VRIJE STEMMEN
Amerikaansch ultimatum aan Joego-Slavië
DAGBLAD VOOR'ZEELAND
Lord Killearn redder in nood
Directeur: B. G. Kloosterziel. Hoofdredacteur J. Koekebakker. Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 2163. Gironummer 410357
Vrijdag
23 Aug. 1946
2e JAARGANG
NUMMER 545
De Roode Czaar is ver weg
Gisteren meldden wij, dat de
Joego-Slavische Regeering
tegen had geprotesteerd, dat
Amerikaansche vliegtuigen
meerdere malen over Joego-Sla
visch grondgebied gevlogen zijn
liet feit, dat enkele van deze
toestellen zijn neergeschoten en
de piloten gevangen gehouden
worden, is te Washington zeer'
ernstig opgenomen. Het betreft
hier pasagiersvliegtuigen, die
derhalve geheel ongewapend
waren. Van Joego-Slavische zij
de wordt beweerd, dat de pilo
ten de seinen die van den grond
af gegeven werden, in den wind
sloegen, waarop het vuur ge
opend werd.
Wij schreven gisteren reeds,
dat. de wijze waarop van Joego-
Slavische zijde op het overvlie
gen van Amerikaansche machi
nes wordt gereageerd, bevreem
ding wekt.
Wij willen- trachten een tip
van den sluier op te lichten en
wijzen op wat misschien mede
de zeer besliste houding van de
Ver. Staten in dit gebeuren kan
verklaren.
Welke consequenties dit con
flict voor de vredesconferentie
hebben kan, is elders in dit
nummer uiteengezet.
Ket Joego-Slavische moreele
crediet is in den laatsten tijd bij
de Anglo-Amerikaansche mo
gendheden, door verschillende
oorzaken, zeer gedaald.
In de „Zwitsersche Geïllus
treerde Courant" geeft Alfred
Kober een nabeschouwing over
het proces tegen Mihailowitsch
en de politieke uitwerking daar
van
Kober schetst de duistere, on
bevredigende indruk, die dit pro
ces, onafhankelijk van de schuld
vraag, heeft achtergelaten. Deze
is vooral veroorzaakt door den
troebelen, verwarrenden en gru
■weiijken achtergrond van het
ontzettende lijden, de heillooze
verscheurdheid en de doodelijke
haatgevoelens eener bovenmea»
schelijk langen bevrijdingsstrijd.
Verhelderend kon het proces al
dadelijk hierom niet zijn, omdat
al te duidelijk de haat van den
tegenstander die overwon (Tito),
tegen den beklaagde naar vo
ren kwam. In dit opzicht nu, I
beteekende de grove en ge
wild onhoffelijke afwijzing van
de Amerikaansche getuigen
vóór Mihailowitsch, een voor de
historische fundeering van het
proces en de werking naar bui
ten, een nauwelijks in te halen
verzuim.
Ket is met de beste wil niet
in te zien, aldus Kober, wat het
getuigenis van de Amerikaan-
sc.be vliegers, die na hun nood
landing door Mihailowitsch ge
red en in veiligheid gebracht
weiden, aan den onverbiddelij
ker gang van de gerechtigheid
in het proces afgedaan zou heb
ben, vooral wanneer men van
de zijde van het Tito-regiem er
zeker van was, openlijk verraad
van den beklaagde, of zijn ver
antwoordelijkheid voor onmen-
schelijke daden in den partij
strijd tegen de communistische
partisanen, zonneklaar te kun
nen bewijzen.
Als dit zoo was, had het Ame
rikaansche getuigenis hoogstens
als verzachtende omstandigheid
in aanmerking genomen kunnen
worden. Door het feit echter,
dat men van Joego-Slavische
zijde het aanbod om te getuigen
bij voorbaat reeds hoonend af
wees, werd bij het Amerikaan
sche publiek en in vele kringen
in Engeland, wantrouwen ten
aanzien van de objectiviteit van
het proces gewekt.
Zeker, ook Mihailowitsch
heeft fouten gemaakt. Verschil
lende factoren speelden bij deze
figuur een rol. Een van de voor
naamste was wel, dat de monar
chistische generaal de commu
nistische strijders meer haacte
dan de Duitsche.
Echter, zoo zegt Kober, in de
mate waarin de communistische
politiek van Rusland, en ook
Gai Moskou verzekeringen?
De Vredesconferentie in gevaar
Amerikaansche manoevres
DE KWESTIE van de neergeschoten Amerikaansche pas
sagiersvliegtuigen door Joego-Slavisch geschut, heeft
een zeer ernstige wending genomen.
