VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Tito sloeg zich zeil op de vingers
De Commissie voor verwoeste gebieden
Is Dr. van Mook tóch dubieus..?
Zaterdag
24 Aug. 1946
2e JAARGANG
NUMMER 546
Directeur: B. G. Kloosterziel. Hoofdredacteur J. Koekebakker. Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2. Telef oon 2163. Gironummer 410357
De Ned.-Belgische
Economische Unie
Gisterenmiddag .werd te Til
burg een persconferentie gehou
den, waarin door den heer Jas
par, den Secretaris-Generaal
der Nederlandsch-Belgische Tol
Unie, een uiteenzetting werd ge
geven over de Nederlandsch-
Belgische Tolunie en de Econo
mische Unie. welke de betrok
ken regeeringen eveneens na
streven.
Op 5 September 1943 werd te
Londen tot de Nederlandsch-
Belgische Tolunie besloten.
Het eerste doel van deze over
eenkomst was het vestigen van
een duurzame Douane-Unie tus-
schen Nederland en de Belgisch-
Luxemburgsche combinatie.
Dit wili onder de gegeven om
standigheden echter niet zeggen
dat bepaalde beperkingen van
het goederenvervoer voorloopig
niet gehandhaafd zullen moeten
worden.
Daarvoor is de economische
toestand in de drie landen nog
te ongelijk. De dcelgenooten van
de Tolunie zijn immers nog
steeds vrij hun bedrijfsleven
naar eigen inzicht te leiden en
te ontwikkelen. Na de Douane
overeenkomst wil men een vol
ledige Economische Unie tus-
schen Nederland, België en
Luxemburg verwezenlijken.
In deze Economische Unie
geven de betrokken Handen hun
economische zelfstandigheid op,
doch vormen tesamen één hecht
blok, waarin alle bronnen van
welvaart in onderling overleg
uniform worden vastgesteld.
Met nadruk moet worden vast
gesteld, dat dit Economische
blok de Staatkundige zelfstan
digheid van de deelnemers in
principe onaangetast laat.
Anderzijds stelde de heer Jas-
par het op prijs bij deze gelegen
heid nogmaals te onderstrepen,
dat dit blok geenszins tegen
eehige andere mogendheid of
economische eenheid gericht zal
zijn.
Het is zuiver een zaak van
zelfhandhaving der kleine mo
gendheden. die thans meer dan
ooit overstemd dreigen te wor
den door de groote1 landen.
Het groote belang van deze
Unie blijkt aanstonds, wanneer
we bedenken, dat een Neder-
landsch-Belgisch-Luxemburg-
sche economische Unie, wanneer
de Overzeesche gebiedsdeelen
daarbij ingeschakeld zijn. zich
op de derde plaats kan handha
ven in de wereld-economie.
Daarom is deze Economische
Unie, aldus de heer Jaspar, een
levensbelang. Zij moet slagen,
ondanks de vele en groote moei
lijkheden, wil men geen histori
sche fout maken.
Het zal evenwel nog jaren;
duren voordat een dergelijke
Unie verwezenlijkt kan worden.
Anders is dit me? de Tolunie.
De gemeenschappelijke tarieven
naar buiten en het vervallen
van de douanegrens tusschen
Nederland en België zullen uiter
lijk met November van het vol
gend jaar hun beslag krijgen,
nadat op 1 September van dit
jaar de voorgestelde tarieven
aan de regeeringen aangeboden
zullen zijn.
Dat dit alles niet zonder in
tensieve voorbereiding en een
passende organisatie tot stand
komt, Ts duidelijk.
Bij nadere besprekingen te
Den Haag werd besloten een
Secretariaat Generaal in te stel
len te Brussel, waarbij thans
een Nederlander als Secretaris
Generaal fungeert. Dit is dus
een internationaal lichaam met
eigen functionnarissen. Van hier
uit worden de werkzaamheden
gecoördineerd en de idee gepro
pageerd.
Bij de vele belangrijke vragen
'die na deze uiteenzetting ge
steld werden, kwam vooral de
vraag naar voren, waarom de
deskundigen uit het bedrijfsle
ven niet aanstonds in de te
Joego-Slavie zal genoegdoening geven
Een klap voor Moskon
Reeds gisteren bestonden er, zooals wij schreven reeds aan
wijzingen die erop wezen, dat Joego-Slavië de kwestie die met
Amerika gerezen was over het neerschieten van eenige Ameri-
kaansche vliegtuigen, toch maar liever niet op de spits wilde
drijven.
