VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Eensgezindheid van de
„Groote Vier" noodzakelijk
Indonesische kwestie in
critiek stadium
Eerste Kanner over
Commissie-Generaal
Samenstelling der Pafestsjnsclie delegatie
voor de conferentie te Londen
Woensdag
28 Aug. 1946
3e JAARGANG
NUMMER 453
Directeur: B. G. Kloosterziel, Hoofdredacteur J. Koekebakker. Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 2163, Gironummer 410357
De Vredesconferentie te Parijs
Australië zorgt voor afleiding
Herstelbetalingen ter sprake
Zes
commissies bijeen
In bij de conferentie van Pa
rijs betrokken kringen wint de
meening veld, dat eensgezinde
pogingen van de „Groote Vier''
noodig zijn om de conferentie
meer wind in de zeilen te bla
zen.
De eerste stappen om te ko
men tot afzonderlijke bijeenkom
sten van de „Groote Vier" zijn
reeds genomen en men verwacht
dat Bevin deze aangelegenheid
met zijn ambtgenooten te Lon
den zal bespreken, evenals hij
dit j.l. Zaterdag te Parijs met
de premiers van de Dominions
heeft gedaan. De grootste moei.
lijkheid zal zijn Amerika er
Rusland na de jongste span
ning in de diplomatieke betrek
kingen zoo ver te krijgen, dat
zij - het eens worden over de
agenda voor dergelijke bijeen
komsten.
Australië, den tragen gang
van de eindelooze debatten in
de commissie verbrekend, bracht
de bestaande regelingen in dus-
cussie, waaraan Rusland zijn
sleutelpositie in de econom.t
van de Balkanlanden ontleent
Australië stelde 'n economische
commissie voor, den Balkan een
amendement voor op het vreöes
verdrag met Roemenië, waar
door de bestaande regeling in
zake herstelbetalingen tusschen
Roemenië en Rusland zou wor
den gewijzigd. Het vroeg een
internationale commissie voor
onderzoek te bepalen in hoever
re de voormalige vijandelijke
staten kunnen betalen en deed
een aanval op de aan de Sowjet-
Unie krachtens de wapenstil-
scandsverdragen ten deel val
lende herstelbetalingen van
Hongarije, Bulgarije, Roemenië
en Finland.
Molotof reageerde scherp op
het Australische amendement.
Hij voerde gedurende 55 minu
ten het woord en beschuldigde
Australië ervan, het geheele ge
bouw van Balkanregelingen,
door Moskou gemaakt en door
de „Groote Vier" practisch be
krachtigd in de ontwerp-verdra-
gen, omver te willen werpen.
Als het amendement wordt aan
genomen, aldus Molotof, zal de
duurzame vrede in Europa in ge
vaar worden gebracht. Niemand
zoo vervolgde hij, heeft Austra
lië gevraagd, dit voorstel te
doen en zeker Rusland, de Ver.
Staten of Roemenië niet.
Verder kwam de kwestie van
de herstelbetalingen weer in
het middelpunt van de belang
stelling, toen de gepubliceerde
lijst van amendementen aan
toonde, dat Joego-Slavië 1.300.
000.000 dolllars herstelbetaling
van Italië eischt, dit is 13 maal
zooveel als het door de „Groote
Vier" toegestane bedrag. Joego
Slavië wenscht het bedrag te
innen uit de loopende Italiaan-
sche productie, de koopvaardij
vloot, gemunt goud van de Bank
van Italië, een aandeel in de fa
brieksinstallaties voor bewape
ning en het uitvoeren door Ita
lië van bepaalde werken in
Joego-Slavië.
Gisteren zijn zes commissies
der vredesconferentie bijeen ge
weest, het grootste aantal tot
nu toe.
FRITZ BUMKE
GEARRESTEERD
Fritz Bumke, vroeger leider
van een arbeidskamp in het be
luchte concentratiekamp ti
Mauthausen, is te Berlijn gear
resteerd. Hij werd op straat
door een vroegeren gedetineer
de herkend.