•De Amerikaansche Regeering heeft n.l. aan Joego-Slavie
een nota doen toekomen, volgens welke zy binnen 48 uur
een bevredigende verklaring eischt voor het neerschieten
van de vliegtuigen.
Eerste vliegers vrijgelaten
Indien binnen 48 uur na de
ontvangst van deze nota door de
Joego-Slavische regeering aan
de eischen is voldaan, zal de
Regeering van de Ver. Staten
handelen volgens de door haar
verkregen bewijzen en de haar
door de Joego-Slavische Regee
ring gegeven verklaring.
00 niet, dan zal Amerika den
veiligheidsraad verzoeken on
middellijk bijeen te komen en dc
nocdige maatregelen te nemen!
Het met voorbedachten rade er.
zonder waarschuwing vuren op
een onbewapend passagiersviieg
tuig van een bevriende natie, is
in de oogen van de Ver. Staten
stiijcüg met het internationale
recht en met de principes van
menscbelijkheid.
Volgens Reuters diplomatieke
correspondent is de Amerikaan
sche nota aan Joego-Slavië vol
komen in overeenstemming met
het Handvest der Vereenigde
Volken. Het voorleggen van de
kwestie aan den Veiligheidsraad
zal geen moeilijkheden geven,
aangezien deze wordt geacht
steeds bijeen te zijn.
Wat zal intusschen het gevolg
voor de vredesconferentie
Parijs van dit conflict zijn.
In nauw verband staat hier
mede de houding welke Rusland
zal aannemen. Steunt "Moskou
dc handelwijze van Belgrado?
Is Tito de heele affaire begon-
1 om Moskou welgevallig te
zijn'.
Het Franschc blad „Epoque"
schrijft, dat het gebeurde als dc
ernstigste diplomatieke situatie,
die sedert het eind van den oor
log is gerezen, beschouwd moet
worden.
Men kan zich moeilijk voor
stellen, aldus het blad, dat Bel
grado zich in een avontuur zal
begeven, zonder de Sowjet-Unie
tc hebben geraadpleegd indien
het al niet verzekeringen van de
zijde der Sowjet-Unie heeft ge
kregen.
die van Tito, tegen de Anglo-
Amerikaansche mogendheden
boosaardig en vijandig wordt,
moet de duidelijk merkbare ont
stemming over de behandeling
van Mihailowitsch bij de Weste
lijke Staten zich verscherpen.
Het bruuske terugwijzen van
de^Engelsche en Amerikaansche
getuigen ter ontlasting van Mi
hailowitsch, alsmede de eenzij
dige anti-Britsche berichtgeving
over het proces, zijn, zoo zegt
Kober, derhalve niet zonder be
teekenis en kunnen het Tito-
regiem duur te staan komen.
Hij heeft al zeer spoedig ge
lijk gekregen.
Ook economisch kan dit con
flict voor Joego-Slavie rampza
lige gevolgen hebben ,want, de
Roode Czaar, die men van Joe
go-Slavische zijde wellicht met
kleine boosaardigheden, waar
van het neerschieten van een
passagiersvliegtuig er één ls,
een genoegen kan doen, is ver
weg De ontzettende nood, de
verwoesting en de hulpbehoe
vendheid van het land zijn zeer
nabij en zeer wezenlijk.
Waarmede gezegd wil zijn,
dat Joego-Slavie de intensieve
hulp van Engeland en Amerika
voor den wederopbouw niet mis
sen kan.
Het radicale blad „La Depê
che de Paris" schrijft: Het con
flict tusschen Amerika en Joe
go-Slavië kan tot ernstige ge
beurtenissen leiden, of het be
gin beteekenen van volledige uit
eenzettingen niet alleen tusschen
Washington en Belgrado, maar
ook tusschen Washington en
Londen eenerzijds en Moskou
anderzijds!
De News Chronicle schrijft;
„Dc onlangs plaats gevonden
uitwisseling van nota's tusschen
Belgrado en Londen en Was
bington heeft de moeilijkheden
voor de afgevaardigden, die zich
bezig gehouden hebben met een
ontwerp-statuut voor Triest,
niet verminderd. In deze troebele
situatie komt hit ultimatum in
slaan als een bom, die de con
ferentïe van Parijs kan torpe-
deeren."