De latere berichten bevestigen
dit volkomen.
Tito heeft verklaard, dat hü
den bevelhebbers van het Joego
Slavische leger instructie heeft
gegeven niet te vuren op vreem
de vliegtuigen, hetzij militaire
of „burgerlijke".
Ambtenaren van de Ameri-
kaansche Ambassade, die bij
de samenkomst met Tito tegen
woordig waren, zeiden dat
Joego-Slavische Regeering be
loofd had genoegdoening te ge
ven.
Tito heeft voorts getracht, wat,
men noemt een lap op de zaak
te leggen.
In antwoord op vragen van
journalisten vei klaarde hij, dat
hij gemeend had, dat de schen
ding van de Joego-Slavische
_;renzen met opzet was geschied
en bedoeld was geweest om bij
de Joego-Slaven den indruk te
wekken, dat de macht van de
Regeering der Ver. Staten zoo
overweldigend was, dat de Joego
Slavische Regeering zich „alles
zou moeten laten welgevallen."
Inmiddels is in een officieele
verklaring van de Am. 88ste de-
visie de terugkeer der negen
inzittenden van het op 9 Augus
tus neergeschoten vliegtuig be
vestigd.
Van de inzittenden van het
tweede vliegtuig is echter nog
geen spoor gevonden. In Joego
slavische kringen wordt het
\oor mogelijk gehouden, dat
men de stukken van de bran
dende machine voor parachutes
heeft aangezien.
Men verwacht, dat de Ameri-
kaansche autoriteiten de Joego-
Slavische Regeering zullen ver
zoeken vergoeding aan te bie
den en de verzekering te geven
dat dergelijke Incidenten niet
weer zullen voorkomen.
De diplomatieke correspon
dent van de Times schrijft naar
aanleiding van het vrijlaten van
de bemanning van het eerste
neergeschoten vliegtuig o.a.:
„Iedereen zal er opgelucht
over zijn, dat de Amerikaan
sche Regeering niet gedwongen
zal zijn haar bedreiging om een
staaltje van roekeloos gedrag
voor den Veiligheidsraad t
brengen, ten uitvoer te leggen,
Het Fransche radicale blad
„Aurore" zegt, dat het succes)
van Washington een harde klap
toebrengt aan de Sowjet Russi
sche aanspraken inzake Middel-
landsche Zee en Dardanelles"
De „Manchester Guardian"
schrijft, dat de Amerikaansche
nota aan Joego-Slavië gerecht
vaardigd is geweest. Het blad
vergelijkt Joego-Slavië met een
kleinen jongen die op verkeerde
wijze gebruik maakt van een
geweer.
GEORGE CROSS voor
Britsche vrouw
De officieele Londensche Ga-
zette deelt mede, dat een Brit
sche vrouw, Odette Sansom, 34-
jarige moeder van drie dochters,
het George Cross, de hoogste
Britsche burgerlijke onderschei
ding, zal worden verleend we
gens moedig gedrag tijdens den
oorlog. Van afkomst Frangaise,
werd zij door huwelijk Britsch
onderdaan, gaf zich vrijwillig
voor dienst op en werkte van
1942 tot 1943 in Frankrijk in de
verzetsbeweging tot zij door een
ïranschman voor geld aan de
Gestapo" werd verraden. Deze
liet voor het verkrijgen van be
langrijke inlichtingen haar rug
met heete ijzers branden en na
het mislukken van deze pogin
gen, al haar teennagels uittrek
ken. Zij weigerde te spreken.
Ook hierna gaf deze vrouw nog
blijk van grooten moed en zelf
opoffering gedurende de twee
jaren van gevangenschap, die
volgden.