In de militaire commissie be
gon men met de behandeling
van een voorstel der Ver. Sta
ten betreffende de methoden
voor het hooren van de ge
zichtspunten der ex-vijandelij
ke staten. De Ver. Staten stem
den tegen een aanvaard geza
menlijk Britsch-Sovjet voorstel,
volgens hetwelk de bespreking
van voorstellen der ex-vijande
lijke staten beperkt wordt tot
die, welke door een of meer le
den der commissie worden ge
steund.
Tenslotte wordt uit Washing
ton gemeld, dat Dean Acheso,
waarnemend minister van Bui-
tenlandsche Zaken der Ver. Sta
ten, heeft verklaard, dat de be
sprekingen tusschen de „Groo
te Vier" met betrekking tot de
demilitarisatie van het Duitsche
leger en de productie van mili
tair materieel in de bezettings
zones in een impasse zijn ge
raakt.
De Heer Schrijver-Gunst
Met ontsteltenis namen wij
kennis van het droevig
gebeuren waaraan den
heer Schrijver-Gunst het
slachtoffer is geworden.
De heer Schrijver-—Gunst
was voor ons een zeer be
kende en gewaardeerde
figuur.
Tijdens de bezetting heb
ben wij hem leeren ken
nen als een moedig man
en een oprecht Nederlan
der. Zoo gaf hij aan den
ondergrondsche belangrij
ke tips en was hij een da-
gelijksche verspreider van
ons illegale blad: „Vrije
Stemmen uit de Ganze-
stad".
Als zoodanig was hij voor
altüd met ons verbonden.
Thans is hij door de nood
lottige schuld van anderen
gevallen.
In enze herinnering zal hij
echter blijven voortleven
zooals wij hem hebben ge
kend: een plichtsgetrouw
man. een strijder voor vrij
heid en recht.
Ned.erland.sch Indie
Het ontwerp van wet tot in
stelling van een Commissie-
Generaal voor Nederlandsch-
ludië, is gisteren ook in de
Eerste Kamer behandeld. Vol
gens het voorloopig verslag
van rapporteurs hadden vele
leden bezwaren.
Deze tegenstanders meenden
0.m.:
1. Dat de regeering de behan
deling van het ontwerp door de
S.aten-Generaal wil forceeren.
Andere leden meenden echter,
dat in de huidige situatie de
grootst mogelijke spoed gewet
tigd is.
2 Dat de Commissie te groote
volmachten van de regeering
zou ontvangen. Een autoritair
optreden en handelen zou wel
licht het gevolg zijn.
3. Dat de regeering te weinig
alichtingen geeft omtrent het
doel en de strekking van haar
politiek t.o.v. Indonesië.
Dat Dr. van Mook eigen
machtig zijn Kabinet Schermer-
horn-politiek zou voortzetten
De geruchten inzake
nieuwe geldsaneering
Naar aanleiding van onge
gronde geruchten, dat er weder
om een geldsaneering te ver
wachten is, deelt het Ministerie
van Financiën het volgende
mede:
In een der dagbladen kwam
dezer dagen het bericht voor,
dat de Regeering aan graphic!
opdracht zcu hebben gegeven
ontwerpen te maken voor nieu
we bankbiljetten. Hierin zit een
giond van waarheid. De op
dracht evenwel kwam niet van
de Regeering, doch van de Ne-
derlandsche Bank.
De aanmaak van nieuwe typen
bankbiljetten heeft de bedoeling
met het voorbereidend werk ge
reed te zijn wanneer t.z.t. de
oude exemplaren vervangen die
nen te worden.
Volkomen ten onrechte heeft
men echter in bedoeld bericht
een aanleiding gezien, dat de
vermoedens omtrent plannen
voor een nieuwe geldzuiverings-
actie op waarheid berusten. Der
gelijke geruchten kweeken noo-
aelocs onrust en onzekerheid.
Zij zijn onwaar en dus onge-
wenscht.
5 Dat het huidige Kabinet
grootendeels beheerscht zou zijn
door de oude koloniale ideeën.
6. Dat de regeering de Kamers
zee. spoedig mogelijk moest in
lichten over de instructie, die
de taak. voor de Commissie in
houdt.