Wij willen hier ook de mee
ning van een niet officieelwoord
voerder van Joego-Slavië weer
geven. Naar zijn meening heb
ben de Amerikanen het incident
uitgelokt om op de Parijsehe
conferentie de weegschaal ten
gunste van Italië te doen door
slaan.
Inmiddels wordt in Washing
ton de mogelijkheid besproken
van het afbreken der diploma
tieke betrekkingen met Joego
Slavië indien Belgrado niet op
bevredigende wijze reageert of
indien dc veiligheidsraad zulks
niet doet.
Wat dit laatste betreft gelooft
men in welingelichte kringen
dat elke actie der Ver. Staten,
in deze zaak aan den Veiligheids
raad voorgesteld, zal stranden
op het veto der Sowjet-Unie.
Er zijn intusschen wel eenige
symptonen die hoop geven, dat
de zaak een meer gunstig ver
loop gaat nemen.
Zoo wordt uit Belgrado ge
meld, dat de inzittenden van het
eerste Amerikaansche vliegtuig
dat in Slovenië tot landen werd
gedwongen, zijn vrijgelaten.
En tenslotte heeft Richard
Patterson, de Amerikaansche
ambassadeur in Joego-Slavië,
zich naar Bied (nabij de Joego-
Slavisch-Oostenrijksche grens)
begeven, alwaar hij een ontmoe
ting met Tito zal hebben in ver
band met de Amerikaansche
nota.
De Amerikaansche vloot gaat
manoeuvres in de Middelland-
sche Zee houden. Zoo zal het
45.000 ton metende vliegtuig
moederschip „Franklin D. Roo
sevelt" een bezoek brengen aan
Gibraltar, Malta en Napels. Ook
zal het aan de manoeuvres deel
nemen.
Radio Meskou was er al de
kippen bij om op dc bekende
manier commentaar geleverd.
„Er is niets nieuws in deze in
tiinidatie-campagne. Het ligt ge
heel in dc lijn van de opvatting,
dat de hoop der Amerikanen
niet in inte. nationale samenwer
king, maar in de atoombom
ligt," aldus dit commentaar.
Nederlandsch Indie
Reeds maanden heerst er in diverse gebieden in de Oost
rijstgebrek. Zelfs is er hier en daar, b.v. in de binnenlan
den van Koebei, hongersnood.
Lord Killearn de speciale Britse Commissaris voor Zuid-
Oost-Azie, doet echter al wat in zijn vermogen is om deze
tekorten aan te vullen.
Zo zullen op toestemming van
het Britse leger, alle rijstvoorra
den in Brits-Indie vrij gegeven
verscheept en vervolgens een
nieuw distributiesysteem voor
de noodlijdende bevolkingen
verdeeld worden. Om in Java
zowel van de rijstpositie als
van de politieke toestand op de
hoogte te raken, zal hij waar
schijnlijk binnenkort naar Bata
via vertrekken. Door een ver
klaring van Sjahrir heeft zijn
missie echter een veel belang
rijker betekenis gekregen. Sjah
rir deelde n.l. mee dat hij in oen
nota bij de aan Dr. van Mook
overhandigde voorstellen het
voorstel geopperd heeft om de
komende besprekingen te voe
ren onder voorzitterschap van
een neutrale derde. Dit zou dan
Killearn kunnen zijn. Volgens
Sjahrir heeft Dr. van Mook het
een goed idee genoemd.
Lord Killearn intermediair
in a.s. onderhandeelingen?
Tot nog toe hebben echter
nóch de Nederlanders, noch de
Indonesiërs Killearn een daar
toe strekkend verzoek aangebo
den, zodat zijn bezoek nog
slechts voorlopig en informafo-
risch genoemd kan worden. Pas
na zijn terugkeer in Singapore
zal hij beslissen of hij interme-
dieert of niet. Ook hij zal het
echter wel riskant vinden om
in de laatste phase der onder
handelingen min of meer ver
antwoordelijk te zijn voor de af
loop. Reeds twee maal hebben
Britten tevergeefs geprobeerd
om bij te dragen tot een bevre
digende oplossing tussen Neder
land en de Indonesische Repu
bliek. In de eerste week zal
Lord Killearn in Batavia echter
weinig contact met de Republi
keinen kunnen krijgen daar Sja
hrir voor 10 dagen naar Djokja
zal vertrekken om een nieuwe
Regering samen te stellen.
Als komende minister van
Propaganda wordt mr. Sjarifoe-
din genoemd.
Overigens zou het nieuwe ka
binet meer „openhartige per
sonen bevatten, wat ook wel
gewenst is voor de a.s. bespre
kingen.