Verbod voor liet vervoer
van fruit
In verband met de komende
distributie van fruit, is het ver
voer van appelen, peren en prui
men met ingang v. 26 Aug.* verbo
den. Dit verbod geldt niet
wanneer het betreft vervoer van
hoeveelheden, rechtmatig door
consumenten verkregen b.v.
op den bon of uit eigen tuin
indien aannemelijk is, dat dit
bestemd is voor eigen gebruik
of voor het eigen gezin. Even
eens is dit verbod niet van toe
passing op het vervoer van
fruit van de boomgaarden naar
de bedrijfsgebouwen, naar de
desbetreffende veilingen of een
door de veiling aangewezen
verlaadplaats, indien dit ge
schiedt door of in opdracht van
een aangesloten teler of van 'n
kooper van fruit op stam.
Zooals wy reeds meldden,
gistermorgen te 's-Gravenhage
een delegatie van de commissie
van onderzoek van de tijdelijke
sub-commissie voor het econo
misch herstel der verwoeste ge
bieden der Ver. Naties aange
komen. O.a. zal een bezoek aan
Nederlandsch Indie
GEEN NEDERLANDSCHE
MILITAIRE MANOEUVRES IN
ARDENNEN.
Naar aanleiding van een
het Belgi ,che blad La Nation
Beige, verschenen bericht, dat
óit jaar Nederlauüsche leger-
manoeuvrej in de Belgische Ar
dennen zullen worden gehouden
omdat Nederland niet over heu
velachtig terrein beschikt, ver
neemt het A.N.P., dat dit be
richt onjuist is. Wel zal een
aantal officieren van de hoogere
Krijgsschool een excursie naar
de Belgische Ardennen maken
om daar de strategische en car
tografische moeilijkheden te be
studeeren, die een dergelijk ter
rein, dat in Nederland niet U
vinden is, oplevert.
ontwerpen plannen gekend wer
den.
De heer Jaspar besprak hier
op het voornemen om. na de
algemeen plannen van de com
missies, het particuliere bedrijfs
leven advies te v?agen., De tijd
laat echter niet toe dit overleg
aan de ontwerpen vooraf te
laten gaan.
Bij de Tol-Unie is het over
leg wel zeer summier geweest,
daar de regeeringen een vasten
termijn gesteld hadden, die een
gedetailleerd onderzoek met alle
belanghebbenden niet toeliet.
Tenslotte verklaarde de heer
Jaspar, dat het streven naar een
Economische Unie in België
zoowel als in Nederland volko
men onafhankelijk i$, van partij
politiek.
Reeds enkele dagen geleden
deelde een bericht uit Indonesië
mee dat er een handelsovereen
komst gesloten is tussen de z.g.
Republiek Indonesië en Brits-ln
die betreffende de levering van
niet minder dan 700.000 ton ryst
aan Brits-Indie. Dit kon gebeurd
zyn met toestemming van den
Luit. Gouv. Gen. en onder lei
ding van de Britse militaire au
toriteiten. Daar er in diverse ge
bieden in Indonesië zelf hongers
nood dreigt en hier te lande het
rystrantsoen voor baby's ver
laagd is, zou men de toestem
ming van Dr. van Mook op zijn
minst onverantwoordelijk moe
ten noemen. Om zekerheid hier
omtrent te verkrygen heeft het
eerste kamerlid Reyers aan den
minister van „Overzeesche
bieüsdcelen" om te beginnen ge
vraagd of dit inderdaad gebeurd
is.
Verder stelde hij de volgende
vragen, aangenomen dat Dr. van
Mook zo eigenmachtig gehandeld
heeft.
Wat Dr. van Mook tot zulk
een autoritaire toestemming be
wogen zou hebben.
2 of de minister wou verzeke
ren dat door bovengenoemde ex
port, ondanks de rijstschaarste
in Indonesië, speciaal op Java,
de normale voeding van de
heemse bevolking en van de Ne
derlandsche troepen aldaar niet
minder wordt.
3 of er dan geen overleg had
moeten plaats hebben met de
UNRRA, gezien onze internatio
nale verplichtingen t.o.v. de ver
enigde naties.
of dan niet een deel van dat
z.g. rijstoverschot naar Neder
land uitgevoerd kan worden,
daar hier het rantsoen voor ba
by's zelfs verlaagd is.
5 of de minister zeker weet
dat Brits-Indie in ruil voor die
rijst geen wapens, munitie, uni
formen e.d. aan de z.g. Repu
bliek levert, of haar economisch
helpt.
of de minister eventueel ec.
artikelen uit Brits-Indie wil la
ten gebruiken voor de wederop
bouw van de geteisterde Ned. In
.dische ondernemingen?