7. Dat in dt plaats van een
Commissie, wellicht beter mi
nisters zonder portefeuille of
andere hooge functionarissen de
instructies zouden kunnen uit
voeren.
8. Dat de regeering geen le
den voor de Commissie moet be
noemen voor zij aan de Kamers
voorgesteld zijn.
9. Dat het standpunt van "net
huidige Kabinet tegenover de
z.g. „Republiek Indonesia" du
bieus was.
De voorstanders meenden o.m.
1. Dat vele tegenstanders het
ontwerp te eenzijdig beoordee-
len.
2. Dat een Comm.-Gen. ook in
Nederland wellicht de noodza
kelijke rust zou teweeg bren
gen.
3. Dat spoedige instelling, sa
menstelling en uitzending daar
om gewenscht was.
4. Dat deze Regeering wat de
hoofdlijnen betreft dezelfde po
litiek t.o.v. Indonesië voert als
de vorige. Alleen zou zij meer
streven naar hervormingen bin
nen staatsverband.
5. Dat volgens Minister Jonk
mans de Comm.-Gen. vooral uit
gezonden wordt om een ordelij
ke toestand in Indonesië te be
vorderen.
6 Dat de staatsrechtelijke be
zwaren tegen dit ontwerp te
breed zijn uitgemeten.
Dat de Commissie-Generaal
staatsrechtelijk volkomen aan
vaardbaar is.
8. Dat de leden der Commis
sie Indonesië-kenners moeten
zijn en zoowel het vertrouwen
moeten genieten van de Neder
landers, als van de Indonesiërs
en Chineezen.
fi. Dat de Regeering de Ka
mers spoedig moet inlichten om
trent de samenstelling. Deze zou
voor het stemmen van bepaal
de leden van invloed zijn.
10. Dat Dr. van Mook het lid
maatschap verleend moest wor
den. Dit zou zijn prestige tegen
over het Indonesische vyolk ten
goede komen.
Lord Killearn, de speciale
Britse gezant voor Zuid-Oost-
Azië zal zoals reeds bericht is,
waarschijnlijk zijn bemiddeling
T erlenen in de komende, hopen-
lijke definitieve en oplossende
onderhandelingen tussen de Ne
derlandse Regering en de hoofd
figuren der z.g. Republiek.
Batavia aangekomen heeft hij
daarom reeds conferenties ge
had met Dr. van Mook. Ook met
Sjahrir hoopt hij zo spoedig
mogelijk besprekingen te voeren
nog liefst voer hij naar Singa
pore terugkeert.
Of Lord Killearn een bemid-
dellingsrol zal spelen, is nog
helemaal niet officieel bekend.
Het is echter te hopen, indien
de diplomatieke correspondent
van „Merdeka" tenminste niet
al te hoog over hem opgeeft in
een artikel.
LORD KILLEARN, DE
„VREDEKONING"
Hierin wordt hij immers niet
minder dan den „Vredekoning"
genoemd, daar hij zo vredelie
vend is gebleken in Egypte en
China. Indien hij als intermedi-
cair, in de huidige critieke si
tuatie, een zowel voor de Neder
landers als voor de Indonesiërs
bevredigende oplossing bewerk
stelligd, zou hij inderdaad deze
erenaam dubbel verdienen. Zijn
taak is echter belangrijk moei
lijker dan voor zijn Britse voor
gangers, die immers tevergeefs
bemiddeld hebben. Een commis
sie-generaal met grote volmach
ten. in plaats van de Regering
optredend, zal die taak zeker
verlichten'.
De extremistische hoofdfigu
ren zullen echter wellicht de
vredelievende bedoelingen en
pogingen der gematigde repu
blikeinen dubbel-fanatiek pro
beren te saboteren. Ook uit het
artikel in „Merdeka" blijkt dui
delijk dat de meeste nationalis
ten erkenning van de „Repu
bliek Indonesia" verlangen.
Of de Ned. Regering dit kan
doen is echter nog lang niet
:eker. Indien er immers in de
z.g. Republiek .fascistisch ge
heerst wordt, zal het de Rege
ring immers moeilijk vallen om
te erkennen.
ACTIES MET PARAS
EN WAPENS.