MINDER RIJST, MAAR MEER
BLOEM VOOR DE BABY'!
In verband met de slechte
rijstpositie zal op 1 September
het rantsoen rijst, kindermeel of
kinderbiscuits voor de leeftijds
groepen van 0 t.m. 1 jaar wor
den verlaagd van 500 tot 250 gr.
per 14 dagen. Het is evenwel
mogelijk op dien datum het
rantsoen bloem voor de baby
te verhoogen van 100 tot 300
gram per twee weken, zoodat
de waarde van het levensmid
delenpakket voor de jongste kin
deren door deze verlaging van
het rijstrantsoen slechts weinig
verandering ondergaat.
BRUSSELSCHE GAS-
ARBEIDERS BLIJVEN
STAKEN.
Het personeel van de gasmaat
schappij te Brussel heeft na een
gister gehouden vergadering be
sloten het werk niet te hervat
ten ondanks tegenovergesteld
advies der vakbonden.
Aankomst Bloemfontein
De persdienst van de repatri-
eering bericht ons, dat het m.s.
Bloemfontein Zondagmorgen 7
uur te Hoek van Holland zal
aankomen. De debarkatie zal
om 11 uur plaats hebben.
Onbestelbare colli
In een loods van het handels
entrepot aan den Cruquisweg te
Amsterdam staan nog vele on
bestelbare colli van gerepatri-
eerden: koffers, kisten, pakjes,
kleedingstukken, reistasschen en
voorwerpen van den meest uit
eenloopenden aard.
In vele gevallen zijn deze colli
niet voorzien van de juiste adres
sen van de eigenaars. De mo
gelijkheid bestaat, dat er ook
bagage bij is van overleden per
scnen of van personen, die nog
in Indië zijn en niet naar Ne
derland terugkeeren. Vermoede
lijk bevindt er zich veel bagage
bij, die als gestolen is gebrand
merkt.
Van het eerste in Januari j.L
aangekomen schip, de Nieuw
Amsterdam", staan er b.v. nu
nog 40 colli, waarmede de af-
deeling bagage van den repa
ir ïeeringsüienst geen raad weet.
Van de 42 aangekomen schepen
zijn er in totaal duizend colli
niet bestelbaar.
Den gerepatrieerden, die ba
gage e.d. missen, wordt verzocht -
onder duidelijke omschrijving j
van het vermiste, zich schrifte
lijk in verbinding te stellen met
den Repatrieeringsdienst Afdee-
ling bagage, Paulus Potterstraat
te Amsterdam.
Rede van de Minister
van justitie
VRIJLATING VAN 25.000
„LICHTE GEVALLEN".
In de rede die minister Maars-
seveen gisteravond hield, ver
dedigde hij de veelvuldig beeri-
tiseerde maatregelen ;,ter vrij
lating van alle z.g. lichte geval
len" door te bewijzen dat het
Voor het algemeen welzijn het
nuttigst is om gematigd en met
barmhartigheid te straffen. Daar
cm zullen niet 45.000 maar
slechts 25.000 „lichte" gevallen
na confrontatie met een vrijla
tingsplan, dat 21 categorieën van
misdadige gedragingen inhoudt,
voorlopig buiten vervolging ge
steld worden. Thans is nog geen
10% officieel berecht. Het be-
rechtigingsproces kan niet ver
sneld worden door meer, dus
onkundiger, personeel aan de
normale opbouw t£ onttrekken.
Na confrontatie met boven-
taand plan- bjij ven slechts
25.000 ..zware gevallen" over.
SPAANSCIIE REGEERING
BEVESTIGT BEVEL TOT
VERTREK AAN DEGRELLE.
De Spaansche regeering heeft
gister de berichten bevestigd,
volgens welke Leon Degrelle
leider der Belgische Bexisten
bevel gekregen heeft om Spanje
binnen acht dagen te verlaten.
Gistermorgen heeft Degrelle
het militair hospitaal te San.
Sebastian verlaten en zijn in
trek genomen in het tuxueuse
hotel Maria Cristina. Hij zal een
beperkte bewegingsvrijheid ge
nieten teneinde hem in staat te
stellen voorbereidingen te tref
fen voo£ zijn vertrek.
HET WEER
Hier en daar enige mistban
ken. In het Noorden en Wes
ten van het land kans op
enige regen. Wind uit Noord
Westelijke richting. Tempe
ratuur dezelfde als gisteren.