7. of bij een voortzetting van
bovengenoemde handelsovereen
komst de leiding te dezer zake
uitgaat van de Indische Rege
ring, de Britse militaire autori
teiten of de z.g. Republiek Indo
nesia?
Geen Gerretsonse bedoeling?.
Indien de heer Reyers niet de
Gerretsonse bedoeling heeft ge
had om Dr. van Mook tegen
over het Ned. volk definitief in
discrediet te brengen, dan ge
tuigen deze realistische vragen
van een wezenlijke democrati
sche instelling t.o.v. zaken.
In een vrij democratisch land
is er immers eigenlijk niets nor
maler voor een Kamerlid dan
om opheldering te vragen over
"de duistere zaken. Dat
dit zo weinig voorkomt is een
treurig bewijs voor veler afge
stompt democratisch gevoel. -
als Dr. van Mook inderdaad
zulk een autoritaire rol zou spe
len in deze affaire, dan was het
beter dat hij verdween!
MARINIERS IN ACTIE
Een dezer dagen deden gepant
serde eenheden mariniers, ge
steund door artillerie en be
schermd door vliegtuigen, een
verrassende stormaanval op T.R
I.-troepen, vanuit hun stellin
gen rond Soerabaja.
Hun actie werd een volledig
succes daar zij in een minimum
van tijd de verbindingen der
T.R.I.-onderdelen verbraken,
munitieopslagplaatsen vernietig
den en terugkeerden zonder ook
maar één man of voertuig ver
loren te hebben. Binnen enke
le dagen zullen zij versterkt
worden met een nieuw detache
ment mariniers, dat met het
stoomschip „Johan de Wit"
reeds in Batavia aangekomen
door den commandant der
zeemacht in Indonesië, vice-ad-
miraal Pinke kort maar krach
tig toegesproken is.
Walcheren gebracht worden.
In een onderhoud met het
ANP verklaarde een der leden,
de heer John Gunther (Ver. Sta
ten), dat de taak van de Com
missie uitsluitend een advisee-
rende is. Verwacht mag wor
den, dat in Europa een organi
satie zal worden opgericht; wel
ke zich tot taak stelt, het eco
nomisch herstel in den door
den oorlog getroffen landen zoo
veel mogelijk te bevorderen,
door bemiddelend op te treden
bij het verstrekken van leenin
gen, materialen en noodzakelij
ke grondstoffen. Het is niet on
waarschijnlijk, dat de zetel van
deze organisatie in Genève zal
worden gevestigd, aangezien ge
bruik kan worden gemaakt van
de gebouwen en instellingen
van den voormaligen Volken
bond.
De afvaardiging die op het
oogenbük Nederland bezoekt,
blijft die dagen in ons land. Tij
dens haar verblijf zal de deiega-
tie door vertegenwoordigers van
liet Ministerie van Wederop
bouw, Verkeer en Energie, als
mede van de zijde van het Mi
nisterie van Economische Za
ken deskundig worden voorge
licht omtrent problemen ver
bandhoudende met herstel en
wederopbouw in ons land.
In het kader van hun werk
zaamheden zal de sub-commis
sie vandaag een bezoek bren
gen aan Walcheren. De heeren
zullen Omstreeks 12 uur te Mid
delburg aankomen vanwaar door
gereisd wordt naar West-Ka-
pelle waar men de zeewering zal
bezichtigen. De leden zullen,
onder geleide van Hoofding.
Dir. van de Rijkswaterstaat den
heer Th. Heijblom, den heer Ir.
P. Th. Jansen van den Dienst
Droogmaking Walcheren en den
heer Ir. A. Wiebes, uit West-
Kapelle vertrekken naar Dom
burg waar zij in „de Doltijn" de
lunch zullen gebruiken.
De commissieleden zullen
middags 16.12 uur per trein
vanuit Middelburg vertrekken.
HET WEER
In den vroegen ochtend
verspreide mist en nevel-
velden. Overdag mtest
zwaar bewolkt. Overwe
gend droog. Weinig verafa
dering in temperatuur.
Tot matig toenemende
wind uit Zuid-Westelijke
richting.