De extremistische republikei
nen voeren helaas hun ophit-
sings- en leugenpropaganda met
meer hartstocht dan ooit. Zelfs
de verste buitengewesten
wordt de revolutie door leden a
la Hitier aangewakkerd.
Volgens een officieel republi
keins waarnemer zijn dan ook
thans op Bali de Nederlandse
garnizoenen in een hachelijke si
tuatie geraakt door de voortdu
rende acties van het volksleger
en de economische blokkade.
Ook in het gebied rond Ba
tavia zijn de laatste weken ben
den terroristen weer zo actief
geweest, dat Britse troepen van
de 23e Divisie een zuiverings-
afctie op grote schaal gehouden
hpbben. De omsingelde bij ei
kaar gedreven Indonesische troe
pen werden tenslotte zelfs met
artillerie beschoten. Toch zou
den er. volgens de laatste be
richten, aan beide zijden slechts
geringe verliezen te betreuren
zijn.
KOSTE WAT HET KOST,
OVEREENSTEMMING!
Het wordt dus thans meer
dan hoog tijd om deze bloedige
vijandelijkheden te laten sta
ken. Om zo spoedig mogelijk een
regeling tussen de beide partij
en tot stand te brengen heeft
Lord Killearn dan ook uitge
breide volmachten ontangen, vol
gens de diplomatieke correspon
dent van „Times".
Want in geen geval mogen de
huidige acties in een koloniale
oorlog overgaan. Er zal koste i
wat het kost, overeenstemming
bereikt moeten worden tussen
de Nederlanders en de Indone
siërs! i
Indien Lord Killearn dit door
zijn bemiddeling mocht geluk-;
ken, is hij een diplomaat van
de eerste rang!
H. M. de Koningin beschikt op
gratieverzoeken
De Minister van Justitie maakt
bekend, dat door H. M. de Ko-
gin afwijzend is beschikt op
de gratie-verzoeken van J. E»
Feenstra, tot de doodstraf ver
oordeeld bij sententie van het
Bijzonder Gerechtshof te Arn-
i en van J. C. Mooienijzer,
tot dc doodstraf veroordeeld bij
ententie van het Bijzonder Ge
rechtshof te Amsterdam.
Tevens wordt bekend gemaakt,
öat H. M. de Koningin gratie
heeft verleend aan C. Kooiman,
tot de doodstraf veroordeeld bij
sententie van het Bijzender Ge
rechtshof te 's Gravenhage en
aan M. van der Kuur en S. Bak
ker tot de doodstraf veroordeeld
bij sententie van het Bijzonder
Gerechtshof te Amsterdam. De
doodstraf is ten aanzien van de-
e laatste drie veroordeelden in
het graliebesluit verwisseld in
levenslange gevangenisstraf.
Volgens een officieele verkla
ring van den Palestijnsche re
geering heeft luitenant-generaal
Sir Alam Cunningham, de En-
gelsche hooge commissaris in
Palestina, gisteren aan Jamal
Hoesseini, vice-voorzitter van
de Arabische hooge commissie
voor Palestina, meegedeeld, dat
met het inwilligen van den eisch
der hooge commissie, dat de
Moefti van Jeruzalem de komen
de besprekingen over Palestina
te Londen moet bijwonen, moei
lijkheden met zich mee zal bren
gen. Verder verklaarde hij aan
den Arabischen leider, dat het
wenschelijk was, dat de Pales
tijnsche delegatie vertegenwoor
digers uit den Handel en Nij
verheid zou bevatten dr. Hoes
sein Khalidi, secretaris van de
Arabische hooge commissie,
heeft het volgende commentaar
op deze verklaring geleverd: In
dien de Moefti niet voor de con
ferentie te Londen wordt uitge-
noodigd, zal de Arabische dele
gatie zich aan deelneming ont
houden. De Arabische hooge
commissie is de ware vertegen
woordigster van Arabisch Pa
lestina en het is niet noodig de
andere groepen in de delegatie
op te nemen.
HET WEER
GELDIG TOT HEDEN
AVOND.
Bewolkt met regen, weinig
verandering van tempera
tuur en toenemende wind
uit Zuidelijke richting.
