater ligt in de stad. of lie
ver in het paleis van Phaestos op
Kreta, en het is gebouwd tussen
2000 en 1600 voor Chr.
Het theater is naar onze begrip
pen niet veel bijzonders.i want het
bestaat eigenlijk, slechts uit een
paar stenen vloertjes, maar de ou
derdom geeft het toch wel een
soecin'e waarde En het paleis zelf
moet heefl mooi geweest zijn; een
brede trap voerde van het theater
direct naar de Koningszaal. Deu
ren en vensters vertonen nog de or
nementen van die tijd en raadsel
achtige. tot nu toe nog niet ontcij
ferde, schrifttekens versieren de
portalen. In de ineengestorte éta
ges van het Daleis bevonden zich
de woningen van de prinsen. Gan
gen en wegen verbonden in de
vorm van een labyrinth het paleis
met de huizen van de hofhouding,
van de familieleden en met het
andere deel van de stad.
Aan de andere kant van het pa
leis waren de magazijnen en de
voorraadkamers en het geheel is
net zo'n wirwar van gangetjes en
kamers geweest als het paleis van
week bedraagt, komt dus niet ir
aanmerking voor toekenning var
kostwinnersvergoeding. Slechts ir
zeer bijzondere gevallen kan bier
van worden afgeweken, bv. bij gro
te gezinnen.
Dit houd* echter niet in dat elk
gezin met een kleiner totaal inko
men van 50.- per week. in aan
merking komt voor koslw
vergoeding.
Een blijmoedig gastheer
Een Engels edelman, die beroemd
was om zijn opgewekt humeur en
zijn zeldzame s'.agvaard'gheid, gat
eens een groot diner, waaraan
meer dan honderd mensen deelna-
Piotseling werd het vrolijk ge
sprek verstoord door een oorver
dovend lawaai. Verschrikt keken
de gasten op en zagen, dat één dei-
bedienden een prachtig kristallen
drinkservies uit zijn handen had
laten vallen, en dat nu in ontel
bare scherven over de vloer ver
spreid lag Een zeer onaangename
j s'.ilte ontstond onder het gezelschap
en men wierp tersluiks blikken op
den gastheer om te zien hoe deze
het verlies van zijn kostbare ser
vies opnam. Gelukkig duurde dit
niet lang. want de edelman her-
stelde weldra de stemming door
op grappige toon uit te roepen:
..Beste John. breek voor mijn part
zoveel als je wilt, maar maak er
niet meer zo'n verschrikkelijk ru-
j moer bij!"
I De gasten lachten cn het gesprek
werd vervolgd, alsof er niets ge-
I beurd was.
Koning Minos te Cnossos. het be
roemde labyrinth, waar de mino
taurus huisde, die ten slotte door
den Grieksen „heid" Theseus ver
slagen werd.
Het paleis van Phaestos ligt op
een eenzame heuveü, vanwaar men
tientallen kilometers het land in
kijkt, zodat de vroegere bewoners
een vijand van verre konden zien
aankomen, maar dat neemt niet
weg.- dat het tenslotte toch door
belegeraars verwoest is. Alles van
waarde werd waarschijnlijk mee
genomen, maar heb stenen theater
was de moeite van het stelen niet
waard en naarmate de jaren ver
liepen werd het bedekt met een
laag aarde. Pas- een jaar of wat
geleden, toen men ook op andere
plekken in Kreta zulke steden uit
gegraven had. die er ogenschijnlijk
uitzagen als gewone heuvels, heeft
men Phaestos ontdekt en toen
kwam het theater te voor schijn,
zoals het duizenden jaren geleden
onder het zand bedolven had gele
gen.
Dat het niveau, waarop het to
taal indexcijfer van de kosten van
levensonderhoud ligt, aanzienlijk
lager is dan de indexcijfers voor
voeding, textiel, schoeisel, woning
inrichting en huisraad is mede toe
te schrijven aan het feit, dat de
huishuren, tarieven voor gas en
electriciteit, ziekenfondsen en ver
zekeringspremies e-d. niet of slechts
in geringe mate zijn verhoogd.
Er komen weer Amerikaanse
films
Naar aanleiding van het tot
gekomen accoord tussen dc lil.
P.E.A. en dc Ned. Bioscoopbond
had een redacteur van het ANP
een onderhoud met dc directeur
van bovengenoemde bond, dc
heer I. G. J. Bosman.
De heer Bosman toonde zich
over dc resultaten ten zeerste
tevreden. Welke moeilijkheden
er ook waren, men stond tegen
over een partner, die niet „met
de laarzen over het land liep".
De grote betekenis van het ac
coord is een zuiver morele.
Wat hier erkend werd is het
recht van een bedrijfsorganisatie,
zoals zich die hier in dc laatste
kwart-eeuw in den lande ontwik
keld heeft. Er viel een misverstand
te overwinnen. De Amerikanen
hadden aanvankelijk moeite in te
zien. dat de Nederlandse Bioscoop
bond. niet zoals zij dachten, een
zakelijk monopolistische positie in
neemt, doch louter een vereniging
is die de rechten van de bij haar
aangesloten leden beschermt tegen
wie dan ook. Het ging hier om het
erkennen van een mentaliteit,
waarmede men in ons land en In
West-Europa vertrouwd is, doch
die de Amerikanen vreemd was.
Belangrijk is wel te vernemen
dat er een selectie-mogelijkheid
geschapen wordt en dat het zoge
naamde „blind boeken" tot het
verleden behoort, evenals het zoge
naamde „locomotiefsysteem
Reeds de volgende week vinden
er trade-shows plaats.
Aan het slot van het onder
houd deelde de directeur van de
bond mede. dat voor 1 Januari
1917 geen Amerikaanse films zul
len worden uitgebracht, tenzij
gezamenlijke exploitanten in een
bepaalde gemeente tot overeen
stemming hierover zijn gekomen
met verhuurders. Dc bond oefent
bicrop toezicht uit.
De bodem der wereldzeeën
Bij de reparatie aan diepzee
kabel in de nabijheid van het ei
land St. Helena in de Atlantische
Oceaan werd vastgesteld, dat de
kabel op een diepte van 1000 meter
lag, terwijl men door middel van
oude aantekeningen kon nagaan,
dat aldaar de diepte bij het leg
gen van de kabel ruim 30 jaren
geleden ongeveer 4500 meter was
geweest. Men brengt deze grote
verandering in verband met de
werking van onderzeese vulkanen.
Met dit seizoen heeft een nieuw
en zeer practisch kledingstuk: de
overgooier, zijn intrede gedaan in
onze garderobe.
Dit „nieuwe geluid" werd dade
lijk door de vrouw met sympathie
begroet. Geen kledingstuk was dan
ook beter geschikt om onze ln de
oorlogsjaren zeer gehavende gar
derobe weer een beetje op peil te
brengen. Wij kozen toch allen graag
vooral om de grotere variatie
mogelijkheden de laatste jaren
blouse en rok, als we ons een nieu
we aanwinst konden veroorloven.
Vooral de slankere type's weten
hoe moeilijk het meestal is deze
combinatie charmant te dragen- De
overgooier nu heft juist de reden
waarom we hiertegen bezwaar had
den, geheel op.
Terwijl ze wat materiaal betreft
niet zoveel meer van ons eist, dan
het enkele rokje, biedt zij ons
haast onbeperkte mogelijkheden tot
variëren en combineren.
Welke vrouw vindt dat niet aan
lokkelijk? Een „jolie jeu", steeds
weer nieuwe varianten te beden
ken in de kleurenstelling en de
combinatie der stoffen!
Door het eenvoudig verwisselen
van blouse of truitje in een ogen
blik van „sportief", „gekleed" te
zijn!
Een oud kledingstuk in weinig
tijd om te toveren in zo'n prac
tisch vlot gevalletje! Is het wonder:
De overgooier triompheert-
Wat al mogelijkheden biedt zij
lons nietl
Al eerder zagen wij dit kledingstuk
buiten onze grenzen dragen. Ame
rika bracht het 't eerst, Londen
heeft vooral het sportieve genre.
Meestal van wollenstof en met kno
pengarnering- Parijs, hoe kan het
anders, wist ook dit thema zóó
in al zijn varianten uit te werken,
dat de mogelijkheden bijna onbe
grensd bleken.
Maar laten we ons niet te zeer
verliezen aan deze luxe en teruke-
ren naar 't eenvoudige genre dat
zich meer aanpast aan onze be
hoefte- Het sportieve overgooiertje
wordt gebracht In wollenstof, dik
wijls in zeer fraaie nieuwe tinten,
en in linnen.
Meestal zijn in de rok plooien
verwerkt, terwijl als garnering kno
pen en zakken dienst doen.
De rug is hierbij dikwijls geheel
gesloten en het voorpand bestaat
uit twee brede schouderbanden, die
vanuit de taile over de schouders
lopen. Veeal iets breder dan de
schouder, accentueren ze hierdoor
de schouderlijn. In het luchtige
genre worden zij vervaardigd van
katoen of zijde, of andere soepele
stoffen- Als garnering doen hieroij
dienst ruches (b.v. langs de schou
derbanden) en gedrapeerde zakjes-
Meestal is het rokje ruim aan de
tailleband gerimpeld. In het gekle
de genre neemt men meestal zwa
re zijde of ook wel dunne wollen
stoffen als wijze van draperi enm'n
werkt ook met heupdraperingen en
garnering van borduurwerk of ap
plicatie.
Zo kan ieder naar zijn persoon
lijke smaak dit kledingstuk dragen.
Dc lengte van de rok varieert ook
hier naar de smaak van de draag
ster. Men treft bij deze combinatie
ook veel het boven de knie han
gend ruime klokrokje aan.
Zoals U ziet zijn er dus voor al
lerlei tynen overgooiers te maken!
(Uit No. 2 Jaargang 3 van het
.Maandblad ..'t Getouw"),
